| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya |
૬. ભૂમિજસુત્તં
6. Bhūmijasuttaṃ
૨૨૩. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા રાજગહે વિહરતિ વેળુવને કલન્દકનિવાપે. અથ ખો આયસ્મા ભૂમિજો પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય યેન જયસેનસ્સ રાજકુમારસ્સ નિવેસનં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. અથ ખો જયસેનો રાજકુમારો યેનાયસ્મા ભૂમિજો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મતા ભૂમિજેન સદ્ધિં સમ્મોદિ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો જયસેનો રાજકુમારો આયસ્મન્તં ભૂમિજં એતદવોચ – ‘‘સન્તિ, ભો ભૂમિજ, એકે સમણબ્રાહ્મણા એવંવાદિનો એવંદિટ્ઠિનો – ‘આસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા 1 ફલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ 2 કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાયા’તિ. ઇધ ભોતો ભૂમિજસ્સ સત્થા કિંવાદી 3 કિમક્ખાયી’’તિ? ‘‘ન ખો મેતં, રાજકુમાર, ભગવતો સમ્મુખા સુતં, સમ્મુખા પટિગ્ગહિતં. ઠાનઞ્ચ ખો એતં વિજ્જતિ યં ભગવા એવં બ્યાકરેય્ય – ‘આસઞ્ચેપિ કરિત્વા અયોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય ; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા અયોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા અયોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા અયોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય. આસઞ્ચેપિ કરિત્વા યોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય ; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા યોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા યોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા યોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાયા’તિ. ન ખો મે તં, રાજકુમાર, ભગવતો સમ્મુખા સુતં, સમ્મુખા પટિગ્ગહિતં. ઠાનઞ્ચ ખો એતં વિજ્જતિ યં ભગવા એવં બ્યાકરેય્યા’’તિ. ‘‘સચે ખો ભોતો ભૂમિજસ્સ સત્થા એવંવાદી 4 એવમક્ખાયી, અદ્ધા ભોતો ભૂમિજસ્સ સત્થા સબ્બેસંયેવ પુથુસમણબ્રાહ્મણાનં મુદ્ધાનં 5 મઞ્ઞે આહચ્ચ તિટ્ઠતી’’તિ . અથ ખો જયસેનો રાજકુમારો આયસ્મન્તં ભૂમિજં સકેનેવ થાલિપાકેન પરિવિસિ.
223. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho āyasmā bhūmijo pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena jayasenassa rājakumārassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho jayaseno rājakumāro yenāyasmā bhūmijo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā bhūmijena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho jayaseno rājakumāro āyasmantaṃ bhūmijaṃ etadavoca – ‘‘santi, bho bhūmija, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā 6 phalassa adhigamāya; anāsañcepi 7 karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāyā’ti. Idha bhoto bhūmijassa satthā kiṃvādī 8 kimakkhāyī’’ti? ‘‘Na kho metaṃ, rājakumāra, bhagavato sammukhā sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ bhagavā evaṃ byākareyya – ‘āsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya ; anāsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Āsañcepi karitvā yoniso brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya ; anāsañcepi karitvā yoniso brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā yoniso brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā yoniso brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāyā’ti. Na kho me taṃ, rājakumāra, bhagavato sammukhā sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ bhagavā evaṃ byākareyyā’’ti. ‘‘Sace kho bhoto bhūmijassa satthā evaṃvādī 9 evamakkhāyī, addhā bhoto bhūmijassa satthā sabbesaṃyeva puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ muddhānaṃ 10 maññe āhacca tiṭṭhatī’’ti . Atha kho jayaseno rājakumāro āyasmantaṃ bhūmijaṃ sakeneva thālipākena parivisi.
