Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi

    ੫੪੩. ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਜਾਤਕਂ (੬)

    543. Bhūridattajātakaṃ (6)

    ੭੮੪.

    784.

    ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰਤਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਧਤਰਟ੍ਠਨਿવੇਸਨੇ।

    ‘‘Yaṃ kiñci ratanaṃ atthi, dhataraṭṭhanivesane;

    ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤੇ ਉਪਯਨ੍ਤੁ, ਧੀਤਰਂ ਦੇਹਿ ਰਾਜਿਨੋ’’॥

    Sabbāni te upayantu, dhītaraṃ dehi rājino’’.

    ੭੮੫.

    785.

    ‘‘ਨ ਨੋ વਿવਾਹੋ ਨਾਗੇਹਿ, ਕਤਪੁਬ੍ਬੋ ਕੁਦਾਚਨਂ।

    ‘‘Na no vivāho nāgehi, katapubbo kudācanaṃ;

    ਤਂ વਿવਾਹਂ ਅਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਕਥਂ ਅਮ੍ਹੇ ਕਰੋਮਸੇ’’॥

    Taṃ vivāhaṃ asaṃyuttaṃ, kathaṃ amhe karomase’’.

    ੭੮੬.

    786.

    ‘‘ਜੀવਿਤਂ ਨੂਨ ਤੇ ਚਤ੍ਤਂ, ਰਟ੍ਠਂ વਾ ਮਨੁਜਾਧਿਪ।

    ‘‘Jīvitaṃ nūna te cattaṃ, raṭṭhaṃ vā manujādhipa;

    ਨ ਹਿ ਨਾਗੇ ਕੁਪਿਤਮ੍ਹਿ, ਚਿਰਂ ਜੀવਨ੍ਤਿ ਤਾਦਿਸਾ॥

    Na hi nāge kupitamhi, ciraṃ jīvanti tādisā.

    ੭੮੭.

    787.

    ‘‘ਯੋ ਤ੍વਂ ਦੇવ ਮਨੁਸ੍ਸੋਸਿ, ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤਂ ਅਨਿਦ੍ਧਿਮਾ।

    ‘‘Yo tvaṃ deva manussosi, iddhimantaṃ aniddhimā;

    વਰੁਣਸ੍ਸ ਨਿਯਂ ਪੁਤ੍ਤਂ, ਯਾਮੁਨਂ ਅਤਿਮਞ੍ਞਸਿ’’॥

    Varuṇassa niyaṃ puttaṃ, yāmunaṃ atimaññasi’’.

    ੭੮੮.

    788.

    ‘‘ਨਾਤਿਮਞ੍ਞਾਮਿ ਰਾਜਾਨਂ, ਧਤਰਟ੍ਠਂ ਯਸਸ੍ਸਿਨਂ।

    ‘‘Nātimaññāmi rājānaṃ, dhataraṭṭhaṃ yasassinaṃ;

    ਧਤਰਟ੍ਠੋ ਹਿ ਨਾਗਾਨਂ, ਬਹੂਨਮਪਿ ਇਸ੍ਸਰੋ॥

    Dhataraṭṭho hi nāgānaṃ, bahūnamapi issaro.

    ੭੮੯.

    789.

    ‘‘ਅਹਿ ਮਹਾਨੁਭਾવੋਪਿ, ਨ ਮੇ ਧੀਤਰਮਾਰਹੋ।

    ‘‘Ahi mahānubhāvopi, na me dhītaramāraho;

    ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਚ વਿਦੇਹਾਨਂ, ਅਭਿਜਾਤਾ ਸਮੁਦ੍ਦਜਾ’’॥

    Khattiyo ca videhānaṃ, abhijātā samuddajā’’.

    ੭੯੦.

    790.

    ‘‘ਕਮ੍ਬਲਸ੍ਸਤਰਾ ਉਟ੍ਠੇਨ੍ਤੁ, ਸਬ੍ਬੇ ਨਾਗੇ ਨਿવੇਦਯ।

    ‘‘Kambalassatarā uṭṭhentu, sabbe nāge nivedaya;

    ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪવਜ੍ਜਨ੍ਤੁ, ਮਾ ਚ ਕਞ੍ਚਿ 1 વਿਹੇਠਯੁਂ’’॥

    Bārāṇasiṃ pavajjantu, mā ca kañci 2 viheṭhayuṃ’’.

    ੭੯੧.

    791.

    ‘‘ਨਿવੇਸਨੇਸੁ ਸੋਬ੍ਭੇਸੁ, ਰਥਿਯਾ ਚਚ੍ਚਰੇਸੁ ਚ।

    ‘‘Nivesanesu sobbhesu, rathiyā caccaresu ca;

    ਰੁਕ੍ਖਗ੍ਗੇਸੁ ਚ ਲਮ੍ਬਨ੍ਤੁ, વਿਤਤਾ ਤੋਰਣੇਸੁ ਚ॥

    Rukkhaggesu ca lambantu, vitatā toraṇesu ca.

    ੭੯੨.

    792.

    ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਸੇਤੇਨ, ਮਹਤਾ ਸੁਮਹਂ ਪੁਰਂ।

    ‘‘Ahampi sabbasetena, mahatā sumahaṃ puraṃ;

    ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਸ੍ਸਂ ਭੋਗੇਹਿ, ਕਾਸੀਨਂ ਜਨਯਂ ਭਯਂ’’॥

    Parikkhipissaṃ bhogehi, kāsīnaṃ janayaṃ bhayaṃ’’.

    ੭੯੩.

    793.

    ਤਸ੍ਸ ਤਂ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ, ਉਰਗਾਨੇਕવਣ੍ਣਿਨੋ।

    Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, uragānekavaṇṇino;

    ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪવਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਨ ਚ ਕਞ੍ਚਿ વਿਹੇਠਯੁਂ॥

    Bārāṇasiṃ pavajjiṃsu, na ca kañci viheṭhayuṃ.

    ੭੯੪.

    794.

    ਨਿવੇਸਨੇਸੁ ਸੋਬ੍ਭੇਸੁ, ਰਥਿਯਾ ਚਚ੍ਚਰੇਸੁ ਚ।

    Nivesanesu sobbhesu, rathiyā caccaresu ca;

    ਰੁਕ੍ਖਗ੍ਗੇਸੁ ਚ ਲਮ੍ਬਿਂਸੁ, વਿਤਤਾ ਤੋਰਣੇਸੁ ਚ॥

    Rukkhaggesu ca lambiṃsu, vitatā toraṇesu ca.

    ੭੯੫.

    795.

    ਤੇਸੁ ਦਿਸ੍વਾਨ ਲਮ੍ਬਨ੍ਤੇ, ਪੁਥੂ ਕਨ੍ਦਿਂਸੁ ਨਾਰਿਯੋ।

    Tesu disvāna lambante, puthū kandiṃsu nāriyo;

    ਨਾਗੇ ਸੋਣ੍ਡਿਕਤੇ ਦਿਸ੍વਾ, ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੇ ਮੁਹੁਂ ਮੁਹੁਂ॥

    Nāge soṇḍikate disvā, passasante muhuṃ muhuṃ.

    ੭੯੬.

    796.

    ਬਾਰਾਣਸੀ ਪਬ੍ਯਧਿਤਾ, ਆਤੁਰਾ ਸਮਪਜ੍ਜਥ।

    Bārāṇasī pabyadhitā, āturā samapajjatha;

    ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, ‘‘ਧੀਤਰਂ ਦੇਹਿ ਰਾਜਿਨੋ’’॥

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, ‘‘dhītaraṃ dehi rājino’’.

    ੭੯੭.

    797.

    ‘‘ਪੁਪ੍ਫਾਭਿਹਾਰਸ੍ਸ વਨਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ, ਕੋ ਲੋਹਿਤਕ੍ਖੋ વਿਤਤਨ੍ਤਰਂਸੋ।

    ‘‘Pupphābhihārassa vanassa majjhe, ko lohitakkho vitatantaraṃso;

    ਕਾ ਕਮ੍ਬੁਕਾਯੂਰਧਰਾ ਸੁવਤ੍ਥਾ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਨਾਰਿਯੋ ਦਸ વਨ੍ਦਮਾਨਾ॥

    Kā kambukāyūradharā suvatthā, tiṭṭhanti nāriyo dasa vandamānā.

    ੭੯੮.

    798.

    ‘‘ਕੋ ਤ੍વਂ ਬ੍ਰਹਾਬਾਹੁ વਨਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ, વਿਰੋਚਸਿ ਘਤਸਿਤ੍ਤੋવ ਅਗ੍ਗਿ।

    ‘‘Ko tvaṃ brahābāhu vanassa majjhe, virocasi ghatasittova aggi;

    ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋਸਿ ਯਕ੍ਖੋ, ਉਦਾਹੁ ਨਾਗੋਸਿ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ’’॥

    Mahesakkho aññatarosi yakkho, udāhu nāgosi mahānubhāvo’’.

    ੭੯੯.

    799.

    ‘‘ਨਾਗੋਹਮਸ੍ਮਿ ਇਦ੍ਧਿਮਾ, ਤੇਜਸ੍ਸੀ 3 ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮੋ।

    ‘‘Nāgohamasmi iddhimā, tejassī 4 duratikkamo;

    ਡਂਸੇਯ੍ਯਂ ਤੇਜਸਾ ਕੁਦ੍ਧੋ, ਫੀਤਂ ਜਨਪਦਂ ਅਪਿ॥

    Ḍaṃseyyaṃ tejasā kuddho, phītaṃ janapadaṃ api.

    ੮੦੦.

    800.

    ‘‘ਸਮੁਦ੍ਦਜਾ ਹਿ ਮੇ ਮਾਤਾ, ਧਤਰਟ੍ਠੋ ਚ ਮੇ ਪਿਤਾ।

    ‘‘Samuddajā hi me mātā, dhataraṭṭho ca me pitā;

    ਸੁਦਸ੍ਸਨਕਨਿਟ੍ਠੋਸ੍ਮਿ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤੋਤਿ ਮਂ વਿਦੂ’’॥

    Sudassanakaniṭṭhosmi, bhūridattoti maṃ vidū’’.

    ੮੦੧.

    801.

    ‘‘ਯਂ ਗਮ੍ਭੀਰਂ ਸਦਾવਟ੍ਟਂ, ਰਹਦਂ ਭਿਸ੍ਮਂ ਪੇਕ੍ਖਸਿ।

    ‘‘Yaṃ gambhīraṃ sadāvaṭṭaṃ, rahadaṃ bhismaṃ pekkhasi;

    ਏਸ ਦਿਬ੍ਯੋ ਮਮਾવਾਸੋ, ਅਨੇਕਸਤਪੋਰਿਸੋ॥

    Esa dibyo mamāvāso, anekasataporiso.

    ੮੦੨.

    802.

    ‘‘ਮਯੂਰਕੋਞ੍ਚਾਭਿਰੁਦਂ, ਨੀਲੋਦਂ વਨਮਜ੍ਝਤੋ।

    ‘‘Mayūrakoñcābhirudaṃ, nīlodaṃ vanamajjhato;

    ਯਮੁਨਂ ਪવਿਸ ਮਾ ਭੀਤੋ, ਖੇਮਂ વਤ੍ਤવਤਂ 5 ਸਿવਂ’’॥

    Yamunaṃ pavisa mā bhīto, khemaṃ vattavataṃ 6 sivaṃ’’.

    ੮੦੩.

    803.

    ‘‘ਤਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤੋ ਸਾਨੁਚਰੋ, ਸਹ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ।

    ‘‘Tattha patto sānucaro, saha puttena brāhmaṇa;

    ਪੂਜਿਤੋ ਮਯ੍ਹਂ ਕਾਮੇਹਿ, ਸੁਖਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ વਚ੍ਛਸਿ’’॥

    Pūjito mayhaṃ kāmehi, sukhaṃ brāhmaṇa vacchasi’’.

    ੮੦੪.

    804.

    ‘‘ਸਮਾ ਸਮਨ੍ਤਪਰਿਤੋ, ਪਹੂਤਤਗਰਾ 7 ਮਹੀ।

    ‘‘Samā samantaparito, pahūtatagarā 8 mahī;

    ਇਨ੍ਦਗੋਪਕਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਸੋਭਤਿ ਹਰਿਤੁਤ੍ਤਮਾ॥

    Indagopakasañchannā, sobhati harituttamā.

    ੮੦੫.

    805.

    ‘‘ਰਮ੍ਮਾਨਿ વਨਚੇਤ੍ਯਾਨਿ, ਰਮ੍ਮਾ ਹਂਸੂਪਕੂਜਿਤਾ।

    ‘‘Rammāni vanacetyāni, rammā haṃsūpakūjitā;

    ਓਪੁਪ੍ਫਾਪਦ੍ਮਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਪੋਕ੍ਖਰਞ੍ਞੋ 9 ਸੁਨਿਮ੍ਮਿਤਾ॥

    Opupphāpadmā tiṭṭhanti, pokkharañño 10 sunimmitā.

    ੮੦੬.

    806.

    ‘‘ਅਟ੍ਠਂਸਾ ਸੁਕਤਾ ਥਮ੍ਭਾ, ਸਬ੍ਬੇ વੇਲ਼ੁਰਿਯਾਮਯਾ।

    ‘‘Aṭṭhaṃsā sukatā thambhā, sabbe veḷuriyāmayā;

    ਸਹਸ੍ਸਥਮ੍ਭਾ ਪਾਸਾਦਾ, ਪੂਰਾ ਕਞ੍ਞਾਹਿ ਜੋਤਰੇ॥

    Sahassathambhā pāsādā, pūrā kaññāhi jotare.

    ੮੦੭.

    807.

    ‘‘વਿਮਾਨਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋਸਿ, ਦਿਬ੍ਯਂ ਪੁਞ੍ਞੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ।

    ‘‘Vimānaṃ upapannosi, dibyaṃ puññehi attano;

    ਅਸਮ੍ਬਾਧਂ ਸਿવਂ ਰਮ੍ਮਂ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਖਸਂਹਿਤਂ॥

    Asambādhaṃ sivaṃ rammaṃ, accantasukhasaṃhitaṃ.

    ੮੦੮.

    808.

    ‘‘ਮਞ੍ਞੇ ਸਹਸ੍ਸਨੇਤ੍ਤਸ੍ਸ, વਿਮਾਨਂ ਨਾਭਿਕਙ੍ਖਸਿ।

    ‘‘Maññe sahassanettassa, vimānaṃ nābhikaṅkhasi;

    ਇਦ੍ਧੀ ਹਿ ਤ੍ਯਾਯਂ વਿਪੁਲਾ, ਸਕ੍ਕਸ੍ਸੇવ ਜੁਤੀਮਤੋ’’॥

    Iddhī hi tyāyaṃ vipulā, sakkasseva jutīmato’’.

    ੮੦੯.

    809.

    ‘‘ਮਨਸਾਪਿ ਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਆਨੁਭਾવੋ ਜੁਤੀਮਤੋ।

    ‘‘Manasāpi na pattabbo, ānubhāvo jutīmato;

    ਪਰਿਚਾਰਯਮਾਨਾਨਂ, ਸਇਨ੍ਦਾਨਂ 11 વਸવਤ੍ਤਿਨਂ’’॥

    Paricārayamānānaṃ, saindānaṃ 12 vasavattinaṃ’’.

    ੮੧੦.

    810.

    ‘‘ਤਂ વਿਮਾਨਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਯ, ਅਮਰਾਨਂ ਸੁਖੇਸਿਨਂ।

    ‘‘Taṃ vimānaṃ abhijjhāya, amarānaṃ sukhesinaṃ;

    ਉਪੋਸਥਂ ਉਪવਸਨ੍ਤੋ, ਸੇਮਿ વਮ੍ਮਿਕਮੁਦ੍ਧਨਿ’’॥

    Uposathaṃ upavasanto, semi vammikamuddhani’’.

    ੮੧੧.

    811.

    ‘‘ਅਹਞ੍ਚ ਮਿਗਮੇਸਾਨੋ, ਸਪੁਤ੍ਤੋ ਪਾવਿਸਿਂ વਨਂ।

    ‘‘Ahañca migamesāno, saputto pāvisiṃ vanaṃ;

    ਤਂ ਮਂ ਮਤਂ વਾ ਜੀવਂ વਾ, ਨਾਭਿવੇਦੇਨ੍ਤਿ ਞਾਤਕਾ॥

    Taṃ maṃ mataṃ vā jīvaṃ vā, nābhivedenti ñātakā.

    ੮੧੨.

    812.

    ‘‘ਆਮਨ੍ਤਯੇ ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਂ, ਕਾਸਿਪੁਤ੍ਤਂ ਯਸਸ੍ਸਿਨਂ।

    ‘‘Āmantaye bhūridattaṃ, kāsiputtaṃ yasassinaṃ;

    ਤਯਾ ਨੋ ਸਮਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ਅਪਿ ਪਸ੍ਸੇਮੁ ਞਾਤਕੇ’’॥

    Tayā no samanuññātā, api passemu ñātake’’.

    ੮੧੩.

    813.

    ‘‘ਏਸੋ ਹਿ વਤ ਮੇ ਛਨ੍ਦੋ, ਯਂ વਸੇਸਿ ਮਮਨ੍ਤਿਕੇ।

    ‘‘Eso hi vata me chando, yaṃ vasesi mamantike;

    ਨ ਹਿ ਏਤਾਦਿਸਾ ਕਾਮਾ, ਸੁਲਭਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਮਾਨੁਸੇ॥

    Na hi etādisā kāmā, sulabhā honti mānuse.

    ੮੧੪.

    814.

