Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౫. బ్రహ్మచరియసుత్తవణ్ణనా
5. Brahmacariyasuttavaṇṇanā
౨౫. పఞ్చమే నయిదన్తి ఏత్థ న-ఇతి పటిసేధే నిపాతో, తస్స ‘‘వుస్సతీ’’తి ఇమినా సమ్బన్ధో ‘‘న వుస్సతీ’’తి, య-కారో పదసన్ధికరో. ఇదం-సద్దో ‘‘ఏకమిదాహం, భిక్ఖవే, సమయం ఉక్కట్ఠాయం విహరామి సుభగవనే సాలరాజమూలే’’తిఆదీసు (దీ॰ ని॰ ౨.౯౧; మ॰ ని॰ ౧.౫౦౧) నిపాతమత్తం, ‘‘ఇదం ఖో తం, భిక్ఖవే, అప్పమత్తకం సీలమత్తక’’న్తిఆదీసు (దీ॰ ని॰ ౧.౨౭) యథావుత్తే ఆసన్నపచ్చక్ఖే ఆగతో.
25. Pañcame nayidanti ettha na-iti paṭisedhe nipāto, tassa ‘‘vussatī’’ti iminā sambandho ‘‘na vussatī’’ti, ya-kāro padasandhikaro. Idaṃ-saddo ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ ukkaṭṭhāyaṃ viharāmi subhagavane sālarājamūle’’tiādīsu (dī. ni. 2.91; ma. ni. 1.501) nipātamattaṃ, ‘‘idaṃ kho taṃ, bhikkhave, appamattakaṃ sīlamattaka’’ntiādīsu (dī. ni. 1.27) yathāvutte āsannapaccakkhe āgato.
‘‘ఇదఞ్హి తం జేతవనం, ఇసిసఙ్ఘనిసేవితం;
‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;
ఆవుత్థం ధమ్మరాజేన, పీతిసఞ్జననం మమా’’తి. (మ॰ ని॰ ౩.౩౮౭-౩౮౮; సం॰ ని॰ ౧.౪౮, ౧౦౧) –
Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mamā’’ti. (ma. ni. 3.387-388; saṃ. ni. 1.48, 101) –
ఆదీసు వక్ఖమానే ఆసన్నపచ్చక్ఖే. ఇధాపి వక్ఖమానేయేవ ఆసన్నపచ్చక్ఖే దట్ఠబ్బో.
Ādīsu vakkhamāne āsannapaccakkhe. Idhāpi vakkhamāneyeva āsannapaccakkhe daṭṭhabbo.
బ్రహ్మచరియ-సద్దో –
Brahmacariya-saddo –
‘‘కిం తే వతం కిం పన బ్రహ్మచరియం,
‘‘Kiṃ te vataṃ kiṃ pana brahmacariyaṃ,
కిస్స సుచిణ్ణస్స అయం విపాకో;
Kissa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;
ఇద్ధీ జుతీ బలవీరియూపపత్తి,
Iddhī jutī balavīriyūpapatti,
ఇదఞ్చ తే నాగ మహావిమానం.
Idañca te nāga mahāvimānaṃ.
‘‘అహఞ్చ భరియా చ మనుస్సలోకే,
‘‘Ahañca bhariyā ca manussaloke,
సద్ధా ఉభో దానపతీ అహుమ్హా;
Saddhā ubho dānapatī ahumhā;
ఓపానభూతం మే ఘరం తదాసి,
Opānabhūtaṃ me gharaṃ tadāsi,
సన్తప్పితా సమణబ్రాహ్మణా చ.
Santappitā samaṇabrāhmaṇā ca.
‘‘తం మే వతం తం పన బ్రహ్మచరియం,
‘‘Taṃ me vataṃ taṃ pana brahmacariyaṃ,
తస్స సుచిణ్ణస్స అయం విపాకో;
Tassa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;
ఇద్ధీ జుతీ బలవీరియూపపత్తి,
Iddhī jutī balavīriyūpapatti,
ఇదఞ్చ మే వీర మహావిమాన’’న్తి. –
Idañca me vīra mahāvimāna’’nti. –
ఇమస్మిం పుణ్ణకజాతకే (జా॰ ౨.౨౨.౧౫౯౫) దానే ఆగతో.
Imasmiṃ puṇṇakajātake (jā. 2.22.1595) dāne āgato.
‘‘కేన పాణి కామదదో, కేన పాణి మధుస్సవో;
‘‘Kena pāṇi kāmadado, kena pāṇi madhussavo;
కేన తే బ్రహ్మచరియేన, పుఞ్ఞం పాణిమ్హి ఇజ్ఝతీ’’తి. –
Kena te brahmacariyena, puññaṃ pāṇimhi ijjhatī’’ti. –
ఇమస్మిం అఙ్కురపేతవత్థుస్మిం (పే॰ వ॰ ౨౭౫, ౨౭౭) వేయ్యావచ్చే.
