Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతకపాళి • Jātakapāḷi |
౫౪౪. చన్దకుమారజాతకం (౭)
544. Candakumārajātakaṃ (7)
౯౮౨.
982.
‘‘రాజాసి లుద్దకమ్మో, ఏకరాజా పుప్ఫవతీయా;
‘‘Rājāsi luddakammo, ekarājā pupphavatīyā;
సో పుచ్ఛి బ్రహ్మబన్ధుం, ఖణ్డహాలం పురోహితం మూళ్హం.
So pucchi brahmabandhuṃ, khaṇḍahālaṃ purohitaṃ mūḷhaṃ.
౯౮౩.
983.
‘సగ్గాన మగ్గమాచిక్ఖ 1, త్వంసి బ్రాహ్మణ ధమ్మవినయకుసలో;
‘Saggāna maggamācikkha 2, tvaṃsi brāhmaṇa dhammavinayakusalo;
యథా ఇతో వజన్తి సుగతిం, నరా పుఞ్ఞాని కత్వాన’.
Yathā ito vajanti sugatiṃ, narā puññāni katvāna’.
౯౮౪.
984.
‘అతిదానం దదిత్వాన, అవజ్ఝే దేవ ఘాతేత్వా;
‘Atidānaṃ daditvāna, avajjhe deva ghātetvā;
ఏవం వజన్తి సుగతిం, నరా పుఞ్ఞాని కత్వాన’.
Evaṃ vajanti sugatiṃ, narā puññāni katvāna’.
౯౮౫.
985.
‘కిం పన తం అతిదానం, కే చ అవజ్ఝా ఇమస్మి లోకస్మిం;
‘Kiṃ pana taṃ atidānaṃ, ke ca avajjhā imasmi lokasmiṃ;
౯౮౬.
986.
‘పుత్తేహి దేవ యజితబ్బం, మహేసీహి నేగమేహి చ;
‘Puttehi deva yajitabbaṃ, mahesīhi negamehi ca;
ఉసభేహి ఆజానియేహి చతూహి, సబ్బచతుక్కేన దేవ యజితబ్బం’’’.
Usabhehi ājāniyehi catūhi, sabbacatukkena deva yajitabbaṃ’’’.
౯౮౭.
987.
‘‘తం సుత్వా అన్తేపురే, కుమారా మహేసియో చ హఞ్ఞన్తు;
‘‘Taṃ sutvā antepure, kumārā mahesiyo ca haññantu;
ఏకో అహోసి నిగ్ఘోసో, భిస్మా అచ్చుగ్గతో సద్దో’’.
Eko ahosi nigghoso, bhismā accuggato saddo’’.
౯౮౮.
988.
‘‘గచ్ఛథ వదేథ కుమారే, చన్దం సూరియఞ్చ భద్దసేనఞ్చ;
‘‘Gacchatha vadetha kumāre, candaṃ sūriyañca bhaddasenañca;
సూరఞ్చ వామగోత్తఞ్చ, పచురా 5 కిర హోథ యఞ్ఞత్థాయ.
Sūrañca vāmagottañca, pacurā 6 kira hotha yaññatthāya.
౯౮౯.
989.
‘‘కుమారియోపి వదేథ, ఉపసేనం 7 కోకిలఞ్చ ముదితఞ్చ;
‘‘Kumāriyopi vadetha, upasenaṃ 8 kokilañca muditañca;
నన్దఞ్చాపి కుమారిం, పచురా 9 కిర హోథ యఞ్ఞత్థాయ.
Nandañcāpi kumāriṃ, pacurā 10 kira hotha yaññatthāya.
౯౯౦.
990.
‘‘విజయమ్పి మయ్హం మహేసిం, ఏరావతిం 11 కేసినిం సునన్దఞ్చ;
‘‘Vijayampi mayhaṃ mahesiṃ, erāvatiṃ 12 kesiniṃ sunandañca;
లక్ఖణవరూపపన్నా, పచురా కిర హోథ యఞ్ఞత్థాయ.
Lakkhaṇavarūpapannā, pacurā kira hotha yaññatthāya.
౯౯౧.
991.
‘‘గహపతయో చ వదేథ, పుణ్ణముఖం భద్దియం సిఙ్గాలఞ్చ;
‘‘Gahapatayo ca vadetha, puṇṇamukhaṃ bhaddiyaṃ siṅgālañca;
వడ్ఢఞ్చాపి గహపతిం, పచురా కిర హోథ యఞ్ఞత్థాయ’’.
Vaḍḍhañcāpi gahapatiṃ, pacurā kira hotha yaññatthāya’’.
౯౯౨.
992.
‘‘తే తత్థ గహపతయో, అవోచిసుం సమాగతా పుత్తదారపరికిణ్ణా;
‘‘Te tattha gahapatayo, avocisuṃ samāgatā puttadāraparikiṇṇā;
సబ్బేవ సిఖినో దేవ కరోహి, అథ వా నో దాసే సావేహి’’.
Sabbeva sikhino deva karohi, atha vā no dāse sāvehi’’.
౯౯౩.
993.
‘‘అభయంకరమ్పి మే హత్థిం, నాళాగిరిం అచ్చుగ్గతం వరుణదన్తం 13;
‘‘Abhayaṃkarampi me hatthiṃ, nāḷāgiriṃ accuggataṃ varuṇadantaṃ 14;
ఆనేథ ఖో నే ఖిప్పం, యఞ్ఞత్థాయ భవిస్సన్తి.
Ānetha kho ne khippaṃ, yaññatthāya bhavissanti.
౯౯౪.
994.
‘‘అస్సరతనమ్పి 15 కేసిం, సురాముఖం పుణ్ణకం వినతకఞ్చ;
‘‘Assaratanampi 16 kesiṃ, surāmukhaṃ puṇṇakaṃ vinatakañca;
ఆనేథ ఖో నే ఖిప్పం, యఞ్ఞత్థాయ భవిస్సన్తి.
Ānetha kho ne khippaṃ, yaññatthāya bhavissanti.
౯౯౫.
995.
‘‘ఉసభమ్పి 17 యూథపతిం అనోజం, నిసభం గవమ్పతిం తేపి మయ్హం ఆనేథ;
‘‘Usabhampi 18 yūthapatiṃ anojaṃ, nisabhaṃ gavampatiṃ tepi mayhaṃ ānetha;
౯౯౬.
996.
‘‘సబ్బం 21 పటియాదేథ, యఞ్ఞం పన ఉగ్గతమ్హి సూరియమ్హి;
‘‘Sabbaṃ 22 paṭiyādetha, yaññaṃ pana uggatamhi sūriyamhi;
౯౯౭.
997.
‘‘సబ్బం 25 ఉపట్ఠపేథ, యఞ్ఞం పన ఉగ్గతమ్హి సూరియమ్హి;
‘‘Sabbaṃ 26 upaṭṭhapetha, yaññaṃ pana uggatamhi sūriyamhi;
౯౯౮.
998.
‘‘తంతం మాతా అవచ, రోదన్తీ ఆగన్త్వా విమానతో;
‘‘Taṃtaṃ mātā avaca, rodantī āgantvā vimānato;
యఞ్ఞో కిర తే పుత్త, భవిస్సతి చతూహి పుత్తేహి’’.
Yañño kira te putta, bhavissati catūhi puttehi’’.
౯౯౯.
999.
‘‘సబ్బేపి మయ్హం పుత్తా చత్తా, చన్దస్మిం హఞ్ఞమానస్మిం;
‘‘Sabbepi mayhaṃ puttā cattā, candasmiṃ haññamānasmiṃ;
పుత్తేహి యఞ్ఞం యజిత్వాన, సుగతిం సగ్గం గమిస్సామి’’.
Puttehi yaññaṃ yajitvāna, sugatiṃ saggaṃ gamissāmi’’.
౧౦౦౦.
1000.
‘‘మా తం 29 పుత్త సద్దహేసి, సుగతి కిర హోతి పుత్తయఞ్ఞేన;
‘‘Mā taṃ 30 putta saddahesi, sugati kira hoti puttayaññena;
నిరయానేసో మగ్గో, నేసో మగ్గో హి సగ్గానం.
Nirayāneso maggo, neso maggo hi saggānaṃ.
౧౦౦౧.
1001.
‘‘దానాని దేహి కోణ్డఞ్ఞ, అహింసా సబ్బభూతభబ్యానం’’;
‘‘Dānāni dehi koṇḍañña, ahiṃsā sabbabhūtabhabyānaṃ’’;
ఏస మగ్గో సుగతియా, న చ మగ్గో పుత్తయఞ్ఞేన’’.