૨૨૪. અથ ખો આયસ્મા ભૂમિજો પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપટિક્કન્તો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો આયસ્મા ભૂમિજો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘ઇધાહં, ભન્તે, પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય યેન જયસેનસ્સ રાજકુમારસ્સ નિવેસનં તેનુપસઙ્કમિં; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિં. અથ ખો, ભન્તે, જયસેનો રાજકુમારો યેનાહં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા મયા સદ્ધિં સમ્મોદિ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો, ભન્તે, જયસેનો રાજકુમારો મં એતદવોચ – ‘સન્તિ, ભો ભૂમિજ, એકે સમણબ્રાહ્મણા એવંવાદિનો એવંદિટ્ઠિનો – આસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાયા’તિ. ‘ઇધ ભોતો ભૂમિજસ્સ સત્થા કિંવાદી કિમક્ખાયી’તિ? એવં વુત્તે અહં, ભન્તે, જયસેનં રાજકુમારં એતદવોચં – ‘ન ખો મે તં, રાજકુમાર, ભગવતો સમ્મુખા સુતં, સમ્મુખા પટિગ્ગહિતં. ઠાનઞ્ચ ખો એતં વિજ્જતિ યં ભગવા એવં બ્યાકરેય્ય – આસઞ્ચેપિ કરિત્વા અયોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા અયોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા અયોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા અયોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય. આસઞ્ચેપિ કરિત્વા યોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા યોનિસો બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાયાતિ. ન ખો મે તં, રાજકુમાર, ભગવતો સમ્મુખા સુતં, સમ્મુખા પટિગ્ગહિતં. ઠાનઞ્ચ ખો એતં વિજ્જતિ યં ભગવા એવં બ્યાકરેય્યા’તિ. ‘સચે ભોતો ભૂમિજસ્સ સત્થા એવંવાદી એવમક્ખાયી, અદ્ધા ભોતો ભૂમિજસ્સ સત્થા સબ્બેસંયેવ પુથુસમણબ્રાહ્મણાનં મુદ્ધાનં મઞ્ઞે આહચ્ચ તિટ્ઠતી’તિ. ‘કચ્ચાહં, ભન્તે, એવં પુટ્ઠો એવં બ્યાકરમાનો વુત્તવાદી ચેવ ભગવતો હોમિ, ન ચ ભગવન્તં અભૂતેન અબ્ભાચિક્ખામિ, ધમ્મસ્સ ચાનુધમ્મં બ્યાકરોમિ, ન ચ કોચિ સહધમ્મિકો વાદાનુવાદો ગારય્હં ઠાનં આગચ્છતી’’’તિ?
224. Atha kho āyasmā bhūmijo pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā bhūmijo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idhāhaṃ, bhante, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena jayasenassa rājakumārassa nivesanaṃ tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdiṃ. Atha kho, bhante, jayaseno rājakumāro yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā mayā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho, bhante, jayaseno rājakumāro maṃ etadavoca – ‘santi, bho bhūmija, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāyā’ti. ‘Idha bhoto bhūmijassa satthā kiṃvādī kimakkhāyī’ti? Evaṃ vutte ahaṃ, bhante, jayasenaṃ rājakumāraṃ etadavocaṃ – ‘na kho me taṃ, rājakumāra, bhagavato sammukhā sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ bhagavā evaṃ byākareyya – āsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā ayoniso brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Āsañcepi karitvā yoniso brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā yoniso brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāyāti. Na kho me taṃ, rājakumāra, bhagavato sammukhā sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ bhagavā evaṃ byākareyyā’ti. ‘Sace bhoto bhūmijassa satthā evaṃvādī evamakkhāyī, addhā bhoto bhūmijassa satthā sabbesaṃyeva puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ muddhānaṃ maññe āhacca tiṭṭhatī’ti. ‘Kaccāhaṃ, bhante, evaṃ puṭṭho evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva bhagavato homi, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhāmi, dhammassa cānudhammaṃ byākaromi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’’’ti?
‘‘તગ્ઘ ત્વં, ભૂમિજ, એવં પુટ્ઠો એવં બ્યાકરમાનો વુત્તવાદી ચેવ મે હોસિ, ન ચ મં અભૂતેન અબ્ભાચિક્ખસિ, ધમ્મસ્સ ચાનુધમ્મં બ્યાકરોસિ, ન ચ કોચિ સહધમ્મિકો વાદાનુવાદો ગારય્હં ઠાનં આગચ્છતિ. યે હિ કેચિ, ભૂમિજ, સમણા વા બ્રાહ્મણા વા મિચ્છાદિટ્ઠિનો મિચ્છાસઙ્કપ્પા મિચ્છાવાચા મિચ્છાકમ્મન્તા મિચ્છાઆજીવા મિચ્છાવાયામા મિચ્છાસતી મિચ્છાસમાધિનો તે આસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? અયોનિ હેસા, ભૂમિજ, ફલસ્સ અધિગમાય.