Imasmiṃ aṅkurapetavatthusmiṃ (pe. va. 275, 277) veyyāvacce.
‘‘ఏవం ఖో తం, భిక్ఖవే, తిత్తిరియం నామ బ్రహ్మచరియం అహోసీ’’తి ఇమస్మిం తిత్తిరజాతకే (చూళవ॰ ౩౧౧) పఞ్చసిక్ఖాపదసీలే.
‘‘Evaṃ kho taṃ, bhikkhave, tittiriyaṃ nāma brahmacariyaṃ ahosī’’ti imasmiṃ tittirajātake (cūḷava. 311) pañcasikkhāpadasīle.
‘‘తం ఖో పన మే, పఞ్చసిఖ, బ్రహ్మచరియం నేవ నిబ్బిదాయ న విరాగాయ…పే॰… యావదేవ బ్రహ్మలోకూపపత్తియా’’తి ఇమస్మిం మహాగోవిన్దసుత్తే (దీ॰ ని॰ ౨.౩౨౯) బ్రహ్మవిహారే.
‘‘Taṃ kho pana me, pañcasikha, brahmacariyaṃ neva nibbidāya na virāgāya…pe… yāvadeva brahmalokūpapattiyā’’ti imasmiṃ mahāgovindasutte (dī. ni. 2.329) brahmavihāre.
‘‘పరే అబ్రహ్మచారీ భవిస్సన్తి, మయమేత్థ బ్రహ్మచారీ భవిస్సామా’’తి ఇమస్మిం సల్లేఖసుత్తే (మ॰ ని॰ ౧.౮౩) మేథునవిరతియం.
‘‘Pare abrahmacārī bhavissanti, mayamettha brahmacārī bhavissāmā’’ti imasmiṃ sallekhasutte (ma. ni. 1.83) methunaviratiyaṃ.
‘‘మయఞ్చ భరియా నాతిక్కమామ,
‘‘Mayañca bhariyā nātikkamāma,
అమ్హే చ భరియా నాతిక్కమన్తి;
Amhe ca bhariyā nātikkamanti;
అఞ్ఞత్ర తాహి బ్రహ్మచరియం చరామ,
Aññatra tāhi brahmacariyaṃ carāma,
తస్మా హి అమ్హం దహరా న మీయరే’’తి. –
Tasmā hi amhaṃ daharā na mīyare’’ti. –
ఇమస్మిం మహాధమ్మపాలజాతకే (జా॰ ౧.౧౦.౯౭) సదారసన్తోసే.
Imasmiṃ mahādhammapālajātake (jā. 1.10.97) sadārasantose.
‘‘అభిజానామి ఖో పనాహం, సారిపుత్త, చతురఙ్గసమన్నాగతం బ్రహ్మచరియం చరితా, తపస్సీ సుదం హోమీ’’తి లోమహంససుత్తే (మ॰ ని॰ ౧.౧౫౫) వీరియే.
‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, caturaṅgasamannāgataṃ brahmacariyaṃ caritā, tapassī sudaṃ homī’’ti lomahaṃsasutte (ma. ni. 1.155) vīriye.
‘‘హీనేన బ్రహ్మచరియేన, ఖత్తియే ఉపపజ్జతి;
‘‘Hīnena brahmacariyena, khattiye upapajjati;
మజ్ఝిమేన చ దేవత్తం, ఉత్తమేన విసుజ్ఝతీ’’తి. –
Majjhimena ca devattaṃ, uttamena visujjhatī’’ti. –
నిమిజాతకే (జా॰ ౨.౨౨.౪౨౯) అత్తదమనవసేన కతే అట్ఠఙ్గికే ఉపోసథే.
Nimijātake (jā. 2.22.429) attadamanavasena kate aṭṭhaṅgike uposathe.
‘‘ఇదం ఖో పన మే, పఞ్చసిఖ, బ్రహ్మచరియం ఏకన్తనిబ్బిదాయ విరాగాయ…పే॰… అయమేవ అరియో అట్ఠఙ్గికో మగ్గో’’తి మహాగోవిన్దసుత్తేయేవ (దీ॰ ని॰ ౨.౩౨౯) అరియమగ్గే.
‘‘Idaṃ kho pana me, pañcasikha, brahmacariyaṃ ekantanibbidāya virāgāya…pe… ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo’’ti mahāgovindasutteyeva (dī. ni. 2.329) ariyamagge.
‘‘తయిదం బ్రహ్మచరియం ఇద్ధఞ్చేవ ఫీతఞ్చ విత్థారికం బాహుజఞ్ఞం పుథుభూతం యావ దేవమనుస్సేహి సుప్పకాసిత’’న్తి పాసాదికసుత్తే (దీ॰ ని॰ ౩.౧౭౪) సిక్ఖత్తయసఙ్గహితే సకలస్మిం సాసనే. ఇధాపి అరియమగ్గే సాసనే చ వత్తతి.