Esa maggo sugatiyā, na ca maggo puttayaññena’’.
౧౦౦౨.
1002.
‘‘ఆచరియానం వచనా, ఘాతేస్సం చన్దఞ్చ సూరియఞ్చ;
‘‘Ācariyānaṃ vacanā, ghātessaṃ candañca sūriyañca;
పుత్తేహి యఞ్ఞం 31 యజిత్వాన దుచ్చజేహి, సుగతిం సగ్గం గమిస్సామి’’.
Puttehi yaññaṃ 32 yajitvāna duccajehi, sugatiṃ saggaṃ gamissāmi’’.
౧౦౦౩.
1003.
‘‘తంతం పితాపి అవచ, వసవత్తీ ఓరసం సకం పుత్తం;
‘‘Taṃtaṃ pitāpi avaca, vasavattī orasaṃ sakaṃ puttaṃ;
యఞ్ఞో కిర తే పుత్త, భవిస్సతి చతూహి పుత్తేహి’’.
Yañño kira te putta, bhavissati catūhi puttehi’’.
౧౦౦౪.
1004.
‘‘సబ్బేపి మయ్హం పుత్తా చత్తా, చన్దస్మిం హఞ్ఞమానస్మిం;
‘‘Sabbepi mayhaṃ puttā cattā, candasmiṃ haññamānasmiṃ;
పుత్తేహి యఞ్ఞం యజిత్వాన, సుగతిం సగ్గం గమిస్సామి’’.
Puttehi yaññaṃ yajitvāna, sugatiṃ saggaṃ gamissāmi’’.
౧౦౦౫.
1005.
‘‘మా తం పుత్త సద్దహేసి, సుగతి కిర హోతి పుత్తయఞ్ఞేన;
‘‘Mā taṃ putta saddahesi, sugati kira hoti puttayaññena;
నిరయానేసో మగ్గో, నేసో మగ్గో హి సగ్గానం.
Nirayāneso maggo, neso maggo hi saggānaṃ.
౧౦౦౬.
1006.
‘‘దానాని దేహి కోణ్డఞ్ఞ, అహింసా సబ్బభూతభబ్యానం;
‘‘Dānāni dehi koṇḍañña, ahiṃsā sabbabhūtabhabyānaṃ;
ఏస మగ్గో సుగతియా, న చ మగ్గో పుత్తయఞ్ఞేన’’.
Esa maggo sugatiyā, na ca maggo puttayaññena’’.
౧౦౦౭.
1007.
‘‘ఆచరియానం వచనా, ఘాతేస్సం చన్దఞ్చ సూరియఞ్చ;
‘‘Ācariyānaṃ vacanā, ghātessaṃ candañca sūriyañca;
పుత్తేహి యఞ్ఞం యజిత్వాన దుచ్చజేహి, సుగతిం సగ్గం గమిస్సామి’’.
Puttehi yaññaṃ yajitvāna duccajehi, sugatiṃ saggaṃ gamissāmi’’.
౧౦౦౮.
1008.
‘‘దానాని దేహి కోణ్డఞ్ఞ, అహింసా సబ్బభూతభబ్యానం;
‘‘Dānāni dehi koṇḍañña, ahiṃsā sabbabhūtabhabyānaṃ;
పుత్తపరివుతో తువం, రట్ఠం జనపదఞ్చ పాలేహి’’.
Puttaparivuto tuvaṃ, raṭṭhaṃ janapadañca pālehi’’.
౧౦౦౯.
1009.
‘‘మా నో దేవ అవధి, దాసే నో దేహి ఖణ్డహాలస్స;
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
అపి నిగళబన్ధకాపి, హత్థీ అస్సే చ పాలేమ.
Api nigaḷabandhakāpi, hatthī asse ca pālema.
౧౦౧౦.
1010.
‘‘మా నో దేవ అవధి, దాసే నో దేహి ఖణ్డహాలస్స;
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
అపి నిగళబన్ధకాపి, హత్థిఛకణాని ఉజ్ఝేమ.
Api nigaḷabandhakāpi, hatthichakaṇāni ujjhema.
౧౦౧౧.
1011.
‘‘మా నో దేవ అవధి, దాసే నో దేహి ఖణ్డహాలస్స;
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
అపి నిగళబన్ధకాపి, అస్సఛకణాని ఉజ్ఝేమ.
Api nigaḷabandhakāpi, assachakaṇāni ujjhema.
౧౦౧౨.
1012.
యస్స హోన్తి తవ కామా, అపి రట్ఠా పబ్బాజితా;
Yassa honti tava kāmā, api raṭṭhā pabbājitā;
భిక్ఖాచరియం చరిస్సామ’’.
Bhikkhācariyaṃ carissāma’’.
౧౦౧౩.
1013.
‘‘దుక్ఖం ఖో మే జనయథ, విలపన్తా జీవితస్స కామా హి;
‘‘Dukkhaṃ kho me janayatha, vilapantā jīvitassa kāmā hi;
ముఞ్చేథ 35 దాని కుమారే, అలమ్పి మే హోతు పుత్తయఞ్ఞేన’’.
Muñcetha 36 dāni kumāre, alampi me hotu puttayaññena’’.
౧౦౧౪.
1014.
‘‘పుబ్బేవ ఖోసి మే వుత్తో, దుక్కరం దురభిసమ్భవఞ్చేతం;
‘‘Pubbeva khosi me vutto, dukkaraṃ durabhisambhavañcetaṃ;
అథ నో ఉపక్ఖటస్స యఞ్ఞస్స, కస్మా కరోసి విక్ఖేపం.
Atha no upakkhaṭassa yaññassa, kasmā karosi vikkhepaṃ.
౧౦౧౫.
1015.
‘‘సబ్బే వజన్తి సుగతిం, యే యజన్తి యేపి యాజేన్తి;
‘‘Sabbe vajanti sugatiṃ, ye yajanti yepi yājenti;
యే చాపి అనుమోదన్తి, యజన్తానం ఏదిసం మహాయఞ్ఞం’’.
Ye cāpi anumodanti, yajantānaṃ edisaṃ mahāyaññaṃ’’.
౧౦౧౬.
1016.
‘‘అథ కిస్స జనో 37 పుబ్బే, సోత్థానం బ్రాహ్మణే అవాచేసి;
‘‘Atha kissa jano 38 pubbe, sotthānaṃ brāhmaṇe avācesi;
అథ నో అకారణస్మా, యఞ్ఞత్థాయ దేవ ఘాతేసి.
Atha no akāraṇasmā, yaññatthāya deva ghātesi.
౧౦౧౭.
1017.
దహరమ్హా యోబ్బనం పత్తా, అదూసకా తాత హఞ్ఞామ.
Daharamhā yobbanaṃ pattā, adūsakā tāta haññāma.
౧౦౧౮.
1018.
‘‘హత్థిగతే అస్సగతే, సన్నద్ధే పస్స నో మహారాజ;
‘‘Hatthigate assagate, sannaddhe passa no mahārāja;
యుద్ధే వా యుజ్ఝమానే వా, న హి మాదిసా సూరా హోన్తి యఞ్ఞత్థాయ.
Yuddhe vā yujjhamāne vā, na hi mādisā sūrā honti yaññatthāya.
౧౦౧౯.
1019.
‘‘పచ్చన్తే వాపి కుపితే, అటవీసు వా మాదిసే నియోజేన్తి;
‘‘Paccante vāpi kupite, aṭavīsu vā mādise niyojenti;
అథ నో అకారణస్మా, అభూమియం తాత హఞ్ఞామ.
Atha no akāraṇasmā, abhūmiyaṃ tāta haññāma.
౧౦౨౦.
1020.
‘‘యాపి హి తా సకుణియో, వసన్తి తిణఘరాని కత్వాన;
‘‘Yāpi hi tā sakuṇiyo, vasanti tiṇagharāni katvāna;
తాసమ్పి పియా పుత్తా, అథ నో త్వం దేవ ఘాతేసి.
Tāsampi piyā puttā, atha no tvaṃ deva ghātesi.
౧౦౨౧.
1021.
‘‘మా తస్స సద్దహేసి, న మం ఖణ్డహాలో ఘాతేయ్య;
‘‘Mā tassa saddahesi, na maṃ khaṇḍahālo ghāteyya;
మమఞ్హి సో ఘాతేత్వాన, అనన్తరా తమ్పి దేవ ఘాతేయ్య.
Mamañhi so ghātetvāna, anantarā tampi deva ghāteyya.
౧౦౨౨.
1022.
