| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पटिसम्भिदामग्गपाळि • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
१७. चरियानानत्तञाणनिद्देसो
17. Cariyānānattañāṇaniddeso
६८. कथं चरियाववत्थाने पञ्ञा चरियानानत्ते ञाणं? चरियाति तिस्सो चरियायो – विञ्ञाणचरिया, अञ्ञाणचरिया, ञाणचरिया।
68. Kathaṃ cariyāvavatthāne paññā cariyānānatte ñāṇaṃ? Cariyāti tisso cariyāyo – viññāṇacariyā, aññāṇacariyā, ñāṇacariyā.
कतमा विञ्ञाणचरिया? दस्सनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया रूपेसु, दस्सनट्ठो चक्खुविञ्ञाणं विञ्ञाणचरिया रूपेसु, दिट्ठत्ता अभिनिरोपना विपाकमनोधातु 1 विञ्ञाणचरिया रूपेसु, अभिनिरोपितत्ता विपाकमनोविञ्ञाणधातु विञ्ञाणचरिया रूपेसु। सवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया सद्देसु, सवनत्थो सोतविञ्ञाणं विञ्ञाणचरिया सद्देसु, सुतत्ता अभिनिरोपना विपाकमनोधातु विञ्ञाणचरिया सद्देसु, अभिनिरोपितत्ता विपाकमनोविञ्ञाणधातु विञ्ञाणचरिया सद्देसु। घायनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया गन्धेसु, घायनट्ठो 2 घानविञ्ञाणं विञ्ञाणचरिया गन्धेसु, घायितत्ता अभिनिरोपना विपाकमनोधातु विञ्ञाणचरिया गन्धेसु, अभिनिरोपितत्ता विपाकमनोविञ्ञाणधातु विञ्ञाणचरिया गन्धेसु। सायनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया रसेसु, सायनट्ठो जिव्हाविञ्ञाणं विञ्ञाणचरिया रसेसु, सायितत्ता अभिनिरोपना विपाकमनोधातु विञ्ञाणचरिया रसेसु, अभिनिरोपितत्ता विपाकमनोविञ्ञाणधातु विञ्ञाणचरिया रसेसु। फुसनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया फोट्ठब्बेसु, फुसनट्ठो कायविञ्ञाणं विञ्ञाणचरिया फोट्ठब्बेसु, फुट्ठत्ता अभिनिरोपना विपाकमनोधातु विञ्ञाणचरिया फोट्ठब्बेसु, अभिनिरोपितत्ता विपाकमनोविञ्ञाणधातु विञ्ञाणचरिया फोट्ठब्बेसु। विजाननत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया धम्मेसु, विजाननट्ठो मनोविञ्ञाणं विञ्ञाणचरिया धम्मेसु, विञ्ञातत्ता अभिनिरोपना विपाकमनोधातु विञ्ञाणचरिया धम्मेसु, अभिनिरोपितत्ता विपाकमनोविञ्ञाणधातु विञ्ञाणचरिया धम्मेसु।
Katamā viññāṇacariyā? Dassanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā rūpesu, dassanaṭṭho cakkhuviññāṇaṃ viññāṇacariyā rūpesu, diṭṭhattā abhiniropanā vipākamanodhātu 3 viññāṇacariyā rūpesu, abhiniropitattā vipākamanoviññāṇadhātu viññāṇacariyā rūpesu. Savanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā saddesu, savanattho sotaviññāṇaṃ viññāṇacariyā saddesu, sutattā abhiniropanā vipākamanodhātu viññāṇacariyā saddesu, abhiniropitattā vipākamanoviññāṇadhātu viññāṇacariyā saddesu. Ghāyanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā gandhesu, ghāyanaṭṭho 4 ghānaviññāṇaṃ viññāṇacariyā gandhesu, ghāyitattā abhiniropanā vipākamanodhātu viññāṇacariyā gandhesu, abhiniropitattā vipākamanoviññāṇadhātu viññāṇacariyā gandhesu. Sāyanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā rasesu, sāyanaṭṭho jivhāviññāṇaṃ viññāṇacariyā rasesu, sāyitattā abhiniropanā vipākamanodhātu viññāṇacariyā rasesu, abhiniropitattā vipākamanoviññāṇadhātu viññāṇacariyā rasesu. Phusanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā phoṭṭhabbesu, phusanaṭṭho kāyaviññāṇaṃ viññāṇacariyā phoṭṭhabbesu, phuṭṭhattā abhiniropanā vipākamanodhātu viññāṇacariyā phoṭṭhabbesu, abhiniropitattā vipākamanoviññāṇadhātu viññāṇacariyā phoṭṭhabbesu. Vijānanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā dhammesu, vijānanaṭṭho manoviññāṇaṃ viññāṇacariyā dhammesu, viññātattā abhiniropanā vipākamanodhātu viññāṇacariyā dhammesu, abhiniropitattā vipākamanoviññāṇadhātu viññāṇacariyā dhammesu.
