| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi |
५०६. चम्पेय्यजातकं (१०)
506. Campeyyajātakaṃ (10)
२४०.
240.
का नु विज्जुरिवाभासि, ओसधी विय तारका।
Kā nu vijjurivābhāsi, osadhī viya tārakā;
२४१.
241.
नम्हि देवी न गन्धब्बी, न महाराज मानुसी।
Namhi devī na gandhabbī, na mahārāja mānusī;
नागकञ्ञास्मि भद्दन्ते, अत्थेनम्हि इधागता॥
Nāgakaññāsmi bhaddante, atthenamhi idhāgatā.
२४२.
242.
विब्भन्तचित्ता कुपितिन्द्रियासि, नेत्तेहि ते वारिगणा सवन्ति।
Vibbhantacittā kupitindriyāsi, nettehi te vārigaṇā savanti;
किं ते नट्ठं किं पन पत्थयाना, इधागता नारि तदिङ्घ ब्रूहि॥
Kiṃ te naṭṭhaṃ kiṃ pana patthayānā, idhāgatā nāri tadiṅgha brūhi.
२४३.
243.
यमुग्गतेजो उरगोति चाहु, नागोति नं आहु जना जनिन्द।
Yamuggatejo uragoti cāhu, nāgoti naṃ āhu janā janinda;
तमग्गही पुरिसो जीविकत्थो, तं बन्धना मुञ्च पती ममेसो॥
Tamaggahī puriso jīvikattho, taṃ bandhanā muñca patī mameso.
२४४.
244.
कथं न्वयं बलविरियूपपन्नो, हत्थत्त 3 मागच्छि वनिब्बकस्स।
Kathaṃ nvayaṃ balaviriyūpapanno, hatthatta 4 māgacchi vanibbakassa;
अक्खाहि मे नागकञ्ञे तमत्थं, कथं विजानेमु गहीतनागं॥
Akkhāhi me nāgakaññe tamatthaṃ, kathaṃ vijānemu gahītanāgaṃ.
२४५.
245.
नगरम्पि नागो भस्मं करेय्य, तथा हि सो बलविरियूपपन्नो।
Nagarampi nāgo bhasmaṃ kareyya, tathā hi so balaviriyūpapanno;
धम्मञ्च नागो अपचायमानो, तस्मा परक्कम्म तपो करोति॥
Dhammañca nāgo apacāyamāno, tasmā parakkamma tapo karoti.
२४६.
246.
चातुद्दसिं पञ्चदसिं 5 च राज, चतुप्पथे सम्मति नागराजा।
Cātuddasiṃ pañcadasiṃ 6 ca rāja, catuppathe sammati nāgarājā;
तमग्गही पुरिसो जीविकत्थो, तं बन्धना मुञ्च पती ममेसो॥
Tamaggahī puriso jīvikattho, taṃ bandhanā muñca patī mameso.
२४७.
247.
सोळसित्थिसहस्सानि, आमुत्तमणिकुण्डला।
Soḷasitthisahassāni, āmuttamaṇikuṇḍalā;
२४८.
248.
धम्मेन मोचेहि असाहसेन, गामेन निक्खेन गवं सतेन।
Dhammena mocehi asāhasena, gāmena nikkhena gavaṃ satena;
ओस्सट्ठकायो उरगो चरातु, पुञ्ञत्थिको मुञ्चतु बन्धनस्मा॥
Ossaṭṭhakāyo urago carātu, puññatthiko muñcatu bandhanasmā.
२४९.
249.
धम्मेन मोचेमि असाहसेन, गामेन निक्खेन गवं सतेन।
Dhammena mocemi asāhasena, gāmena nikkhena gavaṃ satena;
ओस्सट्ठकायो उरगो चरातु, पुञ्ञत्थिको मुञ्चतु बन्धनस्मा॥
Ossaṭṭhakāyo urago carātu, puññatthiko muñcatu bandhanasmā.
२५०.
250.
दम्मि निक्खसतं लुद्द, थूलञ्च मणिकुण्डलं।
Dammi nikkhasataṃ ludda, thūlañca maṇikuṇḍalaṃ;
चतुस्सदञ्च पल्लङ्कं, उमापुप्फसरिन्निभं॥
Catussadañca pallaṅkaṃ, umāpupphasarinnibhaṃ.
२५१.
251.
द्वे च सादिसियो भरिया, उसभञ्च गवं सतं।
Dve ca sādisiyo bhariyā, usabhañca gavaṃ sataṃ;
ओस्सट्ठकायो उरगो चरातु, पुञ्ञत्थिको मुञ्चतु बन्धनस्मा॥
Ossaṭṭhakāyo urago carātu, puññatthiko muñcatu bandhanasmā.
२५२.
252.