‘‘గామవరం నిగమవరం దదన్తి, భోగమ్పిస్స మహారాజ;
‘‘Gāmavaraṃ nigamavaraṃ dadanti, bhogampissa mahārāja;
అథగ్గపిణ్డికాపి, కులే కులే హేతే భుఞ్జన్తి.
Athaggapiṇḍikāpi, kule kule hete bhuñjanti.
౧౦౨౩.
1023.
‘‘తేసమ్పి తాదిసానం, ఇచ్ఛన్తి దుబ్భితుం మహారాజ;
‘‘Tesampi tādisānaṃ, icchanti dubbhituṃ mahārāja;
యేభుయ్యేన ఏతే, అకతఞ్ఞునో బ్రాహ్మణా దేవ.
Yebhuyyena ete, akataññuno brāhmaṇā deva.
౧౦౨౪.
1024.
‘‘మా నో దేవ అవధి, దాసే నో దేహి ఖణ్డహాలస్స;
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
అపి నిగళబన్ధకాపి, హత్థీ అస్సే చ పాలేమ.
Api nigaḷabandhakāpi, hatthī asse ca pālema.
౧౦౨౫.
1025.
‘‘మా నో దేవ అవధి, దాసే నో దేహి ఖణ్డహాలస్స;
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
అపి నిగళబన్ధకాపి, హత్థిఛకణాని ఉజ్ఝేమ.
Api nigaḷabandhakāpi, hatthichakaṇāni ujjhema.
౧౦౨౬.
1026.
‘‘మా నో దేవ అవధి, దాసే నో దేహి ఖణ్డహాలస్స;
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
అపి నిగళబన్ధకాపి, అస్సఛకణాని ఉజ్ఝేమ.
Api nigaḷabandhakāpi, assachakaṇāni ujjhema.
౧౦౨౭.
1027.
‘‘మా నో దేవ అవధి, దాసే నో దేహి ఖణ్డహాలస్స;
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
యస్స హోన్తి తవ కామా, అపి రట్ఠా పబ్బాజితా;
Yassa honti tava kāmā, api raṭṭhā pabbājitā;
భిక్ఖాచరియం చరిస్సామ’’.
Bhikkhācariyaṃ carissāma’’.
౧౦౨౮.
1028.
‘‘దుక్ఖం ఖో మే జనయథ, విలపన్తా జీవితస్స కామా హి;
‘‘Dukkhaṃ kho me janayatha, vilapantā jīvitassa kāmā hi;
ముఞ్చేథ దాని కుమారే, అలమ్పి మే హోతు పుత్తయఞ్ఞేన’’.
Muñcetha dāni kumāre, alampi me hotu puttayaññena’’.
౧౦౨౯.
1029.
‘‘పుబ్బేవ ఖోసి మే వుత్తో, దుక్కరం దురభిసమ్భవఞ్చేతం;
‘‘Pubbeva khosi me vutto, dukkaraṃ durabhisambhavañcetaṃ;
అథ నో ఉపక్ఖటస్స యఞ్ఞస్స, కస్మా కరోసి విక్ఖేపం.
Atha no upakkhaṭassa yaññassa, kasmā karosi vikkhepaṃ.
౧౦౩౦.
1030.
‘‘సబ్బే వజన్తి సుగతిం, యే యజన్తి యేపి యాజేన్తి;
‘‘Sabbe vajanti sugatiṃ, ye yajanti yepi yājenti;
యే చాపి అనుమోదన్తి, యజన్తానం ఏదిసం మహాయఞ్ఞం’’.
Ye cāpi anumodanti, yajantānaṃ edisaṃ mahāyaññaṃ’’.
౧౦౩౧.
1031.
‘‘యది కిర యజిత్వా పుత్తేహి, దేవలోకం ఇతో చుతా యన్తి;
‘‘Yadi kira yajitvā puttehi, devalokaṃ ito cutā yanti;
బ్రాహ్మణో తావ యజతు, పచ్ఛాపి యజసి తువం రాజా.
Brāhmaṇo tāva yajatu, pacchāpi yajasi tuvaṃ rājā.
౧౦౩౨.
1032.
‘‘యది కిర యజిత్వా పుత్తేహి, దేవలోకం ఇతో చుతా యన్తి;
‘‘Yadi kira yajitvā puttehi, devalokaṃ ito cutā yanti;
ఏస్వేవ ఖణ్డహాలో, యజతం సకేహి పుత్తేహి.
Esveva khaṇḍahālo, yajataṃ sakehi puttehi.
౧౦౩౩.
1033.
‘‘ఏవం జానన్తో ఖణ్డహాలో, కిం పుత్తకే న ఘాతేసి;
‘‘Evaṃ jānanto khaṇḍahālo, kiṃ puttake na ghātesi;
సబ్బఞ్చ ఞాతిజనం, అత్తానఞ్చ న ఘాతేసి.
Sabbañca ñātijanaṃ, attānañca na ghātesi.
౧౦౩౪.
1034.
‘‘సబ్బే వజన్తి నిరయం, యే యజన్తి యేపి యాజేన్తి;
‘‘Sabbe vajanti nirayaṃ, ye yajanti yepi yājenti;
యే చాపి అనుమోదన్తి, యజన్తానం ఏదిసం మహాయఞ్ఞం.
Ye cāpi anumodanti, yajantānaṃ edisaṃ mahāyaññaṃ.
౧౦౩౫.
1035.
43 ‘‘సచే హి సో సుజ్ఝతి యో హనాతి, హతోపి సో సగ్గముపేతి ఠానం;
44 ‘‘Sace hi so sujjhati yo hanāti, hatopi so saggamupeti ṭhānaṃ;
భోవాది భోవాదిన మారయేయ్యుం, యే చాపి తేసం అభిసద్దహేయ్యుం’’ 45.
Bhovādi bhovādina mārayeyyuṃ, ye cāpi tesaṃ abhisaddaheyyuṃ’’ 46.
౧౦౩౬.
1036.
‘‘కథఞ్చ కిర పుత్తకామాయో, గహపతయో ఘరణియో చ;
‘‘Kathañca kira puttakāmāyo, gahapatayo gharaṇiyo ca;
నగరమ్హి న ఉపరవన్తి రాజానం, మా ఘాతయి ఓరసం పుత్తం.
Nagaramhi na uparavanti rājānaṃ, mā ghātayi orasaṃ puttaṃ.
౧౦౩౭.
1037.
‘‘కథఞ్చ కిర పుత్తకామాయో, గహపతయో ఘరణియో చ;
‘‘Kathañca kira puttakāmāyo, gahapatayo gharaṇiyo ca;
నగరమ్హి న ఉపరవన్తి రాజానం, మా ఘాతయి అత్రజం పుత్తం.
Nagaramhi na uparavanti rājānaṃ, mā ghātayi atrajaṃ puttaṃ.
౧౦౩౮.
1038.
‘‘రఞ్ఞో చమ్హి అత్థకామో, హితో చ సబ్బజనపదస్స 47;
‘‘Rañño camhi atthakāmo, hito ca sabbajanapadassa 48;
న కోచి అస్స పటిఘం, మయా జానపదో న పవేదేతి’’.
Na koci assa paṭighaṃ, mayā jānapado na pavedeti’’.
౧౦౩౯.
1039.
‘‘గచ్ఛథ వో ఘరణియో, తాతఞ్చ వదేథ ఖణ్డహాలఞ్చ;
‘‘Gacchatha vo gharaṇiyo, tātañca vadetha khaṇḍahālañca;
మా ఘాతేథ కుమారే, అదూసకే సీహసఙ్కాసే.
Mā ghātetha kumāre, adūsake sīhasaṅkāse.
౧౦౪౦.
1040.
‘‘గచ్ఛథ వో ఘరణియో, తాతఞ్చ వదేథ ఖణ్డహాలఞ్చ;
‘‘Gacchatha vo gharaṇiyo, tātañca vadetha khaṇḍahālañca;
మా ఘాతేథ కుమారే, అపేక్ఖితే సబ్బలోకస్స’’.
Mā ghātetha kumāre, apekkhite sabbalokassa’’.
౧౦౪౧.
1041.
‘‘యం నూనాహం జాయేయ్యం, రథకారకులేసు వా;
‘‘Yaṃ nūnāhaṃ jāyeyyaṃ, rathakārakulesu vā;
పుక్కుసకులేసు వా వేస్సేసు వా జాయేయ్యం;
Pukkusakulesu vā vessesu vā jāyeyyaṃ;
౧౦౪౨.
1042.