६९. विञ्ञाणचरियाति केनट्ठेन विञ्ञाणचरिया? नीरागा चरतीति – विञ्ञाणचरिया। निद्दोसा चरतीति – विञ्ञाणचरिया। निम्मोहा चरतीति – विञ्ञाणचरिया। निम्माना चरतीति – विञ्ञाणचरिया। निद्दिट्ठि चरतीति – विञ्ञाणचरिया निउद्धच्चा चरतीति – विञ्ञाणचरिया। निब्बिचिकिच्छा चरतीति – विञ्ञाणचरिया। नानुसया चरतीति – विञ्ञाणचरिया। रागविप्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। दोसविप्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। मोहविप्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। मानविप्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। दिट्ठिविप्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। उद्धच्चविप्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। विचिकिच्छाविप्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। अनुसयविप्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। कुसलेहि कम्मेहि सम्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। अकुसलेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। सावज्जेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। अनवज्जेहि कम्मेहि सम्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। कण्हेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। सुक्केहि कम्मेहि सम्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। सुखुद्रयेहि कम्मेहि सम्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। दुक्खुद्रयेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। सुखविपाकेहि कम्मेहि सम्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। दुक्खविपाकेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता चरतीति – विञ्ञाणचरिया। विञ्ञाते चरतीति – विञ्ञाणचरिया। विञ्ञाणस्स एवरूपा चरिया होतीति – विञ्ञाणचरिया। पकतिपरिसुद्धमिदं चित्तं निक्किलेसट्ठेनाति – विञ्ञाणचरिया। अयं विञ्ञाणचरिया।
69.Viññāṇacariyāti kenaṭṭhena viññāṇacariyā? Nīrāgā caratīti – viññāṇacariyā. Niddosā caratīti – viññāṇacariyā. Nimmohā caratīti – viññāṇacariyā. Nimmānā caratīti – viññāṇacariyā. Niddiṭṭhi caratīti – viññāṇacariyā niuddhaccā caratīti – viññāṇacariyā. Nibbicikicchā caratīti – viññāṇacariyā. Nānusayā caratīti – viññāṇacariyā. Rāgavippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Dosavippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Mohavippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Mānavippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Diṭṭhivippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Uddhaccavippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Vicikicchāvippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Anusayavippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Kusalehi kammehi sampayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Akusalehi kammehi vippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Sāvajjehi kammehi vippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Anavajjehi kammehi sampayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Kaṇhehi kammehi vippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Sukkehi kammehi sampayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Sukhudrayehi kammehi sampayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Dukkhudrayehi kammehi vippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Sukhavipākehi kammehi sampayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Dukkhavipākehi kammehi vippayuttā caratīti – viññāṇacariyā. Viññāte caratīti – viññāṇacariyā. Viññāṇassa evarūpā cariyā hotīti – viññāṇacariyā. Pakatiparisuddhamidaṃ cittaṃ nikkilesaṭṭhenāti – viññāṇacariyā. Ayaṃ viññāṇacariyā.
