Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
౪. కళారఖత్తియవగ్గో
4. Kaḷārakhattiyavaggo
౧. భూతసుత్తవణ్ణనా
1. Bhūtasuttavaṇṇanā
౩౧. అజితమాణవేనాతి సోళససు బావరియబ్రాహ్మణపరిచారకేసు ‘‘అజితో’’తి లద్ధనామేన మాణవేన. సఙ్ఖా వుచ్చతి పఞ్ఞా, సఙ్ఖాతా పరిఞ్ఞాతా ధమ్మా యేసం తే సఙ్ఖాతధమ్మా, పటివిద్ధసచ్చా ఖీణాసవా. సేక్ఖా పన విపాకస్స అపరిఞ్ఞాతత్తా ‘‘సఙ్ఖాతధమ్మా’’తి న వుచ్చన్తి. సేక్ఖధమ్మసమన్నాగమేన తే సేక్ఖా. తే పన కామం పుగ్గలపటిలాభవసేన అనేకసహస్సావ హోన్తి, చతుమగ్గహేట్ఠిమఫలత్తయస్స పన వసేన తంసమఙ్గితాసామఞ్ఞేన న సత్తజనతో ఉద్ధన్తి ఆహ ‘‘సత్త జనే’’తి నియమేత్వా విసేసేతి. సంకిలేసవజ్జం, తతో వా అత్తానం వియ వినేయ్యలోకం నిపాతి రక్ఖతీతి నిపకో, తస్స భావో నేపక్కం, ఞాణన్తి ఆహ ‘‘నేపక్కం వుచ్చతి పఞ్ఞా, తాయ సమన్నాగతత్తా నిపకో’’తి.
31.Ajitamāṇavenāti soḷasasu bāvariyabrāhmaṇaparicārakesu ‘‘ajito’’ti laddhanāmena māṇavena. Saṅkhā vuccati paññā, saṅkhātā pariññātā dhammā yesaṃ te saṅkhātadhammā, paṭividdhasaccā khīṇāsavā. Sekkhā pana vipākassa apariññātattā ‘‘saṅkhātadhammā’’ti na vuccanti. Sekkhadhammasamannāgamena te sekkhā. Te pana kāmaṃ puggalapaṭilābhavasena anekasahassāva honti, catumaggaheṭṭhimaphalattayassa pana vasena taṃsamaṅgitāsāmaññena na sattajanato uddhanti āha ‘‘satta jane’’ti niyametvā viseseti. Saṃkilesavajjaṃ, tato vā attānaṃ viya vineyyalokaṃ nipāti rakkhatīti nipako, tassa bhāvo nepakkaṃ, ñāṇanti āha ‘‘nepakkaṃ vuccati paññā, tāya samannāgatattā nipako’’ti.
‘‘కో ను ఖో ఇమస్స పఞ్హస్స అత్థో’’తి చిన్తేన్తో పఞ్హాయ కఙ్ఖతి నామ. ‘‘కథం బ్యాకరమానో ను ఖో సత్థు అజ్ఝాసయం న విరోధేమీ’’తి చిన్తేన్తో అజ్ఝాసయం కఙ్ఖతి నామ. సుజాననీయత్థపరిచ్ఛేదం కత్వా చిన్తనా హేత్థ ‘‘కఙ్ఖా’’తి అధిప్పేతా, న విచికిచ్ఛాతి. పహీనవిచికిచ్ఛో హి మహాథేరో ఆయస్మతో అస్సజిమహాథేరస్స సన్తికేయేవ, విచిననభూతం కుక్కుచ్చసదిసం పనేతం వీమంసనమత్తన్తి దట్ఠబ్బం. పత్తం ఆదాయ చరన్తోతి పబ్బజితభావలక్ఖణం. ధమ్మసేనాపతిభావేన వా మమ పత్తధమ్మదేసనావారం ఆదాయ చరన్తోతి ఏవం వా ఏత్థ అత్థో దట్ఠబ్బో.