‘‘సబ్బా సీమన్తినియో గచ్ఛథ, అయ్యస్స ఖణ్డహాలస్స;
‘‘Sabbā sīmantiniyo gacchatha, ayyassa khaṇḍahālassa;
పాదేసు నిపతథ, అపరాధాహం న పస్సామి.
Pādesu nipatatha, aparādhāhaṃ na passāmi.
౧౦౪౩.
1043.
‘‘సబ్బా సీమన్తినియో గచ్ఛథ, అయ్యస్స ఖణ్డహాలస్స;
‘‘Sabbā sīmantiniyo gacchatha, ayyassa khaṇḍahālassa;
పాదేసు నిపతథ, కిన్తే భన్తే మయం అదూసేమ’’.
Pādesu nipatatha, kinte bhante mayaṃ adūsema’’.
౧౦౪౪.
1044.
యఞ్ఞో కిర మే ఉక్ఖిపితో, తాతేన సగ్గకామేన’’.
Yañño kira me ukkhipito, tātena saggakāmena’’.
౧౦౪౫.
1045.
‘‘ఆవత్తి పరివత్తి చ, వసులో సమ్ముఖా రఞ్ఞో;
‘‘Āvatti parivatti ca, vasulo sammukhā rañño;
మా నో పితరం అవధి, దహరమ్హా యోబ్బనం పత్తా’’.
Mā no pitaraṃ avadhi, daharamhā yobbanaṃ pattā’’.
౧౦౪౬.
1046.
‘‘ఏసో తే వసుల పితా, సమేహి పితరా సహ;
‘‘Eso te vasula pitā, samehi pitarā saha;
దుక్ఖం ఖో మే జనయసి, విలపన్తో అన్తేపురస్మిం;
Dukkhaṃ kho me janayasi, vilapanto antepurasmiṃ;
ముఞ్చేథ దాని కుమారే, అలమ్పి మే హోతు పుత్తయఞ్ఞేన’’.
Muñcetha dāni kumāre, alampi me hotu puttayaññena’’.
౧౦౪౭.
1047.
‘‘పుబ్బేవ ఖోసి మే వుత్తో, దుక్కరం దురభిసమ్భవఞ్చేతం;
‘‘Pubbeva khosi me vutto, dukkaraṃ durabhisambhavañcetaṃ;
అథ నో ఉపక్ఖటస్స యఞ్ఞస్స, కస్మా కరోసి విక్ఖేపం.
Atha no upakkhaṭassa yaññassa, kasmā karosi vikkhepaṃ.
౧౦౪౮.
1048.
‘‘సబ్బే వజన్తి సుగతిం, యే యజన్తి యేపి యాజేన్తి;
‘‘Sabbe vajanti sugatiṃ, ye yajanti yepi yājenti;
యే చాపి అనుమోదన్తి, యజన్తానం ఏదిసం మహాయఞ్ఞం’’.
Ye cāpi anumodanti, yajantānaṃ edisaṃ mahāyaññaṃ’’.
౧౦౪౯.
1049.
‘‘సబ్బరతనస్స యఞ్ఞో ఉపక్ఖటో, ఏకరాజ తవ పటియత్తో;
‘‘Sabbaratanassa yañño upakkhaṭo, ekarāja tava paṭiyatto;
అభినిక్ఖమస్సు దేవ, సగ్గం గతో త్వం పమోదిస్ససి’’.
Abhinikkhamassu deva, saggaṃ gato tvaṃ pamodissasi’’.
౧౦౫౦.
1050.
‘‘దహరా సత్తసతా ఏతా, చన్దకుమారస్స భరియాయో;
‘‘Daharā sattasatā etā, candakumārassa bhariyāyo;
౧౦౫౧.
1051.
‘‘అపరా పన సోకేన, నిక్ఖన్తా నన్దనే వియ దేవా;
‘‘Aparā pana sokena, nikkhantā nandane viya devā;
౧౦౫౨.
1052.
‘‘కాసికసుచివత్థధరా, కుణ్డలినో అగలుచన్దనవిలిత్తా;
‘‘Kāsikasucivatthadharā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
నియ్యన్తి చన్దసూరియా, యఞ్ఞత్థాయ ఏకరాజస్స.
Niyyanti candasūriyā, yaññatthāya ekarājassa.
౧౦౫౩.
1053.
‘‘కాసికసుచివత్థధరా, కుణ్డలినో అగలుచన్దనవిలిత్తా;
‘‘Kāsikasucivatthadharā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
నియ్యన్తి చన్దసూరియా, మాతు కత్వా హదయసోకం.
Niyyanti candasūriyā, mātu katvā hadayasokaṃ.
౧౦౫౪.
1054.
‘‘కాసికసుచివత్థధరా, కుణ్డలినో అగలుచన్దనవిలిత్తా;
‘‘Kāsikasucivatthadharā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
నియ్యన్తి చన్దసూరియా, జనస్స కత్వా హదయసోకం.
Niyyanti candasūriyā, janassa katvā hadayasokaṃ.
౧౦౫౫.
1055.
‘‘మంసరసభోజనా న్హాపకసున్హాపితా 63, కుణ్డలినో అగలుచన్దనవిలిత్తా;
‘‘Maṃsarasabhojanā nhāpakasunhāpitā 64, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
నియ్యన్తి చన్దసూరియా, యఞ్ఞత్థాయ ఏకరాజస్స.
Niyyanti candasūriyā, yaññatthāya ekarājassa.
౧౦౫౬.
1056.
65 ‘‘మంసరసభోజనా న్హాపకసున్హాపితా, కుణ్డలినో అగలుచన్దనవిలిత్తా;
66 ‘‘Maṃsarasabhojanā nhāpakasunhāpitā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
నియ్యన్తి చన్దసూరియా, మాతు కత్వా హదయసోకం.
Niyyanti candasūriyā, mātu katvā hadayasokaṃ.
౧౦౫౭.
1057.
‘‘మంసరసభోజనా న్హాపకసున్హాపితా, కుణ్డలినో అగలుచన్దనవిలిత్తా;
‘‘Maṃsarasabhojanā nhāpakasunhāpitā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
౧౦౫౮.
1058.
‘‘యస్సు పుబ్బే హత్థివరధురగతే, హత్థీహి 69 అనువజన్తి;
‘‘Yassu pubbe hatthivaradhuragate, hatthīhi 70 anuvajanti;
త్యజ్జ చన్దసూరియా, ఉభోవ పత్తికా యన్తి.
Tyajja candasūriyā, ubhova pattikā yanti.
౧౦౫౯.
1059.
‘‘యస్సు పుబ్బే అస్సవరధురగతే, అస్సేహి 71 అనువజన్తి;
‘‘Yassu pubbe assavaradhuragate, assehi 72 anuvajanti;
త్యజ్జ చన్దసూరియా, ఉభోవ పత్తికా యన్తి.
Tyajja candasūriyā, ubhova pattikā yanti.
౧౦౬౦.
1060.
‘‘యస్సు పుబ్బే రథవరధురగతే, రథేహి 73 అనువజన్తి;
‘‘Yassu pubbe rathavaradhuragate, rathehi 74 anuvajanti;
త్యజ్జ చన్దసూరియా, ఉభోవ పత్తికా యన్తి.
Tyajja candasūriyā, ubhova pattikā yanti.
౧౦౬౧.
1061.
‘‘యేహిస్సు పుబ్బే నీయింసు 75, తపనీయకప్పనేహి తురఙ్గేహి;
‘‘Yehissu pubbe nīyiṃsu 76, tapanīyakappanehi turaṅgehi;
త్యజ్జ చన్దసూరియా, ఉభోవ పత్తికా యన్తి’’.
Tyajja candasūriyā, ubhova pattikā yanti’’.
౧౦౬౨.
1062.
‘‘యది సకుణి మంసమిచ్ఛసి, డయస్సు 77 పుబ్బేన పుప్ఫవతియా;
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu 78 pubbena pupphavatiyā;
యజతేత్థ ఏకరాజా, సమ్మూళ్హో చతూహి పుత్తేహి.
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi puttehi.
౧౦౬౩.
1063.
‘‘యది సకుణి మంసమిచ్ఛసి, డయస్సు పుబ్బేన పుప్ఫవతియా;
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbena pupphavatiyā;
యజతేత్థ ఏకరాజా, సమ్మూళ్హో చతూహి కఞ్ఞాహి.
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi kaññāhi.
౧౦౬౪.
1064.
‘‘యది సకుణి మంసమిచ్ఛసి, డయస్సు పుబ్బేన పుప్ఫవతియా;
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbena pupphavatiyā;
యజతేత్థ ఏకరాజా, సమ్మూళ్హో చతూహి మహేసీహి.