विनापि दाना तव वचनं जनिन्द, मुञ्चेमु नं उरगं बन्धनस्मा।
Vināpi dānā tava vacanaṃ janinda, muñcemu naṃ uragaṃ bandhanasmā;
ओस्सट्ठकायो उरगो चरातु, पुञ्ञत्थिको मुञ्चतु बन्धनस्मा॥
Ossaṭṭhakāyo urago carātu, puññatthiko muñcatu bandhanasmā.
२५३.
253.
मुत्तो चम्पेय्यको नागो, राजानं एतदब्रवि।
Mutto campeyyako nāgo, rājānaṃ etadabravi;
नमो ते कासिराजत्थु, नमो ते कासिवड्ढन।
Namo te kāsirājatthu, namo te kāsivaḍḍhana;
अञ्जलिं ते पग्गण्हामि, पस्सेय्यं मे निवेसनं॥
Añjaliṃ te paggaṇhāmi, passeyyaṃ me nivesanaṃ.
२५४.
254.
अद्धा हि दुब्बिस्ससमेतमाहु, यं मानुसो विस्ससे अमानुसम्हि।
Addhā hi dubbissasametamāhu, yaṃ mānuso vissase amānusamhi;
सचे च मं याचसि एतमत्थं, दक्खेमु ते नाग निवेसनानि॥
Sace ca maṃ yācasi etamatthaṃ, dakkhemu te nāga nivesanāni.
२५५.
255.
सचेपि 9 वातो गिरिमावहेय्य, चन्दो च सुरियो च छमा पतेय्युं।
Sacepi 10 vāto girimāvaheyya, cando ca suriyo ca chamā pateyyuṃ;
सब्बा च नज्जो पटिसोतं वजेय्युं, न त्वेवहं राज मुसा भणेय्यं॥
Sabbā ca najjo paṭisotaṃ vajeyyuṃ, na tvevahaṃ rāja musā bhaṇeyyaṃ.
२५६.
256.
नभं फलेय्य उदधीपि सुस्से, संवट्टये 11 भूतधरा वसुन्धरा।
Nabhaṃ phaleyya udadhīpi susse, saṃvaṭṭaye 12 bhūtadharā vasundharā;
सिलुच्चयो मेरु समूलमुप्पते 13, न त्वेवहं राज मुसा भणेय्यं॥
Siluccayo meru samūlamuppate 14, na tvevahaṃ rāja musā bhaṇeyyaṃ.
२५७.
257.
अद्धा हि दुब्बिस्ससमेतमाहु, यं मानुसो विस्ससे अमानुसम्हि।
Addhā hi dubbissasametamāhu, yaṃ mānuso vissase amānusamhi;
सचे च मं याचसि एतमत्थं, दक्खेमु ते नाग निवेसनानि॥
Sace ca maṃ yācasi etamatthaṃ, dakkhemu te nāga nivesanāni.
२५८.
258.
तुम्हे खोत्थ घोरविसा उळारा, महातेजा खिप्पकोपी च होथ।
Tumhe khottha ghoravisā uḷārā, mahātejā khippakopī ca hotha;
२५९.
259.
सो पच्चतं निरये घोररूपे, मा कायिकं सातमलत्थ किञ्चि।
So paccataṃ niraye ghorarūpe, mā kāyikaṃ sātamalattha kiñci;
पेळाय बद्धो मरणं उपेतु, यो तादिसं कम्मकतं न जाने॥
Peḷāya baddho maraṇaṃ upetu, yo tādisaṃ kammakataṃ na jāne.
२६०.
260.
सच्चप्पटिञ्ञा तवमेस होतु, अक्कोधनो होहि अनुपनाही।
Saccappaṭiññā tavamesa hotu, akkodhano hohi anupanāhī;
सब्बञ्च ते नागकुलं सुपण्णा, अग्गिंव गिम्हेसु 19 विवज्जयन्तु॥
Sabbañca te nāgakulaṃ supaṇṇā, aggiṃva gimhesu 20 vivajjayantu.
२६१.
261.
अनुकम्पसी नागकुलं जनिन्द, माता यथा सुप्पियं एकपुत्तं।
Anukampasī nāgakulaṃ janinda, mātā yathā suppiyaṃ ekaputtaṃ;
अहञ्च ते नागकुलेन सद्धिं, काहामि वेय्यावटिकं उळारं॥
Ahañca te nāgakulena saddhiṃ, kāhāmi veyyāvaṭikaṃ uḷāraṃ.
२६२.
262.
योजेन्तु वे राजरथे सुचित्ते, कम्बोजके अस्सतरे सुदन्ते।
Yojentu ve rājarathe sucitte, kambojake assatare sudante;
नागे च योजेन्तु सुवण्णकप्पने, दक्खेमु नागस्स निवेसनानि॥
Nāge ca yojentu suvaṇṇakappane, dakkhemu nāgassa nivesanāni.