‘‘Tayidaṃ brahmacariyaṃ iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsita’’nti pāsādikasutte (dī. ni. 3.174) sikkhattayasaṅgahite sakalasmiṃ sāsane. Idhāpi ariyamagge sāsane ca vattati.
వుస్సతీతి వుసీయతి, చరీయతీతి అత్థో. జనకుహనత్థన్తి ‘‘అహో అయ్యో సీలవా వత్తసమ్పన్నో అప్పిచ్ఛో సన్తుట్ఠో మహిద్ధికో మహానుభావో’’తిఆదినా జనస్స సత్తలోకస్స విమ్హాపనత్థం. కేచి పన ‘‘కుహనత్థన్తి పాపిచ్ఛస్స ఇచ్ఛాపకతస్స సతో సామన్తజప్పనఇరియాపథనిస్సితపచ్చయపటిసేవనసఙ్ఖాతేన తివిధేన కుహనవత్థునా కుహకభావేన జనస్స విమ్హాపనత్థ’’న్తి వదన్తి. ఇధాపి అయమేవత్థో దస్సితో. తేనేవాహ ‘‘తీహి కుహనవత్థూహి జనస్స కుహనత్థాయా’’తి, జనస్స విమ్హాపనత్థాయాతి అత్థో. జనలాపనత్థన్తి ‘‘ఏవరూపస్స నామ అయ్యస్స దిన్నం మహప్ఫలం భవిస్సతీ’’తి పసన్నచిత్తేహి ‘‘కేనత్థో, కిం ఆహరీయతూ’’తి వదాపనత్థం. ‘‘జనలపనత్థ’’న్తిపి పఠన్తి, తస్స పాపిచ్ఛస్స సతో పచ్చయత్థం పరికథోభాసాదివసేన లపనభావేన ఉపలాపకభావేన జనస్స లపనత్థన్తి అత్థో. తేనేవాహ ‘‘న జనలపనత్థన్తి న జనస్స ఉపలాపనత్థ’’న్తి.
Vussatīti vusīyati, carīyatīti attho. Janakuhanatthanti ‘‘aho ayyo sīlavā vattasampanno appiccho santuṭṭho mahiddhiko mahānubhāvo’’tiādinā janassa sattalokassa vimhāpanatthaṃ. Keci pana ‘‘kuhanatthanti pāpicchassa icchāpakatassa sato sāmantajappanairiyāpathanissitapaccayapaṭisevanasaṅkhātena tividhena kuhanavatthunā kuhakabhāvena janassa vimhāpanattha’’nti vadanti. Idhāpi ayamevattho dassito. Tenevāha ‘‘tīhi kuhanavatthūhi janassa kuhanatthāyā’’ti, janassa vimhāpanatthāyāti attho. Janalāpanatthanti ‘‘evarūpassa nāma ayyassa dinnaṃ mahapphalaṃ bhavissatī’’ti pasannacittehi ‘‘kenattho, kiṃ āharīyatū’’ti vadāpanatthaṃ. ‘‘Janalapanattha’’ntipi paṭhanti, tassa pāpicchassa sato paccayatthaṃ parikathobhāsādivasena lapanabhāvena upalāpakabhāvena janassa lapanatthanti attho. Tenevāha ‘‘na janalapanatthanti na janassa upalāpanattha’’nti.
న ఇతివాదప్పమోక్ఖానిసంసత్థన్తి ఏత్థ ‘‘న లాభసక్కారసిలోకానిసంసత్థ’’న్తిపి పఠన్తి. తత్థ య్వాయం ‘‘ఆకఙ్ఖేయ్య చే, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ‘లాభీ అస్సం చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానపచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారాన’న్తి, సీలేస్వేవస్స పరిపూరకారీ’’తి (మ॰ ని॰ ౧.౬౫) సీలానిసంసభావేన వుత్తో చతుపచ్చయలాభో చ. చతున్నం పచ్చయానం సక్కచ్చదానసఙ్ఖాతో ఆదరబహుమానగరుకరణసఙ్ఖాతో చ సక్కారో, యో చ ‘‘సీలసమ్పన్నో బహుస్సుతో సుతధరో ఆరద్ధవీరియో’’తిఆదినా నయేన ఉగ్గచ్ఛనకథుతిఘోససఙ్ఖాతో సిలోకో బ్రహ్మచరియం వసన్తానం దిట్ఠధమ్మికో ఆనిసంసో, తదత్థన్తి అత్థో. కేచి పన ‘‘లాభసక్కారసిలోకానిసంసత్థన్తి పాపిచ్ఛస్సేవ సతో లాభాదిగరుతాయ లాభసక్కారసిలోకసఙ్ఖాతస్స ఆనిసంసస్స ఉదయస్స నిప్ఫాదనత్థ’’న్తి ఏవమత్థం వదన్తి.
