Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૧૨. ભિક્ખુપણામિતપઞ્હો
12. Bhikkhupaṇāmitapañho
૧૨. ‘‘ભન્તે નાગસેન, ભાસિતમ્પેતં ભગવતા ‘અક્કોધનો વિગતખિલોહમસ્મી’તિ, પુન ચ તથાગતો થેરે સારિપુત્તમોગ્ગલ્લાને સપરિસે પણામેસિ, કિં નુ ખો, ભન્તે નાગસેન, તથાગતો કુપિતો પરિસં પણામેસિ, ઉદાહુ તુટ્ઠો પણામેસિ, એતં તાવ જાનાહિ ઇમં નામાતિ? યદિ, ભન્તે નાગસેન, કુપિતો પરિસં પણામેસિ, તેન હિ તથાગતસ્સ કોધો અપ્પટિવત્તિતો, યદિ તુટ્ઠો પણામેસિ, તેન હિ અવત્થુસ્મિં અજાનન્તેન પણામિતા. અયમ્પિ ઉભતો કોટિકો પઞ્હો તવાનુપ્પત્તો, સો તયા નિબ્બાહિતબ્બો’’તિ.
12. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘akkodhano vigatakhilohamasmī’ti, puna ca tathāgato there sāriputtamoggallāne saparise paṇāmesi, kiṃ nu kho, bhante nāgasena, tathāgato kupito parisaṃ paṇāmesi, udāhu tuṭṭho paṇāmesi, etaṃ tāva jānāhi imaṃ nāmāti? Yadi, bhante nāgasena, kupito parisaṃ paṇāmesi, tena hi tathāgatassa kodho appaṭivattito, yadi tuṭṭho paṇāmesi, tena hi avatthusmiṃ ajānantena paṇāmitā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, ભગવતા ‘અક્કોધનો વિગતખિલોહમસ્મી’તિ, પણામિતા ચ થેરા સારિપુત્તમોગ્ગલ્લાના સપરિસા, તઞ્ચ પન ન કોપેન, ઇધ, મહારાજ, કોચિદેવ પુરિસો મહાપથવિયા મૂલે વા ખાણુકે વા પાસાણે વા કઠલે વા વિસમે વા ભૂમિભાગે ખલિત્વા પતતિ, અપિ નુ ખો, મહારાજ, મહાપથવી કુપિતા તં પાતેતી’’તિ? ‘‘ન હિ, ભન્તે, નત્થિ મહાપથવિયા કોપો વા પસાદો વા, અનુનયપ્પટિઘવિપ્પમુત્તા મહાપથવી, સયમેવ સો અલસો ખલિત્વા પતિતોતિ. એવમેવ ખો, મહારાજ, નત્થિ તથાગતાનં કોપો વા પસાદો વા, અનુનયપ્પટિઘવિપ્પમુત્તા તથાગતા અરહન્તો સમ્માસમ્બુદ્ધા, અથ ખો સયં કતેનેવ તે અત્તનો અપરાધેન પણામિતા.
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘akkodhano vigatakhilohamasmī’ti, paṇāmitā ca therā sāriputtamoggallānā saparisā, tañca pana na kopena, idha, mahārāja, kocideva puriso mahāpathaviyā mūle vā khāṇuke vā pāsāṇe vā kaṭhale vā visame vā bhūmibhāge khalitvā patati, api nu kho, mahārāja, mahāpathavī kupitā taṃ pātetī’’ti? ‘‘Na hi, bhante, natthi mahāpathaviyā kopo vā pasādo vā, anunayappaṭighavippamuttā mahāpathavī, sayameva so alaso khalitvā patitoti. Evameva kho, mahārāja, natthi tathāgatānaṃ kopo vā pasādo vā, anunayappaṭighavippamuttā tathāgatā arahanto sammāsambuddhā, atha kho sayaṃ kateneva te attano aparādhena paṇāmitā.
‘‘ઇધ પન, મહારાજ, મહાસમુદ્દો ન મતેન કુણપેન સંવસતિ, યં હોતિ મહાસમુદ્દે મતં કુણપં, તં ખિપ્પમેવ નિચ્છુભતિ થલં ઉસ્સારેતિ. અપિ નુ ખો, મહારાજ, મહાસમુદ્દો કુપિતો તં કુણપં નિચ્છુભતી’’તિ? ‘‘ન હિ, ભન્તે, નત્થિ મહાસમુદ્દસ્સ કોપો વા પસાદો વા, અનુનયપ્પટિઘવિપ્પમુત્તો મહાસમુદ્દો’’તિ. ‘‘એવમેવ ખો, મહારાજ, નત્થિ તથાગતાનં કોપો વા પસાદો વા, અનુનયપ્પટિઘવિપ્પમુત્તા તથાગતા અરહન્તો સમ્માસમ્બુદ્ધા, અથ ખો સયં કતેનેવ તે અત્તનો અપરાધેન પણામિતા.
‘‘Idha pana, mahārāja, mahāsamuddo na matena kuṇapena saṃvasati, yaṃ hoti mahāsamudde mataṃ kuṇapaṃ, taṃ khippameva nicchubhati thalaṃ ussāreti. Api nu kho, mahārāja, mahāsamuddo kupito taṃ kuṇapaṃ nicchubhatī’’ti? ‘‘Na hi, bhante, natthi mahāsamuddassa kopo vā pasādo vā, anunayappaṭighavippamutto mahāsamuddo’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi tathāgatānaṃ kopo vā pasādo vā, anunayappaṭighavippamuttā tathāgatā arahanto sammāsambuddhā, atha kho sayaṃ kateneva te attano aparādhena paṇāmitā.
‘‘યથા, મહારાજ, પથવિયા ખલિતો પતીયતિ, એવં જિનસાસનવરે ખલિતો પણામીયતિ. યથા, મહારાજ, સમુદ્દે મતં કુણપં નિચ્છુભીયતિ , એવં જિનસાસનવરે ખલિતો પણામીયતિ. યં પન તે, મહારાજ, તથાગતો પણામેસિ, તેસં અત્થકામો હિતકામો સુખકામો વિસુદ્ધિકામો ‘એવં ઇમે જાતિજરાબ્યાધિમરણેહિ પરિમુચ્ચિસ્સન્તી’તિ પણામેસી’’તિ. ‘‘સાધુ, ભન્તે નાગસેન, એવમેતં તથા સમ્પટિચ્છામી’’તિ.
‘‘Yathā, mahārāja, pathaviyā khalito patīyati, evaṃ jinasāsanavare khalito paṇāmīyati. Yathā, mahārāja, samudde mataṃ kuṇapaṃ nicchubhīyati , evaṃ jinasāsanavare khalito paṇāmīyati. Yaṃ pana te, mahārāja, tathāgato paṇāmesi, tesaṃ atthakāmo hitakāmo sukhakāmo visuddhikāmo ‘evaṃ ime jātijarābyādhimaraṇehi parimuccissantī’ti paṇāmesī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ભિક્ખુપણામિતપઞ્હો દ્વાદસમો.
Bhikkhupaṇāmitapañho dvādasamo.
પણામિતવગ્ગો તતિયો.
Paṇāmitavaggo tatiyo.
ઇમસ્મિં વગ્ગે દ્વાદસ પઞ્હા.
Imasmiṃ vagge dvādasa pañhā.