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi mahesīhi.
౧౦౬౫.
1065.
‘‘యది సకుణి మంసమిచ్ఛసి, డయస్సు పుబ్బేన పుప్ఫవతియా;
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbena pupphavatiyā;
యజతేత్థ ఏకరాజా, సమ్మూళ్హో చతూహి గహపతీహి.
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi gahapatīhi.
౧౦౬౬.
1066.
‘‘యది సకుణి మంసమిచ్ఛసి, డయస్సు పుబ్బే పుప్ఫవతియా;
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbe pupphavatiyā;
యజతేత్థ ఏకరాజా, సమ్మూళ్హో చతూహి హత్థీహి.
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi hatthīhi.
౧౦౬౭.
1067.
‘‘యది సకుణి మంసమిచ్ఛసి, డయస్సు పుబ్బేన పుప్ఫవతియా;
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbena pupphavatiyā;
యజతేత్థ ఏకరాజా, సమ్మూళ్హో చతూహి అస్సేహి.
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi assehi.
౧౦౬౮.
1068.
‘‘యది సకుణి మంసమిచ్ఛసి, డయస్సు పుబ్బేన పుప్ఫవతియా;
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbena pupphavatiyā;
యజతేత్థ ఏకరాజా, సమ్మూళ్హో చతూహి ఉసభేహి.
Yajatettha ekarājā, sammūḷho catūhi usabhehi.
౧౦౬౯.
1069.
‘‘యది సకుణి మంసమిచ్ఛసి, డయస్సు పుబ్బేన పుప్ఫవతియా;
‘‘Yadi sakuṇi maṃsamicchasi, ḍayassu pubbena pupphavatiyā;
యజతేత్థ ఏకరాజా, సమ్మూళ్హో సబ్బచతుక్కేన’’.
Yajatettha ekarājā, sammūḷho sabbacatukkena’’.
౧౦౭౦.
1070.
తేదాని అయ్యపుత్తా, చత్తారో వధాయ నిన్నీతా.
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
౧౦౭౧.
1071.
‘‘ఇదమస్స కూటాగారం, సోవణ్ణం పుప్ఫమల్యవికిణ్ణం;
‘‘Idamassa kūṭāgāraṃ, sovaṇṇaṃ pupphamalyavikiṇṇaṃ;
తేదాని అయ్యపుత్తా, చత్తారో వధాయ నిన్నీతా.
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
౧౦౭౨.
1072.
‘‘ఇదమస్స ఉయ్యానం, సుపుప్ఫితం సబ్బకాలికం రమ్మం;
‘‘Idamassa uyyānaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
తేదాని అయ్యపుత్తా, చత్తారో వధాయ నిన్నీతా.
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
౧౦౭౩.
1073.
‘‘ఇదమస్స అసోకవనం, సుపుప్ఫితం సబ్బకాలికం రమ్మం;
‘‘Idamassa asokavanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
తేదాని అయ్యపుత్తా, చత్తారో వధాయ నిన్నీతా.
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
౧౦౭౪.
1074.
‘‘ఇదమస్స కణికారవనం, సుపుప్ఫితం సబ్బకాలికం రమ్మం;
‘‘Idamassa kaṇikāravanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
తేదాని అయ్యపుత్తా, చత్తారో వధాయ నిన్నీతా.
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
౧౦౭౫.
1075.
‘‘ఇదమస్స పాటలివనం, సుపుప్ఫితం సబ్బకాలికం రమ్మం;
‘‘Idamassa pāṭalivanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
తేదాని అయ్యపుత్తా, చత్తారో వధాయ నిన్నీతా.
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
౧౦౭౬.
1076.
‘‘ఇదమస్స అమ్బవనం, సుపుప్ఫితం సబ్బకాలికం రమ్మం;
‘‘Idamassa ambavanaṃ, supupphitaṃ sabbakālikaṃ rammaṃ;
తేదాని అయ్యపుత్తా, చత్తారో వధాయ నిన్నీతా.
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
౧౦౭౭.
1077.
‘‘అయమస్స పోక్ఖరణీ, సఞ్ఛన్నా పదుమపుణ్డరీకేహి;
‘‘Ayamassa pokkharaṇī, sañchannā padumapuṇḍarīkehi;
నావా చ సోవణ్ణవికతా, పుప్ఫవల్లియా 81 చిత్తా సురమణీయా;
Nāvā ca sovaṇṇavikatā, pupphavalliyā 82 cittā suramaṇīyā;
తేదాని అయ్యపుత్తా, చత్తారో వధాయ నిన్నీతా’’.
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā’’.
౧౦౭౮.
1078.
‘‘ఇదమస్స హత్థిరతనం, ఏరావణో గజో బలీ దన్తీ;
‘‘Idamassa hatthiratanaṃ, erāvaṇo gajo balī dantī;
తేదాని అయ్యపుత్తా, చత్తారో వధాయ నిన్నీతా.
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
౧౦౭౯.
1079.
తేదాని అయ్యపుత్తా, చత్తారో వధాయ నిన్నీతా.
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
౧౦౮౦.
1080.
‘‘అయమస్స అస్సరథో, సాళియ 85 నిగ్ఘోసో సుభో రతనవిచిత్తో;
‘‘Ayamassa assaratho, sāḷiya 86 nigghoso subho ratanavicitto;
యత్థస్సు అయ్యపుత్తా, సోభింసు నన్దనే వియ దేవా;
Yatthassu ayyaputtā, sobhiṃsu nandane viya devā;
తేదాని అయ్యపుత్తా, చత్తారో వధాయ నిన్నీతా.
Tedāni ayyaputtā, cattāro vadhāya ninnītā.
౧౦౮౧.
1081.
‘‘కథం నామ సామసమసున్దరేహి, చన్దనముదుకగత్తేహి 87;
‘‘Kathaṃ nāma sāmasamasundarehi, candanamudukagattehi 88;
రాజా యజిస్సతే యఞ్ఞం, సమ్మూళ్హో చతూహి పుత్తేహి.
Rājā yajissate yaññaṃ, sammūḷho catūhi puttehi.
౧౦౮౨.
1082.
‘‘కథం నామ సామసమసున్దరాహి, చన్దనముదుకగత్తాహి;
‘‘Kathaṃ nāma sāmasamasundarāhi, candanamudukagattāhi;
రాజా యజిస్సతే యఞ్ఞం, సమ్మూళ్హో చతూహి కఞ్ఞాహి.
Rājā yajissate yaññaṃ, sammūḷho catūhi kaññāhi.
౧౦౮౩.
1083.
‘‘కథం నామ సామసమసున్దరాహి, చన్దనముదుకగత్తాహి;
‘‘Kathaṃ nāma sāmasamasundarāhi, candanamudukagattāhi;
రాజా యజిస్సతే యఞ్ఞం, సమ్మూళ్హో చతూహి మహేసీహి.
Rājā yajissate yaññaṃ, sammūḷho catūhi mahesīhi.
౧౦౮౪.
1084.
‘‘కథం నామ సామసమసున్దరేహి, చన్దనముదుకగత్తేహి;
‘‘Kathaṃ nāma sāmasamasundarehi, candanamudukagattehi;
రాజా యజిస్సతే యఞ్ఞం, సమ్మూళ్హో చతూహి గహపతీహి.
Rājā yajissate yaññaṃ, sammūḷho catūhi gahapatīhi.
౧౦౮౫.
1085.
‘‘యథా హోన్తి గామనిగమా, సుఞ్ఞా అమనుస్సకా బ్రహారఞ్ఞా;
‘‘Yathā honti gāmanigamā, suññā amanussakā brahāraññā;
తథా హేస్సతి పుప్ఫవతియా, యిట్ఠేసు చన్దసూరియేసు’’.
Tathā hessati pupphavatiyā, yiṭṭhesu candasūriyesu’’.
౧౦౮౬.
1086.
‘‘ఉమ్మత్తికా భవిస్సామి, భూనహతా పంసునా చ 89 పరికిణ్ణా;
‘‘Ummattikā bhavissāmi, bhūnahatā paṃsunā ca 90 parikiṇṇā;
౧౦౮౭.
1087.
‘‘ఉమ్మత్తికా భవిస్సామి, భూనహతా పంసునా చ పరికిణ్ణా;
‘‘Ummattikā bhavissāmi, bhūnahatā paṃsunā ca parikiṇṇā;
సచే సూరియవరం హన్తి, పాణా మే దేవ రుజ్ఝన్తి’’.
Sace sūriyavaraṃ hanti, pāṇā me deva rujjhanti’’.