    ‘‘ਸਚੇ ਤ੍વਂ ਨਿਚ੍ਛਸੇ વਤ੍ਥੁਂ, ਮਮ ਕਾਮੇਹਿ ਪੂਜਿਤੋ।

    ‘‘Sace tvaṃ nicchase vatthuṃ, mama kāmehi pūjito;

    ਮਯਾ ਤ੍વਂ ਸਮਨੁਞ੍ਞਾਤੋ, ਸੋਤ੍ਥਿਂ ਪਸ੍ਸਾਹਿ ਞਾਤਕੇ’’॥

    Mayā tvaṃ samanuññāto, sotthiṃ passāhi ñātake’’.

    ੮੧੫.

    815.

    ‘‘ਧਾਰਯਿਮਂ ਮਣਿਂ ਦਿਬ੍ਯਂ, ਪਸੁਂ ਪੁਤ੍ਤੇ ਚ વਿਨ੍ਦਤਿ।

    ‘‘Dhārayimaṃ maṇiṃ dibyaṃ, pasuṃ putte ca vindati;

    ਅਰੋਗੋ ਸੁਖਿਤੋ ਹੋਤਿ 13, ਗਚ੍ਛੇવਾਦਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’॥

    Arogo sukhito hoti 14, gacchevādāya brāhmaṇa’’.

    ੮੧੬.

    816.

    ‘‘ਕੁਸਲਂ ਪਟਿਨਨ੍ਦਾਮਿ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤ વਚੋ ਤવ।

    ‘‘Kusalaṃ paṭinandāmi, bhūridatta vaco tava;

    ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ ਜਿਣ੍ਣੋਸ੍ਮਿ, ਨ ਕਾਮੇ ਅਭਿਪਤ੍ਥਯੇ’’॥

    Pabbajissāmi jiṇṇosmi, na kāme abhipatthaye’’.

    ੮੧੭.

    817.

    ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਚੇ ਭਙ੍ਗੋ, ਹੋਤਿ ਭੋਗੇਹਿ ਕਾਰਿਯਂ।

    ‘‘Brahmacariyassa ce bhaṅgo, hoti bhogehi kāriyaṃ;

    ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨੋ ਏਯ੍ਯਾਸਿ, ਬਹੁਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਧਨਂ’’॥

    Avikampamāno eyyāsi, bahuṃ dassāmi te dhanaṃ’’.

    ੮੧੮.

    818.

    ‘‘ਕੁਸਲਂ ਪਟਿਨਨ੍ਦਾਮਿ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤ વਚੋ ਤવ।

    ‘‘Kusalaṃ paṭinandāmi, bhūridatta vaco tava;

    ਪੁਨਪਿ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਚੇ ਅਤ੍ਥੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ’’॥

    Punapi āgamissāmi, sace attho bhavissati’’.

    ੮੧੯.

    819.

    ‘‘ਇਦਂ વਤ੍વਾ ਭੂਰਿਦਤ੍ਤੋ, ਪੇਸੇਸਿ ਚਤੁਰੋ ਜਨੇ।

    ‘‘Idaṃ vatvā bhūridatto, pesesi caturo jane;

    ਏਥ ਗਚ੍ਛਥ ਉਟ੍ਠੇਥ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਪਾਪੇਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ॥

    Etha gacchatha uṭṭhetha, khippaṃ pāpetha brāhmaṇaṃ.

    ੮੨੦.

    820.

    ਤਸ੍ਸ ਤਂ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ, ਉਟ੍ਠਾਯ ਚਤੁਰੋ ਜਨਾ।

    Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, uṭṭhāya caturo janā;

    ਪੇਸਿਤਾ ਭੂਰਿਦਤ੍ਤੇਨ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਪਾਪੇਸੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ॥

    Pesitā bhūridattena, khippaṃ pāpesu brāhmaṇaṃ.

    ੮੨੧.

    821.

    ‘‘ਮਣਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਮਙ੍ਗਲ੍ਯਂ, ਸਾਧੁવਿਤ੍ਤਂ 15 ਮਨੋਰਮਂ।

    ‘‘Maṇiṃ paggayha maṅgalyaṃ, sādhuvittaṃ 16 manoramaṃ;

    ਸੇਲਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਕੋ ਇਮਂ ਮਣਿਮਜ੍ਝਗਾ’’॥

    Selaṃ byañjanasampannaṃ, ko imaṃ maṇimajjhagā’’.

    ੮੨੨.

    822.

    ‘‘ਲੋਹਿਤਕ੍ਖਸਹਸ੍ਸਾਹਿ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿવਾਰਿਤਂ।

    ‘‘Lohitakkhasahassāhi, samantā parivāritaṃ;

    ਅਜ੍ਜ ਕਾਲਂ ਪਥਂ 17 ਗਚ੍ਛਂ, ਅਜ੍ਝਗਾਹਂ ਮਣਿਂ ਇਮਂ’’॥

    Ajja kālaṃ pathaṃ 18 gacchaṃ, ajjhagāhaṃ maṇiṃ imaṃ’’.

    ੮੨੩.

    823.

    ‘‘ਸੁਪਚਿਣ੍ਣੋ ਅਯਂ ਸੇਲੋ, ਅਚ੍ਚਿਤੋ ਮਹਿਤੋ 19 ਸਦਾ।

    ‘‘Supaciṇṇo ayaṃ selo, accito mahito 20 sadā;

    ਸੁਧਾਰਿਤੋ ਸੁਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਮਭਿਸਾਧਯੇ॥

    Sudhārito sunikkhitto, sabbatthamabhisādhaye.

    ੮੨੪.

    824.

    ‘‘ਉਪਚਾਰવਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਨਿਕ੍ਖੇਪੇ ਧਾਰਣਾਯ વਾ।

    ‘‘Upacāravipannassa, nikkhepe dhāraṇāya vā;

    ਅਯਂ ਸੇਲੋ વਿਨਾਸਾਯ, ਪਰਿਚਿਣ੍ਣੋ ਅਯੋਨਿਸੋ॥

    Ayaṃ selo vināsāya, pariciṇṇo ayoniso.

    ੮੨੫.

    825.

    ‘‘ਨ ਇਮਂ ਅਕੁਸਲੋ 21 ਦਿਬ੍ਯਂ, ਮਣਿਂ ਧਾਰੇਤੁਮਾਰਹੋ।

    ‘‘Na imaṃ akusalo 22 dibyaṃ, maṇiṃ dhāretumāraho;

    ਪਟਿਪਜ੍ਜ ਸਤਂ ਨਿਕ੍ਖਂ, ਦੇਹਿਮਂ ਰਤਨਂ ਮਮ’’॥

    Paṭipajja sataṃ nikkhaṃ, dehimaṃ ratanaṃ mama’’.

    ੮੨੬.

    826.

    ‘‘ਨ ਚ ਮ੍ਯਾਯਂ ਮਣੀ ਕੇਯ੍ਯੋ, ਗੋਹਿ 23 વਾ ਰਤਨੇਹਿ વਾ।

    ‘‘Na ca myāyaṃ maṇī keyyo, gohi 24 vā ratanehi vā;

    ਸੇਲੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਨੇવ ਕੇਯ੍ਯੋ ਮਣੀ ਮਮ’’॥

    Selo byañjanasampanno, neva keyyo maṇī mama’’.

    ੮੨੭.

    827.

    ‘‘ਨੋ ਚੇ ਤਯਾ ਮਣੀ ਕੇਯ੍ਯੋ, ਗੋਹਿ 25 વਾ ਰਤਨੇਹਿ વਾ।

    ‘‘No ce tayā maṇī keyyo, gohi 26 vā ratanehi vā;

    ਅਥ ਕੇਨ ਮਣੀ ਕੇਯ੍ਯੋ, ਤਂ ਮੇ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ’’॥

    Atha kena maṇī keyyo, taṃ me akkhāhi pucchito’’.

    ੮੨੮.

    828.

    ‘‘ਯੋ ਮੇ ਸਂਸੇ ਮਹਾਨਾਗਂ, ਤੇਜਸ੍ਸਿਂ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਂ।

    ‘‘Yo me saṃse mahānāgaṃ, tejassiṃ duratikkamaṃ;

    ਤਸ੍ਸ ਦਜ੍ਜਂ ਇਮਂ ਸੇਲਂ, ਜਲਨ੍ਤਮਿવ ਤੇਜਸਾ’’॥

    Tassa dajjaṃ imaṃ selaṃ, jalantamiva tejasā’’.

    ੮੨੯.

    829.

    ‘‘ਕੋ ਨੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣવਣ੍ਣੇਨ, ਸੁਪਣ੍ਣੋ ਪਤਤਂ વਰੋ।

    ‘‘Ko nu brāhmaṇavaṇṇena, supaṇṇo patataṃ varo;

    ਨਾਗਂ ਜਿਗੀਸਮਨ੍વੇਸਿ, ਅਨ੍વੇਸਂ ਭਕ੍ਖਮਤ੍ਤਨੋ॥

    Nāgaṃ jigīsamanvesi, anvesaṃ bhakkhamattano.

    ੮੩੦.

    830.

    ‘‘ਨਾਹਂ ਦਿਜਾਧਿਪੋ ਹੋਮਿ, ਨ ਦਿਟ੍ਠੋ ਗਰੁਲ਼ੋ ਮਯਾ।

    ‘‘Nāhaṃ dijādhipo homi, na diṭṭho garuḷo mayā;

    ਆਸੀવਿਸੇਨ વਿਤ੍ਤੋਤਿ 27, વਜ੍ਜੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਮਂ વਿਦੂ’’॥

    Āsīvisena vittoti 28, vajjo brāhmaṇa maṃ vidū’’.

    ੮੩੧.

    831.

    ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਤੁਯ੍ਹਂ ਬਲਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਕਿਂ ਸਿਪ੍ਪਂ વਿਜ੍ਜਤੇ ਤવ।

    ‘‘Kiṃ nu tuyhaṃ balaṃ atthi, kiṃ sippaṃ vijjate tava;

    ਕਿਸ੍ਮਿਂ વਾ ਤ੍વਂ ਪਰਤ੍ਥਦ੍ਧੋ, ਉਰਗਂ ਨਾਪਚਾਯਸਿ’’॥

    Kismiṃ vā tvaṃ paratthaddho, uragaṃ nāpacāyasi’’.

    ੮੩੨.

    832.

    ‘‘ਆਰਞ੍ਞਿਕਸ੍ਸ ਇਸਿਨੋ, ਚਿਰਰਤ੍ਤਂ ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ।

    ‘‘Āraññikassa isino, cirarattaṃ tapassino;

    ਸੁਪਣ੍ਣੋ ਕੋਸਿਯਸ੍ਸਕ੍ਖਾ, વਿਸવਿਜ੍ਜਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ॥

    Supaṇṇo kosiyassakkhā, visavijjaṃ anuttaraṃ.

    ੮੩੩.

    833.

    ‘‘ਤਂ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਞ੍ਞਤਰਂ, ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰੇ।

    ‘‘Taṃ bhāvitattaññataraṃ, sammantaṃ pabbatantare;

    ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਸਿਂ, ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਮਤਨ੍ਦਿਤੋ॥

    Sakkaccaṃ taṃ upaṭṭhāsiṃ, rattindivamatandito.

    ੮੩੪.

    834.

    ‘‘ਸੋ ਤਦਾ ਪਰਿਚਿਣ੍ਣੋ ਮੇ, વਤ੍ਤવਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾ।

    ‘‘So tadā pariciṇṇo me, vattavā brahmacariyavā;

    ਦਿਬ੍ਬਂ ਪਾਤੁਕਰੀ ਮਨ੍ਤਂ, ਕਾਮਸਾ ਭਗવਾ ਮਮ॥

    Dibbaṃ pātukarī mantaṃ, kāmasā bhagavā mama.

    ੮੩੫.

    835.

    ‘‘ਤ੍ਯਾਹਂ ਮਨ੍ਤੇ ਪਰਤ੍ਥਦ੍ਧੋ, ਨਾਹਂ ਭਾਯਾਮਿ ਭੋਗਿਨਂ।

    ‘‘Tyāhaṃ mante paratthaddho, nāhaṃ bhāyāmi bhoginaṃ;

    ਆਚਰਿਯੋ વਿਸਘਾਤਾਨਂ, ਅਲਮ੍ਪਾਨੋਤਿ 29 ਮਂ વਿਦੂ’’॥

    Ācariyo visaghātānaṃ, alampānoti 30 maṃ vidū’’.

    ੮੩੬.

    836.

    ‘‘ਗਣ੍ਹਾਮਸੇ ਮਣਿਂ ਤਾਤ, ਸੋਮਦਤ੍ਤ વਿਜਾਨਹਿ।

    ‘‘Gaṇhāmase maṇiṃ tāta, somadatta vijānahi;

    ਮਾ ਦਣ੍ਡੇਨ ਸਿਰਿਂ ਪਤ੍ਤਂ, ਕਾਮਸਾ ਪਜਹਿਮ੍ਹਸੇ’’॥

    Mā daṇḍena siriṃ pattaṃ, kāmasā pajahimhase’’.

    ੮੩੭.

    837.

    ‘‘ਸਕਂ ਨਿવੇਸਨਂ ਪਤ੍ਤਂ, ਯੋ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਪੂਜਯਿ।

    ‘‘Sakaṃ nivesanaṃ pattaṃ, yo taṃ brāhmaṇa pūjayi;

    ਏવਂ ਕਲ੍ਯਾਣਕਾਰਿਸ੍ਸ, ਕਿਂ ਮੋਹਾ ਦੁਬ੍ਭਿਮਿਚ੍ਛਸਿ’’॥

    Evaṃ kalyāṇakārissa, kiṃ mohā dubbhimicchasi’’.

    ੮੩੮.

    838.

    ‘‘ਸਚੇ ਤ੍વਂ 31 ਧਨਕਾਮੋਸਿ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤੋ ਪਦਸ੍ਸਤਿ 32

    ‘‘Sace tvaṃ 33 dhanakāmosi, bhūridatto padassati 34;

    ਤਮੇવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਯਾਚਸ੍ਸੁ, ਬਹੁਂ ਦਸ੍ਸਤਿ ਤੇ ਧਨਂ’’॥

    Tameva gantvā yācassu, bahuṃ dassati te dhanaṃ’’.

    ੮੩੯.

    839.

    ‘‘ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਪਤ੍ਤਗਤਂ, ਨਿਕਿਣ੍ਣਂ ਖਾਦਿਤੁਂ વਰਂ।

    ‘‘Hatthagataṃ pattagataṃ, nikiṇṇaṃ khādituṃ varaṃ;

    ਮਾ ਨੋ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਸੋਮਦਤ੍ਤ ਉਪਚ੍ਚਗਾ’’॥

    Mā no sandiṭṭhiko attho, somadatta upaccagā’’.

    ੮੪੦.

    840.

    ‘‘ਪਚ੍ਚਤਿ ਨਿਰਯੇ ਘੋਰੇ, ਮਹਿਸ੍ਸਮਪਿ વਿવਰਤਿ 35

    ‘‘Paccati niraye ghore, mahissamapi vivarati 36;

    ਮਿਤ੍ਤਦੁਬ੍ਭੀ ਹਿਤਚ੍ਚਾਗੀ, ਜੀવਰੇવਾਪਿ ਸੁਸ੍ਸਤਿ 37

    Mittadubbhī hitaccāgī, jīvarevāpi sussati 38.

    ੮੪੧.

    841.

    ‘‘ਸਚੇ ਤ੍વਂ 39 ਧਨਕਾਮੋਸਿ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤੋ ਪਦਸ੍ਸਤਿ।

    ‘‘Sace tvaṃ 40 dhanakāmosi, bhūridatto padassati;

    ਮਞ੍ਞੇ ਅਤ੍ਤਕਤਂ વੇਰਂ, ਨਚਿਰਂ વੇਦਯਿਸ੍ਸਸਿ’’॥

    Maññe attakataṃ veraṃ, naciraṃ vedayissasi’’.

    ੮੪੨.

    842.

    ‘‘ਮਹਾਯਞ੍ਞਂ ਯਜਿਤ੍વਾਨ, ਏવਂ ਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ।

    ‘‘Mahāyaññaṃ yajitvāna, evaṃ sujjhanti brāhmaṇā;

    ਮਹਾਯਞ੍ਞਂ ਯਜਿਸ੍ਸਾਮ, ਏવਂ ਮੋਕ੍ਖਾਮ ਪਾਪਕਾ’’॥

    Mahāyaññaṃ yajissāma, evaṃ mokkhāma pāpakā’’.

    ੮੪੩.

    843.

    ‘‘ਹਨ੍ਦ ਦਾਨਿ ਅਪਾਯਾਮਿ, ਨਾਹਂ ਅਜ੍ਜ ਤਯਾ ਸਹ।

    ‘‘Handa dāni apāyāmi, nāhaṃ ajja tayā saha;

    ਪਦਮ੍ਪੇਕਂ 41 ਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਏવਂ ਕਿਬ੍ਬਿਸਕਾਰਿਨਾ’’॥

    Padampekaṃ 42 na gaccheyyaṃ, evaṃ kibbisakārinā’’.

    ੮੪੪.

    844.

    ‘‘ਇਦਂ વਤ੍વਾਨ ਪਿਤਰਂ, ਸੋਮਦਤ੍ਤੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ।

    ‘‘Idaṃ vatvāna pitaraṃ, somadatto bahussuto;

    ਉਜ੍ਝਾਪੇਤ੍વਾਨ ਭੂਤਾਨਿ, ਤਮ੍ਹਾ ਠਾਨਾ ਅਪਕ੍ਕਮਿ॥

    Ujjhāpetvāna bhūtāni, tamhā ṭhānā apakkami.

    ੮੪੫.

    845.