‘‘Ko nu kho imassa pañhassa attho’’ti cintento pañhāya kaṅkhati nāma. ‘‘Kathaṃ byākaramāno nu kho satthu ajjhāsayaṃ na virodhemī’’ti cintento ajjhāsayaṃ kaṅkhati nāma. Sujānanīyatthaparicchedaṃ katvā cintanā hettha ‘‘kaṅkhā’’ti adhippetā, na vicikicchāti. Pahīnavicikiccho hi mahāthero āyasmato assajimahātherassa santikeyeva, vicinanabhūtaṃ kukkuccasadisaṃ panetaṃ vīmaṃsanamattanti daṭṭhabbaṃ. Pattaṃ ādāya carantoti pabbajitabhāvalakkhaṇaṃ. Dhammasenāpatibhāvena vā mama pattadhammadesanāvāraṃ ādāya carantoti evaṃ vā ettha attho daṭṭhabbo.
జాతన్తి యథారహం పచ్చయతో ఉప్పన్నం, సఙ్ఖతన్తి అత్థో. పఞ్హబ్యాకరణం ఉపట్ఠాసీతి పఞ్హస్స బ్యాకరణతా పటిభాసి. ‘‘సమ్మప్పఞ్ఞాయ పస్సతీ’’తి పాఠో, అట్ఠకథాయం పన ‘‘సమ్మప్పఞ్ఞాయ పస్సతో’’తి పదం ఉద్ధరిత్వా ‘‘పస్సన్తస్సా’’తి అత్థో వుత్తో. తం ‘‘భూతన్తి…పే॰… పటిపన్నో హోతీ’’తి ఇమాయ పాళియా న సమేతి, తస్మా యథాదస్సితపాఠో ఏవ యుత్తో. యావ అరహత్తమగ్గా నిబ్బిదాదీనం అత్థాయాతి సమితాపేక్ఖధమ్మవసా పదం వదన్తి. ఆహారసమ్భవన్తి పచ్చయహేతుకం. సేక్ఖపటిపదా కథితా ‘‘నిబ్బిదాయ విరాగాయ నిరోధాయ పటిపన్నో హోతీ’’తి వచనతో. ఏస నయో నిరోధవారేపి. నిబ్బిదాతి కరణే పచ్చత్తవచనం, విరాగా నిరోధాతి కరణే నిస్సక్కవచనన్తి ఆహ ‘‘సబ్బాని కారణవచనానీ’’తి. అనుపాదాతి అనుపాదాయ. భూతమిదన్తిఆదిమాహ సబ్బసుత్తం ఆహచ్చభాసితం జినవచనమేవ కరోన్తో.
Jātanti yathārahaṃ paccayato uppannaṃ, saṅkhatanti attho. Pañhabyākaraṇaṃ upaṭṭhāsīti pañhassa byākaraṇatā paṭibhāsi. ‘‘Sammappaññāya passatī’’ti pāṭho, aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘sammappaññāya passato’’ti padaṃ uddharitvā ‘‘passantassā’’ti attho vutto. Taṃ ‘‘bhūtanti…pe… paṭipanno hotī’’ti imāya pāḷiyā na sameti, tasmā yathādassitapāṭho eva yutto. Yāva arahattamaggā nibbidādīnaṃ atthāyāti samitāpekkhadhammavasā padaṃ vadanti. Āhārasambhavanti paccayahetukaṃ. Sekkhapaṭipadā kathitā ‘‘nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hotī’’ti vacanato. Esa nayo nirodhavārepi. Nibbidāti karaṇe paccattavacanaṃ, virāgā nirodhāti karaṇe nissakkavacananti āha ‘‘sabbāni kāraṇavacanānī’’ti. Anupādāti anupādāya. Bhūtamidantiādimāha sabbasuttaṃ āhaccabhāsitaṃ jinavacanameva karonto.
భూతసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Bhūtasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya / ౧. భూతసుత్తం • 1. Bhūtasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౧. భూతసుత్తవణ్ణనా • 1. Bhūtasuttavaṇṇanā