| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೪. ಬ್ಯಾಕರಣಸುತ್ತಂ
4. Byākaraṇasuttaṃ
೮೪. ತತ್ರ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆವುಸೋ ಭಿಕ್ಖವೇ’’ತಿ। ‘‘ಆವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಏತದವೋಚ –
84. Tatra kho āyasmā mahāmoggallāno bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti. ‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato mahāmoggallānassa paccassosuṃ. Āyasmā mahāmoggallāno etadavoca –
‘‘ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ – ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾತಿ ಪಜಾನಾಮೀ’ತಿ। ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕೋ ವಾ ಝಾಯೀ ಸಮಾಪತ್ತಿಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಪರಿಯಾಯಕುಸಲೋ ಸಮನುಯುಞ್ಜತಿ ಸಮನುಗ್ಗಾಹತಿ ಸಮನುಭಾಸತಿ। ಸೋ ತಥಾಗತೇನ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕೇನ ವಾ ಝಾಯಿನಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಕುಸಲೇನ ಪರಚಿತ್ತಕುಸಲೇನ ಪರಚಿತ್ತಪರಿಯಾಯಕುಸಲೇನ ಸಮನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನೋ ಸಮನುಗ್ಗಾಹಿಯಮಾನೋ ಸಮನುಭಾಸಿಯಮಾನೋ ಇರೀಣಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ವಿಚಿನಂ 1 ಆಪಜ್ಜತಿ ಅನಯಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ಬ್ಯಸನಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।
‘‘Idhāvuso, bhikkhu aññaṃ byākaroti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati samanuggāhati samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanuggāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaṃ āpajjati vicinaṃ 2 āpajjati anayaṃ āpajjati byasanaṃ āpajjati anayabyasanaṃ āpajjati.
‘‘ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕೋ ವಾ ಝಾಯೀ ಸಮಾಪತ್ತಿಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಪರಿಯಾಯಕುಸಲೋ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ – ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ – ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾತಿ ಪಜಾನಾಮೀ’ತಿ?
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca manasi karoti – ‘kiṃ nu kho ayamāyasmā aññaṃ byākaroti – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti?
‘‘ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕೋ ವಾ ಝಾಯೀ ಸಮಾಪತ್ತಿಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಕುಸಲೋ ಪರಚಿತ್ತಪರಿಯಾಯಕುಸಲೋ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ –
‘‘Tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaṃ cetasā ceto paricca pajānāti –
‘ಕೋಧನೋ ಖೋ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ಕೋಧಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ಕೋಧಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Kodhano kho ayamāyasmā; kodhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Kodhapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಉಪನಾಹೀ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ಉಪನಾಹಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ಉಪನಾಹಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Upanāhī kho pana ayamāyasmā; upanāhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Upanāhapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಮಕ್ಖೀ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ಮಕ್ಖಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ಮಕ್ಖಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Makkhī kho pana ayamāyasmā; makkhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Makkhapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಪಳಾಸೀ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ಪಳಾಸಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ಪಳಾಸಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Paḷāsī kho pana ayamāyasmā; paḷāsapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Paḷāsapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಇಸ್ಸುಕೀ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ಇಸ್ಸಾಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ಇಸ್ಸಾಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Issukī kho pana ayamāyasmā; issāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Issāpariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಮಚ್ಛರೀ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ಮಚ್ಛೇರಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ಮಚ್ಛೇರಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Maccharī kho pana ayamāyasmā; maccherapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Maccherapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಸಠೋ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ಸಾಠೇಯ್ಯಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ಸಾಠೇಯ್ಯಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Saṭho kho pana ayamāyasmā; sāṭheyyapariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Sāṭheyyapariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಮಾಯಾವೀ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ಮಾಯಾಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ಮಾಯಾಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Māyāvī kho pana ayamāyasmā; māyāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Māyāpariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಪಾಪಿಚ್ಛೋ ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ; ಇಚ್ಛಾಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ಬಹುಲಂ ವಿಹರತಿ। ಇಚ್ಛಾಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ।
‘Pāpiccho kho pana ayamāyasmā; icchāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaṃ viharati. Icchāpariyuṭṭhānaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ.
‘ಸತಿ 3 ಖೋ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಉತ್ತರಿ ಕರಣೀಯೇ ಓರಮತ್ತಕೇನ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮೇನ ಅನ್ತರಾ ವೋಸಾನಂ ಆಪನ್ನೋ। ಅನ್ತರಾ ವೋಸಾನಗಮನಂ ಖೋ ಪನ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪರಿಹಾನಮೇತಂ’।
‘Sati 4 kho pana ayamāyasmā uttari karaṇīye oramattakena visesādhigamena antarā vosānaṃ āpanno. Antarā vosānagamanaṃ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ’.
‘‘ಸೋ ವತಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ‘ಇಮೇ ದಸ ಧಮ್ಮೇ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಸೋ ವತಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ‘ಇಮೇ ದಸ ಧಮ್ಮೇ ಪಹಾಯ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ। ಚತುತ್ಥಂ।
‘‘So vatāvuso, bhikkhu ‘ime dasa dhamme appahāya imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissatī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. So vatāvuso, bhikkhu ‘ime dasa dhamme pahāya imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissatī’ti ṭhānametaṃ vijjatī’’ti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೪. ಬ್ಯಾಕರಣಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Byākaraṇasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧-೮. ವಾಹನಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 1-8. Vāhanasuttādivaṇṇanā