२६३.
263.
भेरी मुदिङ्गा 21 पणवा च सङ्खा, अवज्जयिंसु उग्गसेनस्स रञ्ञो।
Bherī mudiṅgā 22 paṇavā ca saṅkhā, avajjayiṃsu uggasenassa rañño;
पायासि राजा बहुसोभमानो, पुरक्खतो नारिगणस्स मज्झे॥
Pāyāsi rājā bahusobhamāno, purakkhato nārigaṇassa majjhe.
२६४.
264.
सुवण्णचितकं भूमिं, अद्दक्खि कासिवड्ढनो।
Suvaṇṇacitakaṃ bhūmiṃ, addakkhi kāsivaḍḍhano;
सोवण्णमयपासादे, वेळुरियफलकत्थते॥
Sovaṇṇamayapāsāde, veḷuriyaphalakatthate.
२६५.
265.
स राजा पाविसि ब्यम्हं, चम्पेय्यस्स निवेसनं।
Sa rājā pāvisi byamhaṃ, campeyyassa nivesanaṃ;
आदिच्चवण्णसन्निभं, कंसविज्जु पभस्सरं॥
Ādiccavaṇṇasannibhaṃ, kaṃsavijju pabhassaraṃ.
२६६.
266.
नानारुक्खेहि सञ्छन्नं, नानागन्धसमीरितं।
Nānārukkhehi sañchannaṃ, nānāgandhasamīritaṃ;
सो पावेक्खि कासिराजा, चम्पेय्यस्स निवेसनं॥
So pāvekkhi kāsirājā, campeyyassa nivesanaṃ.
२६७.
267.
पविट्ठस्मिं कासिरञ्ञे, चम्पेय्यस्स निवेसनं।
Paviṭṭhasmiṃ kāsiraññe, campeyyassa nivesanaṃ;
दिब्बा तूरिया पवज्जिंसु, नागकञ्ञा च नच्चिसुं 23॥
Dibbā tūriyā pavajjiṃsu, nāgakaññā ca naccisuṃ 24.
२६८.
268.
तं नागकञ्ञा चरितं गणेन, अन्वारुही कासिराजा पसन्नो।
Taṃ nāgakaññā caritaṃ gaṇena, anvāruhī kāsirājā pasanno;
निसीदि सोवण्णमयम्हि पीठे, सापस्सये 25 चन्दनसारलित्ते॥
Nisīdi sovaṇṇamayamhi pīṭhe, sāpassaye 26 candanasāralitte.
२६९.
269.
सो तत्थ भुत्वा च अथो रमित्वा, चम्पेय्यकं कासिराजा अवोच।
So tattha bhutvā ca atho ramitvā, campeyyakaṃ kāsirājā avoca;
विमानसेट्ठानि इमानि तुय्हं, आदिच्चवण्णानि पभस्सरानि।
Vimānaseṭṭhāni imāni tuyhaṃ, ādiccavaṇṇāni pabhassarāni;
नेतादिसं अत्थि मनुस्सलोके, किं पत्थयं 27 नाग तपो करोसि॥
Netādisaṃ atthi manussaloke, kiṃ patthayaṃ 28 nāga tapo karosi.
२७०.
270.
ता कम्बुकायूरधरा सुवत्था, वट्टङ्गुली तम्बतलूपपन्ना।
Tā kambukāyūradharā suvatthā, vaṭṭaṅgulī tambatalūpapannā;
पग्गय्ह पायेन्ति अनोमवण्णा, नेतादिसं अत्थि मनुस्सलोके।
Paggayha pāyenti anomavaṇṇā, netādisaṃ atthi manussaloke;
किं पत्थयं नाग तपो करोसि॥
Kiṃ patthayaṃ nāga tapo karosi.
२७१.
271.
नज्जो च तेमा पुथुलोममच्छा, आटा 29 सकुन्ताभिरुदा सुतित्था।
Najjo ca temā puthulomamacchā, āṭā 30 sakuntābhirudā sutitthā;
नेतादिसं अत्थि मनुस्सलोके, किं पत्थयं नाग तपो करोसि॥
Netādisaṃ atthi manussaloke, kiṃ patthayaṃ nāga tapo karosi.
२७२.
272.
कोञ्चा मयूरा दिविया च हंसा, वग्गुस्सरा कोकिला सम्पतन्ति।
Koñcā mayūrā diviyā ca haṃsā, vaggussarā kokilā sampatanti;
नेतादिसं अत्थि मनुस्सलोके, किं पत्थयं नाग तपो करोसि॥
Netādisaṃ atthi manussaloke, kiṃ patthayaṃ nāga tapo karosi.
२७३.
273.