౧౦౮౮.
1088.
‘‘కిం ను మా న రమాపేయ్యుం, అఞ్ఞమఞ్ఞం పియంవదా;
‘‘Kiṃ nu mā na ramāpeyyuṃ, aññamaññaṃ piyaṃvadā;
చన్దసూరియేసు నచ్చన్తియో, సమా తాసం న విజ్జతి’’.
Candasūriyesu naccantiyo, samā tāsaṃ na vijjati’’.
౧౦౮౯.
1089.
‘‘ఇమం మయ్హం హదయసోకం, పటిముఞ్చతు 97 ఖణ్డహాల తవ మాతా;
‘‘Imaṃ mayhaṃ hadayasokaṃ, paṭimuñcatu 98 khaṇḍahāla tava mātā;
యో మయ్హం హదయసోకో, చన్దమ్హి వధాయ నిన్నీతే.
Yo mayhaṃ hadayasoko, candamhi vadhāya ninnīte.
౧౦౯౦.
1090.
‘‘ఇమం మయ్హం హదయసోకం, పటిముఞ్చతు ఖణ్డహాల తవ మాతా;
‘‘Imaṃ mayhaṃ hadayasokaṃ, paṭimuñcatu khaṇḍahāla tava mātā;
యో మయ్హం హదయసోకో, సూరియమ్హి వధాయ నిన్నీతే.
Yo mayhaṃ hadayasoko, sūriyamhi vadhāya ninnīte.
౧౦౯౧.
1091.
‘‘ఇమం మయ్హం హదయసోకం, పటిముఞ్చతు ఖణ్డహాల తవ జాయా;
‘‘Imaṃ mayhaṃ hadayasokaṃ, paṭimuñcatu khaṇḍahāla tava jāyā;
యో మయ్హం హదయసోకో, చన్దమ్హి వధాయ నిన్నీతే.
Yo mayhaṃ hadayasoko, candamhi vadhāya ninnīte.
౧౦౯౨.
1092.
‘‘ఇమం మయ్హం హదయసోకం, పటిముఞ్చతు ఖణ్డహాల తవ జాయా;
‘‘Imaṃ mayhaṃ hadayasokaṃ, paṭimuñcatu khaṇḍahāla tava jāyā;
యో మయ్హం హదయసోకో, సూరియమ్హి వధాయ నిన్నీతే.
Yo mayhaṃ hadayasoko, sūriyamhi vadhāya ninnīte.
౧౦౯౩.
1093.
‘‘మా చ పుత్తే మా చ పతిం, అద్దక్ఖి ఖణ్డహాల తవ మాతా;
‘‘Mā ca putte mā ca patiṃ, addakkhi khaṇḍahāla tava mātā;
యో ఘాతేసి కుమారే, అదూసకే సీహసఙ్కాసే.
Yo ghātesi kumāre, adūsake sīhasaṅkāse.
౧౦౯౪.
1094.
‘‘మా చ పుత్తే మా చ పతిం, అద్దక్ఖి ఖణ్డహాల తవ మాతా;
‘‘Mā ca putte mā ca patiṃ, addakkhi khaṇḍahāla tava mātā;
యో ఘాతేసి కుమారే, అపేక్ఖితే సబ్బలోకస్స.
Yo ghātesi kumāre, apekkhite sabbalokassa.
౧౦౯౫.
1095.
‘‘మా చ పుత్తే మా చ పతిం, అద్దక్ఖి ఖణ్డహాల తవ జాయా;
‘‘Mā ca putte mā ca patiṃ, addakkhi khaṇḍahāla tava jāyā;
యో ఘాతేసి కుమారే, అదూసకే సీహసఙ్కాసే.
Yo ghātesi kumāre, adūsake sīhasaṅkāse.
౧౦౯౬.
1096.
‘‘మా చ పుత్తే మా చ పతిం, అద్దక్ఖి ఖణ్డహాల తవ జాయా;
‘‘Mā ca putte mā ca patiṃ, addakkhi khaṇḍahāla tava jāyā;
యో ఘాతేసి కుమారే, అపేక్ఖితే సబ్బలోకస్స’’.
Yo ghātesi kumāre, apekkhite sabbalokassa’’.
౧౦౯౭.
1097.
‘‘మా నో దేవ అవధి, దాసే నో దేహి ఖణ్డహాలస్స;
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
అపి నిగళబన్ధకాపి, హత్థీ అస్సే చ పాలేమ.
Api nigaḷabandhakāpi, hatthī asse ca pālema.
౧౦౯౮.
1098.
‘‘మా నో దేవ అవధి, దాసే నో దేహి ఖణ్డహాలస్స;
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
అపి నిగళబన్ధకాపి, హత్థిఛకణాని ఉజ్ఝేమ.
Api nigaḷabandhakāpi, hatthichakaṇāni ujjhema.
౧౦౯౯.
1099.
‘‘మా నో దేవ అవధి, దాసే నో దేహి ఖణ్డహాలస్స;
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
అపి నిగళబన్ధకాపి, అస్సఛకణాని ఉజ్ఝేమ.
Api nigaḷabandhakāpi, assachakaṇāni ujjhema.
౧౧౦౦.
1100.
‘‘మా నో దేవ అవధి, దాసే నో దేహి ఖణ్డహాలస్స;
‘‘Mā no deva avadhi, dāse no dehi khaṇḍahālassa;
యస్స హోన్తి తవ కామా, అపి రట్ఠా పబ్బాజితా;
Yassa honti tava kāmā, api raṭṭhā pabbājitā;
భిక్ఖాచరియం చరిస్సామ.
Bhikkhācariyaṃ carissāma.
౧౧౦౧.
1101.
‘‘దిబ్బం దేవ ఉపయాచన్తి, పుత్తత్థికాపి దలిద్దా;
‘‘Dibbaṃ deva upayācanti, puttatthikāpi daliddā;
పటిభానానిపి హిత్వా, పుత్తే న లభన్తి ఏకచ్చా.
Paṭibhānānipi hitvā, putte na labhanti ekaccā.
౧౧౦౨.
1102.
అథ నో అకారణస్మా, యఞ్ఞత్థాయ దేవ ఘాతేసి.
Atha no akāraṇasmā, yaññatthāya deva ghātesi.
౧౧౦౩.
1103.
‘‘ఉపయాచితకేన పుత్తం లభన్తి, మా తాత నో అఘాతేసి;
‘‘Upayācitakena puttaṃ labhanti, mā tāta no aghātesi;
మా కిచ్ఛాలద్ధకేహి పుత్తేహి, యజిత్థో ఇమం యఞ్ఞం.
Mā kicchāladdhakehi puttehi, yajittho imaṃ yaññaṃ.
౧౧౦౪.
1104.
‘‘ఉపయాచితకేన పుత్తం లభన్తి, మా తాత నో అఘాతేసి;
‘‘Upayācitakena puttaṃ labhanti, mā tāta no aghātesi;
మా కపణలద్ధకేహి పుత్తేహి, అమ్మాయ నో విప్పవాసేసి’’.
Mā kapaṇaladdhakehi puttehi, ammāya no vippavāsesi’’.
౧౧౦౫.
1105.
‘‘బహుదుక్ఖా 103 పోసియ చన్దం, అమ్మ తువం జీయసే పుత్తం;
‘‘Bahudukkhā 104 posiya candaṃ, amma tuvaṃ jīyase puttaṃ;
వన్దామి ఖో తే పాదే, లభతం తాతో పరలోకం.
Vandāmi kho te pāde, labhataṃ tāto paralokaṃ.
౧౧౦౬.
1106.
‘‘హన్ద చ మం ఉపగుయ్హ, పాదే తే అమ్మ వన్దితుం దేహి;
‘‘Handa ca maṃ upaguyha, pāde te amma vandituṃ dehi;
౧౧౦౭.
1107.
‘‘హన్ద చ మం ఉపగుయ్హ 107, పాదే తే అమ్మ వన్దితుం దేహి;
‘‘Handa ca maṃ upaguyha 108, pāde te amma vandituṃ dehi;
గచ్ఛామి దాని పవాసం, మాతు కత్వా హదయసోకం.
Gacchāmi dāni pavāsaṃ, mātu katvā hadayasokaṃ.
౧౧౦౮.
1108.
హన్ద చ మం ఉపగుయ్హ 109, పాదే తే అమ్మ వన్దితుం దేహి;
Handa ca maṃ upaguyha 110, pāde te amma vandituṃ dehi;
గచ్ఛామి దాని పవాసం, జనస్స కత్వా హదయసోకం’’.