    ‘‘ਗਣ੍ਹਾਹੇਤਂ ਮਹਾਨਾਗਂ, ਆਹਰੇਤਂ ਮਣਿਂ ਮਮ।

    ‘‘Gaṇhāhetaṃ mahānāgaṃ, āharetaṃ maṇiṃ mama;

    ਇਨ੍ਦਗੋਪਕવਣ੍ਣਾਭੋ, ਯਸ੍ਸ ਲੋਹਿਤਕੋ ਸਿਰੋ॥

    Indagopakavaṇṇābho, yassa lohitako siro.

    ੮੪੬.

    846.

    ‘‘ਕਪ੍ਪਾਸਪਿਚੁਰਾਸੀવ, ਏਸੋ ਕਾਯੋ ਪਦਿਸ੍ਸਤਿ 43

    ‘‘Kappāsapicurāsīva, eso kāyo padissati 44;

    વਮ੍ਮਿਕਗ੍ਗਗਤੋ ਸੇਤਿ, ਤਂ ਤ੍વਂ ਗਣ੍ਹਾਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’॥

    Vammikaggagato seti, taṃ tvaṃ gaṇhāhi brāhmaṇa’’.

    ੮੪੭.

    847.

    ‘‘ਅਥੋਸਧੇਹਿ ਦਿਬ੍ਬੇਹਿ, ਜਪ੍ਪਂ ਮਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਚ।

    ‘‘Athosadhehi dibbehi, jappaṃ mantapadāni ca;

    ਏવਂ ਤਂ ਅਸਕ੍ਖਿ ਸਤ੍ਥੁਂ 45, ਕਤ੍વਾ ਪਰਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤਨੋ’’॥

    Evaṃ taṃ asakkhi satthuṃ 46, katvā parittamattano’’.

    ੮੪੮.

    848.

    ‘‘ਮਮਂ ਦਿਸ੍વਾਨ ਆਯਨ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਕਾਮਸਮਿਦ੍ਧਿਨਂ।

    ‘‘Mamaṃ disvāna āyantaṃ, sabbakāmasamiddhinaṃ;

    ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਹਟ੍ਠਾਨਿ, ਸਾવਂ 47 ਜਾਤਂ ਮੁਖਂ ਤવ॥

    Indriyāni ahaṭṭhāni, sāvaṃ 48 jātaṃ mukhaṃ tava.

    ੮੪੯.

    849.

    ‘‘ਪਦ੍ਮਂ ਯਥਾ ਹਤ੍ਥਗਤਂ, ਪਾਣਿਨਾ ਪਰਿਮਦ੍ਦਿਤਂ।

    ‘‘Padmaṃ yathā hatthagataṃ, pāṇinā parimadditaṃ;

    ਸਾવਂ ਜਾਤਂ 49 ਮੁਖਂ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਮਮਂ ਦਿਸ੍વਾਨ ਏਦਿਸਂ॥

    Sāvaṃ jātaṃ 50 mukhaṃ tuyhaṃ, mamaṃ disvāna edisaṃ.

    ੮੫੦.

    850.

    ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਨੁ ਤੇ ਨਾਭਿਸਸਿ 51, ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ ਅਤ੍ਥਿ વੇਦਨਾ।

    ‘‘Kacci nu te nābhisasi 52, kacci te atthi vedanā;

    ਯੇਨ ਸਾવਂ ਮੁਖਂ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਮਮਂ ਦਿਸ੍વਾਨ ਆਗਤਂ’’॥

    Yena sāvaṃ mukhaṃ tuyhaṃ, mamaṃ disvāna āgataṃ’’.

    ੮੫੧.

    851.

    ‘‘ਸੁਪਿਨਂ ਤਾਤ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ, ਇਤੋ ਮਾਸਂ ਅਧੋਗਤਂ।

    ‘‘Supinaṃ tāta addakkhiṃ, ito māsaṃ adhogataṃ;

    ਦਕ੍ਖਿਣਂ વਿਯ ਮੇ ਬਾਹੁਂ, ਛੇਤ੍વਾ ਰੁਹਿਰਮਕ੍ਖਿਤਂ।

    Dakkhiṇaṃ viya me bāhuṃ, chetvā ruhiramakkhitaṃ;

    ਪੁਰਿਸੋ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਾਮਿ, ਮਮ ਰੋਦਨ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ॥

    Puriso ādāya pakkāmi, mama rodantiyā sati.

    ੮੫੨.

    852.

    ‘‘ਯਤੋਹਂ 53 ਸੁਪਿਨਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ, ਸੁਦਸ੍ਸਨ વਿਜਾਨਹਿ।

    ‘‘Yatohaṃ 54 supinamaddakkhiṃ, sudassana vijānahi;

    ਤਤੋ ਦਿવਾ વਾ ਰਤ੍ਤਿਂ વਾ, ਸੁਖਂ ਮੇ ਨੋਪਲਬ੍ਭਤਿ’’॥

    Tato divā vā rattiṃ vā, sukhaṃ me nopalabbhati’’.

    ੮੫੩.

    853.

    ‘‘ਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਰਿવਾਰਿਂਸੁ 55, ਕਞ੍ਞਾ ਰੁਚਿਰવਿਗ੍ਗਹਾ।

    ‘‘Yaṃ pubbe parivāriṃsu 56, kaññā ruciraviggahā;

    ਹੇਮਜਾਲਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Hemajālapaṭicchannā, bhūridatto na dissati.

    ੮੫੪.

    854.

    ‘‘ਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਰਿવਾਰਿਂਸੁ 57, ਨੇਤ੍ਤਿਂਸવਰਧਾਰਿਨੋ।

    ‘‘Yaṃ pubbe parivāriṃsu 58, nettiṃsavaradhārino;

    ਕਣਿਕਾਰਾવ ਸਮ੍ਫੁਲ੍ਲਾ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ॥

    Kaṇikārāva samphullā, bhūridatto na dissati.

    ੮੫੫.

    855.

    ‘‘ਹਨ੍ਦ ਦਾਨਿ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਨਿવੇਸਨਂ।

    ‘‘Handa dāni gamissāma, bhūridattanivesanaṃ;

    ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਪਸ੍ਸਾਮ ਤવ ਭਾਤਰਂ’’॥

    Dhammaṭṭhaṃ sīlasampannaṃ, passāma tava bhātaraṃ’’.

    ੮੫੬.

    856.

    ‘‘ਤਞ੍ਚ ਦਿਸ੍વਾਨ ਆਯਨ੍ਤਿਂ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਰਂ।

    ‘‘Tañca disvāna āyantiṃ, bhūridattassa mātaraṃ;

    ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਰਿਯੋ॥

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, bhūridattassa nāriyo.

    ੮੫੭.

    857.

    ‘‘ਪੁਤ੍ਤਂ ਤੇਯ੍ਯੇ ਨ ਜਾਨਾਮ, ਇਤੋ ਮਾਸਂ ਅਧੋਗਤਂ।

    ‘‘Puttaṃ teyye na jānāma, ito māsaṃ adhogataṃ;

    ਮਤਂ વਾ ਯਦਿ વਾ ਜੀવਂ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਂ ਯਸਸ੍ਸਿਨਂ’’॥

    Mataṃ vā yadi vā jīvaṃ, bhūridattaṃ yasassinaṃ’’.

    ੮੫੮.

    858.

    ‘‘ਸਕੁਣੀ ਹਤਪੁਤ੍ਤਾવ, ਸੁਞ੍ਞਂ ਦਿਸ੍વਾ ਕੁਲਾવਕਂ।

    ‘‘Sakuṇī hataputtāva, suññaṃ disvā kulāvakaṃ;

    ਚਿਰਂ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਝਾਯਿਸ੍ਸਂ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਤੀ 59

    Ciraṃ dukkhena jhāyissaṃ, bhūridattaṃ apassatī 60.

    ੮੫੯.

    859.

    ‘‘ਕੁਰਰੀ ਹਤਛਾਪਾવ, ਸੁਞ੍ਞਂ ਦਿਸ੍વਾ ਕੁਲਾવਕਂ।

    ‘‘Kurarī hatachāpāva, suññaṃ disvā kulāvakaṃ;

    ਚਿਰਂ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਝਾਯਿਸ੍ਸਂ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਤੀ॥

    Ciraṃ dukkhena jhāyissaṃ, bhūridattaṃ apassatī.

    ੮੬੦.

    860.

    ‘‘ਸਾ ਨੂਨ ਚਕ੍ਕવਾਕੀવ, ਪਲ੍ਲਲਸ੍ਮਿਂ ਅਨੋਦਕੇ।

    ‘‘Sā nūna cakkavākīva, pallalasmiṃ anodake;

    ਚਿਰਂ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਝਾਯਿਸ੍ਸਂ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਤੀ॥

    Ciraṃ dukkhena jhāyissaṃ, bhūridattaṃ apassatī.

    ੮੬੧.

    861.

    ‘‘ਕਮ੍ਮਾਰਾਨਂ ਯਥਾ ਉਕ੍ਕਾ, ਅਨ੍ਤੋ ਝਾਯਤਿ ਨੋ ਬਹਿ।

    ‘‘Kammārānaṃ yathā ukkā, anto jhāyati no bahi;

    ਏવਂ ਝਾਯਾਮਿ ਸੋਕੇਨ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਤੀ’’॥

    Evaṃ jhāyāmi sokena, bhūridattaṃ apassatī’’.

    ੮੬੨.

    862.

    ‘‘ਸਾਲਾવ ਸਮ੍ਪਮਥਿਤਾ 61, ਮਾਲੁਤੇਨ ਪਮਦ੍ਦਿਤਾ।

    ‘‘Sālāva sampamathitā 62, mālutena pamadditā;

    ਸੇਨ੍ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਦਾਰਾ ਚ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਨਿવੇਸਨੇ’’॥

    Senti puttā ca dārā ca, bhūridattanivesane’’.

    ੮੬੩.

    863.

    ‘‘ਇਦਂ ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਿਗ੍ਘੋਸਂ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਨਿવੇਸਨੇ।

    ‘‘Idaṃ sutvāna nigghosaṃ, bhūridattanivesane;

    ਅਰਿਟ੍ਠੋ ਚ ਸੁਭੋਗੋ 63 ਚ, ਪਧਾવਿਂਸੁ ਅਨਨ੍ਤਰਾ 64

    Ariṭṭho ca subhogo 65 ca, padhāviṃsu anantarā 66.

    ੮੬੪.

    864.

    ‘‘ਅਮ੍ਮ ਅਸ੍ਸਾਸ ਮਾ ਸੋਚਿ, ਏવਂਧਮ੍ਮਾ ਹਿ ਪਾਣਿਨੋ।

    ‘‘Amma assāsa mā soci, evaṃdhammā hi pāṇino;

    ਚવਨ੍ਤਿ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਏਸਸ੍ਸ ਪਰਿਣਾਮਿਤਾ’’॥

    Cavanti upapajjanti, esassa pariṇāmitā’’.

    ੮੬੫.

    865.

    ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਾਤ ਜਾਨਾਮਿ, ਏવਂਧਮ੍ਮਾ ਹਿ ਪਾਣਿਨੋ।

    ‘‘Ahampi tāta jānāmi, evaṃdhammā hi pāṇino;

    ਸੋਕੇਨ ਚ ਪਰੇਤਸ੍ਮਿ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਤੀ॥

    Sokena ca paretasmi, bhūridattaṃ apassatī.

    ੮੬੬.

    866.

    ‘‘ਅਜ੍ਜ ਚੇ ਮੇ ਇਮਂ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਸੁਦਸ੍ਸਨ વਿਜਾਨਹਿ।

    ‘‘Ajja ce me imaṃ rattiṃ, sudassana vijānahi;

    ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ, ਮਞ੍ਞੇ ਹਿਸ੍ਸਾਮਿ ਜੀવਿਤਂ’’॥

    Bhūridattaṃ apassantī, maññe hissāmi jīvitaṃ’’.

    ੮੬੭.

    867.

    ‘‘ਅਮ੍ਮ ਅਸ੍ਸਾਸ ਮਾ ਸੋਚਿ, ਆਨਯਿਸ੍ਸਾਮ ਭਾਤਰਂ।

    ‘‘Amma assāsa mā soci, ānayissāma bhātaraṃ;

    ਦਿਸੋਦਿਸਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮ, ਭਾਤੁਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਂ॥

    Disodisaṃ gamissāma, bhātupariyesanaṃ caraṃ.

    ੮੬੮.

    868.

    ‘‘ਪਬ੍ਬਤੇ ਗਿਰਿਦੁਗ੍ਗੇਸੁ, ਗਾਮੇਸੁ ਨਿਗਮੇਸੁ ਚ।

    ‘‘Pabbate giriduggesu, gāmesu nigamesu ca;

    ਓਰੇਨ ਸਤ੍ਤਰਤ੍ਤਸ੍ਸ 67, ਭਾਤਰਂ ਪਸ੍ਸ ਆਗਤਂ’’॥

    Orena sattarattassa 68, bhātaraṃ passa āgataṃ’’.

    ੮੬੯.

    869.

    ‘‘ਹਤ੍ਥਾ ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਉਰਗੋ, ਪਾਦੇ ਤੇ ਨਿਪਤੀ ਭੁਸਂ।

    ‘‘Hatthā pamutto urago, pāde te nipatī bhusaṃ;

    ਕਚ੍ਚਿ ਨੁ ਤਂ ਡਂਸੀ ਤਾਤ 69, ਮਾ ਭਾਯਿ ਸੁਖਿਤੋ ਭવ’’॥

    Kacci nu taṃ ḍaṃsī tāta 70, mā bhāyi sukhito bhava’’.

    ੮੭੦.

    870.

    ‘‘ਨੇવ ਮਯ੍ਹਂ ਅਯਂ ਨਾਗੋ, ਅਲਂ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਕਾਯਚਿ।

    ‘‘Neva mayhaṃ ayaṃ nāgo, alaṃ dukkhāya kāyaci;

    ਯਾવਤਤ੍ਥਿ ਅਹਿਗ੍ਗਾਹੋ, ਮਯਾ ਭਿਯ੍ਯੋ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ’’॥

    Yāvatatthi ahiggāho, mayā bhiyyo na vijjati’’.

    ੮੭੧.

    871.

    ‘‘ਕੋ ਨੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣવਣ੍ਣੇਨ, ਦਿਤ੍ਤੋ 71 ਪਰਿਸਮਾਗਤੋ।

    ‘‘Ko nu brāhmaṇavaṇṇena, ditto 72 parisamāgato;

    ਅવ੍ਹਾਯਨ੍ਤੁ ਸੁਯੁਦ੍ਧੇਨ, ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਪਰਿਸਾ ਮਮ’’॥

    Avhāyantu suyuddhena, suṇantu parisā mama’’.

    ੮੭੨.

    872.

    ‘‘ਤ੍વਂ ਮਂ ਨਾਗੇਨ ਆਲਮ੍ਪ, ਅਹਂ ਮਣ੍ਡੂਕਛਾਪਿਯਾ।

    ‘‘Tvaṃ maṃ nāgena ālampa, ahaṃ maṇḍūkachāpiyā;

    ਹੋਤੁ ਨੋ ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਤਤ੍ਥ, ਆਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ’’॥

    Hotu no abbhutaṃ tattha, āsahassehi pañcahi’’.

    ੮੭੩.

    873.

    ‘‘ਅਹਞ੍ਹਿ વਸੁਮਾ ਅਡ੍ਢੋ, ਤ੍વਂ ਦਲਿਦ੍ਦੋਸਿ ਮਾਣવ।

    ‘‘Ahañhi vasumā aḍḍho, tvaṃ daliddosi māṇava;

    ਕੋ ਨੁ ਤੇ ਪਾਟਿਭੋਗਤ੍ਥਿ, ਉਪਜੂਤਞ੍ਚ ਕਿਂ ਸਿਯਾ॥

    Ko nu te pāṭibhogatthi, upajūtañca kiṃ siyā.

    ੮੭੪.

    874.

    ‘‘ਉਪਜੂਤਞ੍ਚ ਮੇ ਅਸ੍ਸ, ਪਾਟਿਭੋਗੋ ਚ ਤਾਦਿਸੋ।

    ‘‘Upajūtañca me assa, pāṭibhogo ca tādiso;

    ਹੋਤੁ ਨੋ ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਤਤ੍ਥ, ਆਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ’’॥

    Hotu no abbhutaṃ tattha, āsahassehi pañcahi’’.

    ੮੭੫.

    875.

    ‘‘ਸੁਣੋਹਿ ਮੇ ਮਹਾਰਾਜ, વਚਨਂ ਭਦ੍ਦਮਤ੍ਥੁ ਤੇ।

    ‘‘Suṇohi me mahārāja, vacanaṃ bhaddamatthu te;

    ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਮੇ ਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਪਾਟਿਭੋਗੋ ਹਿ ਕਿਤ੍ਤਿਮ’’॥

    Pañcannaṃ me sahassānaṃ, pāṭibhogo hi kittima’’.

    ੮੭੬.

    876.

    ‘‘ਪੇਤ੍ਤਿਕਂ વਾ ਇਣਂ ਹੋਤਿ, ਯਂ વਾ ਹੋਤਿ ਸਯਂਕਤਂ।

    ‘‘Pettikaṃ vā iṇaṃ hoti, yaṃ vā hoti sayaṃkataṃ;

    ਕਿਂ ਤ੍વਂ ਏવਂ ਬਹੁਂ ਮਯ੍ਹਂ, ਧਨਂ ਯਾਚਸਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’॥

    Kiṃ tvaṃ evaṃ bahuṃ mayhaṃ, dhanaṃ yācasi brāhmaṇa’’.