कतमा अञ्ञाणचरिया? मनापियेसु रूपेसु रागस्स जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; रागस्स जवना अञ्ञाणचरिया। अमनापियेसु रूपेसु दोसस्स जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; दोसस्स जवना अञ्ञाणचरिया। तदुभयेन असमपेक्खनस्मिं वत्थुस्मिं मोहस्स जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; मोहस्स जवना अञ्ञाणचरिया। विनिबन्धस्स मानस्स जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; मानस्स जवना अञ्ञाणचरिया। परामट्ठाय दिट्ठिया जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; दिट्ठिया जवना अञ्ञाणचरिया। विक्खेपगतस्स उद्धच्चस्स जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; उद्धच्चस्स जवना अञ्ञाणचरिया। अनिट्ठङ्गताय विचिकिच्छाय जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; विचिकिच्छाय जवना अञ्ञाणचरिया। थामगतस्स अनुसयस्स जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया ; अनुसयस्स जवना अञ्ञाणचरिया।
Katamā aññāṇacariyā? Manāpiyesu rūpesu rāgassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; rāgassa javanā aññāṇacariyā. Amanāpiyesu rūpesu dosassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; dosassa javanā aññāṇacariyā. Tadubhayena asamapekkhanasmiṃ vatthusmiṃ mohassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; mohassa javanā aññāṇacariyā. Vinibandhassa mānassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; mānassa javanā aññāṇacariyā. Parāmaṭṭhāya diṭṭhiyā javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; diṭṭhiyā javanā aññāṇacariyā. Vikkhepagatassa uddhaccassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; uddhaccassa javanā aññāṇacariyā. Aniṭṭhaṅgatāya vicikicchāya javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; vicikicchāya javanā aññāṇacariyā. Thāmagatassa anusayassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā ; anusayassa javanā aññāṇacariyā.
मनापियेसु सद्देसु…पे॰… मनापियेसु गन्धेसु…पे॰… मनापियेसु रसेसु…पे॰… मनापियेसु फोट्ठब्बेसु…पे॰… मनापियेसु धम्मेसु रागस्स जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; रागस्स जवना अञ्ञाणचरिया। अमनापियेसु धम्मेसु दोसस्स जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; दोसस्स जवना अञ्ञाणचरिया। तदुभयेन असमपेक्खनस्मिं वत्थुस्मिं मोहस्स जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; मोहस्स जवना अञ्ञाणचरिया। विनिबन्धस्स मानस्स जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; मानस्स जवना अञ्ञाणचरिया। परामट्ठाय दिट्ठिया जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; दिट्ठिया जवना अञ्ञाणचरिया। विक्खेपगतस्स उद्धच्चस्स जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; उद्धच्चस्स जवना अञ्ञाणचरिया; अनिट्ठङ्गताय विचिकिच्छाय जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; विचिकिच्छाय जवना अञ्ञाणचरिया। थामगतस्स अनुसयस्स जवनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; अनुसयस्स जवना अञ्ञाणचरिया।
Manāpiyesu saddesu…pe… manāpiyesu gandhesu…pe… manāpiyesu rasesu…pe… manāpiyesu phoṭṭhabbesu…pe… manāpiyesu dhammesu rāgassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; rāgassa javanā aññāṇacariyā. Amanāpiyesu dhammesu dosassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; dosassa javanā aññāṇacariyā. Tadubhayena asamapekkhanasmiṃ vatthusmiṃ mohassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; mohassa javanā aññāṇacariyā. Vinibandhassa mānassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; mānassa javanā aññāṇacariyā. Parāmaṭṭhāya diṭṭhiyā javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; diṭṭhiyā javanā aññāṇacariyā. Vikkhepagatassa uddhaccassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; uddhaccassa javanā aññāṇacariyā; aniṭṭhaṅgatāya vicikicchāya javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; vicikicchāya javanā aññāṇacariyā. Thāmagatassa anusayassa javanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; anusayassa javanā aññāṇacariyā.