Na itivādappamokkhānisaṃsatthanti ettha ‘‘na lābhasakkārasilokānisaṃsattha’’ntipi paṭhanti. Tattha yvāyaṃ ‘‘ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu ‘lābhī assaṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārāna’nti, sīlesvevassa paripūrakārī’’ti (ma. ni. 1.65) sīlānisaṃsabhāvena vutto catupaccayalābho ca. Catunnaṃ paccayānaṃ sakkaccadānasaṅkhāto ādarabahumānagarukaraṇasaṅkhāto ca sakkāro, yo ca ‘‘sīlasampanno bahussuto sutadharo āraddhavīriyo’’tiādinā nayena uggacchanakathutighosasaṅkhāto siloko brahmacariyaṃ vasantānaṃ diṭṭhadhammiko ānisaṃso, tadatthanti attho. Keci pana ‘‘lābhasakkārasilokānisaṃsatthanti pāpicchasseva sato lābhādigarutāya lābhasakkārasilokasaṅkhātassa ānisaṃsassa udayassa nipphādanattha’’nti evamatthaṃ vadanti.
న ఇతి మం జనో జానాతూతి ఏవం బ్రహ్మచరియవాసే సతి ‘‘సీలవా కల్యాణధమ్మో’’తిఆదినా మం లోకో జానాతు సమ్భావేతూతి అత్తనో సన్తగుణవసేన సమ్భావనత్థమ్పి న ఇదం బ్రహ్మచరియం వుస్సతీతి సమ్బన్ధో. కేచి పన ‘‘పాపిచ్ఛస్స సతో అసన్తగుణసమ్భావనాధిప్పాయేన ‘ఇతి ఏవంగుణోతి మం లోకో జానాతూ’తి న ఇదం బ్రహ్మచరియం వుస్సతీ’’తి ఏవమేత్థ అత్థం వదన్తి. సబ్బత్థాపి పనేత్థ పురిమో పురిమోయేవ అత్థవికప్పో సున్దరతరో.
Naiti maṃ jano jānātūti evaṃ brahmacariyavāse sati ‘‘sīlavā kalyāṇadhammo’’tiādinā maṃ loko jānātu sambhāvetūti attano santaguṇavasena sambhāvanatthampi na idaṃ brahmacariyaṃ vussatīti sambandho. Keci pana ‘‘pāpicchassa sato asantaguṇasambhāvanādhippāyena ‘iti evaṃguṇoti maṃ loko jānātū’ti na idaṃ brahmacariyaṃ vussatī’’ti evamettha atthaṃ vadanti. Sabbatthāpi panettha purimo purimoyeva atthavikappo sundarataro.
అథ ఖోతి ఏత్థ అథాతి అఞ్ఞత్థే నిపాతో, ఖోతి అవధారణే. తేన కుహనాదితో అఞ్ఞదత్థంయేవ ఇదం, భిక్ఖవే, బ్రహ్మచరియం వుస్సతీతి దస్సేతి. ఇదాని తం పయోజనం దస్సేన్తో ‘‘సంవరత్థం పహానత్థ’’న్తి ఆహ. తత్థ పఞ్చవిధో సంవరో – పాతిమోక్ఖసంవరో, సతిసంవరో, ఞాణసంవరో, ఖన్తిసంవరో, వీరియసంవరోతి. ‘‘ఇతి ఇమినా పాతిమోక్ఖసంవరేన ఉపేతో హోతి సముపేతో’’తిఆదినా (విభ॰ ౫౧౧) నయేన ఆగతో అయం పాతిమోక్ఖసంవరో, సీలసంవరోతిపి వుచ్చతి. ‘‘రక్ఖతి చక్ఖున్ద్రియం, చక్ఖున్ద్రియే సంవరం ఆపజ్జతీ’’తి (మ॰ ని॰ ౧.౨౯౫; సం॰ ని॰ ౪.౨౩౯; అ॰ ని॰ ౩.౧౬) ఆగతో అయం సతిసంవరో.
Atha khoti ettha athāti aññatthe nipāto, khoti avadhāraṇe. Tena kuhanādito aññadatthaṃyeva idaṃ, bhikkhave, brahmacariyaṃ vussatīti dasseti. Idāni taṃ payojanaṃ dassento ‘‘saṃvaratthaṃ pahānattha’’nti āha. Tattha pañcavidho saṃvaro – pātimokkhasaṃvaro, satisaṃvaro, ñāṇasaṃvaro, khantisaṃvaro, vīriyasaṃvaroti. ‘‘Iti iminā pātimokkhasaṃvarena upeto hoti samupeto’’tiādinā (vibha. 511) nayena āgato ayaṃ pātimokkhasaṃvaro, sīlasaṃvarotipi vuccati. ‘‘Rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjatī’’ti (ma. ni. 1.295; saṃ. ni. 4.239; a. ni. 3.16) āgato ayaṃ satisaṃvaro.