    ੮੭੭.

    877.

    ‘‘ਅਲਮ੍ਪਾਨੋ ਹਿ ਨਾਗੇਨ, ਮਮਂ ਅਭਿਜਿਗੀਸਤਿ 73

    ‘‘Alampāno hi nāgena, mamaṃ abhijigīsati 74;

    ਅਹਂ ਮਣ੍ਡੂਕਛਾਪਿਯਾ, ਡਂਸਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ॥

    Ahaṃ maṇḍūkachāpiyā, ḍaṃsayissāmi brāhmaṇaṃ.

    ੮੭੮.

    878.

    ‘‘ਤਂ ਤ੍વਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਅਜ੍ਜ ਰਟ੍ਠਾਭਿવਡ੍ਢਨ।

    ‘‘Taṃ tvaṃ daṭṭhuṃ mahārāja, ajja raṭṭhābhivaḍḍhana;

    ਖਤ੍ਤਸਙ੍ਘਪਰਿਬ੍ਯੂਲ਼੍ਹੋ, ਨਿਯ੍ਯਾਹਿ ਅਹਿਦਸ੍ਸਨਂ’’ 75

    Khattasaṅghaparibyūḷho, niyyāhi ahidassanaṃ’’ 76.

    ੮੭੯.

    879.

    ‘‘ਨੇવ ਤਂ ਅਤਿਮਞ੍ਞਾਮਿ, ਸਿਪ੍ਪવਾਦੇਨ ਮਾਣવ।

    ‘‘Neva taṃ atimaññāmi, sippavādena māṇava;

    ਅਤਿਮਤ੍ਤੋਸਿ ਸਿਪ੍ਪੇਨ, ਉਰਗਂ ਨਾਪਚਾਯਸਿ’’॥

    Atimattosi sippena, uragaṃ nāpacāyasi’’.

    ੮੮੦.

    880.

    ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਨਾਤਿਮਞ੍ਞਾਮਿ, ਸਿਪ੍ਪવਾਦੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ।

    ‘‘Ahampi nātimaññāmi, sippavādena brāhmaṇa;

    ਅવਿਸੇਨ ਚ ਨਾਗੇਨ, ਭੁਸਂ વਞ੍ਚਯਸੇ ਜਨਂ॥

    Avisena ca nāgena, bhusaṃ vañcayase janaṃ.

    ੮੮੧.

    881.

    ‘‘ਏવਂ ਚੇਤਂ ਜਨੋ ਜਞ੍ਞਾ, ਯਥਾ ਜਾਨਾਮਿ ਤਂ ਅਹਂ।

    ‘‘Evaṃ cetaṃ jano jaññā, yathā jānāmi taṃ ahaṃ;

    ਨ ਤ੍વਂ ਲਭਸਿ ਆਲਮ੍ਪ, ਭੁਸਮੁਟ੍ਠਿਂ 77 ਕੁਤੋ ਧਨਂ’’॥

    Na tvaṃ labhasi ālampa, bhusamuṭṭhiṃ 78 kuto dhanaṃ’’.

    ੮੮੨.

    882.

    ‘‘ਖਰਾਜਿਨੋ ਜਟੀ ਦੁਮ੍ਮੀ 79, ਦਿਤ੍ਤੋ ਪਰਿਸਮਾਗਤੋ।

    ‘‘Kharājino jaṭī dummī 80, ditto parisamāgato;

    ਯੋ ਤ੍વਂ ਏવਂ ਗਤਂ ਨਾਗਂ, ਅવਿਸੋ ਅਤਿਮਞ੍ਞਸਿ॥

    Yo tvaṃ evaṃ gataṃ nāgaṃ, aviso atimaññasi.

    ੮੮੩.

    883.

    ‘‘ਆਸਜ੍ਜ ਖੋ ਨਂ ਜਞ੍ਞਾਸਿ, ਪੁਣ੍ਣਂ ਉਗ੍ਗਸ੍ਸ ਤੇਜਸੋ।

    ‘‘Āsajja kho naṃ jaññāsi, puṇṇaṃ uggassa tejaso;

    ਮਞ੍ਞੇ ਤਂ ਭਸ੍ਮਰਾਸਿਂવ, ਖਿਪ੍ਪਮੇਸੋ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ’’॥

    Maññe taṃ bhasmarāsiṃva, khippameso karissati’’.

    ੮੮੪.

    884.

    ‘‘ਸਿਯਾ વਿਸਂ ਸਿਲੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਦੇਡ੍ਡੁਭਸ੍ਸ ਸਿਲਾਭੁਨੋ।

    ‘‘Siyā visaṃ siluttassa, deḍḍubhassa silābhuno;

    ਨੇવ ਲੋਹਿਤਸੀਸਸ੍ਸ, વਿਸਂ ਨਾਗਸ੍ਸ વਿਜ੍ਜਤਿ’’॥

    Neva lohitasīsassa, visaṃ nāgassa vijjati’’.

    ੮੮੫.

    885.

    ‘‘ਸੁਤਮੇਤਂ ਅਰਹਤਂ, ਸਞ੍ਞਤਾਨਂ ਤਪਸ੍ਸਿਨਂ।

    ‘‘Sutametaṃ arahataṃ, saññatānaṃ tapassinaṃ;

    ਇਧ ਦਾਨਾਨਿ ਦਤ੍વਾਨ, ਸਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਦਾਯਕਾ।

    Idha dānāni datvāna, saggaṃ gacchanti dāyakā;

    ਜੀવਨ੍ਤੋ ਦੇਹਿ ਦਾਨਾਨਿ, ਯਦਿ ਤੇ ਅਤ੍ਥਿ ਦਾਤવੇ॥

    Jīvanto dehi dānāni, yadi te atthi dātave.

    ੮੮੬.

    886.

    ‘‘ਅਯਂ ਨਾਗੋ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ, ਤੇਜਸ੍ਸੀ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮੋ।

    ‘‘Ayaṃ nāgo mahiddhiko, tejassī duratikkamo;

    ਤੇਨ ਤਂ ਡਂਸਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੋ ਤਂ ਭਸ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ’’॥

    Tena taṃ ḍaṃsayissāmi, so taṃ bhasmaṃ karissati’’.

    ੮੮੭.

    887.

    ‘‘ਮਯਾਪੇਤਂ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮ, ਸਞ੍ਞਤਾਨਂ ਤਪਸ੍ਸਿਨਂ।

    ‘‘Mayāpetaṃ sutaṃ samma, saññatānaṃ tapassinaṃ;

    ਇਧ ਦਾਨਾਨਿ ਦਤ੍વਾਨ, ਸਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਦਾਯਕਾ।

    Idha dānāni datvāna, saggaṃ gacchanti dāyakā;

    ਤ੍વਮੇવ ਦੇਹਿ ਜੀવਨ੍ਤੋ, ਯਦਿ ਤੇ ਅਤ੍ਥਿ ਦਾਤવੇ॥

    Tvameva dehi jīvanto, yadi te atthi dātave.

    ੮੮੮.

    888.

    ‘‘ਅਯਂ ਅਜਮੁਖੀ 81 ਨਾਮ, ਪੁਣ੍ਣਾ ਉਗ੍ਗਸ੍ਸ ਤੇਜਸੋ।

    ‘‘Ayaṃ ajamukhī 82 nāma, puṇṇā uggassa tejaso;

    ਤਾਯ ਤਂ ਡਂਸਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਾ ਤਂ ਭਸ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ’’॥

    Tāya taṃ ḍaṃsayissāmi, sā taṃ bhasmaṃ karissati’’.

    ੮੮੯.

    889.

    ‘‘ਯਾ ਧੀਤਾ ਧਤਰਟ੍ਠਸ੍ਸ, વੇਮਾਤਾ ਭਗਿਨੀ ਮਮ।

    ‘‘Yā dhītā dhataraṭṭhassa, vemātā bhaginī mama;

    ਸਾ ਤਂ ਡਂਸਤ੍વਜਮੁਖੀ 83, ਪੁਣ੍ਣਾ ਉਗ੍ਗਸ੍ਸ ਤੇਜਸੋ’’॥

    Sā taṃ ḍaṃsatvajamukhī 84, puṇṇā uggassa tejaso’’.

    ੮੯੦.

    890.

    ‘‘ਛਮਾਯਂ ਚੇ ਨਿਸਿਞ੍ਚਿਸ੍ਸਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤ વਿਜਾਨਹਿ।

    ‘‘Chamāyaṃ ce nisiñcissaṃ, brahmadatta vijānahi;

    ਤਿਣਲਤਾਨਿ ਓਸਧ੍ਯੋ, ਉਸ੍ਸੁਸ੍ਸੇਯ੍ਯੁਂ ਅਸਂਸਯਂ॥

    Tiṇalatāni osadhyo, ussusseyyuṃ asaṃsayaṃ.

    ੮੯੧.

    891.

    ‘‘ਉਦ੍ਧਂ ਚੇ ਪਾਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤ વਿਜਾਨਹਿ।

    ‘‘Uddhaṃ ce pātayissāmi, brahmadatta vijānahi;

    ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿਯਂ ਦੇવੋ, ਨ વਸ੍ਸੇ ਨ ਹਿਮਂ ਪਤੇ॥

    Satta vassāniyaṃ devo, na vasse na himaṃ pate.

    ੮੯੨.

    892.

    ‘‘ਉਦਕੇ ਚੇ ਨਿਸਿਞ੍ਚਿਸ੍ਸਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤ વਿਜਾਨਹਿ।

    ‘‘Udake ce nisiñcissaṃ, brahmadatta vijānahi;

    ਯਾવਨ੍ਤੋਦਕਜਾ 85 ਪਾਣਾ, ਮਰੇਯ੍ਯੁਂ ਮਚ੍ਛਕਚ੍ਛਪਾ’’॥

    Yāvantodakajā 86 pāṇā, mareyyuṃ macchakacchapā’’.

    ੮੯੩.

    893.

    ‘‘ਲੋਕ੍ਯਂ ਸਜਨ੍ਤਂ ਉਦਕਂ, ਪਯਾਗਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ।

    ‘‘Lokyaṃ sajantaṃ udakaṃ, payāgasmiṃ patiṭṭhitaṃ;

    ਕੋਮਂ ਅਜ੍ਝੋਹਰੀ ਭੂਤੋ, ਓਗਾਲ਼੍ਹਂ ਯਮੁਨਂ ਨਦਿਂ’’॥

    Komaṃ ajjhoharī bhūto, ogāḷhaṃ yamunaṃ nadiṃ’’.

    ੮੯੪.

    894.

    ‘‘ਯਦੇਸ ਲੋਕਾਧਿਪਤੀ ਯਸਸ੍ਸੀ, ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪਕ੍ਰਿਯ 87 ਸਮਨ੍ਤਤੋ।

    ‘‘Yadesa lokādhipatī yasassī, bārāṇasiṃ pakriya 88 samantato;

    ਤਸ੍ਸਾਹ ਪੁਤ੍ਤੋ ਉਰਗੂਸਭਸ੍ਸ, ਸੁਭੋਗੋਤਿ ਮਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ વੇਦਯਨ੍ਤਿ’’॥

    Tassāha putto uragūsabhassa, subhogoti maṃ brāhmaṇa vedayanti’’.

    ੮੯੫.

    895.

    ‘‘ਸਚੇ ਹਿ ਪੁਤ੍ਤੋ ਉਰਗੂਸਭਸ੍ਸ, ਕਾਸਿਸ੍ਸ 89 ਰਞ੍ਞੋ ਅਮਰਾਧਿਪਸ੍ਸ।

    ‘‘Sace hi putto uragūsabhassa, kāsissa 90 rañño amarādhipassa;

    ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਪਿਤਾ ਤੇ, ਮਚ੍ਚੇਸੁ ਮਾਤਾ ਪਨ ਤੇ ਅਤੁਲ੍ਯਾ।

    Mahesakkho aññataro pitā te, maccesu mātā pana te atulyā;

    ਨ ਤਾਦਿਸੋ ਅਰਹਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ, ਦਾਸਮ੍ਪਿ ਓਹਾਰਿਤੁਂ 91 ਮਹਾਨੁਭਾવੋ’’॥

    Na tādiso arahati brāhmaṇassa, dāsampi ohārituṃ 92 mahānubhāvo’’.

    ੮੯੬.

    896.

    ‘‘ਰੁਕ੍ਖਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਜ੍ਝਿਤ੍ਥੋ, ਏਣੇਯ੍ਯਂ ਪਾਤੁਮਾਗਤਂ।

    ‘‘Rukkhaṃ nissāya vijjhittho, eṇeyyaṃ pātumāgataṃ;

    ਸੋ વਿਦ੍ਧੋ ਦੂਰਮਚਰਿ 93, ਸਰવੇਗੇਨ ਸੀਘવਾ 94

    So viddho dūramacari 95, saravegena sīghavā 96.

    ੮੯੭.

    897.

    ‘‘ਤਂ ਤ੍વਂ ਪਤਿਤਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿ, ਅਰਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਬ੍ਰਹਾવਨੇ।

    ‘‘Taṃ tvaṃ patitamaddakkhi, araññasmiṃ brahāvane;

    ਸਮਂ ਸਕਾਜਮਾਦਾਯ, ਸਾਯਂ ਨਿਗ੍ਰੋਧੁਪਾਗਮਿ॥

    Samaṃ sakājamādāya, sāyaṃ nigrodhupāgami.

    ੮੯੮.

    898.

    ‘‘ਸੁਕਸਾਲ਼ਿਕਸਙ੍ਘੁਟ੍ਠਂ, ਪਿਙ੍ਗਲਂ 97 ਸਨ੍ਥਤਾਯੁਤਂ।

    ‘‘Sukasāḷikasaṅghuṭṭhaṃ, piṅgalaṃ 98 santhatāyutaṃ;

    ਕੋਕਿਲਾਭਿਰੁਦਂ ਰਮ੍ਮਂ, ਧੁવਂ ਹਰਿਤਸਦ੍ਦਲਂ॥

    Kokilābhirudaṃ rammaṃ, dhuvaṃ haritasaddalaṃ.

    ੮੯੯.

    899.

    ‘‘ਤਤ੍ਥ ਤੇ ਸੋ ਪਾਤੁਰਹੁ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਯਸਸਾ ਜਲਂ।

    ‘‘Tattha te so pāturahu, iddhiyā yasasā jalaṃ;

    ਮਹਾਨੁਭਾવੋ ਭਾਤਾ ਮੇ, ਕਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿવਾਰਿਤੋ॥

    Mahānubhāvo bhātā me, kaññāhi parivārito.

    ੯੦੦.

    900.

    ‘‘ਸੋ ਤੇਨ ਪਰਿਚਿਣ੍ਣੋ ਤ੍વਂ, ਸਬ੍ਬਕਾਮੇਹਿ ਤਪ੍ਪਿਤੋ।

    ‘‘So tena pariciṇṇo tvaṃ, sabbakāmehi tappito;

    ਅਦੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਤੁવਂ ਦੁਬ੍ਭਿ, ਤਂ ਤੇ વੇਰਂ ਇਧਾਗਤਂ॥

    Aduṭṭhassa tuvaṃ dubbhi, taṃ te veraṃ idhāgataṃ.

    ੯੦੧.

    901.

    ‘‘ਖਿਪ੍ਪਂ ਗੀવਂ ਪਸਾਰੇਹਿ, ਨ ਤੇ ਦਸ੍ਸਾਮਿ ਜੀવਿਤਂ।

    ‘‘Khippaṃ gīvaṃ pasārehi, na te dassāmi jīvitaṃ;

    ਭਾਤੁ ਪਰਿਸਰਂ વੇਰਂ, ਛੇਦਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਸਿਰਂ’’॥

    Bhātu parisaraṃ veraṃ, chedayissāmi te siraṃ’’.

    ੯੦੨.

    902.

    ‘‘ਅਜ੍ਝਾਯਕੋ ਯਾਚਯੋਗੀ, ਆਹੁਤਗ੍ਗਿ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ।

    ‘‘Ajjhāyako yācayogī, āhutaggi ca brāhmaṇo;

    ਏਤੇਹਿ ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹਿ, ਅવਜ੍ਝੋ ਹੋਤਿ 99 ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’॥

    Etehi tīhi ṭhānehi, avajjho hoti 100 brāhmaṇo’’.

    ੯੦੩.

    903.

    ‘‘ਯਂ ਪੂਰਂ ਧਤਰਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਓਗਾਲ਼੍ਹਂ ਯਮੁਨਂ ਨਦਿਂ।

    ‘‘Yaṃ pūraṃ dhataraṭṭhassa, ogāḷhaṃ yamunaṃ nadiṃ;

    ਜੋਤਤੇ ਸਬ੍ਬਸੋવਣ੍ਣਂ, ਗਿਰਿਮਾਹਚ੍ਚ ਯਾਮੁਨਂ॥

    Jotate sabbasovaṇṇaṃ, girimāhacca yāmunaṃ.

    ੯੦੪.

    904.

    ‘‘ਤਤ੍ਥ ਤੇ ਪੁਰਿਸਬ੍ਯਗ੍ਘਾ, ਸੋਦਰਿਯਾ ਮਮ ਭਾਤਰੋ।

    ‘‘Tattha te purisabyagghā, sodariyā mama bhātaro;

    ਯਥਾ ਤੇ ਤਤ੍ਥ વਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਹੇਸ੍ਸਸਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’॥

    Yathā te tattha vakkhanti, tathā hessasi brāhmaṇa’’.

    ੯੦੫.

    905.