अम्बा च साला तिलका च जम्बुयो, उद्दालका पाटलियो च फुल्ला।
Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo, uddālakā pāṭaliyo ca phullā;
नेतादिसं अत्थि मनुस्सलोके, किं पत्थयं नाग तपो करोसि॥
Netādisaṃ atthi manussaloke, kiṃ patthayaṃ nāga tapo karosi.
२७४.
274.
इमा च ते पोक्खरञ्ञो समन्ततो, दिब्बा 31 च गन्धा सततं पवायन्ति।
Imā ca te pokkharañño samantato, dibbā 32 ca gandhā satataṃ pavāyanti;
नेतादिसं अत्थि मनुस्सलोके, किं पत्थयं नाग तपो करोसि॥
Netādisaṃ atthi manussaloke, kiṃ patthayaṃ nāga tapo karosi.
२७५.
275.
न पुत्तहेतु न धनस्स हेतु, न आयुनो चापि 33 जनिन्द हेतु।
Na puttahetu na dhanassa hetu, na āyuno cāpi 34 janinda hetu;
मनुस्सयोनिं अभिपत्थयानो, तस्मा परक्कम्म तपो करोमि॥
Manussayoniṃ abhipatthayāno, tasmā parakkamma tapo karomi.
२७६.
276.
त्वं लोहितक्खो विहतन्तरंसो, अलङ्कतो कप्पितकेसमस्सु।
Tvaṃ lohitakkho vihatantaraṃso, alaṅkato kappitakesamassu;
सुरोसितो लोहितचन्दनेन, गन्धब्बराजाव दिसा पभाससि॥
Surosito lohitacandanena, gandhabbarājāva disā pabhāsasi.
२७७.
277.
देविद्धिपत्तोसि महानुभावो, सब्बेहि कामेहि समङ्गिभूतो।
Deviddhipattosi mahānubhāvo, sabbehi kāmehi samaṅgibhūto;
पुच्छामि तं नागराजेतमत्थं, सेय्यो इतो केन मनुस्सलोको॥
Pucchāmi taṃ nāgarājetamatthaṃ, seyyo ito kena manussaloko.
२७८.
278.
जनिन्द नाञ्ञत्र मनुस्सलोका, सुद्धी व संविज्जति संयमो वा।
Janinda nāññatra manussalokā, suddhī va saṃvijjati saṃyamo vā;
अहञ्च लद्धान मनुस्सयोनिं, काहामि जातिमरणस्स अन्तं॥
Ahañca laddhāna manussayoniṃ, kāhāmi jātimaraṇassa antaṃ.
२७९.
279.
अद्धा हवे सेवितब्बा सपञ्ञा, बहुस्सुता ये बहुठानचिन्तिनो।
Addhā have sevitabbā sapaññā, bahussutā ye bahuṭhānacintino;
नारियो च दिस्वान तुवञ्च नाग, काहामि पुञ्ञानि अनप्पकानि॥
Nāriyo ca disvāna tuvañca nāga, kāhāmi puññāni anappakāni.
२८०.
280.
अद्धा हवे सेवितब्बा सपञ्ञा, बहुस्सुता ये बहुठानचिन्तिनो।
Addhā have sevitabbā sapaññā, bahussutā ye bahuṭhānacintino;
नारियो च दिस्वान ममञ्च राज, करोहि पुञ्ञानि अनप्पकानि॥
Nāriyo ca disvāna mamañca rāja, karohi puññāni anappakāni.
२८१.
281.
इदञ्च मे जातरूपं पहूतं, रासी सुवण्णस्स च तालमत्ता।
Idañca me jātarūpaṃ pahūtaṃ, rāsī suvaṇṇassa ca tālamattā;
२८२.
282.
मुत्ता च 39 वाहसहस्सानि पञ्च, वेळुरियमिस्सानि इतो हरित्वा।
Muttā ca 40 vāhasahassāni pañca, veḷuriyamissāni ito haritvā;
अन्तेपुरे भूमियं सन्थरन्तु, निक्कद्दमा हेहिति नीरजा च॥
Antepure bhūmiyaṃ santharantu, nikkaddamā hehiti nīrajā ca.
२८३.
283.
एतादिसं आवस राजसेट्ठ, विमानसेट्ठं बहु सोभमानं।
Etādisaṃ āvasa rājaseṭṭha, vimānaseṭṭhaṃ bahu sobhamānaṃ;
बाराणसिं नगरं इद्धं फीतं, रज्जञ्च कारेहि अनोमपञ्ञाति॥
Bārāṇasiṃ nagaraṃ iddhaṃ phītaṃ, rajjañca kārehi anomapaññāti.
चम्पेय्यजातकं दसमं।
Campeyyajātakaṃ dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [५०६] १०. चम्पेय्यजातकवण्णना • [506] 10. Campeyyajātakavaṇṇanā
