| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೨. ಬೀಜಸುತ್ತಂ
2. Bījasuttaṃ
೫೪. ಸಾವತ್ಥಿನಿದಾನಂ । ‘‘ಪಞ್ಚಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬೀಜಜಾತಾನಿ। ಕತಮಾನಿ ಪಞ್ಚ? ಮೂಲಬೀಜಂ, ಖನ್ಧಬೀಜಂ, ಅಗ್ಗಬೀಜಂ, ಫಲುಬೀಜಂ, ಬೀಜಬೀಜಞ್ಞೇವ ಪಞ್ಚಮಂ। ಇಮಾನಿ ಚಸ್ಸು, ಭಿಕ್ಖವೇ , ಪಞ್ಚ ಬೀಜಜಾತಾನಿ ಅಖಣ್ಡಾನಿ ಅಪೂತಿಕಾನಿ ಅವಾತಾತಪಹತಾನಿ ಸಾರಾದಾನಿ 1 ಸುಖಸಯಿತಾನಿ, ಪಥವೀ 2 ಚ ನಾಸ್ಸ, ಆಪೋ ಚ ನಾಸ್ಸ; ಅಪಿ ನುಮಾನಿ 3, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಬೀಜಜಾತಾನಿ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಇಮಾನಿ ಚಸ್ಸು, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಬೀಜಜಾತಾನಿ ಅಖಣ್ಡಾನಿ…ಪೇ॰… ಸುಖಸಯಿತಾನಿ, ಪಥವೀ ಚ ಅಸ್ಸ, ಆಪೋ ಚ ಅಸ್ಸ; ಅಪಿ ನುಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಬೀಜಜಾತಾನಿ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಥವೀಧಾತು, ಏವಂ ಚತಸ್ಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಟ್ಠಿತಿಯೋ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಪೋಧಾತು, ಏವಂ ನನ್ದಿರಾಗೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಬೀಜಜಾತಾನಿ, ಏವಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಸಾಹಾರಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ’’।
54. Sāvatthinidānaṃ . ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, bījajātāni. Katamāni pañca? Mūlabījaṃ, khandhabījaṃ, aggabījaṃ, phalubījaṃ, bījabījaññeva pañcamaṃ. Imāni cassu, bhikkhave , pañca bījajātāni akhaṇḍāni apūtikāni avātātapahatāni sārādāni 4 sukhasayitāni, pathavī 5 ca nāssa, āpo ca nāssa; api numāni 6, bhikkhave, pañca bījajātāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Imāni cassu, bhikkhave, pañca bījajātāni akhaṇḍāni…pe… sukhasayitāni, pathavī ca assa, āpo ca assa; api numāni, bhikkhave, pañca bījajātāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyu’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, pathavīdhātu, evaṃ catasso viññāṇaṭṭhitiyo daṭṭhabbā. Seyyathāpi, bhikkhave, āpodhātu, evaṃ nandirāgo daṭṭhabbo. Seyyathāpi, bhikkhave, pañca bījajātāni, evaṃ viññāṇaṃ sāhāraṃ daṭṭhabbaṃ’’.
‘‘ರೂಪುಪಯಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ತಿಟ್ಠಮಾನಂ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ , ರೂಪಾರಮ್ಮಣಂ ರೂಪಪ್ಪತಿಟ್ಠಂ ನನ್ದೂಪಸೇಚನಂ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ವೇದನುಪಯಂ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ತಿಟ್ಠಮಾನಂ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ…ಪೇ॰… ಸಞ್ಞುಪಯಂ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ತಿಟ್ಠಮಾನಂ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಖಾರುಪಯಂ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ತಿಟ್ಠಮಾನಂ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ, ಸಙ್ಖಾರಾರಮ್ಮಣಂ ಸಙ್ಖಾರಪ್ಪತಿಟ್ಠಂ ನನ್ದೂಪಸೇಚನಂ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ।
‘‘Rūpupayaṃ , bhikkhave, viññāṇaṃ tiṭṭhamānaṃ tiṭṭheyya , rūpārammaṇaṃ rūpappatiṭṭhaṃ nandūpasecanaṃ vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyya. Vedanupayaṃ vā, bhikkhave, viññāṇaṃ tiṭṭhamānaṃ tiṭṭheyya…pe… saññupayaṃ vā, bhikkhave, viññāṇaṃ tiṭṭhamānaṃ tiṭṭheyya…pe… saṅkhārupayaṃ vā, bhikkhave, viññāṇaṃ tiṭṭhamānaṃ tiṭṭheyya, saṅkhārārammaṇaṃ saṅkhārappatiṭṭhaṃ nandūpasecanaṃ vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyya.