‘‘Taggha tvaṃ, bhūmija, evaṃ puṭṭho evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva me hosi, na ca maṃ abhūtena abbhācikkhasi, dhammassa cānudhammaṃ byākarosi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati. Ye hi keci, bhūmija, samaṇā vā brāhmaṇā vā micchādiṭṭhino micchāsaṅkappā micchāvācā micchākammantā micchāājīvā micchāvāyāmā micchāsatī micchāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
૨૨૫. ‘‘સેય્યથાપિ, ભૂમિજ, પુરિસો તેલત્થિકો તેલગવેસી તેલપરિયેસનં ચરમાનો વાલિકં દોણિયા આકિરિત્વા ઉદકેન પરિપ્ફોસકં પરિપ્ફોસકં પીળેય્ય. આસઞ્ચેપિ કરિત્વા વાલિકં દોણિયા આકિરિત્વા ઉદકેન પરિપ્ફોસકં પરિપ્ફોસકં પીળેય્ય, અભબ્બો તેલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા વાલિકં દોણિયા આકિરિત્વા ઉદકેન પરિપ્ફોસકં પરિપ્ફોસકં પીળેય્ય, અભબ્બો તેલસ્સ અધિગમાય; આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા વાલિકં દોણિયા આકિરિત્વા ઉદકેન પરિપ્ફોસકં પરિપ્ફોસકં પીળેય્ય, અભબ્બો તેલસ્સ અધિગમાય; નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા વાલિકં દોણિયા આકિરિત્વા ઉદકેન પરિપ્ફોસકં પરિપ્ફોસકં પીળેય્ય, અભબ્બો તેલસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? અયોનિ હેસા, ભૂમિજ, તેલસ્સ અધિગમાય. એવમેવ ખો, ભૂમિજ, યે હિ કેચિ સમણા વા બ્રાહ્મણા વા મિચ્છાદિટ્ઠિનો મિચ્છાસઙ્કપ્પા મિચ્છાવાચા મિચ્છાકમ્મન્તા મિચ્છાઆજીવા મિચ્છાવાયામા મિચ્છાસતી મિચ્છાસમાધિનો તે આસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? અયોનિ હેસા, ભૂમિજ, ફલસ્સ અધિગમાય.
225. ‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso telatthiko telagavesī telapariyesanaṃ caramāno vālikaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya. Āsañcepi karitvā vālikaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya, abhabbo telassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā vālikaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya, abhabbo telassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā vālikaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya, abhabbo telassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā vālikaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya, abhabbo telassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, telassa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā micchādiṭṭhino micchāsaṅkappā micchāvācā micchākammantā micchāājīvā micchāvāyāmā micchāsatī micchāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
‘‘સેય્યથાપિ , ભૂમિજ, પુરિસો ખીરત્થિકો ખીરગવેસી ખીરપરિયેસનં ચરમાનો ગાવિં તરુણવચ્છં વિસાણતો આવિઞ્છેય્ય 11. આસઞ્ચેપિ કરિત્વા ગાવિં તરુણવચ્છં વિસાણતો આવિઞ્છેય્ય, અભબ્બો ખીરસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા ગાવિં તરુણવચ્છં વિસાણતો આવિઞ્છેય્ય, અભબ્બો ખીરસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? અયોનિ હેસા, ભૂમિજ, ખીરસ્સ અધિગમાય. એવમેવ ખો, ભૂમિજ, યે હિ કેચિ સમણા વા બ્રાહ્મણા વા મિચ્છાદિટ્ઠિનો…પે॰… મિચ્છાસમાધિનો તે આસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? અયોનિ હેસા, ભૂમિજ, ફલસ્સ અધિગમાય.