‘‘యాని సోతాని లోకస్మిం, సతి తేసం నివారణం;
‘‘Yāni sotāni lokasmiṃ, sati tesaṃ nivāraṇaṃ;
సోతానం సంవరం బ్రూమి, పఞ్ఞాయేతే పిధీయరే’’తి. (సు॰ ని॰ ౧౦౪౧; చూళని॰ అజితమాణవపుచ్ఛానిద్దేసో ౪; నేత్తి॰ ౪.౧౧, ౪౫) –
Sotānaṃ saṃvaraṃ brūmi, paññāyete pidhīyare’’ti. (su. ni. 1041; cūḷani. ajitamāṇavapucchāniddeso 4; netti. 4.11, 45) –
ఆగతో అయం ఞాణసంవరో. ‘‘ఖమో హోతి సీతస్స ఉణ్హస్సా’’తిఆదినా (మ॰ ని॰ ౧.౨౪; అ॰ ని॰ ౪.౧౧౪; ౬.౫౮) నయేన ఆగతో అయం ఖన్తిసంవరో.
Āgato ayaṃ ñāṇasaṃvaro. ‘‘Khamo hoti sītassa uṇhassā’’tiādinā (ma. ni. 1.24; a. ni. 4.114; 6.58) nayena āgato ayaṃ khantisaṃvaro.
‘‘ఉప్పన్నం కామవితక్కం నాధివాసేతీ’’తిఆదినా (మ॰ ని॰ ౧.౨౬; అ॰ ని॰ ౪.౧౧౪; ౬.౫౮) నయేన ఆగతో అయం వీరియసంవరో.
‘‘Uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāsetī’’tiādinā (ma. ni. 1.26; a. ni. 4.114; 6.58) nayena āgato ayaṃ vīriyasaṃvaro.
అత్థతో పన పాణాతిపాతాదీనం పజహనవసేన వత్తప్పటివత్తానం పూరణవసేన చ పవత్తా చేతనా చేవ విరతి చ. సఙ్ఖేపతో సబ్బో కాయవచీసంయమో, విత్థారతో సత్తన్నం ఆపత్తిక్ఖన్ధానం అవీతిక్కమో సీలసంవరో. సతి ఏవ సతిసంవరో, సతిప్పధానా వా కుసలా ఖన్ధా. ఞాణమేవ ఞాణసంవరో. అధివాసనవసేన అదోసో, అదోసప్పధానా వా తథాపవత్తా కుసలా ఖన్ధా ఖన్తిసంవరో, పఞ్ఞాతి ఏకే. కామవితక్కాదీనం అభిభవనవసేన పవత్తం వీరియమేవ వీరియసంవరో. తేసు పఠమో కాయదుచ్చరితాదీసు దుస్సీలస్స సంవరణతో సంవరో, దుతియో ముట్ఠస్సచ్చస్స , తతియో అఞ్ఞాణస్స, చతుత్థో అక్ఖన్తియా, పఞ్చమో కోసజ్జస్స సంవరణతో పిదహనతో సంవరోతి వేదితబ్బో. ఏవమేతస్స సంవరస్స అత్థాయ సంవరత్థం సంవరనిప్ఫాదనత్థన్తి అత్థో.
Atthato pana pāṇātipātādīnaṃ pajahanavasena vattappaṭivattānaṃ pūraṇavasena ca pavattā cetanā ceva virati ca. Saṅkhepato sabbo kāyavacīsaṃyamo, vitthārato sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ avītikkamo sīlasaṃvaro. Sati eva satisaṃvaro, satippadhānā vā kusalā khandhā. Ñāṇameva ñāṇasaṃvaro. Adhivāsanavasena adoso, adosappadhānā vā tathāpavattā kusalā khandhā khantisaṃvaro, paññāti eke. Kāmavitakkādīnaṃ abhibhavanavasena pavattaṃ vīriyameva vīriyasaṃvaro. Tesu paṭhamo kāyaduccaritādīsu dussīlassa saṃvaraṇato saṃvaro, dutiyo muṭṭhassaccassa , tatiyo aññāṇassa, catuttho akkhantiyā, pañcamo kosajjassa saṃvaraṇato pidahanato saṃvaroti veditabbo. Evametassa saṃvarassa atthāya saṃvaratthaṃ saṃvaranipphādanatthanti attho.