Gacchāmi dāni pavāsaṃ, janassa katvā hadayasokaṃ’’.
౧౧౦౯.
1109.
‘‘హన్ద చ పదుమపత్తానం, మోళిం బన్ధస్సు గోతమిపుత్త;
‘‘Handa ca padumapattānaṃ, moḷiṃ bandhassu gotamiputta;
౧౧౧౦.
1110.
‘‘హన్ద చ విలేపనం తే, పచ్ఛిమకం చన్దనం విలిమ్పస్సు;
‘‘Handa ca vilepanaṃ te, pacchimakaṃ candanaṃ vilimpassu;
యేహి చ సువిలిత్తో, సోభసి రాజపరిసాయం.
Yehi ca suvilitto, sobhasi rājaparisāyaṃ.
౧౧౧౧.
1111.
‘‘హన్ద చ ముదుకాని వత్థాని, పచ్ఛిమకం కాసికం నివాసేహి;
‘‘Handa ca mudukāni vatthāni, pacchimakaṃ kāsikaṃ nivāsehi;
యేహి చ సునివత్థో, సోభసి రాజపరిసాయం.
Yehi ca sunivattho, sobhasi rājaparisāyaṃ.
౧౧౧౨.
1112.
‘‘ముత్తామణికనకవిభూసితాని, గణ్హస్సు హత్థాభరణాని;
‘‘Muttāmaṇikanakavibhūsitāni, gaṇhassu hatthābharaṇāni;
యేహి చ హత్థాభరణేహి, సోభసి రాజపరిసాయం’’.
Yehi ca hatthābharaṇehi, sobhasi rājaparisāyaṃ’’.
౧౧౧౩.
1113.
‘‘న హి నూనాయం రట్ఠపాలో, భూమిపతి జనపదస్స దాయాదో;
‘‘Na hi nūnāyaṃ raṭṭhapālo, bhūmipati janapadassa dāyādo;
లోకిస్సరో మహన్తో, పుత్తే స్నేహం జనయతి’’.
Lokissaro mahanto, putte snehaṃ janayati’’.
౧౧౧౪.
1114.
‘‘మయ్హమ్పి పియా పుత్తా, అత్తా చ పియో తుమ్హే చ భరియాయో;
‘‘Mayhampi piyā puttā, attā ca piyo tumhe ca bhariyāyo;
౧౧౧౫.
1115.
‘‘మం పఠమం ఘాతేహి, మా మే హదయం దుక్ఖం ఫాలేసి;
‘‘Maṃ paṭhamaṃ ghātehi, mā me hadayaṃ dukkhaṃ phālesi;
౧౧౧౬.
1116.
పుఞ్ఞం కరస్సు విపులం, విచరామ ఉభోపి పరలోకే’’.
Puññaṃ karassu vipulaṃ, vicarāma ubhopi paraloke’’.
౧౧౧౭.
1117.
‘‘మా త్వం చన్దే రుచ్చి మరణం 121, బహుకా తవ దేవరా విసాలక్ఖి;
‘‘Mā tvaṃ cande rucci maraṇaṃ 122, bahukā tava devarā visālakkhi;
తే తం రమయిస్సన్తి, యిట్ఠస్మిం గోతమిపుత్తే’’.
Te taṃ ramayissanti, yiṭṭhasmiṃ gotamiputte’’.
౧౧౧౮.
1118.
‘‘ఏవం వుత్తే చన్దా అత్తానం, హన్తి హత్థతలకేహి’’;
‘‘Evaṃ vutte candā attānaṃ, hanti hatthatalakehi’’;
౧౧౧౯.
1119.
‘‘న హి నూనిమస్స రఞ్ఞో, మిత్తామచ్చా చ విజ్జరే సుహదా;
‘‘Na hi nūnimassa rañño, mittāmaccā ca vijjare suhadā;
యే న వదన్తి రాజానం, మా ఘాతయి ఓరసే పుత్తే.
Ye na vadanti rājānaṃ, mā ghātayi orase putte.
౧౧౨౦.
1120.
‘‘న హి నూనిమస్స రఞ్ఞో, ఞాతీ మిత్తా చ విజ్జరే సుహదా;
‘‘Na hi nūnimassa rañño, ñātī mittā ca vijjare suhadā;
యే న వదన్తి రాజానం, మా ఘాతయి అత్రజే పుత్తే.
Ye na vadanti rājānaṃ, mā ghātayi atraje putte.
౧౧౨౧.
1121.
‘‘ఇమే తేపి మయ్హం పుత్తా, గుణినో కాయూరధారినో రాజ;
‘‘Ime tepi mayhaṃ puttā, guṇino kāyūradhārino rāja;
తేహిపి యజస్సు యఞ్ఞం, అథ ముఞ్చతు 127 గోతమిపుత్తే.
Tehipi yajassu yaññaṃ, atha muñcatu 128 gotamiputte.
౧౧౨౨.
1122.
‘‘బిలసతం మం కత్వాన, యజస్సు సత్తధా మహారాజ;
‘‘Bilasataṃ maṃ katvāna, yajassu sattadhā mahārāja;
మా జేట్ఠపుత్తమవధి, అదూసకం సీహసఙ్కాసం.
Mā jeṭṭhaputtamavadhi, adūsakaṃ sīhasaṅkāsaṃ.
౧౧౨౩.
1123.
‘‘బిలసతం మం కత్వాన, యజస్సు సత్తధా మహారాజ;
‘‘Bilasataṃ maṃ katvāna, yajassu sattadhā mahārāja;
మా జేట్ఠపుత్తమవధి, అపేక్ఖితం సబ్బలోకస్స’’.
Mā jeṭṭhaputtamavadhi, apekkhitaṃ sabbalokassa’’.
౧౧౨౪.
1124.
‘‘బహుకా తవ దిన్నాభరణా, ఉచ్చావచా సుభణితమ్హి;
‘‘Bahukā tava dinnābharaṇā, uccāvacā subhaṇitamhi;
ముత్తామణివేళురియా, ఏతం తే పచ్ఛిమకం దానం’’.
Muttāmaṇiveḷuriyā, etaṃ te pacchimakaṃ dānaṃ’’.
౧౧౨౫.
1125.
‘‘యేసం పుబ్బే ఖన్ధేసు, ఫుల్లా మాలాగుణా వివత్తింసు;
‘‘Yesaṃ pubbe khandhesu, phullā mālāguṇā vivattiṃsu;
తేసజ్జపి సునిసితో 129, నేత్తింసో వివత్తిస్సతి ఖన్ధేసు.
Tesajjapi sunisito 130, nettiṃso vivattissati khandhesu.
౧౧౨౬.
1126.
‘‘యేసం పుబ్బే ఖన్ధేసు, చిత్తా మాలాగుణా వివత్తింసు;
‘‘Yesaṃ pubbe khandhesu, cittā mālāguṇā vivattiṃsu;
తేసజ్జపి సునిసితో, నేత్తింసో వివత్తిస్సతి ఖన్ధేసు.
Tesajjapi sunisito, nettiṃso vivattissati khandhesu.
౧౧౨౭.
1127.
‘‘అచిరం 131 వత నేత్తింసో, వివత్తిస్సతి రాజపుత్తానం ఖన్ధేసు;
‘‘Aciraṃ 132 vata nettiṃso, vivattissati rājaputtānaṃ khandhesu;
అథ మమ హదయం న ఫలతి, తావ దళ్హబన్ధఞ్చ మే ఆసి.
Atha mama hadayaṃ na phalati, tāva daḷhabandhañca me āsi.
౧౧౨౮.
1128.
‘‘కాసికసుచివత్థధరా, కుణ్డలినో అగలుచన్దనవిలిత్తా;
‘‘Kāsikasucivatthadharā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
నియ్యాథ చన్దసూరియా, యఞ్ఞత్థాయ ఏకరాజస్స.
Niyyātha candasūriyā, yaññatthāya ekarājassa.
౧౧౨౯.
1129.
‘‘కాసికసుచివత్థధరా, కుణ్డలినో అగలుచన్దనవిలిత్తా;
‘‘Kāsikasucivatthadharā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
నియ్యాథ చన్దసూరియా, మాతు కత్వా హదయసోకం.
Niyyātha candasūriyā, mātu katvā hadayasokaṃ.
౧౧౩౦.
1130.
‘‘కాసికసుచివత్థధరా, కుణ్డలినో అగలుచన్దనవిలిత్తా;
‘‘Kāsikasucivatthadharā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
నియ్యాథ చన్దసూరియా, జనస్స కత్వా హదయసోకం.
Niyyātha candasūriyā, janassa katvā hadayasokaṃ.