‘‘ಯೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಹಮಞ್ಞತ್ರ ರೂಪಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ವೇದನಾಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಞ್ಞಾಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಆಗತಿಂ ವಾ ಗತಿಂ ವಾ ಚುತಿಂ ವಾ ಉಪಪತ್ತಿಂ ವಾ ವುದ್ಧಿಂ ವಾ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವಾ ವೇಪುಲ್ಲಂ ವಾ ಪಞ್ಞಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ, ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ।
‘‘Yo, bhikkhave, evaṃ vadeyya – ‘ahamaññatra rūpā aññatra vedanāya aññatra saññāya aññatra saṅkhārehi viññāṇassa āgatiṃ vā gatiṃ vā cutiṃ vā upapattiṃ vā vuddhiṃ vā virūḷhiṃ vā vepullaṃ vā paññāpessāmī’ti, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘ರೂಪಧಾತುಯಾ ಚೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ರಾಗೋ ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ। ರಾಗಸ್ಸ ಪಹಾನಾ ವೋಚ್ಛಿಜ್ಜತಾರಮ್ಮಣಂ ಪತಿಟ್ಠಾ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ನ ಹೋತಿ। ವೇದನಾಧಾತುಯಾ ಚೇ… ಸಞ್ಞಾಧಾತುಯಾ ಚೇ… ಸಙ್ಖಾರಧಾತುಯಾ ಚೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯಾ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ರಾಗೋ ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ। ರಾಗಸ್ಸ ಪಹಾನಾ ವೋಚ್ಛಿಜ್ಜತಾರಮ್ಮಣಂ ಪತಿಟ್ಠಾ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ನ ಹೋತಿ। ತದಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅವಿರೂಳ್ಹಂ ಅನಭಿಸಙ್ಖಚ್ಚವಿಮುತ್ತಂ। ವಿಮುತ್ತತ್ತಾ ಠಿತಂ। ಠಿತತ್ತಾ ಸನ್ತುಸಿತಂ। ಸನ್ತುಸಿತತ್ತಾ ನ ಪರಿತಸ್ಸತಿ। ಅಪರಿತಸ್ಸಂ ಪಚ್ಚತ್ತಞ್ಞೇವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತೀ’’ತಿ। ದುತಿಯಂ।
‘‘Rūpadhātuyā ceva, bhikkhave, bhikkhuno rāgo pahīno hoti. Rāgassa pahānā vocchijjatārammaṇaṃ patiṭṭhā viññāṇassa na hoti. Vedanādhātuyā ce… saññādhātuyā ce… saṅkhāradhātuyā ce… viññāṇadhātuyā ce, bhikkhave, bhikkhuno rāgo pahīno hoti. Rāgassa pahānā vocchijjatārammaṇaṃ patiṭṭhā viññāṇassa na hoti. Tadappatiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ avirūḷhaṃ anabhisaṅkhaccavimuttaṃ. Vimuttattā ṭhitaṃ. Ṭhitattā santusitaṃ. Santusitattā na paritassati. Aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೨. ಬೀಜಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Bījasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೨. ಬೀಜಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Bījasuttavaṇṇanā