తీహి పహానేహీతి తదఙ్గవిక్ఖమ్భనసముచ్ఛేదసఙ్ఖాతేహి తీహి పహానేహి. పఞ్చవిధప్పహానమ్పి ఇధ వత్తుం వట్టతియేవ. పఞ్చవిధఞ్హి పహానం తదఙ్గవిక్ఖమ్భనసముచ్ఛేదప్పటిప్పస్సద్ధినిస్సరణవసేన. తత్థ యం దీపాలోకేనేవ తమస్స పటిపక్ఖభావతో అలోభాదీహి లోభాదికస్స నామరూపపరిచ్ఛేదాదివిపస్సనాఞాణేహి తస్స తస్స అనత్థస్స పహానం, సేయ్యథిదం – పరిచ్చాగేన లోభాదిమలస్స, సీలేన పాణాతిపాతాదిదుస్సీల్యస్స, సద్ధాదీహి అస్సద్ధియాదికస్స, నామరూపవవత్థానేన సక్కాయదిట్ఠియా, పచ్చయపరిగ్గహేన అహేతువిసమహేతుదిట్ఠీనం, తస్సేవ అపరభాగేన కఙ్ఖావితరణేన కథంకథీభావస్స, కలాపసమ్మసనేన అహంమమాతి గాహస్స, మగ్గామగ్గవవత్థానేన అమగ్గే మగ్గసఞ్ఞాయ, ఉదయదస్సనేన ఉచ్ఛేదదిట్ఠియా, వయదస్సనేన సస్సతదిట్ఠియా, భయదస్సనేన సభయే అభయసఞ్ఞాయ, ఆదీనవదస్సనేన అస్సాదసఞ్ఞాయ, నిబ్బిదానుపస్సనేన అభిరతిసఞ్ఞాయ, ముచ్చితుకమ్యతాఞాణేన అముచ్చితుకమ్యతాయ, ఉపేక్ఖాఞాణేన అనుపేక్ఖాయ, అనులోమేన ధమ్మట్ఠితియం నిబ్బానే చ పటిలోమభావస్స, గోత్రభునా సఙ్ఖారనిమిత్తగ్గాహస్స పహానం, ఏతం తదఙ్గప్పహానం నామ.
Tīhi pahānehīti tadaṅgavikkhambhanasamucchedasaṅkhātehi tīhi pahānehi. Pañcavidhappahānampi idha vattuṃ vaṭṭatiyeva. Pañcavidhañhi pahānaṃ tadaṅgavikkhambhanasamucchedappaṭippassaddhinissaraṇavasena. Tattha yaṃ dīpālokeneva tamassa paṭipakkhabhāvato alobhādīhi lobhādikassa nāmarūpaparicchedādivipassanāñāṇehi tassa tassa anatthassa pahānaṃ, seyyathidaṃ – pariccāgena lobhādimalassa, sīlena pāṇātipātādidussīlyassa, saddhādīhi assaddhiyādikassa, nāmarūpavavatthānena sakkāyadiṭṭhiyā, paccayapariggahena ahetuvisamahetudiṭṭhīnaṃ, tasseva aparabhāgena kaṅkhāvitaraṇena kathaṃkathībhāvassa, kalāpasammasanena ahaṃmamāti gāhassa, maggāmaggavavatthānena amagge maggasaññāya, udayadassanena ucchedadiṭṭhiyā, vayadassanena sassatadiṭṭhiyā, bhayadassanena sabhaye abhayasaññāya, ādīnavadassanena assādasaññāya, nibbidānupassanena abhiratisaññāya, muccitukamyatāñāṇena amuccitukamyatāya, upekkhāñāṇena anupekkhāya, anulomena dhammaṭṭhitiyaṃ nibbāne ca paṭilomabhāvassa, gotrabhunā saṅkhāranimittaggāhassa pahānaṃ, etaṃ tadaṅgappahānaṃ nāma.
యం పన ఉపచారప్పనాభేదేన సమాధినా పవత్తిభావనివారణతో ఘటప్పహారేనేవ ఉదకపిట్ఠే సేవాలస్స, తేసం తేసం నీవరణాదిధమ్మానం పహానం, ఏతం విక్ఖమ్భనప్పహానం నామ. యం చతున్నం అరియమగ్గానం భావితత్తా తంతంమగ్గవతో అత్తనో సన్తానే ‘‘దిట్ఠిగతానం పహానాయా’’తిఆదినా (ధ॰ స॰ ౨౭౭; విభ॰ ౬౨౮) నయేన వుత్తస్స సముదయపక్ఖియస్స కిలేసగహణస్స అచ్చన్తం అప్పవత్తిభావేన సముచ్ఛిన్దనం, ఏతం సముచ్ఛేదప్పహానం నామ. యం పన ఫలక్ఖణే పటిప్పస్సద్ధత్థం కిలేసానం, ఏతం పటిప్పస్సద్ధిప్పహానం నామ. యం సబ్బసఙ్ఖతనిస్సటత్తా పహీనసబ్బసఙ్ఖతం నిబ్బానం, ఏతం నిస్సరణప్పహానం నామ . తస్స పఞ్చవిధస్సపి తథా తథా రాగాదికిలేసానం పటినిస్సజ్జనట్ఠేన సమతిక్కమనట్ఠేన వా పహానస్స అత్థాయ, పహానసాధనత్థన్తి ఏవమేత్థ అత్థో దట్ఠబ్బో.