౧౧౩౧.
1131.
‘‘మంసరసభోజనా న్హాపకసున్హాపితా, కుణ్డలినో అగలుచన్దనవిలిత్తా;
‘‘Maṃsarasabhojanā nhāpakasunhāpitā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
నియ్యాథ చన్దసూరియా, యఞ్ఞత్థాయ ఏకరాజస్స.
Niyyātha candasūriyā, yaññatthāya ekarājassa.
౧౧౩౨.
1132.
‘‘మంసరసభోజనా న్హాపకసున్హాపితా, కుణ్డలినో అగలుచన్దనవిలిత్తా;
‘‘Maṃsarasabhojanā nhāpakasunhāpitā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
నియ్యాథ చన్దసూరియా, మాతు కత్వా హదయసోకం.
Niyyātha candasūriyā, mātu katvā hadayasokaṃ.
౧౧౩౩.
1133.
‘‘మంసరసభోజనా న్హాపకసున్హాపితా, కుణ్డలినో అగలుచన్దనవిలిత్తా;
‘‘Maṃsarasabhojanā nhāpakasunhāpitā, kuṇḍalino agalucandanavilittā;
నియ్యాథ చన్దసూరియా, జనస్స కత్వా హదయసోకం’’.
Niyyātha candasūriyā, janassa katvā hadayasokaṃ’’.
౧౧౩౪.
1134.
‘‘సబ్బస్మిం ఉపక్ఖటస్మిం, నిసీదితే చన్దస్మిం 133 యఞ్ఞత్థాయ;
‘‘Sabbasmiṃ upakkhaṭasmiṃ, nisīdite candasmiṃ 134 yaññatthāya;
పఞ్చాలరాజధీతా పఞ్జలికా, సబ్బపరిసాయ సమనుపరియాయి 135.
Pañcālarājadhītā pañjalikā, sabbaparisāya samanupariyāyi 136.
౧౧౩౫.
1135.
‘‘యేన సచ్చేన ఖణ్డహాలో, పాపకమ్మం కరోతి దుమ్మేధో;
‘‘Yena saccena khaṇḍahālo, pāpakammaṃ karoti dummedho;
ఏతేన సచ్చవజ్జేన, సమఙ్గినీ సామికేన హోమి.
Etena saccavajjena, samaṅginī sāmikena homi.
౧౧౩౬.
1136.
‘‘యే ఇధత్థి అమనుస్సా, యాని చ యక్ఖభూతభబ్యాని;
‘‘Ye idhatthi amanussā, yāni ca yakkhabhūtabhabyāni;
కరోన్తు మే వేయ్యావటికం, సమఙ్గినీ సామికేన హోమి.
Karontu me veyyāvaṭikaṃ, samaṅginī sāmikena homi.
౧౧౩౭.
1137.
‘‘యా దేవతా ఇధాగతా, యాని చ యక్ఖభూతభబ్యాని;
‘‘Yā devatā idhāgatā, yāni ca yakkhabhūtabhabyāni;
సరణేసినిం అనాథం తాయథ మం, యాచామహం పతిమాహం అజేయం’’ 137.
Saraṇesiniṃ anāthaṃ tāyatha maṃ, yācāmahaṃ patimāhaṃ ajeyaṃ’’ 138.
౧౧౩౮.
1138.
‘‘తం సుత్వా అమనుస్సో, అయోకూటం పరిబ్భమేత్వాన;
‘‘Taṃ sutvā amanusso, ayokūṭaṃ paribbhametvāna;
భయమస్స జనయన్తో, రాజానం ఇదమవోచ.
Bhayamassa janayanto, rājānaṃ idamavoca.
౧౧౩౯.
1139.
మా జేట్ఠపుత్తమవధి, అదూసకం సీహసఙ్కాసం.
Mā jeṭṭhaputtamavadhi, adūsakaṃ sīhasaṅkāsaṃ.
౧౧౪౦.
1140.
‘‘కో తే దిట్ఠో రాజకలి, పుత్తభరియాయో హఞ్ఞమానాయో 143;
‘‘Ko te diṭṭho rājakali, puttabhariyāyo haññamānāyo 144;
సేట్ఠి చ గహపతయో, అదూసకా సగ్గకామా హి.
Seṭṭhi ca gahapatayo, adūsakā saggakāmā hi.
౧౧౪౧.
1141.
‘‘తం సుత్వా ఖణ్డహాలో, రాజా చ అబ్భుతమిదం దిస్వాన;
‘‘Taṃ sutvā khaṇḍahālo, rājā ca abbhutamidaṃ disvāna;
సబ్బేసం బన్ధనాని మోచేసుం, యథా తం అనుపఘాతం 145.
Sabbesaṃ bandhanāni mocesuṃ, yathā taṃ anupaghātaṃ 146.
౧౧౪౨.
1142.
‘‘సబ్బేసు విప్పముత్తేసు, యే తత్థ సమాగతా తదా ఆసుం;
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye tattha samāgatā tadā āsuṃ;
సబ్బే ఏకేకలేడ్డుకమదంసు, ఏస వధో ఖణ్డహాలస్స’’.
Sabbe ekekaleḍḍukamadaṃsu, esa vadho khaṇḍahālassa’’.
౧౧౪౩.
1143.
‘‘సబ్బే పవిట్ఠా 147 నిరయం, యథా తం పాపకం కరిత్వాన;
‘‘Sabbe paviṭṭhā 148 nirayaṃ, yathā taṃ pāpakaṃ karitvāna;
న హి పాపకమ్మం కత్వా, లబ్భా సుగతిం ఇతో గన్తుం’’.
Na hi pāpakammaṃ katvā, labbhā sugatiṃ ito gantuṃ’’.
౧౧౪౪.
1144.
‘‘సబ్బేసు విప్పముత్తేసు, యే తత్థ సమాగతా తదా ఆసుం;
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye tattha samāgatā tadā āsuṃ;
౧౧౪౫.
1145.
‘‘సబ్బేసు విప్పముత్తేసు, యే 151 తత్థ సమాగతా తదా ఆసుం;
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye 152 tattha samāgatā tadā āsuṃ;
చన్దం అభిసిఞ్చింసు, సమాగతా రాజకఞ్ఞాయో చ.
Candaṃ abhisiñciṃsu, samāgatā rājakaññāyo ca.
౧౧౪౬.
1146.
‘‘సబ్బేసు విప్పముత్తేసు, యే తత్థ సమాగతా తదా ఆసుం;
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye tattha samāgatā tadā āsuṃ;
౧౧౪౭.
1147.
‘‘సబ్బేసు విప్పముత్తేసు, యే 155 తత్థ సమాగతా తదా ఆసుం;
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye 156 tattha samāgatā tadā āsuṃ;
చన్దం అభిసిఞ్చింసు, సమాగతా దేవకఞ్ఞాయో చ.
Candaṃ abhisiñciṃsu, samāgatā devakaññāyo ca.
౧౧౪౮.
1148.
‘‘సబ్బేసు విప్పముత్తేసు, యే తత్థ సమాగతా తదా ఆసుం;
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye tattha samāgatā tadā āsuṃ;
౧౧౪౯.
1149.
‘‘సబ్బేసు విప్పముత్తేసు, యే 159 తత్థ సమాగతా తదా ఆసుం;
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye 160 tattha samāgatā tadā āsuṃ;
చేలుక్ఖేపమకరుం, సమాగతా రాజకఞ్ఞాయో చ.
Celukkhepamakaruṃ, samāgatā rājakaññāyo ca.
౧౧౫౦.
1150.
‘‘సబ్బేసు విప్పముత్తేసు, యే తత్థ సమాగతా తదా ఆసుం;
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye tattha samāgatā tadā āsuṃ;
౧౧౫౧.
1151.
‘‘సబ్బేసు విప్పముత్తేసు, యే 163 తత్థ సమాగతా తదా ఆసుం;
‘‘Sabbesu vippamuttesu, ye 164 tattha samāgatā tadā āsuṃ;
చేలుక్ఖేపమకరుం, సమాగతా దేవకఞ్ఞాయో చ.
Celukkhepamakaruṃ, samāgatā devakaññāyo ca.
౧౧౫౨.
1152.
నన్దిం పవేసి నగరం 167, బన్ధనా మోక్ఖో అఘోసిత్థా’’తి.
Nandiṃ pavesi nagaraṃ 168, bandhanā mokkho aghositthā’’ti.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā / [౫౪౪] ౭. చన్దకుమారజాతకవణ్ణనా • [544] 7. Candakumārajātakavaṇṇanā