७०. अञ्ञाणचरियाति केनट्ठेन अञ्ञाणचरिया? सरागा चरतीति – अञ्ञाणचरिया। सदोसा चरतीति – अञ्ञाणचरिया। समोहा चरतीति – अञ्ञाणचरिया। समाना चरतीति – अञ्ञाणचरिया। सदिट्ठि चरतीति – अञ्ञाणचरिया। सउद्धच्चा चरतीति – अञ्ञाणचरिया। सविचिकिच्छा चरतीति – अञ्ञाणचरिया। सानुसया चरतीति – अञ्ञाणचरिया । रागसम्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। दोससम्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। मोहसम्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। मानसम्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया । दिट्ठिसम्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। उद्धच्चसम्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। विचिकिच्छासम्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। अनुसयसम्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। कुसलेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। अकुसलेहि कम्मेहि सम्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। सावज्जेहि कम्मेहि सम्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। अनवज्जेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया । कण्हेहि कम्मेहि सम्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। सुक्केहि कम्मेहि विप्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। सुखुद्रयेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। दुक्खुद्रयेहि कम्मेहि सम्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। सुखविपाकेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। दुक्खविपाकेहि कम्मेहि सम्पयुत्ता चरतीति – अञ्ञाणचरिया। अञ्ञाते चरतीति – अञ्ञाणचरिया। अञ्ञाणस्स एवरूपा चरिया होतीति – अञ्ञाणचरिया। अयं अञ्ञाणचरिया।
70.Aññāṇacariyāti kenaṭṭhena aññāṇacariyā? Sarāgā caratīti – aññāṇacariyā. Sadosā caratīti – aññāṇacariyā. Samohā caratīti – aññāṇacariyā. Samānā caratīti – aññāṇacariyā. Sadiṭṭhi caratīti – aññāṇacariyā. Sauddhaccā caratīti – aññāṇacariyā. Savicikicchā caratīti – aññāṇacariyā. Sānusayā caratīti – aññāṇacariyā . Rāgasampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Dosasampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Mohasampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Mānasampayuttā caratīti – aññāṇacariyā . Diṭṭhisampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Uddhaccasampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Vicikicchāsampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Anusayasampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Kusalehi kammehi vippayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Akusalehi kammehi sampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Sāvajjehi kammehi sampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Anavajjehi kammehi vippayuttā caratīti – aññāṇacariyā . Kaṇhehi kammehi sampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Sukkehi kammehi vippayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Sukhudrayehi kammehi vippayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Dukkhudrayehi kammehi sampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Sukhavipākehi kammehi vippayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Dukkhavipākehi kammehi sampayuttā caratīti – aññāṇacariyā. Aññāte caratīti – aññāṇacariyā. Aññāṇassa evarūpā cariyā hotīti – aññāṇacariyā. Ayaṃ aññāṇacariyā.
७१. कतमा ञाणचरिया? अनिच्चानुपस्सनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; अनिच्चानुपस्सना ञाणचरिया। दुक्खानुपस्सनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; दुक्खानुपस्सना ञाणचरिया। अनत्तानुपस्सनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; अनत्तानुपस्सना ञाणचरिया। निब्बिदानुपस्सनत्थाय…पे॰… विरागानुपस्सनत्थाय… निरोधानुपस्सनत्थाय… पटिनिस्सग्गानुपस्सनत्थाय… खयानुपस्सनत्थाय… वयानुपस्सनत्थाय… विपरिणामानुपस्सनत्थाय… अनिमित्तानुपस्सनत्थाय… अप्पणिहितानुपस्सनत्थाय… सुञ्ञतानुपस्सनत्थाय… अधिपञ्ञाधम्मानुपस्सनत्थाय… यथाभूतञाणदस्सनत्थाय… आदीनवानुपस्सनत्थाय… पटिसङ्खानुपस्सनत्थाय आवज्जनकिरियाब्याकता विञ्ञाणचरिया; पटिसङ्खानुपस्सना ञाणचरिया। विवट्टनानुपस्सना ञाणचरिया। सोतापत्तिमग्गो ञाणचरिया। सोतापत्तिफलसमापत्ति ञाणचरिया। सकदागामिमग्गो ञाणचरिया। सकदागामिफलसमापत्ति ञाणचरिया। अनागामिमग्गो ञाणचरिया। अनागामिफलसमापत्ति ञाणचरिया। अरहत्तमग्गो ञाणचरिया। अरहत्तफलसमापत्ति ञाणचरिया।
71. Katamā ñāṇacariyā? Aniccānupassanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; aniccānupassanā ñāṇacariyā. Dukkhānupassanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; dukkhānupassanā ñāṇacariyā. Anattānupassanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; anattānupassanā ñāṇacariyā. Nibbidānupassanatthāya…pe… virāgānupassanatthāya… nirodhānupassanatthāya… paṭinissaggānupassanatthāya… khayānupassanatthāya… vayānupassanatthāya… vipariṇāmānupassanatthāya… animittānupassanatthāya… appaṇihitānupassanatthāya… suññatānupassanatthāya… adhipaññādhammānupassanatthāya… yathābhūtañāṇadassanatthāya… ādīnavānupassanatthāya… paṭisaṅkhānupassanatthāya āvajjanakiriyābyākatā viññāṇacariyā; paṭisaṅkhānupassanā ñāṇacariyā. Vivaṭṭanānupassanā ñāṇacariyā. Sotāpattimaggo ñāṇacariyā. Sotāpattiphalasamāpatti ñāṇacariyā. Sakadāgāmimaggo ñāṇacariyā. Sakadāgāmiphalasamāpatti ñāṇacariyā. Anāgāmimaggo ñāṇacariyā. Anāgāmiphalasamāpatti ñāṇacariyā. Arahattamaggo ñāṇacariyā. Arahattaphalasamāpatti ñāṇacariyā.
