Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၄. ဗ္ယာကရဏသုတ္တံ
4. Byākaraṇasuttaṃ
၈၄. တတ္ရ ခော အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနသ္သ ပစ္စသ္သောသုံ။ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဧတဒဝောစ –
84. Tatra kho āyasmā mahāmoggallāno bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti. ‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato mahāmoggallānassa paccassosuṃ. Āyasmā mahāmoggallāno etadavoca –
‘‘ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု အညံ ဗ္ယာကရောတိ – ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’တိ။ တမေနံ တထာဂတော ဝာ တထာဂတသာဝကော ဝာ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော သမနုယုဉ္ဇတိ သမနုဂ္ဂာဟတိ သမနုဘာသတိ။ သော တထာဂတေန ဝာ တထာဂတသာဝကေန ဝာ ဈာယိနာ သမာပတ္တိကုသလေန ပရစိတ္တကုသလေန ပရစိတ္တပရိယာယကုသလေန သမနုယုဉ္ဇိယမာနော သမနုဂ္ဂာဟိယမာနော သမနုဘာသိယမာနော ဣရီဏံ အာပဇ္ဇတိ ဝိစိနံ 1 အာပဇ္ဇတိ အနယံ အာပဇ္ဇတိ ဗ္ယသနံ အာပဇ္ဇတိ အနယဗ္ယသနံ အာပဇ္ဇတိ။
‘‘Idhāvuso, bhikkhu aññaṃ byākaroti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati samanuggāhati samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanuggāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaṃ āpajjati vicinaṃ 2 āpajjati anayaṃ āpajjati byasanaṃ āpajjati anayabyasanaṃ āpajjati.
‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝာ တထာဂတသာဝကော ဝာ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ မနသိ ကရောတိ – ‘ကိံ နု ခော အယမာယသ္မာ အညံ ဗ္ယာကရောတိ – ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမီ’တိ?
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca manasi karoti – ‘kiṃ nu kho ayamāyasmā aññaṃ byākaroti – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti?
‘‘တမေနံ တထာဂတော ဝာ တထာဂတသာဝကော ဝာ ဈာယီ သမာပတ္တိကုသလော ပရစိတ္တကုသလော ပရစိတ္တပရိယာယကုသလော ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ –
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca pajānāti –
‘ကောဓနော ခော အယမာယသ္မာ; ကောဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ကောဓပရိယုဋ္ဌာနံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။
‘Kodhano kho ayamāyasmā; kodhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Kodhapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ဥပနာဟီ ခော ပန အယမာယသ္မာ; ဥပနာဟပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ဥပနာဟပရိယုဋ္ဌာနံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။
‘Upanāhī kho pana ayamāyasmā; upanāhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Upanāhapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘မက္ခီ ခော ပန အယမာယသ္မာ; မက္ခပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ မက္ခပရိယုဋ္ဌာနံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။
‘Makkhī kho pana ayamāyasmā; makkhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Makkhapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ပဠာသီ ခော ပန အယမာယသ္မာ; ပဠာသပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ပဠာသပရိယုဋ္ဌာနံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။
‘Paḷāsī kho pana ayamāyasmā; paḷāsapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Paḷāsapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ဣသ္သုကီ ခော ပန အယမာယသ္မာ; ဣသ္သာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ဣသ္သာပရိယုဋ္ဌာနံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။
‘Issukī kho pana ayamāyasmā; issāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Issāpariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘မစ္ဆရီ ခော ပန အယမာယသ္မာ; မစ္ဆေရပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ မစ္ဆေရပရိယုဋ္ဌာနံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။
‘Maccharī kho pana ayamāyasmā; maccherapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Maccherapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘သဌော ခော ပန အယမာယသ္မာ; သာဌေယ္ယပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ သာဌေယ္ယပရိယုဋ္ဌာနံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။
‘Saṭho kho pana ayamāyasmā; sāṭheyyapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Sāṭheyyapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘မာယာဝီ ခော ပန အယမာယသ္မာ; မာယာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ မာယာပရိယုဋ္ဌာနံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။
‘Māyāvī kho pana ayamāyasmā; māyāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Māyāpariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ပာပိစ္ဆော ခော ပန အယမာယသ္မာ; ဣစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဗဟုလံ ဝိဟရတိ။ ဣစ္ဆာပရိယုဋ္ဌာနံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ။
‘Pāpiccho kho pana ayamāyasmā; icchāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Icchāpariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘သတိ 3 ခော ပန အယမာယသ္မာ ဥတ္တရိ ကရဏီယေ ဩရမတ္တကေန ဝိသေသာဓိဂမေန အန္တရာ ဝောသာနံ အာပန္နော။ အန္တရာ ဝောသာနဂမနံ ခော ပန တထာဂတပ္ပဝေဒိတေ ဓမ္မဝိနယေ ပရိဟာနမေတံ’။
‘Sati 4 kho pana ayamāyasmā uttari karaṇīye oramattakena visesādhigamena antarā vosānaṃ āpanno. Antarā vosānagamanaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ’.
‘‘သော ဝတာဝုသော, ဘိက္ခု ‘ဣမေ ဒသ ဓမ္မေ အပ္ပဟာယ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠ္ဟိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိသ္သတီ’တိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ သော ဝတာဝုသော, ဘိက္ခု ‘ဣမေ ဒသ ဓမ္မေ ပဟာယ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠ္ဟိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိသ္သတီ’တိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။
‘‘So vatāvuso, bhikkhu ‘ime dasa dhamme appahāya imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. So vatāvuso, bhikkhu ‘ime dasa dhamme pahāya imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissatī’ti ṭhānametaṃ vijjatī’’ti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၄. ဗ္ယာကရဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Byākaraṇasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၁-၈. ဝာဟနသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 1-8. Vāhanasuttādivaṇṇanā