    ‘‘ਅਨਿਤ੍ਤਰਾ ਇਤ੍ਤਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਯਞ੍ਞਾ ਚ વੇਦਾ ਚ ਸੁਭੋਗਲੋਕੇ।

    ‘‘Anittarā ittarasampayuttā, yaññā ca vedā ca subhogaloke;

    ਤਦਗ੍ਗਰਯ੍ਹਞ੍ਹਿ વਿਨਿਨ੍ਦਮਾਨੋ, ਜਹਾਤਿ વਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ॥

    Tadaggarayhañhi vinindamāno, jahāti vittañca satañca dhammaṃ.

    ੯੦੬.

    906.

    ‘‘ਅਜ੍ਝੇਨਮਰਿਯਾ ਪਥવਿਂ ਜਨਿਨ੍ਦਾ, વੇਸ੍ਸਾ ਕਸਿਂ ਪਾਰਿਚਰਿਯਞ੍ਚ ਸੁਦ੍ਦਾ।

    ‘‘Ajjhenamariyā pathaviṃ janindā, vessā kasiṃ pāricariyañca suddā;

    ਉਪਾਗੁ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਯਥਾਪਦੇਸਂ, ਕਤਾਹੁ ਏਤੇ વਸਿਨਾਤਿ ਆਹੁ’’॥

    Upāgu paccekaṃ yathāpadesaṃ, katāhu ete vasināti āhu’’.

    ੯੦੭.

    907.

    ‘‘ਧਾਤਾ વਿਧਾਤਾ વਰੁਣੋ ਕੁવੇਰੋ, ਸੋਮੋ ਯਮੋ ਚਨ੍ਦਿਮਾ વਾਯੁ ਸੂਰਿਯੋ।

    ‘‘Dhātā vidhātā varuṇo kuvero, somo yamo candimā vāyu sūriyo;

    ਏਤੇਪਿ ਯਞ੍ਞਂ ਪੁਥੁਸੋ ਯਜਿਤ੍વਾ, ਅਜ੍ਝਾਯਕਾਨਂ ਅਥੋ ਸਬ੍ਬਕਾਮੇ॥

    Etepi yaññaṃ puthuso yajitvā, ajjhāyakānaṃ atho sabbakāme.

    ੯੦੮.

    908.

    ‘‘વਿਕਾਸਿਤਾ ਚਾਪਸਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ, ਯੋ ਅਜ੍ਜੁਨੋ ਬਲવਾ ਭੀਮਸੇਨੋ।

    ‘‘Vikāsitā cāpasatāni pañca, yo ajjuno balavā bhīmaseno;

    ਸਹਸ੍ਸਬਾਹੁ ਅਸਮੋ ਪਥਬ੍ਯਾ, ਸੋਪਿ ਤਦਾ ਮਾਦਹਿ ਜਾਤવੇਦਂ’’॥

    Sahassabāhu asamo pathabyā, sopi tadā mādahi jātavedaṃ’’.

    ੯੦੯.

    909.

    ‘‘ਯੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਭੋਜਯਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ, ਅਨ੍ਨੇਨ ਪਾਨੇਨ ਯਥਾਨੁਭਾવਂ।

    ‘‘Yo brāhmaṇe bhojayi dīgharattaṃ, annena pānena yathānubhāvaṃ;

    ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਅਨੁਮੋਦਮਾਨੋ, ਸੁਭੋਗ ਦੇવਞ੍ਞਤਰੋ ਅਹੋਸਿ’’॥

    Pasannacitto anumodamāno, subhoga devaññataro ahosi’’.

    ੯੧੦.

    910.

    ‘‘ਮਹਾਸਨਂ ਦੇવਮਨੋਮવਣ੍ਣਂ, ਯੋ ਸਪ੍ਪਿਨਾ ਅਸਕ੍ਖਿ ਭੋਜੇਤੁਮਗ੍ਗਿਂ 101

    ‘‘Mahāsanaṃ devamanomavaṇṇaṃ, yo sappinā asakkhi bhojetumaggiṃ 102;

    ਸ ਯਞ੍ਞਤਨ੍ਤਂ વਰਤੋ ਯਜਿਤ੍વਾ, ਦਿਬ੍ਬਂ ਗਤਿਂ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਜ੍ਝਗਚ੍ਛਿ’’॥

    Sa yaññatantaṃ varato yajitvā, dibbaṃ gatiṃ mucalindajjhagacchi’’.

    ੯੧੧.

    911.

    ‘‘ਮਹਾਨੁਭਾવੋ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਜੀવੀ, ਯੋ ਪਬ੍ਬਜੀ ਦਸ੍ਸਨੇਯ੍ਯੋ ਉਲ਼ਾਰੋ।

    ‘‘Mahānubhāvo vassasahassajīvī, yo pabbajī dassaneyyo uḷāro;

    ਹਿਤ੍વਾ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਰਟ੍ਠਂ 103 ਸਸੇਨਂ, ਰਾਜਾ ਦੁਦੀਪੋਪਿ ਜਗਾਮ 104 ਸਗ੍ਗਂ’’॥

    Hitvā apariyantaraṭṭhaṃ 105 sasenaṃ, rājā dudīpopi jagāma 106 saggaṃ’’.

    ੯੧੨.

    912.

    ‘‘ਯੋ ਸਾਗਰਨ੍ਤਂ ਸਾਗਰੋ વਿਜਿਤ੍વਾ, ਯੂਪਂ ਸੁਭਂ ਸੋਣ੍ਣਮਯਂ 107 ਉਲ਼ਾਰਂ।

    ‘‘Yo sāgarantaṃ sāgaro vijitvā, yūpaṃ subhaṃ soṇṇamayaṃ 108 uḷāraṃ;

    ਉਸ੍ਸੇਸਿ વੇਸ੍ਸਾਨਰਮਾਦਹਾਨੋ, ਸੁਭੋਗ ਦੇવਞ੍ਞਤਰੋ ਅਹੋਸਿ॥

    Ussesi vessānaramādahāno, subhoga devaññataro ahosi.

    ੯੧੩.

    913.

    ‘‘ਯਸ੍ਸਾਨੁਭਾવੇਨ ਸੁਭੋਗ ਗਙ੍ਗਾ, ਪવਤ੍ਤਥ 109 ਦਧਿਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ 110 ਸਮੁਦ੍ਦਂ।

    ‘‘Yassānubhāvena subhoga gaṅgā, pavattatha 111 dadhisannisinnaṃ 112 samuddaṃ;

    ਸਲੋਮਪਾਦੋ ਪਰਿਚਰਿਯਮਗ੍ਗਿਂ, ਅਙ੍ਗੋ ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਪੁਰਜ੍ਝਗਚ੍ਛਿ’’॥

    Salomapādo paricariyamaggiṃ, aṅgo sahassakkhapurajjhagacchi’’.

    ੯੧੪.

    914.

    ‘‘ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਦੇવવਰੋ ਯਸਸ੍ਸੀ, ਸੇਨਾਪਤਿ ਤਿਦਿવੇ વਾਸવਸ੍ਸ।

    ‘‘Mahiddhiko devavaro yasassī, senāpati tidive vāsavassa;

    ਸੋ ਸੋਮਯਾਗੇਨ ਮਲਂ વਿਹਨ੍ਤ੍વਾ, ਸੁਭੋਗ ਦੇવਞ੍ਞਤਰੋ ਅਹੋਸਿ’’॥

    So somayāgena malaṃ vihantvā, subhoga devaññataro ahosi’’.

    ੯੧੫.

    915.

    ‘‘ਅਕਾਰਯਿ ਲੋਕਮਿਮਂ ਪਰਞ੍ਚ, ਭਾਗੀਰਥਿਂ ਹਿਮવਨ੍ਤਞ੍ਚ ਗਿਜ੍ਝਂ 113

    ‘‘Akārayi lokamimaṃ parañca, bhāgīrathiṃ himavantañca gijjhaṃ 114;

    ਯੋ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਦੇવવਰੋ ਯਸਸ੍ਸੀ, ਸੋਪਿ ਤਦਾ ਆਦਹਿ ਜਾਤવੇਦਂ॥

    Yo iddhimā devavaro yasassī, sopi tadā ādahi jātavedaṃ.

    ੯੧੬.

    916.

    ‘‘ਮਾਲਾਗਿਰੀ ਹਿਮવਾ ਯੋ ਚ ਗਿਜ੍ਝੋ 115, ਸੁਦਸ੍ਸਨੋ ਨਿਸਭੋ ਕੁવੇਰੁ 116

    ‘‘Mālāgirī himavā yo ca gijjho 117, sudassano nisabho kuveru 118;

    ਏਤੇ ਚ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਨਗਾ ਮਹਨ੍ਤਾ, ਚਿਤ੍ਯਾ ਕਤਾ ਯਞ੍ਞਕਰੇਹਿ ਮਾਹੁ’’॥

    Ete ca aññe ca nagā mahantā, cityā katā yaññakarehi māhu’’.

    ੯੧੭.

    917.

    ‘‘ਅਜ੍ਝਾਯਕਂ ਮਨ੍ਤਗੁਣੂਪਪਨ੍ਨਂ, ਤਪਸ੍ਸਿਨਂ ਯਾਚਯੋਗੋਤਿਧਾਹੁ 119

    ‘‘Ajjhāyakaṃ mantaguṇūpapannaṃ, tapassinaṃ yācayogotidhāhu 120;

    ਤੀਰੇ ਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸੁਦਕਂ ਸਜਨ੍ਤਂ 121, ਸਾਗਰੋਜ੍ਝੋਹਰਿ ਤੇਨਪੇਯ੍ਯੋ॥

    Tīre samuddassudakaṃ sajantaṃ 122, sāgarojjhohari tenapeyyo.

    ੯੧੮.

    918.

    ‘‘ਆਯਾਗવਤ੍ਥੂਨਿ ਪੁਥੂ ਪਥਬ੍ਯਾ, ਸਂવਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾਸવਸ੍ਸ।

    ‘‘Āyāgavatthūni puthū pathabyā, saṃvijjanti brāhmaṇā vāsavassa;

    ਪੁਰਿਮਂ ਦਿਸਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਦਕ੍ਖਿਣੁਤ੍ਤਰਂ, ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਜਨਯਨ੍ਤਿ વੇਦਂ’’॥

    Purimaṃ disaṃ pacchimaṃ dakkhiṇuttaraṃ, saṃvijjamānā janayanti vedaṃ’’.

    ੯੧੯.

    919.

    ‘‘ਕਲੀ ਹਿ ਧੀਰਾਨ ਕਟਂ ਮਗਾਨਂ, ਭવਨ੍ਤਿ વੇਦਜ੍ਝਗਤਾਨਰਿਟ੍ਠ।

    ‘‘Kalī hi dhīrāna kaṭaṃ magānaṃ, bhavanti vedajjhagatānariṭṭha;

    ਮਰੀਚਿਧਮ੍ਮਂ ਅਸਮੇਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ, ਮਾਯਾਗੁਣਾ ਨਾਤਿવਹਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਂ॥

    Marīcidhammaṃ asamekkhitattā, māyāguṇā nātivahanti paññaṃ.

    ੯੨੦.

    920.

    ‘‘વੇਦਾ ਨ ਤਾਣਾਯ ਭવਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸ, ਮਿਤ੍ਤਦ੍ਦੁਨੋ ਭੂਨਹੁਨੋ ਨਰਸ੍ਸ।

    ‘‘Vedā na tāṇāya bhavanti dassa, mittadduno bhūnahuno narassa;

    ਨ ਤਾਯਤੇ ਪਰਿਚਿਣ੍ਣੋ ਚ ਅਗ੍ਗਿ, ਦੋਸਨ੍ਤਰਂ ਮਚ੍ਚਮਨਰਿਯਕਮ੍ਮਂ॥

    Na tāyate pariciṇṇo ca aggi, dosantaraṃ maccamanariyakammaṃ.

    ੯੨੧.

    921.

    ‘‘ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਮਚ੍ਚਾ ਸਧਨਂ ਸਭੋਗਂ 123, ਆਦੀਪਿਤਂ ਦਾਰੁ ਤਿਣੇਨ ਮਿਸ੍ਸਂ।

    ‘‘Sabbañca maccā sadhanaṃ sabhogaṃ 124, ādīpitaṃ dāru tiṇena missaṃ;

    ਦਹਂ ਨ ਤਪ੍ਪੇ 125 ਅਸਮਤ੍ਥਤੇਜੋ, ਕੋ ਤਂ ਸੁਭਿਕ੍ਖਂ ਦ੍વਿਰਸਞ੍ਞੁ ਕਯਿਰਾ 126

    Dahaṃ na tappe 127 asamatthatejo, ko taṃ subhikkhaṃ dvirasaññu kayirā 128.

    ੯੨੨.

    922.

    ‘‘ਯਥਾਪਿ ਖੀਰਂ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਂ, ਦਧਿ ਭવਿਤ੍વਾ ਨવਨੀਤਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ।

    ‘‘Yathāpi khīraṃ vipariṇāmadhammaṃ, dadhi bhavitvā navanītampi hoti;

    ਏવਮ੍ਪਿ ਅਗ੍ਗਿ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋ, ਤੇਜੋ ਸਮੋਰੋਹਤੀ ਯੋਗਯੁਤ੍ਤੋ॥

    Evampi aggi vipariṇāmadhammo, tejo samorohatī yogayutto.

    ੯੨੩.

    923.

    ‘‘ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀ ਅਗ੍ਗਿਮਨੁਪ੍ਪવਿਟ੍ਠੋ, ਸੁਕ੍ਖੇਸੁ ਕਟ੍ਠੇਸੁ ਨવੇਸੁ ਚਾਪਿ।

    ‘‘Na dissatī aggimanuppaviṭṭho, sukkhesu kaṭṭhesu navesu cāpi;

    ਨਾਮਤ੍ਥਮਾਨੋ 129 ਅਰਣੀਨਰੇਨ, ਨਾਕਮ੍ਮੁਨਾ ਜਾਯਤਿ ਜਾਤવੇਦੋ॥

    Nāmatthamāno 130 araṇīnarena, nākammunā jāyati jātavedo.

    ੯੨੪.

    924.

    ‘‘ਸਚੇ ਹਿ ਅਗ੍ਗਿ ਅਨ੍ਤਰਤੋ વਸੇਯ੍ਯ, ਸੁਕ੍ਖੇਸੁ ਕਟ੍ਠੇਸੁ ਨવੇਸੁ ਚਾਪਿ।

    ‘‘Sace hi aggi antarato vaseyya, sukkhesu kaṭṭhesu navesu cāpi;

    ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਸੁਸ੍ਸੇਯ੍ਯੁ વਨਾਨਿ ਲੋਕੇ, ਸੁਕ੍ਖਾਨਿ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਚ ਪਜ੍ਜਲੇਯ੍ਯੁਂ॥

    Sabbāni susseyyu vanāni loke, sukkhāni kaṭṭhāni ca pajjaleyyuṃ.

    ੯੨੫.

    925.

    ‘‘ਕਰੋਤਿ ਚੇ ਦਾਰੁਤਿਣੇਨ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਭੋਜਂ ਨਰੋ ਧੂਮਸਿਖਿਂ ਪਤਾਪવਂ।

    ‘‘Karoti ce dārutiṇena puññaṃ, bhojaṃ naro dhūmasikhiṃ patāpavaṃ;

    ਅਙ੍ਗਾਰਿਕਾ ਲੋਣਕਰਾ ਚ ਸੂਦਾ, ਸਰੀਰਦਾਹਾਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯੁ ਪੁਞ੍ਞਂ॥

    Aṅgārikā loṇakarā ca sūdā, sarīradāhāpi kareyyu puññaṃ.

    ੯੨੬.

    926.

    ‘‘ਅਥ ਚੇ ਹਿ ਏਤੇ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਅਜ੍ਝੇਨਮਗ੍ਗਿਂ ਇਧ ਤਪ੍ਪਯਿਤ੍વਾ।

    ‘‘Atha ce hi ete na karonti puññaṃ, ajjhenamaggiṃ idha tappayitvā;

    ਨ ਕੋਚਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਕਰੋਤਿ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਭੋਜਂ ਨਰੋ ਧੂਮਸਿਖਿਂ ਪਤਾਪવਂ॥

    Na koci lokasmiṃ karoti puññaṃ, bhojaṃ naro dhūmasikhiṃ patāpavaṃ.

    ੯੨੭.

    927.

    ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਲੋਕਾਪਚਿਤੋ ਸਮਾਨੋ, ਅਮਨੁਞ੍ਞਗਨ੍ਧਂ ਬਹੂਨਂ ਅਕਨ੍ਤਂ।

    ‘‘Kathañhi lokāpacito samāno, amanuññagandhaṃ bahūnaṃ akantaṃ;

    ਯਦੇવ ਮਚ੍ਚਾ ਪਰਿવਜ੍ਜਯਨ੍ਤਿ, ਤਦਪ੍ਪਸਤ੍ਥਂ ਦ੍વਿਰਸਞ੍ਞੁ ਭੁਞ੍ਜੇ॥

    Yadeva maccā parivajjayanti, tadappasatthaṃ dvirasaññu bhuñje.

    ੯੨੮.

    928.

    ‘‘ਸਿਖਿਮ੍ਪਿ ਦੇવੇਸੁ વਦਨ੍ਤਿ ਹੇਕੇ, ਆਪਂ ਮਿਲਕ੍ਖੂ 131 ਪਨ ਦੇવਮਾਹੁ।

    ‘‘Sikhimpi devesu vadanti heke, āpaṃ milakkhū 132 pana devamāhu;

    ਸਬ੍ਬੇવ ਏਤੇ વਿਤਥਂ ਭਣਨ੍ਤਿ 133, ਅਗ੍ਗੀ ਨ ਦੇવਞ੍ਞਤਰੋ ਨ ਚਾਪੋ॥

    Sabbeva ete vitathaṃ bhaṇanti 134, aggī na devaññataro na cāpo.