ञाणचरियाति केनट्ठेन ञाणचरिया? नीरागा चरतीति – ञाणचरिया। निद्दोसा चरतीति – ञाणचरिया…पे॰… नानुसया चरतीति – ञाणचरिया। रागविप्पयुत्ता चरतीति – ञाणचरिया। दोसविप्पयुत्ता चरतीति – ञाणचरिया। मोहविप्पयुत्ता चरतीति – ञाणचरिया। मानविप्पयुत्ता…पे॰… दिट्ठिविप्पयुत्ता… उद्धच्चविप्पयुत्ता… विचिकिच्छाविप्पयुत्ता… अनुसयविप्पयुत्ता… कुसलेहि कम्मेहि सम्पयुत्ता… अकुसलेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता… सावज्जेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता… अनवज्जेहि कम्मेहि सम्पयुत्ता… कण्हेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता… सुक्केहि कम्मेहि सम्पयुत्ता… सुखुद्रयेहि कम्मेहि सम्पयुत्ता… दुक्खुद्रयेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता… सुखविपाकेहि कम्मेहि सम्पयुत्ता चरतीति – ञाणचरिया। दुक्खविपाकेहि कम्मेहि विप्पयुत्ता चरतीति – ञाणचरिया। ञाते चरतीति – ञाणचरिया । ञाणस्स एवरूपा चरिया होतीति – ञाणचरिया। अयं ञाणचरिया। अञ्ञा विञ्ञाणचरिया, अञ्ञा अञ्ञाणचरिया, अञ्ञा ञाणचरियाति। तं ञातट्ठेन ञाणं, पजाननट्ठेन पञ्ञा। तेन वुच्चति – ‘‘चरियाववत्थाने पञ्ञा चरियानानत्ते ञाणं’’।
Ñāṇacariyāti kenaṭṭhena ñāṇacariyā? Nīrāgā caratīti – ñāṇacariyā. Niddosā caratīti – ñāṇacariyā…pe… nānusayā caratīti – ñāṇacariyā. Rāgavippayuttā caratīti – ñāṇacariyā. Dosavippayuttā caratīti – ñāṇacariyā. Mohavippayuttā caratīti – ñāṇacariyā. Mānavippayuttā…pe… diṭṭhivippayuttā… uddhaccavippayuttā… vicikicchāvippayuttā… anusayavippayuttā… kusalehi kammehi sampayuttā… akusalehi kammehi vippayuttā… sāvajjehi kammehi vippayuttā… anavajjehi kammehi sampayuttā… kaṇhehi kammehi vippayuttā… sukkehi kammehi sampayuttā… sukhudrayehi kammehi sampayuttā… dukkhudrayehi kammehi vippayuttā… sukhavipākehi kammehi sampayuttā caratīti – ñāṇacariyā. Dukkhavipākehi kammehi vippayuttā caratīti – ñāṇacariyā. Ñāte caratīti – ñāṇacariyā . Ñāṇassa evarūpā cariyā hotīti – ñāṇacariyā. Ayaṃ ñāṇacariyā. Aññā viññāṇacariyā, aññā aññāṇacariyā, aññā ñāṇacariyāti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘cariyāvavatthāne paññā cariyānānatte ñāṇaṃ’’.
चरियानानत्तञाणनिद्देसो सत्तरसमो।
Cariyānānattañāṇaniddeso sattarasamo.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / पटिसम्भिदामग्ग-अट्ठकथा • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / १७. चरियानानत्तञाणनिद्देसवण्णना • 17. Cariyānānattañāṇaniddesavaṇṇanā