‘‘Seyyathāpi , bhūmija, puriso khīratthiko khīragavesī khīrapariyesanaṃ caramāno gāviṃ taruṇavacchaṃ visāṇato āviñcheyya 12. Āsañcepi karitvā gāviṃ taruṇavacchaṃ visāṇato āviñcheyya, abhabbo khīrassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā gāviṃ taruṇavacchaṃ visāṇato āviñcheyya, abhabbo khīrassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, khīrassa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā micchādiṭṭhino…pe… micchāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
૨૨૬. ‘‘સેય્યથાપિ, ભૂમિજ, પુરિસો નવનીતત્થિકો નવનીતગવેસી નવનીતપરિયેસનં ચરમાનો ઉદકં કલસે આસિઞ્ચિત્વા મત્થેન 13 આવિઞ્છેય્ય. આસઞ્ચેપિ કરિત્વા ઉદકં કલસે આસિઞ્ચિત્વા મત્થેન આવિઞ્છેય્ય, અભબ્બો નવનીતસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા ઉદકં કલસે આસિઞ્ચિત્વા મત્થેન આવિઞ્છેય્ય, અભબ્બો નવનીતસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? અયોનિ હેસા, ભૂમિજ, નવનીતસ્સ અધિગમાય. એવમેવ ખો, ભૂમિજ, યે હિ કેચિ સમણા વા બ્રાહ્મણા વા મિચ્છાદિટ્ઠિનો…પે॰… મિચ્છાસમાધિનો તે આસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? અયોનિ હેસા, ભૂમિજ, ફલસ્સ અધિગમાય.
226. ‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso navanītatthiko navanītagavesī navanītapariyesanaṃ caramāno udakaṃ kalase āsiñcitvā matthena 14 āviñcheyya. Āsañcepi karitvā udakaṃ kalase āsiñcitvā matthena āviñcheyya, abhabbo navanītassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā udakaṃ kalase āsiñcitvā matthena āviñcheyya, abhabbo navanītassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, navanītassa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā micchādiṭṭhino…pe… micchāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
‘‘સેય્યથાપિ, ભૂમિજ, પુરિસો અગ્ગિત્થિકો 15 અગ્ગિગવેસી અગ્ગિપરિયેસનં ચરમાનો અલ્લં કટ્ઠં સસ્નેહં ઉત્તરારણિં આદાય અભિમન્થેય્ય 16. આસઞ્ચેપિ કરિત્વા અલ્લં કટ્ઠં સસ્નેહં ઉત્તરારણિં આદાય અભિમન્થેય્ય, અભબ્બો અગ્ગિસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા અલ્લં કટ્ઠં સસ્નેહં ઉત્તરારણિં આદાય અભિમન્થેય્ય, અભબ્બો અગ્ગિસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? અયોનિ હેસા, ભૂમિજ, અગ્ગિસ્સ અધિગમાય. એવમેવ ખો, ભૂમિજ, યે હિ કેચિ સમણા વા બ્રાહ્મણા વા મિચ્છાદિટ્ઠિનો…પે॰… મિચ્છાસમાધિનો તે આસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰…આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, અભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? અયોનિ હેસા, ભૂમિજ, ફલસ્સ અધિગમાય. યે હિ કેચિ, ભૂમિજ, સમણા વા બ્રાહ્મણા વા સમ્માદિટ્ઠિનો સમ્માસઙ્કપ્પા સમ્માવાચા સમ્માકમ્મન્તા સમ્માઆજીવા સમ્માવાયામા સમ્માસતી સમ્માસમાધિનો તે આસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? યોનિ હેસા, ભૂમિજ, ફલસ્સ અધિગમાય.
‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso aggitthiko 17 aggigavesī aggipariyesanaṃ caramāno allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimantheyya 18. Āsañcepi karitvā allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimantheyya, abhabbo aggissa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimantheyya, abhabbo aggissa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, aggissa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā micchādiṭṭhino…pe… micchāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe…āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, abhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Ayoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya. Ye hi keci, bhūmija, samaṇā vā brāhmaṇā vā sammādiṭṭhino sammāsaṅkappā sammāvācā sammākammantā sammāājīvā sammāvāyāmā sammāsatī sammāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
૨૨૭. ‘‘સેય્યથાપિ, ભૂમિજ, પુરિસો તેલત્થિકો તેલગવેસી તેલપરિયેસનં ચરમાનો તિલપિટ્ઠં દોણિયા આકિરિત્વા ઉદકેન પરિપ્ફોસકં પરિપ્ફોસકં પીળેય્ય. આસઞ્ચેપિ કરિત્વા તિલપિટ્ઠં દોણિયા આકિરિત્વા ઉદકેન પરિપ્ફોસકં પરિપ્ફોસકં પીળેય્ય, ભબ્બો તેલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા તિલપિટ્ઠં દોણિયા આકિરિત્વા ઉદકેન પરિપ્ફોસકં પરિપ્ફોસકં પીળેય્ય, ભબ્બો તેલસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? યોનિ હેસા, ભૂમિજ, તેલસ્સ અધિગમાય. એવમેવ ખો, ભૂમિજ, યે હિ કેચિ સમણા વા બ્રાહ્મણા વા સમ્માદિટ્ઠિનો…પે॰… સમ્માસમાધિનો તે આસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? યોનિ હેસા, ભૂમિજ, ફલસ્સ અધિગમાય.
227. ‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso telatthiko telagavesī telapariyesanaṃ caramāno tilapiṭṭhaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya. Āsañcepi karitvā tilapiṭṭhaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya, bhabbo telassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā tilapiṭṭhaṃ doṇiyā ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ pīḷeyya, bhabbo telassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, telassa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā sammādiṭṭhino…pe… sammāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
‘‘સેય્યથાપિ, ભૂમિજ, પુરિસો ખીરત્થિકો ખીરગવેસી ખીરપરિયેસનં ચરમાનો ગાવિં તરુણવચ્છં થનતો આવિઞ્છેય્ય. આસઞ્ચેપિ કરિત્વા ગાવિં તરુણવચ્છં થનતો આવિઞ્છેય્ય, ભબ્બો ખીરસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા ગાવિં તરુણવચ્છં થનતો આવિઞ્છેય્ય, ભબ્બો ખીરસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? યોનિ હેસા, ભૂમિજ, ખીરસ્સ અધિગમાય. એવમેવ ખો, ભૂમિજ, યે હિ કેચિ સમણા વા બ્રાહ્મણા વા સમ્માદિટ્ઠિનો…પે॰… સમ્માસમાધિનો તે આસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા…પે॰… નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? યોનિ હેસા, ભૂમિજ, ફલસ્સ અધિગમાય.
‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso khīratthiko khīragavesī khīrapariyesanaṃ caramāno gāviṃ taruṇavacchaṃ thanato āviñcheyya. Āsañcepi karitvā gāviṃ taruṇavacchaṃ thanato āviñcheyya, bhabbo khīrassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā gāviṃ taruṇavacchaṃ thanato āviñcheyya, bhabbo khīrassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, khīrassa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā sammādiṭṭhino…pe… sammāsamādhino te āsañcepi karitvā…pe… anāsañcepi karitvā…pe… āsañca anāsañcepi karitvā…pe… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
૨૨૮. ‘‘સેય્યથાપિ, ભૂમિજ, પુરિસો નવનીતત્થિકો નવનીતગવેસી નવનીતપરિયેસનં ચરમાનો દધિં કલસે આસિઞ્ચિત્વા મત્થેન આવિઞ્છેય્ય. આસઞ્ચેપિ કરિત્વા દધિં કલસે આસિઞ્ચિત્વા મત્થેન આવિઞ્છેય્ય, ભબ્બો નવનીતસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા… આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા… નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા દધિં કલસે આસિઞ્ચિત્વા મત્થેન આવિઞ્છેય્ય, ભબ્બો નવનીતસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? યોનિ હેસા, ભૂમિજ, નવનીતસ્સ અધિગમાય. એવમેવ ખો, ભૂમિજ, યે હિ કેચિ સમણા વા બ્રાહ્મણા વા સમ્માદિટ્ઠિનો…પે॰… સમ્માસમાધિનો તે આસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા… આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા … નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? યોનિ હેસા, ભૂમિજ, ફલસ્સ અધિગમાય.
228. ‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso navanītatthiko navanītagavesī navanītapariyesanaṃ caramāno dadhiṃ kalase āsiñcitvā matthena āviñcheyya. Āsañcepi karitvā dadhiṃ kalase āsiñcitvā matthena āviñcheyya, bhabbo navanītassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā… āsañca anāsañcepi karitvā… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā dadhiṃ kalase āsiñcitvā matthena āviñcheyya, bhabbo navanītassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, navanītassa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā sammādiṭṭhino…pe… sammāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā… āsañca anāsañcepi karitvā … nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
‘‘સેય્યથાપિ, ભૂમિજ, પુરિસો અગ્ગિત્થિકો અગ્ગિગવેસી અગ્ગિપરિયેસનં ચરમાનો સુક્ખં કટ્ઠં કોળાપં ઉત્તરારણિં આદાય અભિમન્થેય્ય; ( ) 19 આસઞ્ચેપિ કરિત્વા… અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા.. આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા… નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા સુક્ખ કટ્ઠં કોળાપં ઉત્તરારણિં આદાય અભિમન્થેય્ય, ભબ્બો અગ્ગિસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? યોનિ હેસા, ભૂમિજ, અગ્ગિસ્સ અધિગમાય. એવમેવ ખો, ભૂમિજ, યે હિ કેચિ સમણા વા બ્રાહ્મણા વા સમ્માદિટ્ઠિનો…પે॰… સમ્માસમાધિનો તે આસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; આસઞ્ચ અનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય; નેવાસં નાનાસઞ્ચેપિ કરિત્વા બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ, ભબ્બા ફલસ્સ અધિગમાય. તં કિસ્સ હેતુ? યોનિ હેસા, ભૂમિજ, ફલસ્સ અધિગમાય.
‘‘Seyyathāpi, bhūmija, puriso aggitthiko aggigavesī aggipariyesanaṃ caramāno sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimantheyya; ( ) 20 āsañcepi karitvā… anāsañcepi karitvā.. āsañca anāsañcepi karitvā… nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā sukkha kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimantheyya, bhabbo aggissa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, aggissa adhigamāya. Evameva kho, bhūmija, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā sammādiṭṭhino…pe… sammāsamādhino te āsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; āsañca anāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya; nevāsaṃ nānāsañcepi karitvā brahmacariyaṃ caranti, bhabbā phalassa adhigamāya. Taṃ kissa hetu? Yoni hesā, bhūmija, phalassa adhigamāya.
‘‘સચે ખો તં, ભૂમિજ, જયસેનસ્સ રાજકુમારસ્સ ઇમા ચતસ્સો ઉપમા પટિભાયેય્યું અનચ્છરિયં તે જયસેનો રાજકુમારો પસીદેય્ય, પસન્નો ચ તે પસન્નાકારં કરેય્યા’’તિ. ‘‘કુતો પન મં, ભન્તે, જયસેનસ્સ રાજકુમારસ્સ ઇમા ચતસ્સો ઉપમા પટિભાયિસ્સન્તિ અનચ્છરિયા પુબ્બે અસ્સુતપુબ્બા, સેય્યથાપિ ભગવન્ત’’ન્તિ?
‘‘Sace kho taṃ, bhūmija, jayasenassa rājakumārassa imā catasso upamā paṭibhāyeyyuṃ anacchariyaṃ te jayaseno rājakumāro pasīdeyya, pasanno ca te pasannākāraṃ kareyyā’’ti. ‘‘Kuto pana maṃ, bhante, jayasenassa rājakumārassa imā catasso upamā paṭibhāyissanti anacchariyā pubbe assutapubbā, seyyathāpi bhagavanta’’nti?
ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમનો આયસ્મા ભૂમિજો ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દીતિ.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā bhūmijo bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ભૂમિજસુત્તં નિટ્ઠિતં છટ્ઠં.
Bhūmijasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૬. ભૂમિજસુત્તવણ્ણના • 6. Bhūmijasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૬. ભૂમિજસુત્તવણ્ણના • 6. Bhūmijasuttavaṇṇanā