Yaṃ pana upacārappanābhedena samādhinā pavattibhāvanivāraṇato ghaṭappahāreneva udakapiṭṭhe sevālassa, tesaṃ tesaṃ nīvaraṇādidhammānaṃ pahānaṃ, etaṃ vikkhambhanappahānaṃ nāma. Yaṃ catunnaṃ ariyamaggānaṃ bhāvitattā taṃtaṃmaggavato attano santāne ‘‘diṭṭhigatānaṃ pahānāyā’’tiādinā (dha. sa. 277; vibha. 628) nayena vuttassa samudayapakkhiyassa kilesagahaṇassa accantaṃ appavattibhāvena samucchindanaṃ, etaṃ samucchedappahānaṃ nāma. Yaṃ pana phalakkhaṇe paṭippassaddhatthaṃ kilesānaṃ, etaṃ paṭippassaddhippahānaṃ nāma. Yaṃ sabbasaṅkhatanissaṭattā pahīnasabbasaṅkhataṃ nibbānaṃ, etaṃ nissaraṇappahānaṃ nāma . Tassa pañcavidhassapi tathā tathā rāgādikilesānaṃ paṭinissajjanaṭṭhena samatikkamanaṭṭhena vā pahānassa atthāya, pahānasādhanatthanti evamettha attho daṭṭhabbo.
తత్థ సంవరేన కిలేసానం చిత్తసన్తానే పవేసనివారణం పహానేన చ పవేసనివారణమేవ సముగ్ఘాతో చాతి వదన్తి. ఉభయేనపి పన యథారహం ఉభయం సమ్పజ్జతీతి దట్ఠబ్బం. సీలాదిధమ్మా ఏవ హి సంవరణతో సంవరం, పజహనతో పహానన్తి.
Tattha saṃvarena kilesānaṃ cittasantāne pavesanivāraṇaṃ pahānena ca pavesanivāraṇameva samugghāto cāti vadanti. Ubhayenapi pana yathārahaṃ ubhayaṃ sampajjatīti daṭṭhabbaṃ. Sīlādidhammā eva hi saṃvaraṇato saṃvaraṃ, pajahanato pahānanti.
అనీతిహన్తి ఈతియో వుచ్చన్తి ఉపద్దవా దిట్ఠధమ్మికా సమ్పరాయికా చ. ఈతియో హన్తీతి ఈతిహం, అను ఈతిహన్తి అనీతిహం, సాసనబ్రహ్మచరియం మగ్గబ్రహ్మచరియఞ్చ. అథ వా ఈతీహి అనత్థేహి సద్ధిం హనన్తి గచ్ఛన్తి పవత్తన్తీతి ఈతిహా, తణ్హాదిఉపక్కిలేసా. నత్థి ఏత్థ ఈతిహాతి అనీతిహం. ఈతిహా వా యథావుత్తేనత్థేన తిత్థియసమయా, తప్పటిపక్ఖతో ఇదం అనీతిహం. ‘‘అనితిహ’’న్తిపి పాఠో. తస్సత్థో – ‘‘ఇతిహాయ’’న్తి ధమ్మేసు అనేకంసగ్గాహభావతో విచికిచ్ఛా ఇతిహం నామ, సమ్మాసమ్బుద్ధప్పవేదితత్తా యథానుసిట్ఠం పటిపజ్జన్తానం నిక్కఙ్ఖభావసాధనతో చ నత్థి ఏత్థ ఇతిహన్తి అనితిహం, అపరపత్తియన్తి అత్థో. వుత్తఞ్హేతం ‘‘పచ్చత్తం వేదితబ్బో విఞ్ఞూహీ’’తి, ‘‘అతక్కావచరో’’తి (దీ॰ ని॰ ౨.౬౭; మ॰ ని॰ ౧.౨౮౧; ౨.౩౩౭; సం॰ ని॰ ౧.౧౭౨; మహావ॰ ౭-౮) చ. గాథాబన్ధసుఖత్థం పన ‘‘అనీతిహ’’న్తి దీఘం కత్వా పఠన్తి. పచ్ఛిమం పనేత్థ అత్థవికప్పం దస్సేతుం ‘‘ఇతిహపరివజ్జిత’’న్తిఆది వుత్తం.
Anītihanti ītiyo vuccanti upaddavā diṭṭhadhammikā samparāyikā ca. Ītiyo hantīti ītihaṃ, anu ītihanti anītihaṃ, sāsanabrahmacariyaṃ maggabrahmacariyañca. Atha vā ītīhi anatthehi saddhiṃ hananti gacchanti pavattantīti ītihā, taṇhādiupakkilesā. Natthi ettha ītihāti anītihaṃ. Ītihā vā yathāvuttenatthena titthiyasamayā, tappaṭipakkhato idaṃ anītihaṃ. ‘‘Anitiha’’ntipi pāṭho. Tassattho – ‘‘itihāya’’nti dhammesu anekaṃsaggāhabhāvato vicikicchā itihaṃ nāma, sammāsambuddhappaveditattā yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjantānaṃ nikkaṅkhabhāvasādhanato ca natthi ettha itihanti anitihaṃ, aparapattiyanti attho. Vuttañhetaṃ ‘‘paccattaṃ veditabbo viññūhī’’ti, ‘‘atakkāvacaro’’ti (dī. ni. 2.67; ma. ni. 1.281; 2.337; saṃ. ni. 1.172; mahāva. 7-8) ca. Gāthābandhasukhatthaṃ pana ‘‘anītiha’’nti dīghaṃ katvā paṭhanti. Pacchimaṃ panettha atthavikappaṃ dassetuṃ ‘‘itihaparivajjita’’ntiādi vuttaṃ.