    ੯੨੯.

    929.

    ‘‘ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਮਸਞ੍ਞਕਾਯਂ 135, વੇਸ੍ਸਾਨਰਂ ਕਮ੍ਮਕਰਂ ਪਜਾਨਂ।

    ‘‘Anindriyabaddhamasaññakāyaṃ 136, vessānaraṃ kammakaraṃ pajānaṃ;

    ਪਰਿਚਰਿਯ ਮਗ੍ਗਿਂ ਸੁਗਤਿਂ ਕਥਂ વਜੇ, ਪਾਪਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਪਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋ 137

    Paricariya maggiṃ sugatiṃ kathaṃ vaje, pāpāni kammāni pakubbamāno 138.

    ੯੩੦.

    930.

    ‘‘ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂ ਤਾਹੁਧ ਜੀવਿਕਤ੍ਥਾ, ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਪਰਿਚਾਰਕੋਤਿ।

    ‘‘Sabbābhibhū tāhudha jīvikatthā, aggissa brahmā paricārakoti;

    ਸਬ੍ਬਾਨੁਭਾવੀ ਚ વਸੀ ਕਿਮਤ੍ਥਂ, ਅਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ વਨ੍ਦਿਤਸ੍ਸ॥

    Sabbānubhāvī ca vasī kimatthaṃ, animmito nimmitaṃ vanditassa.

    ੯੩੧.

    931.

    ‘‘ਹਸ੍ਸਂ ਅਨਿਜ੍ਝਾਨਖਮਂ ਅਤਚ੍ਛਂ, ਸਕ੍ਕਾਰਹੇਤੁ ਪਕਿਰਿਂਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇ।

    ‘‘Hassaṃ anijjhānakhamaṃ atacchaṃ, sakkārahetu pakiriṃsu pubbe;

    ਤੇ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੇ ਅਪਾਤੁਭੋਨ੍ਤੇ, ਸਨ੍ਧਾਪਿਤਾ 139 ਜਨ੍ਤੁਭਿ ਸਨ੍ਤਿਧਮ੍ਮਂ॥

    Te lābhasakkāre apātubhonte, sandhāpitā 140 jantubhi santidhammaṃ.

    ੯੩੨.

    932.

    ‘‘ਅਜ੍ਝੇਨਮਰਿਯਾ ਪਥવਿਂ ਜਨਿਨ੍ਦਾ, વੇਸ੍ਸਾ ਕਸਿਂ ਪਾਰਿਚਰਿਯਞ੍ਚ ਸੁਦ੍ਦਾ।

    ‘‘Ajjhenamariyā pathaviṃ janindā, vessā kasiṃ pāricariyañca suddā;

    ਉਪਾਗੁ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਯਥਾਪਦੇਸਂ, ਕਤਾਹੁ ਏਤੇ વਸਿਨਾਤਿ ਆਹੁ॥

    Upāgu paccekaṃ yathāpadesaṃ, katāhu ete vasināti āhu.

    ੯੩੩.

    933.

    ‘‘ਏਤਞ੍ਚ ਸਚ੍ਚਂ વਚਨਂ ਭવੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ ਇਦਂ ਭਾਸਿਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ।

    ‘‘Etañca saccaṃ vacanaṃ bhaveyya, yathā idaṃ bhāsitaṃ brāhmaṇehi;

    ਨਾਖਤ੍ਤਿਯੋ ਜਾਤੁ ਲਭੇਥ ਰਜ੍ਜਂ, ਨਾਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖੇ।

    Nākhattiyo jātu labhetha rajjaṃ, nābrāhmaṇo mantapadāni sikkhe;

    ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ વੇਸ੍ਸੇਹਿ ਕਸਿਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਸੁਦ੍ਦੋ ਨ ਮੁਚ੍ਚੇ ਪਰਪੇਸਨਾਯ 141

    Nāññatra vessehi kasiṃ kareyya, suddo na mucce parapesanāya 142.

    ੯੩੪.

    934.

    ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਏਤਂ વਚਨਂ ਅਭੂਤਂ, ਮੁਸਾવਿਮੇ ਓਦਰਿਯਾ ਭਣਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Yasmā ca etaṃ vacanaṃ abhūtaṃ, musāvime odariyā bhaṇanti;

    ਤਦਪ੍ਪਪਞ੍ਞਾ ਅਭਿਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਿ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾવ॥

    Tadappapaññā abhisaddahanti, passanti taṃ paṇḍitā attanāva.

    ੯੩੫.

    935.

    ‘‘ਖਤ੍ਯਾ ਹਿ વੇਸ੍ਸਾਨਂ 143 ਬਲਿਂ ਹਰਨ੍ਤਿ, ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਥਾਨਿ ਚਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ।

    ‘‘Khatyā hi vessānaṃ 144 baliṃ haranti, ādāya satthāni caranti brāhmaṇā;

    ਤਂ ਤਾਦਿਸਂ ਸਙ੍ਖੁਭਿਤਂ ਪਭਿਨ੍ਨਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਨੁਜ੍ਜੁ ਕਰੋਤਿ ਲੋਕਂ॥

    Taṃ tādisaṃ saṅkhubhitaṃ pabhinnaṃ, kasmā brahmā nujju karoti lokaṃ.

    ੯੩੬.

    936.

    ‘‘ਸਚੇ ਹਿ ਸੋ ਇਸ੍ਸਰੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਬਹੂਭੂਤਪਤੀ 145 ਪਜਾਨਂ।

    ‘‘Sace hi so issaro sabbaloke, brahmā bahūbhūtapatī 146 pajānaṃ;

    ਕਿਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕਂ વਿਦਹੀ ਅਲਕ੍ਖਿਂ, ਕਿਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕਂ ਨ ਸੁਖਿਂ ਅਕਾਸਿ॥

    Kiṃ sabbalokaṃ vidahī alakkhiṃ, kiṃ sabbalokaṃ na sukhiṃ akāsi.

    ੯੩੭.

    937.

    ‘‘ਸਚੇ ਹਿ ਸੋ ਇਸ੍ਸਰੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਬਹੂਭੂਤਪਤੀ ਪਜਾਨਂ।

    ‘‘Sace hi so issaro sabbaloke, brahmā bahūbhūtapatī pajānaṃ;

    ਮਾਯਾ ਮੁਸਾવਜ੍ਜਮਦੇਨ 147 ਚਾਪਿ, ਲੋਕਂ ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਕਿਮਤ੍ਥਮਕਾਰਿ 148

    Māyā musāvajjamadena 149 cāpi, lokaṃ adhammena kimatthamakāri 150.

    ੯੩੮.

    938.

    ‘‘ਸਚੇ ਹਿ ਸੋ ਇਸ੍ਸਰੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਬਹੂਭੂਤਪਤੀ ਪਜਾਨਂ।

    ‘‘Sace hi so issaro sabbaloke, brahmā bahūbhūtapatī pajānaṃ;

    ਅਧਮ੍ਮਿਕੋ ਭੂਤਪਤੀ ਅਰਿਟ੍ਠ, ਧਮ੍ਮੇ ਸਤਿ ਯੋ વਿਦਹੀ ਅਧਮ੍ਮਂ॥

    Adhammiko bhūtapatī ariṭṭha, dhamme sati yo vidahī adhammaṃ.

    ੯੩੯.

    939.

    ‘‘ਕੀਟਾ ਪਟਙ੍ਗਾ ਉਰਗਾ ਚ ਭੇਕਾ 151, ਹਨ੍ਤ੍વਾ ਕਿਮੀ ਸੁਜ੍ਝਤਿ ਮਕ੍ਖਿਕਾ ਚ।

    ‘‘Kīṭā paṭaṅgā uragā ca bhekā 152, hantvā kimī sujjhati makkhikā ca;

    ਏਤੇਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਰਿਯਰੂਪਾ, ਕਮ੍ਬੋਜਕਾਨਂ વਿਤਥਾ ਬਹੂਨਂ॥

    Etepi dhammā anariyarūpā, kambojakānaṃ vitathā bahūnaṃ.

    ੯੪੦.

    940.

    ‘‘ਸਚੇ ਹਿ ਸੋ ਸੁਜ੍ਝਤਿ ਯੋ ਹਨਾਤਿ, ਹਤੋਪਿ ਸੋ ਸਗ੍ਗਮੁਪੇਤਿ ਠਾਨਂ।

    ‘‘Sace hi so sujjhati yo hanāti, hatopi so saggamupeti ṭhānaṃ;

    ਭੋવਾਦਿ ਭੋવਾਦਿਨ ਮਾਰਯੇਯ੍ਯੁਂ 153, ਯੇ ਚਾਪਿ ਤੇਸਂ ਅਭਿਸਦ੍ਦਹੇਯ੍ਯੁਂ॥

    Bhovādi bhovādina mārayeyyuṃ 154, ye cāpi tesaṃ abhisaddaheyyuṃ.

    ੯੪੧.

    941.

    ‘‘ਨੇવ ਮਿਗਾ ਨ ਪਸੂ ਨੋਪਿ ਗਾવੋ, ਆਯਾਚਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤવਧਾਯ ਕੇਚਿ।

    ‘‘Neva migā na pasū nopi gāvo, āyācanti attavadhāya keci;

    વਿਪ੍ਫਨ੍ਦਮਾਨੇ ਇਧ ਜੀવਿਕਤ੍ਥਾ, ਯਞ੍ਞੇਸੁ ਪਾਣੇ ਪਸੁਮਾਰਭਨ੍ਤਿ 155

    Vipphandamāne idha jīvikatthā, yaññesu pāṇe pasumārabhanti 156.

    ੯੪੨.

    942.

    ‘‘ਯੂਪੁਸ੍ਸਨੇ 157 ਪਸੁਬਨ੍ਧੇ ਚ ਬਾਲਾ, ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ વਣ੍ਣੇਹਿ ਮੁਖਂ ਨਯਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Yūpussane 158 pasubandhe ca bālā, cittehi vaṇṇehi mukhaṃ nayanti;

    ਅਯਂ ਤੇ ਯੂਪੋ ਕਾਮਦੁਹੋ ਪਰਤ੍ਥ, ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਸਸ੍ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ॥

    Ayaṃ te yūpo kāmaduho parattha, bhavissati sassato samparāye.

    ੯੪੩.

    943.

    ‘‘ਸਚੇ ਚ ਯੂਪੇ ਮਣਿਸਙ੍ਖਮੁਤ੍ਤਂ, ਧਞ੍ਞਂ ਧਨਂ ਰਜਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ।

    ‘‘Sace ca yūpe maṇisaṅkhamuttaṃ, dhaññaṃ dhanaṃ rajataṃ jātarūpaṃ;

    ਸੁਕ੍ਖੇਸੁ ਕਟ੍ਠੇਸੁ ਨવੇਸੁ ਚਾਪਿ, ਸਚੇ ਦੁਹੇ ਤਿਦਿવੇ ਸਬ੍ਬਕਾਮੇ।

    Sukkhesu kaṭṭhesu navesu cāpi, sace duhe tidive sabbakāme;

    ਤੇવਿਜ੍ਜਸਙ੍ਘਾવ ਪੁਥੂ ਯਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ 159 ਕਞ੍ਚਿ ਨ ਯਾਜਯੇਯ੍ਯੁਂ॥

    Tevijjasaṅghāva puthū yajeyyuṃ, abrāhmaṇaṃ 160 kañci na yājayeyyuṃ.

    ੯੪੪.

    944.

    ‘‘ਕੁਤੋ ਚ ਯੂਪੇ ਮਣਿਸਙ੍ਖਮੁਤ੍ਤਂ, ਧਞ੍ਞਂ ਧਨਂ ਰਜਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ।

    ‘‘Kuto ca yūpe maṇisaṅkhamuttaṃ, dhaññaṃ dhanaṃ rajataṃ jātarūpaṃ;

    ਸੁਕ੍ਖੇਸੁ ਕਟ੍ਠੇਸੁ ਨવੇਸੁ ਚਾਪਿ, ਕੁਤੋ ਦੁਹੇ ਤਿਦਿવੇ ਸਬ੍ਬਕਾਮੇ॥

    Sukkhesu kaṭṭhesu navesu cāpi, kuto duhe tidive sabbakāme.

    ੯੪੫.

    945.

    ‘‘ਸਠਾ ਚ ਲੁਦ੍ਦਾ ਚ ਪਲੁਦ੍ਧਬਾਲਾ 161, ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ વਣ੍ਣੇਹਿ ਮੁਖਂ ਨਯਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Saṭhā ca luddā ca paluddhabālā 162, cittehi vaṇṇehi mukhaṃ nayanti;

    ਆਦਾਯ ਅਗ੍ਗਿਂ ਮਮ ਦੇਹਿ વਿਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਸੁਖੀ ਹੋਹਿਸਿ ਸਬ੍ਬਕਾਮੇ॥

    Ādāya aggiṃ mama dehi vittaṃ, tato sukhī hohisi sabbakāme.

    ੯੪੬.

    946.

    ‘‘ਤਮਗ੍ਗਿਹੁਤ੍ਤਂ ਸਰਣਂ ਪવਿਸ੍ਸ, ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ વਣ੍ਣੇਹਿ ਮੁਖਂ ਨਯਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Tamaggihuttaṃ saraṇaṃ pavissa, cittehi vaṇṇehi mukhaṃ nayanti;

    ਓਰੋਪਯਿਤ੍વਾ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਨਖਞ੍ਚ, વੇਦੇਹਿ વਿਤ੍ਤਂ ਅਤਿਗਾਲ਼੍ਹਯਨ੍ਤਿ 163

    Oropayitvā kesamassuṃ nakhañca, vedehi vittaṃ atigāḷhayanti 164.

    ੯੪੭.

    947.

    ‘‘ਕਾਕਾ ਉਲੂਕਂવ ਰਹੋ ਲਭਿਤ੍વਾ, ਏਕਂ ਸਮਾਨਂ ਬਹੁਕਾ ਸਮੇਚ੍ਚ।

    ‘‘Kākā ulūkaṃva raho labhitvā, ekaṃ samānaṃ bahukā samecca;

    ਅਨ੍ਨਾਨਿ ਭੁਤ੍વਾ ਕੁਹਕਾ ਕੁਹਿਤ੍વਾ, ਮੁਣ੍ਡਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਯਞ੍ਞਪਥੋਸ੍ਸਜਨ੍ਤਿ॥

    Annāni bhutvā kuhakā kuhitvā, muṇḍaṃ karitvā yaññapathossajanti.

    ੯੪੮.

    948.

    ‘‘ਏવਞ੍ਹਿ ਸੋ વਞ੍ਚਿਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ, ਏਕੋ ਸਮਾਨੋ ਬਹੁਕਾ 165 ਸਮੇਚ੍ਚ।

    ‘‘Evañhi so vañcito brāhmaṇehi, eko samāno bahukā 166 samecca;

    ਤੇ ਯੋਗਯੋਗੇਨ વਿਲੁਮ੍ਪਮਾਨਾ, ਦਿਟ੍ਠਂ ਅਦਿਟ੍ਠੇਨ ਧਨਂ ਹਰਨ੍ਤਿ॥

    Te yogayogena vilumpamānā, diṭṭhaṃ adiṭṭhena dhanaṃ haranti.

    ੯੪੯.

    949.

    ‘‘ਅਕਾਸਿਯਾ ਰਾਜੂਹਿવਾਨੁਸਿਟ੍ਠਾ, ਤਦਸ੍ਸ ਆਦਾਯ ਧਨਂ ਹਰਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Akāsiyā rājūhivānusiṭṭhā, tadassa ādāya dhanaṃ haranti;

    ਤੇ ਤਾਦਿਸਾ ਚੋਰਸਮਾ ਅਸਨ੍ਤਾ, વਜ੍ਝਾ ਨ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਰਿਟ੍ਠ ਲੋਕੇ॥

    Te tādisā corasamā asantā, vajjhā na haññanti ariṭṭha loke.

    ੯੫੦.

    950.

    ‘‘ਇਨ੍ਦਸ੍ਸ ਬਾਹਾਰਸਿ ਦਕ੍ਖਿਣਾਤਿ, ਯਞ੍ਞੇਸੁ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਪਲਾਸਯਟ੍ਠਿਂ।

    ‘‘Indassa bāhārasi dakkhiṇāti, yaññesu chindanti palāsayaṭṭhiṃ;

    ਤਂ ਚੇਪਿ ਸਚ੍ਚਂ ਮਘવਾ ਛਿਨ੍ਨਬਾਹੁ, ਕੇਨਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦੋ ਅਸੁਰੇ ਜਿਨਾਤਿ॥

    Taṃ cepi saccaṃ maghavā chinnabāhu, kenassa indo asure jināti.

    ੯੫੧.

    951.

    ‘‘ਤਞ੍ਚੇવ ਤੁਚ੍ਛਂ ਮਘવਾ ਸਮਙ੍ਗੀ, ਹਨ੍ਤਾ ਅવਜ੍ਝੋ ਪਰਮੋ ਸ ਦੇવੋ 167

    ‘‘Tañceva tucchaṃ maghavā samaṅgī, hantā avajjho paramo sa devo 168;

    ਮਨ੍ਤਾ ਇਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਤੁਚ੍ਛਰੂਪਾ, ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਾ વਞ੍ਚਨਾ ਏਸ ਲੋਕੇ॥

    Mantā ime brāhmaṇā tuccharūpā, sandiṭṭhikā vañcanā esa loke.

    ੯੫੨.

    952.