నిబ్బానసఙ్ఖాతం ఓగధం పతిట్ఠం పారం గచ్ఛతీతి నిబ్బానోగధగామీ, విముత్తిరసత్తా ఏకన్తేనేవ నిబ్బానసమ్పాపకోతి అత్థో, తం నిబ్బానోగధగామినం బ్రహ్మచరియం. నిబ్బానోగధోతి వా అరియమగ్గో వుచ్చతి తేన వినా నిబ్బానావగాహణస్స అసమ్భవతో తస్స చ నిబ్బానం అనాలమ్బిత్వా అప్పవత్తనతో, తఞ్చేతం ఏకన్తసమ్పాదనేన గచ్ఛతీతి నిబ్బానోగధగామీ. అథ వా నిబ్బానోగధగామినన్తి నిబ్బానస్స అన్తోగామినం. మగ్గబ్రహ్మచరియఞ్హి నిబ్బానం ఆరమ్మణం కరిత్వా తస్స అన్తో ఏవ పవత్తతీతి. ఇమమేవ చ అత్థవికప్పం దస్సేతుం ‘‘నిబ్బానస్స అన్తోగామిన’’న్తిఆది వుత్తం. సోతి యో సో సమతింస పారమియో పూరేత్వా సబ్బకిలేసే భఞ్జిత్వా అనుత్తరం సమ్మాసమ్బోధిం అభిసమ్బుద్ధో, సో భగవా అదేసయి దేసేసి . మహన్తేహీతి మహాఆతుమేహి ఉళారజ్ఝాసయేహి. మహన్తం నిబ్బానం, మహన్తే వా సీలక్ఖన్ధాదికే ఏసన్తి గవేసన్తీతి మహేసినో, బుద్ధాదయో అరియా. తేహి అనుయాతో పటిపన్నో.
Nibbānasaṅkhātaṃ ogadhaṃ patiṭṭhaṃ pāraṃ gacchatīti nibbānogadhagāmī, vimuttirasattā ekanteneva nibbānasampāpakoti attho, taṃ nibbānogadhagāminaṃ brahmacariyaṃ. Nibbānogadhoti vā ariyamaggo vuccati tena vinā nibbānāvagāhaṇassa asambhavato tassa ca nibbānaṃ anālambitvā appavattanato, tañcetaṃ ekantasampādanena gacchatīti nibbānogadhagāmī. Atha vā nibbānogadhagāminanti nibbānassa antogāminaṃ. Maggabrahmacariyañhi nibbānaṃ ārammaṇaṃ karitvā tassa anto eva pavattatīti. Imameva ca atthavikappaṃ dassetuṃ ‘‘nibbānassa antogāmina’’ntiādi vuttaṃ. Soti yo so samatiṃsa pāramiyo pūretvā sabbakilese bhañjitvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho, so bhagavā adesayi desesi . Mahantehīti mahāātumehi uḷārajjhāsayehi. Mahantaṃ nibbānaṃ, mahante vā sīlakkhandhādike esanti gavesantīti mahesino, buddhādayo ariyā. Tehi anuyāto paṭipanno.
యథా బుద్ధేన దేసితన్తి యథా అభిఞ్ఞేయ్యాదిభావేన సమ్మాసమ్బుద్ధేన మయా దేసితం, ఏవం యే ఏతం మగ్గబ్రహ్మచరియం తదత్థం సాసనబ్రహ్మచరియఞ్చ పటిపజ్జన్తి. తే దిట్ఠధమ్మికసమ్పరాయికపరమత్థేహి యథారహం అనుసాసన్తస్స సత్థు మయ్హం సాసనకారినో ఓవాదప్పటికరా సకలస్స వట్టదుక్ఖస్స అన్తం పరియన్తం అప్పవత్తిం కరిస్సన్తి, దుక్ఖస్స వా అన్తం నిబ్బానం సచ్ఛికరిస్సన్తీతి.
Yathā buddhena desitanti yathā abhiññeyyādibhāvena sammāsambuddhena mayā desitaṃ, evaṃ ye etaṃ maggabrahmacariyaṃ tadatthaṃ sāsanabrahmacariyañca paṭipajjanti. Te diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi yathārahaṃ anusāsantassa satthu mayhaṃ sāsanakārino ovādappaṭikarā sakalassa vaṭṭadukkhassa antaṃ pariyantaṃ appavattiṃ karissanti, dukkhassa vā antaṃ nibbānaṃ sacchikarissantīti.
బ్రహ్మచరియసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Brahmacariyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౫. బ్రహ్మచరియసుత్తం • 5. Brahmacariyasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౫. బ్రహ్మచరియసుత్తవణ్ణనా • 5. Brahmacariyasuttavaṇṇanā