    ‘‘ਮਾਲਾਗਿਰਿ ਹਿਮવਾ ਯੋ ਚ ਗਿਜ੍ਝੋ, ਸੁਦਸ੍ਸਨੋ ਨਿਸਭੋ ਕੁવੇਰੁ।

    ‘‘Mālāgiri himavā yo ca gijjho, sudassano nisabho kuveru;

    ਏਤੇ ਚ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਨਗਾ ਮਹਨ੍ਤਾ, ਚਿਤ੍ਯਾ ਕਤਾ ਯਞ੍ਞਕਰੇਹਿ ਮਾਹੁ॥

    Ete ca aññe ca nagā mahantā, cityā katā yaññakarehi māhu.

    ੯੫੩.

    953.

    ‘‘ਯਥਾਪਕਾਰਾਨਿ ਹਿ ਇਟ੍ਠਕਾਨਿ, ਚਿਤ੍ਯਾ ਕਤਾ ਯਞ੍ਞਕਰੇਹਿ ਮਾਹੁ।

    ‘‘Yathāpakārāni hi iṭṭhakāni, cityā katā yaññakarehi māhu;

    ਨ ਪਬ੍ਬਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਥਾਪਕਾਰਾ, ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਸਾ ਅਚਲਾ ਤਿਟ੍ਠਸੇਲਾ॥

    Na pabbatā honti tathāpakārā, aññā disā acalā tiṭṭhaselā.

    ੯੫੪.

    954.

    ‘‘ਨ ਇਟ੍ਠਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਿਲਾ ਚਿਰੇਨ 169, ਨ ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਜਾਯਤਿ ਅਯੋ ਨ ਲੋਹਂ।

    ‘‘Na iṭṭhakā honti silā cirena 170, na tattha sañjāyati ayo na lohaṃ;

    ਯਞ੍ਞਞ੍ਚ ਏਤਂ ਪਰਿવਣ੍ਣਯਨ੍ਤਾ, ਚਿਤ੍ਯਾ ਕਤਾ ਯਞ੍ਞਕਰੇਹਿ ਮਾਹੁ॥

    Yaññañca etaṃ parivaṇṇayantā, cityā katā yaññakarehi māhu.

    ੯੫੫.

    955.

    ‘‘ਅਜ੍ਝਾਯਕਂ ਮਨ੍ਤਗੁਣੂਪਪਨ੍ਨਂ, ਤਪਸ੍ਸਿਨਂ ਯਾਚਯੋਗੋਤਿਧਾਹੁ।

    ‘‘Ajjhāyakaṃ mantaguṇūpapannaṃ, tapassinaṃ yācayogotidhāhu;

    ਤੀਰੇ ਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸੁਦਕਂ ਸਜਨ੍ਤਂ, ਤਂ ਸਾਗਰੋਜ੍ਝੋਹਰਿ ਤੇਨਪੇਯ੍ਯੋ॥

    Tīre samuddassudakaṃ sajantaṃ, taṃ sāgarojjhohari tenapeyyo.

    ੯੫੬.

    956.

    ‘‘ਪਰੋਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਸਮਨ੍ਤવੇਦੇ, ਮਨ੍ਤੂਪਪਨ੍ਨੇ ਨਦਿਯੋ વਹਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Parosahassampi samantavede, mantūpapanne nadiyo vahanti;

    ਨ ਤੇਨ ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਰਸੂਦਕਾ ਨ, ਕਸ੍ਮਾ ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਅਤੁਲੋ ਅਪੇਯ੍ਯੋ॥

    Na tena byāpannarasūdakā na, kasmā samuddo atulo apeyyo.

    ੯੫੭.

    957.

    ‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੂਪਾ ਇਧ ਜੀવਲੋਕੇ, ਲੋਣੂਦਕਾ ਕੂਪਖਣੇਹਿ ਖਾਤਾ।

    ‘‘Ye keci kūpā idha jīvaloke, loṇūdakā kūpakhaṇehi khātā;

    ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਜ੍ਝੋਹਰਣੇਨ 171 ਤੇਸੁ, ਆਪੋ ਅਪੇਯ੍ਯੋ ਦ੍વਿਰਸਞ੍ਞੁ ਮਾਹੁ॥

    Na brāhmaṇajjhoharaṇena 172 tesu, āpo apeyyo dvirasaññu māhu.

    ੯੫੮.

    958.

    ‘‘ਪੁਰੇ ਪੁਰਤ੍ਥਾ ਕਾ ਕਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ, ਮਨੋ ਮਨੁਸ੍ਸਂ ਅਜਨੇਸਿ ਪੁਬ੍ਬੇ।

    ‘‘Pure puratthā kā kassa bhariyā, mano manussaṃ ajanesi pubbe;

    ਤੇਨਾਪਿ ਧਮ੍ਮੇਨ ਨ ਕੋਚਿ ਹੀਨੋ, ਏવਮ੍ਪਿ વੋਸ੍ਸਗ੍ਗવਿਭਙ੍ਗਮਾਹੁ 173

    Tenāpi dhammena na koci hīno, evampi vossaggavibhaṅgamāhu 174.

    ੯੫੯.

    959.

    ‘‘ਚਣ੍ਡਾਲਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਅਧਿਚ੍ਚ વੇਦੇ, ਭਾਸੇਯ੍ਯ ਮਨ੍ਤੇ ਕੁਸਲੋ ਮਤੀਮਾ 175

    ‘‘Caṇḍālaputtopi adhicca vede, bhāseyya mante kusalo matīmā 176;

    ਨ ਤਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਾਪਿ ਫਲੇਯ੍ਯ ਸਤ੍ਤਧਾ, ਮਨ੍ਤਾ ਇਮੇ ਅਤ੍ਤવਧਾਯ ਕਤਾ 177

    Na tassa muddhāpi phaleyya sattadhā, mantā ime attavadhāya katā 178.

    ੯੬੦.

    960.

    ‘‘વਾਚਾਕਤਾ ਗਿਦ੍ਧਿਕਤਾ 179 ਗਹੀਤਾ, ਦੁਮ੍ਮੋਚਯਾ ਕਬ੍ਯਪਥਾਨੁਪਨ੍ਨਾ।

    ‘‘Vācākatā giddhikatā 180 gahītā, dummocayā kabyapathānupannā;

    ਬਾਲਾਨ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਸਮੇ ਨਿવਿਟ੍ਠਂ, ਤਦਪ੍ਪਪਞ੍ਞਾ ਅਭਿਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਿ॥

    Bālāna cittaṃ visame niviṭṭhaṃ, tadappapaññā abhisaddahanti.

    ੯੬੧.

    961.

    ‘‘ਸੀਹਸ੍ਸ ਬ੍ਯਗ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਦੀਪਿਨੋ ਚ, ਨ વਿਜ੍ਜਤੀ ਪੋਰਿਸਿਯਂਬਲੇਨ।

    ‘‘Sīhassa byagghassa ca dīpino ca, na vijjatī porisiyaṃbalena;

    ਮਨੁਸ੍ਸਭਾવੋ ਚ ਗવਂવ ਪੇਕ੍ਖੋ, ਜਾਤੀ ਹਿ ਤੇਸਂ ਅਸਮਾ ਸਮਾਨਾ 181

    Manussabhāvo ca gavaṃva pekkho, jātī hi tesaṃ asamā samānā 182.

    ੯੬੨.

    962.

    ‘‘ਸਚੇ ਚ ਰਾਜਾ ਪਥવਿਂ વਿਜਿਤ੍વਾ, ਸਜੀવવਾ ਅਸ੍ਸવਪਾਰਿਸਜ੍ਜੋ।

    ‘‘Sace ca rājā pathaviṃ vijitvā, sajīvavā assavapārisajjo;

    ਸਯਮੇવ ਸੋ ਸਤ੍ਤੁਸਙ੍ਘਂ વਿਜੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸਪ੍ਪਜਾ ਨਿਚ੍ਚਸੁਖੀ 183 ਭવੇਯ੍ਯ॥

    Sayameva so sattusaṅghaṃ vijeyya, tassappajā niccasukhī 184 bhaveyya.

    ੯੬੩.

    963.

    ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਮਨ੍ਤਾ ਚ ਤਯੋ ਚ વੇਦਾ, ਅਤ੍ਥੇਨ ਏਤੇ ਸਮਕਾ ਭવਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Khattiyamantā ca tayo ca vedā, atthena ete samakā bhavanti;

    ਤੇਸਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਅવਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍વਾ, ਨ ਬੁਜ੍ਝਤੀ ਓਘਪਥਂવ ਛਨ੍ਨਂ॥

    Tesañca atthaṃ avinicchinitvā, na bujjhatī oghapathaṃva channaṃ.

    ੯੬੪.

    964.

    ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਮਨ੍ਤਾ ਚ ਤਯੋ ਚ વੇਦਾ, ਅਤ੍ਥੇਨ ਏਤੇ ਸਮਕਾ ਭવਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Khattiyamantā ca tayo ca vedā, atthena ete samakā bhavanti;

    ਲਾਭੋ ਅਲਾਭੋ ਅਯਸੋ ਯਸੋ ਚ, ਸਬ੍ਬੇવ ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ 185 ਧਮ੍ਮਾ॥

    Lābho alābho ayaso yaso ca, sabbeva tesaṃ catunnañca 186 dhammā.

    ੯੬੫.

    965.

    ‘‘ਯਥਾਪਿ ਇਬ੍ਭਾ ਧਨਧਞ੍ਞਹੇਤੁ, ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ 187 ਪੁਥੂ ਪਥਬ੍ਯਾ।

    ‘‘Yathāpi ibbhā dhanadhaññahetu, kammāni karonti 188 puthū pathabyā;

    ਤੇવਿਜ੍ਜਸਙ੍ਘਾ ਚ ਤਥੇવ ਅਜ੍ਜ, ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ 189 ਪੁਥੂ ਪਥਬ੍ਯਾ॥

    Tevijjasaṅghā ca tatheva ajja, kammāni karonti 190 puthū pathabyā.

    ੯੬੬.

    966.

    ‘‘ਇਬ੍ਭੇਹਿ ਯੇ ਤੇ 191 ਸਮਕਾ ਭવਨ੍ਤਿ, ਨਿਚ੍ਚੁਸ੍ਸੁਕਾ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਯੁਤ੍ਤਾ।

    ‘‘Ibbhehi ye te 192 samakā bhavanti, niccussukā kāmaguṇesu yuttā;

    ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ 193 ਪੁਥੂ ਪਥਬ੍ਯਾ, ਤਦਪ੍ਪਪਞ੍ਞਾ ਦ੍વਿਰਸਞ੍ਞੁਰਾ ਤੇ’’॥

    Kammāni karonti 194 puthū pathabyā, tadappapaññā dvirasaññurā te’’.

    ੯੬੭.

    967.

    ‘‘ਕਸ੍ਸ ਭੇਰੀ ਮੁਦਿਙ੍ਗਾ ਚ, ਸਙ੍ਖਾਪਣવਦਿਨ੍ਦਿਮਾ।

    ‘‘Kassa bherī mudiṅgā ca, saṅkhāpaṇavadindimā;

    ਪੁਰਤੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਿ, ਹਾਸਯਨ੍ਤਾ ਰਥੇਸਭਂ॥

    Purato paṭipannāni, hāsayantā rathesabhaṃ.

    ੯੬੮.

    968.

    ‘‘ਕਸ੍ਸ ਕਞ੍ਚਨਪਟ੍ਟੇਨ, ਪੁਥੁਨਾ વਿਜ੍ਜੁવਣ੍ਣਿਨਾ।

    ‘‘Kassa kañcanapaṭṭena, puthunā vijjuvaṇṇinā;

    ਯੁવਾ ਕਲਾਪਸਨ੍ਨਦ੍ਧੋ, ਕੋ ਏਤਿ ਸਿਰਿਯਾ ਜਲਂ॥

    Yuvā kalāpasannaddho, ko eti siriyā jalaṃ.

    ੯੬੯.

    969.

    ‘‘ਉਕ੍ਕਾਮੁਖਪਹਟ੍ਠਂવ , ਖਦਿਰਙ੍ਗਾਰਸਨ੍ਨਿਭਂ।

    ‘‘Ukkāmukhapahaṭṭhaṃva , khadiraṅgārasannibhaṃ;

    ਮੁਖਞ੍ਚ ਰੁਚਿਰਾ ਭਾਤਿ, ਕੋ ਏਤਿ ਸਿਰਿਯਾ ਜਲਂ॥

    Mukhañca rucirā bhāti, ko eti siriyā jalaṃ.

    ੯੭੦.

    970.

    ‘‘ਕਸ੍ਸ ਜਮ੍ਬੋਨਦਂ ਛਤ੍ਤਂ, ਸਸਲਾਕਂ ਮਨੋਰਮਂ।

    ‘‘Kassa jambonadaṃ chattaṃ, sasalākaṃ manoramaṃ;

    ਆਦਿਚ੍ਚਰਂਸਾવਰਣਂ, ਕੋ ਏਤਿ ਸਿਰਿਯਾ ਜਲਂ॥

    Ādiccaraṃsāvaraṇaṃ, ko eti siriyā jalaṃ.

    ੯੭੧.

    971.

    ‘‘ਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ 195 ਪਰਿਗ੍ਗਯ੍ਹ, વਾਲ਼ਬੀਜਨਿਮੁਤ੍ਤਮਂ।

    ‘‘Kassa aṅgaṃ 196 pariggayha, vāḷabījanimuttamaṃ;

    ਉਭਤੋ વਰਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ 197, ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਉਪਰੂਪਰਿ॥

    Ubhato varapuññassa 198, muddhani uparūpari.

    ੯੭੨.

    972.

    ‘‘ਕਸ੍ਸ ਪੇਖੁਣਹਤ੍ਥਾਨਿ, ਚਿਤ੍ਰਾਨਿ ਚ ਮੁਦੂਨਿ ਚ।

    ‘‘Kassa pekhuṇahatthāni, citrāni ca mudūni ca;

    ਕਞ੍ਚਨਮਣਿਦਣ੍ਡਾਨਿ 199, ਚਰਨ੍ਤਿ ਦੁਭਤੋ ਮੁਖਂ॥

    Kañcanamaṇidaṇḍāni 200, caranti dubhato mukhaṃ.

    ੯੭੩.

    973.

    ‘‘ਖਦਿਰਙ੍ਗਾਰવਣ੍ਣਾਭਾ, ਉਕ੍ਕਾਮੁਖਪਹਂਸਿਤਾ।

    ‘‘Khadiraṅgāravaṇṇābhā, ukkāmukhapahaṃsitā;

    ਕਸ੍ਸੇਤੇ ਕੁਣ੍ਡਲਾ વਗ੍ਗੂ, ਸੋਭਨ੍ਤਿ ਦੁਭਤੋ ਮੁਖਂ॥

    Kassete kuṇḍalā vaggū, sobhanti dubhato mukhaṃ.

    ੯੭੪.

    974.

    ‘‘ਕਸ੍ਸ વਾਤੇਨ ਛੁਪਿਤਾ, ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਾ ਮੁਦੁਕਾਲ਼ਕਾ 201

    ‘‘Kassa vātena chupitā, niddhantā mudukāḷakā 202;

    ਸੋਭਯਨ੍ਤਿ ਨਲਾਟਨ੍ਤਂ, ਨਭਾ વਿਜ੍ਜੁਰਿવੁਗ੍ਗਤਾ॥

    Sobhayanti nalāṭantaṃ, nabhā vijjurivuggatā.

    ੯੭੫.

    975.

    ‘‘ਕਸ੍ਸ ਏਤਾਨਿ ਅਕ੍ਖੀਨਿ, ਆਯਤਾਨਿ ਪੁਥੂਨਿ ਚ।

    ‘‘Kassa etāni akkhīni, āyatāni puthūni ca;

    ਕੋ ਸੋਭਤਿ વਿਸਾਲਕ੍ਖੋ, ਕਸ੍ਸੇਤਂ ਉਣ੍ਣਜਂ ਮੁਖਂ॥

    Ko sobhati visālakkho, kassetaṃ uṇṇajaṃ mukhaṃ.

    ੯੭੬.

    976.

    ‘‘ਕਸ੍ਸੇਤੇ ਲਪਨਜਾਤਾ 203, ਸੁਦ੍ਧਾ ਸਙ੍ਖવਰੂਪਮਾ।

    ‘‘Kassete lapanajātā 204, suddhā saṅkhavarūpamā;

    ਭਾਸਮਾਨਸ੍ਸ ਸੋਭਨ੍ਤਿ, ਦਨ੍ਤਾ ਕੁਪ੍ਪਿਲਸਾਦਿਸਾ॥

    Bhāsamānassa sobhanti, dantā kuppilasādisā.

    ੯੭੭.

    977.

    ‘‘ਕਸ੍ਸ ਲਾਖਾਰਸਸਮਾ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਾ ਸੁਖੇਧਿਤਾ।

    ‘‘Kassa lākhārasasamā, hatthapādā sukhedhitā;

    ਕੋ ਸੋ ਬਿਮ੍ਬੋਟ੍ਠਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਦਿવਾ ਸੂਰਿਯੋવ ਭਾਸਤਿ॥

    Ko so bimboṭṭhasampanno, divā sūriyova bhāsati.

    ੯੭੮.

    978.

    ‘‘ਹਿਮਚ੍ਚਯੇ ਹਿਮવਤਿ 205, ਮਹਾਸਾਲੋવ ਪੁਪ੍ਫਿਤੋ।

    ‘‘Himaccaye himavati 206, mahāsālova pupphito;

    ਕੋ ਸੋ ਓਦਾਤਪਾવਾਰੋ, ਜਯਂ ਇਨ੍ਦੋવ ਸੋਭਤਿ॥

    Ko so odātapāvāro, jayaṃ indova sobhati.

    ੯੭੯.

    979.

    ‘‘ਸੁવਣ੍ਣਪੀਲ਼ਕਾਕਿਣ੍ਣਂ , ਮਣਿਦਣ੍ਡવਿਚਿਤ੍ਤਕਂ।

    ‘‘Suvaṇṇapīḷakākiṇṇaṃ , maṇidaṇḍavicittakaṃ;

    ਕੋ ਸੋ ਪਰਿਸਮੋਗਯ੍ਹ, ਈਸਂ ਖਗ੍ਗਂ ਪਮੁਞ੍ਚਤਿ 207

    Ko so parisamogayha, īsaṃ khaggaṃ pamuñcati 208.

    ੯੮੦.

    980.

    ‘‘ਸੁવਣ੍ਣવਿਕਤਾ ਚਿਤ੍ਤਾ, ਸੁਕਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸਿਬ੍ਬਨਾ 209

    ‘‘Suvaṇṇavikatā cittā, sukatā cittasibbanā 210;

    ਕੋ ਸੋ ਓਮੁਞ੍ਚਤੇ ਪਾਦਾ, ਨਮੋ ਕਤ੍વਾ ਮਹੇਸਿਨੋ’’॥

    Ko so omuñcate pādā, namo katvā mahesino’’.

    ੯੮੧.

    981.

    ‘‘ਧਤਰਟ੍ਠਾ ਹਿ ਤੇ ਨਾਗਾ, ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ।

    ‘‘Dhataraṭṭhā hi te nāgā, iddhimanto yasassino;

    ਸਮੁਦ੍ਦਜਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਨਾਗਾ ਏਤੇ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਾ’’ਤਿ॥

    Samuddajāya uppannā, nāgā ete mahiddhikā’’ti.

    ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਜਾਤਕਂ ਛਟ੍ਠਂ।

    Bhūridattajātakaṃ chaṭṭhaṃ.







    Footnotes:
    1. ਕਿਞ੍ਚਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰ ਕ॰)
    2. kiñci (sī. pī. ka.)
    3. ਤੇਜਸੀ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰ ਕ॰)
    4. tejasī (sī. syā. pī. ka.)
    5. વਤ੍ਤવਤਿਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    6. vattavatiṃ (syā. ka.)
    7. ਬਹੁਕਾ ਤਗ੍ਗਰਾ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    8. bahukā taggarā (sī. syā. pī.)
    9. ਪੋਕ੍ਖਰਞ੍ਞਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    10. pokkharaññā (syā. pī.)
    11. ਇਨ੍ਦਾਨਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    12. indānaṃ (syā. ka.)
    13. ਹੋਹਿ (ਸ੍ਯਾ॰)
    14. hohi (syā.)
    15. ਸਾਧੁਚਿਤ੍ਤਂ (ਪੀ॰)
    16. sādhucittaṃ (pī.)
    17. ਪਦਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    18. padaṃ (sī. pī.)
    19. ਮਾਨਿਤੋ (ਕ॰)
    20. mānito (ka.)
    21. ਕੁਸਲਂ (ਕ॰)
    22. kusalaṃ (ka.)
    23. ਕੇਹਿ (ਕ॰)
    24. kehi (ka.)
    25. ਕੇਹਿ (ਕ॰)
    26. kehi (ka.)
    27. વਿਤ੍ਤੋਸ੍ਮਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    28. vittosmi (syā. ka.)
    29. ਆਲਮ੍ਬਾਨੋਤਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਆਲਮ੍ਬਾਯਨੋਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰)
    30. ālambānoti (sī. pī.), ālambāyanoti (syā.)
    31. ਸਚੇ ਹਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰ ਕ॰)
    32. ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਂ ਪਦਿਸ੍ਸਸਿ (ਕ॰)
    33. sace hi (sī. pī. ka.)
    34. bhūridattaṃ padissasi (ka.)
    35. ਮਹਿਸ੍ਸਮવ ਦੀਯਤਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਮਹਿਮਸ੍ਸ વਿਨ੍ਦ੍ਰੀਯਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰)
    36. mahissamava dīyati (sī. pī.), mahimassa vindrīyati (syā.)
    37. ਜੀવਰੇ ਚਾਪਿ ਸੁਸ੍ਸਰੇ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    38. jīvare cāpi sussare (sī. pī.)
    39. ਸਚੇ ਹਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰ ਕ॰)
    40. sace hi (sī. pī. ka.)
    41. ਪਦਮੇਕਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    42. padamekaṃ (syā. ka.)
    43. ਕਾਯ’ਸ੍ਸ ਦਿਸ੍ਸਤਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    44. kāya’ssa dissati (sī. pī.)
    45. ਸਟ੍ਠੁਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਯੁਟ੍ਠੁਂ (ਸ੍ਯਾ॰), ਸੁਤ੍ਤੁਂ (ਕ॰)
    46. saṭṭhuṃ (sī. pī.), yuṭṭhuṃ (syā.), suttuṃ (ka.)
    47. ਸਾਮਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    48. sāmaṃ (sī. pī.)
    49. ਯਨ੍ਤਂ (ਕ॰)
    50. yantaṃ (ka.)
    51. ਤੇ ਨਾਭਿਸਯਿ (ਸੀ॰), ਤੇ ਨਾਭਿਸ੍ਸਸਿ (ਸ੍ਯਾ॰)
    52. te nābhisayi (sī.), te nābhissasi (syā.)
    53. ਯਤੋ ਤਂ (ਸੀ॰)
    54. yato taṃ (sī.)
    55. ਪਰਿਚਾਰਿਂਸੁ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    56. paricāriṃsu (sī. pī.)
    57. ਪਰਿਚਾਰਿਂਸੁ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    58. paricāriṃsu (sī. pī.)
    59. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯਾਨਨ੍ਤਰੇ ਸੀ॰ ਪੀ॰ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ – ‘‘ਸਕੁਣੀ ਹਤਪੁਤ੍ਤਾવ, ਸੁਞ੍ਞਂ ਦਿਸ੍વਾ ਕੁਲਾવਕਂ। ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਧਾવਿਸ੍ਸ, ਪਿਯਪੁਤ੍ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਗਾਥਾ ਆਗਤਾ
    60. imissā gāthāyānantare sī. pī. potthakesu – ‘‘sakuṇī hataputtāva, suññaṃ disvā kulāvakaṃ; tena tena padhāvissa, piyaputtaṃ apassatī’’ti iti ayampi gāthā āgatā
    61. ਸਮ੍ਪਮਦ੍ਦਿਤਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    62. sampamadditā (syā. ka.)
    63. ਸੁਭਗੋ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    64. ਉਪਧਾવਿਂਸੁ ਅਨਨ੍ਤਰਾ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    65. subhago (sī. pī.)
    66. upadhāviṃsu anantarā (sī. pī.)
    67. ਓਰੇਨ ਦਸਰਤ੍ਤਸ੍ਸ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    68. orena dasarattassa (sī. pī.)
    69. ਕਚ੍ਚਿ ਤਂ ਨੁ ਡਸੀ ਤਾਤ (ਸੀ॰), ਕਚ੍ਚਿ ਨੁ ਡਂਸਿਤੋ ਤਾਤ (ਸ੍ਯਾ॰), ਕਚ੍ਚਿਤਾਨੁਡਸੀ ਤਾਤ (ਪੀ॰)
    70. kacci taṃ nu ḍasī tāta (sī.), kacci nu ḍaṃsito tāta (syā.), kaccitānuḍasī tāta (pī.)
    71. ਦਤ੍ਤੋ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    72. datto (sī. syā. pī.)
    73. ਅਭਿਜਿਗਿਂਸਤਿ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    74. abhijigiṃsati (sī. syā. pī.)
    75. ਅਭਿਦਸ੍ਸਨਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    76. abhidassanaṃ (sī. pī.)
    77. ਥੁਸਮੁਟ੍ਠਿਂ (ਸ੍ਯਾ॰), ਸਤ੍ਤੁਮੁਟ੍ਠਿਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    78. thusamuṭṭhiṃ (syā.), sattumuṭṭhiṃ (sī. pī.)
    79. ਰੁਮ੍ਮੀ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    80. rummī (sī. syā. pī.)
    81. ਅਚ੍ਚਿਮੁਖੀ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    82. accimukhī (sī. syā. pī.)
    83. ਸਾ ਦਿਸ੍ਸਤੁ ਅਚ੍ਚਿਮੁਖੀ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    84. sā dissatu accimukhī (sī. pī.)
    85. ਯਾવਤਾ ਓਦਕਾ (ਸੀ॰), ਯਾવਤਾ ਉਦਕਜਾ (ਪੀ॰)
    86. yāvatā odakā (sī.), yāvatā udakajā (pī.)
    87. ਪਕਿਰਪਰੀ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਪਕਿਰਹਰੀ (ਸ੍ਯਾ॰)
    88. pakiraparī (sī. pī.), pakiraharī (syā.)
    89. ਕਂਸਸ੍ਸ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    90. kaṃsassa (sī. pī.)
    91. ਓਹਾਤੁਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    92. ohātuṃ (sī. pī.)
    93. ਦੂਰ’ਮਸਰਾ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    94. ਸੇਖવਾ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਪੇਕ੍ਖવਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    95. dūra’masarā (sī. pī.)
    96. sekhavā (sī. pī.), pekkhavā (syā. ka.)
    97. ਪਿਙ੍ਗਿਯਂ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    98. piṅgiyaṃ (sī. syā. pī.)
    99. ਭવਤਿ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    100. bhavati (sī. syā. pī.)
    101. ਜੇਤੁਮਗ੍ਗਿਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    102. jetumaggiṃ (sī. pī.)
    103. ਰਥਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    104. ਦੁਦੀਪੋਪਜ੍ਝਗਾਮਿ (ਸ੍ਯਾ॰)
    105. rathaṃ (sī. pī.)
    106. dudīpopajjhagāmi (syā.)
    107. ਸੋવਣ੍ਣਮਯਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    108. sovaṇṇamayaṃ (syā. ka.)
    109. ਪવਤ੍ਤਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    110. ਦਧਿਸਨ੍ਨ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    111. pavattati (syā. ka.)
    112. dadhisanna (sī. pī.)
    113. ਗਿਜ੍ਝਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰), વਿਞ੍ਝਂ (?)
    114. gijjhaṃ (syā. ka.), viñjhaṃ (?)
    115. વਿਜ੍ਝੋ (ਕ॰), વਿਜ੍ਝਾ (ਸ੍ਯਾ॰)
    116. ਕਾਕਨੇਰੁ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਕਾਕવੇਰੁ (ਸ੍ਯਾ॰)
    117. vijjho (ka.), vijjhā (syā.)
    118. kākaneru (sī. pī.), kākaveru (syā.)
    119. ਤਿਚਾਹ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਤਿ ਚਾਹੁ (ਕ॰)
    120. ticāha (sī. pī.), ti cāhu (ka.)
    121. ਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤਂ (ਕ॰)
    122. siñcantaṃ (ka.)
    123. ਸਧਨਾ ਸਭੋਗਾ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰ ਕ॰)
    124. sadhanā sabhogā (sī. syā. pī. ka.)
    125. ਨ ਤਪ੍ਪੇ ਅਗ੍ਗਿ (ਕ॰)
    126. ਦਿਰਸਞ੍ਞ ਕੁਰਿਯਾ (ਸੀ॰), ਦਿਰਸਞ੍ਞੁ ਕੁਰਿਯਾ (ਪੀ॰)
    127. na tappe aggi (ka.)
    128. dirasañña kuriyā (sī.), dirasaññu kuriyā (pī.)
    129. ਨਾਮਨ੍ਥਮਾਨੋ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    130. nāmanthamāno (sī. pī.)
    131. ਮਿਲਕ੍ਖਾ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    132. milakkhā (sī. pī.)
    133. ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ (ਕ॰)
    134. gaṇhanti (ka.)
    135. ਨਿਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਨ੍ਤਂ ਅਸਞ੍ਞਕਾਯਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਅਨਿਦ੍ਰਿਯਂ ਸਨ੍ਤਮਸਞ੍ਞਕਾਯਂ (ਸ੍ਯਾ॰)
    136. nirindriyaṃ antaṃ asaññakāyaṃ (sī. pī.), anidriyaṃ santamasaññakāyaṃ (syā.)
    137. ਪਕੂਬ੍ਬਮਾਨੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    138. pakūbbamāno (syā. ka.)
    139. ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਿਤਾ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਸਨ੍ਧਾਭਿਤਾ (ਸ੍ਯਾ॰), ਸਨ੍ਤਾਪਿਤਾ (ਕ॰)
    140. santhambhitā (sī. pī.), sandhābhitā (syā.), santāpitā (ka.)
    141. ਪਰਪੇਸ੍ਸਿਤਾਯ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    142. parapessitāya (sī. pī.)
    143. ਖਤ੍ਤਾ ਨ વੇਸ੍ਸਾ ਨ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    144. khattā na vessā na (sī. pī.)
    145. ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਹੂ ਭੂਤਪਤੀ (ਸ੍ਯਾ॰)
    146. brahmapahū bhūtapatī (syā.)
    147. ਮੁਸਾવਞ੍ਚਨਪਦੇਨ (ਕ॰)
    148. ਕਿਮਤ੍ਥ’ਕਾਸਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਕਿਮਤ੍ਥਕਾਰੀ (ਸ੍ਯਾ॰)
    149. musāvañcanapadena (ka.)
    150. kimattha’kāsi (sī. pī.), kimatthakārī (syā.)
    151. ਭਿਙ੍ਗਾ (ਸ੍ਯਾ॰)
    152. bhiṅgā (syā.)
    153. ਮਾਰਭੇਯ੍ਯੁਂ (ਕ॰)
    154. mārabheyyuṃ (ka.)
    155. ਮਾਹਰਨ੍ਤਿ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    156. māharanti (sī. syā. pī.)
    157. ਯੂਪਸ੍ਸ ਤੇ (ਸੀ॰), ਯੂਪਸ੍ਸ ਨੇ (ਪੀ॰)
    158. yūpassa te (sī.), yūpassa ne (pī.)
    159. ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰)
    160. na brāhmaṇā (sī. syā.)
    161. ਉਪਲਦ੍ਧਬਾਲਾ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    162. upaladdhabālā (sī. pī.)
    163. ਅਤਿਗਾਲ਼ਯਨ੍ਤਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    164. atigāḷayanti (sī. pī.)
    165. ਬਹੁਹੀ (ਸੀ॰)
    166. bahuhī (sī.)
    167. ਸੁਦੇવੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    168. sudevo (syā. ka.)
    169. ਚਿਰੇਨਪਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    170. cirenapi (sī. pī.)
    171. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਜ੍ਝੋਹਰਿ ਤੇਨ (ਕ॰)
    172. brāhmaṇajjhohari tena (ka.)
    173. વੋਸ੍ਸਗ੍ਗવਿਭਾਗਮਾਹੁ (ਸੀ॰)
    174. vossaggavibhāgamāhu (sī.)
    175. ਮੁਤੀਮਾ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    176. mutīmā (sī. pī.)
    177. ਕਤ੍ਤ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    178. katta (sī. pī.)
    179. ਗਿਦ੍ਧਿਗਤਾ (ਕ॰)
    180. giddhigatā (ka.)
    181. ਸਮਾਨਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    182. samānaṃ (syā. ka.)
    183. ਨਿਚ੍ਚਸੁਖਾ (ਪੀ॰)
    184. niccasukhā (pī.)
    185. ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    186. sabbe te sabbesaṃ catunna (sī. pī.)
    187. ਕਾਰੇਨ੍ਤਿ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    188. kārenti (sī. syā. pī.)
    189. ਕਾਰੇਨ੍ਤਿ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    190. kārenti (sī. syā. pī.)
    191. ਏਤੇ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    192. ete (sī. syā. pī.)
    193. ਕਾਰੇਨ੍ਤਿ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    194. kārenti (sī. syā. pī.)
    195. ਅਙ੍ਕਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    196. aṅkaṃ (sī. pī.)
    197. ਚਰਤੇ વਰਪਞ੍ਞਸ੍ਸ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    198. carate varapaññassa (sī. pī.)
    199. ਤਪਞ੍ਞਮਣਿਦਣ੍ਡਾਨਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਸੁવਣ੍ਣਮਣਿਦਣ੍ਡਾਨਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    200. tapaññamaṇidaṇḍāni (sī. pī.), suvaṇṇamaṇidaṇḍāni (syā. ka.)
    201. ਮੁਦੁਕਾਲ਼ਕਂ (ਸੀ॰), ਮੁਦੁ ਕਾਲ਼ਿਕਾ (ਸ੍ਯਾ॰)
    202. mudukāḷakaṃ (sī.), mudu kāḷikā (syā.)
    203. ਲਪਨਜਾ ਸੁਦ੍ਧਾ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    204. lapanajā suddhā (sī. pī.)
    205. ਹੇਮવਤੋ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    206. hemavato (sī. syā. pī.)
    207. ਈਸੋ ਖਗ੍ਗਂવ ਮੁਞ੍ਚਤਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਭਨ੍ਤੇ ਖਗ੍ਗਂ ਪਮੁਞ੍ਚਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰)
    208. īso khaggaṃva muñcati (sī. pī.), bhante khaggaṃ pamuñcati (syā.)
    209. ਸਿਬ੍ਬਿਨੀ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    210. sibbinī (syā. ka.)



    Related texts:



    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā / [੫੪੩] ੬. ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ • [543] 6. Bhūridattajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact