| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ધમ્મસઙ્ગણી-અનુટીકા • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
ચતુબ્બિધાદિરૂપસઙ્ગહવણ્ણના
Catubbidhādirūpasaṅgahavaṇṇanā
૫૮૬. ચિત્તતો એવ સમુટ્ઠાતીતિ ચિત્તસમુટ્ઠાનન્તિ ઇમમેવ અત્થં ગહેત્વા ‘‘વિઞ્ઞત્તિદુકાદીહિ સમાનગતિકો ચિત્તસમુટ્ઠાનદુકો’’તિ વુત્તં . વિનિવત્તિતે હિ સામઞ્ઞે યં રૂપં જનકપચ્ચયેસુ ચિત્તતો સમુટ્ઠાતિ, તં ચિત્તતો એવ સમુટ્ઠાતીતિ. વિઞ્ઞત્તિદુકાદીહીતિ આદિ-સદ્દેન ચિત્તસહભુચિત્તાનુપરિવત્તિદુકે સઙ્ગણ્હાતિ. લબ્ભમાનોતિ યં તં રૂપં ઉપાદા, તં અત્થિ ચિત્તસમુટ્ઠાનં, અત્થિ ન ચિત્તસમુટ્ઠાનં. યં તં રૂપં નુપાદા, તં અત્થિ ચિત્તસમુટ્ઠાનં, અત્થિ ન ચિત્તસમુટ્ઠાનન્તિ એવં લબ્ભમાનો. સનિદસ્સનદુકાદીનન્તિ આદિ-સદ્દેન સપ્પટિઘમહાભૂતદુકાદયો સઙ્ગણ્હાતિ. તેનાતિ ચિત્તસમુટ્ઠાનદુકેન. તસ્સાતિ ચિત્તસમુટ્ઠાનદુકસ્સેવ. અઞ્ઞે પનાતિ વિઞ્ઞત્તિચિત્તસમુટ્ઠાનચિત્તસહભુચિત્તાનુપરિવત્તિદુકેહિ અઞ્ઞેપિ પકિણ્ણકદુકા.
586. Cittato eva samuṭṭhātīti cittasamuṭṭhānanti imameva atthaṃ gahetvā ‘‘viññattidukādīhi samānagatiko cittasamuṭṭhānaduko’’ti vuttaṃ . Vinivattite hi sāmaññe yaṃ rūpaṃ janakapaccayesu cittato samuṭṭhāti, taṃ cittato eva samuṭṭhātīti. Viññattidukādīhīti ādi-saddena cittasahabhucittānuparivattiduke saṅgaṇhāti. Labbhamānoti yaṃ taṃ rūpaṃ upādā, taṃ atthi cittasamuṭṭhānaṃ, atthi na cittasamuṭṭhānaṃ. Yaṃ taṃ rūpaṃ nupādā, taṃ atthi cittasamuṭṭhānaṃ, atthi na cittasamuṭṭhānanti evaṃ labbhamāno. Sanidassanadukādīnanti ādi-saddena sappaṭighamahābhūtadukādayo saṅgaṇhāti. Tenāti cittasamuṭṭhānadukena. Tassāti cittasamuṭṭhānadukasseva. Aññe panāti viññatticittasamuṭṭhānacittasahabhucittānuparivattidukehi aññepi pakiṇṇakadukā.
સદ્દાયતનસ્સ એકન્તતો અનુપાદિન્નત્તા ‘‘સોતસમ્ફસ્સારમ્મણદુકાદયો વજ્જેત્વા’’તિ વુત્તં. ચતુક્કા લબ્ભન્તીતિ યં તં રૂપં ઉપાદિન્નં, તં અત્થિ ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં, અત્થિ ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ નારમ્મણં. યં તં રૂપં અનુપાદિન્નં, તં અત્થિ ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં, અત્થિ ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ નારમ્મણન્તિ એવમાદયો સબ્બારમ્મણબાહિરાયતનાદિલબ્ભમાનદુકેહિ યોજનાયં ચતુક્કા લબ્ભન્તીતિ સમ્બન્ધો. અવસેસેહીતિ આરમ્મણબાહિરાયતનરૂપધાતુદુકાદિતો લબ્ભમાનદુકેહીતિ વુત્તદુકરાસિતો અવસેસેહિ. તેસન્તિ ઉપાદિન્નઉપાદિન્નુપાદાનિયચિત્તસમુટ્ઠાનદુકાનં. અઞ્ઞેસન્તિ ઉપાદિન્નદુકાદિતો અઞ્ઞેસં ઉપાદાદુકાદીનં. વત્થુદુકાદીહીતિ આદિ-સદ્દેન ચક્ખાયતનદુકાદયો સઙ્ગણ્હાતિ. એત્થાપિ અવસેસેહિ તેસં અઞ્ઞેસઞ્ચ યોજનાય ચતુક્કા ન લબ્ભન્તીતિ સમ્બન્ધો.
Saddāyatanassa ekantato anupādinnattā ‘‘sotasamphassārammaṇadukādayo vajjetvā’’ti vuttaṃ. Catukkā labbhantīti yaṃ taṃ rūpaṃ upādinnaṃ, taṃ atthi cakkhusamphassassa ārammaṇaṃ, atthi cakkhusamphassassa nārammaṇaṃ. Yaṃ taṃ rūpaṃ anupādinnaṃ, taṃ atthi cakkhusamphassassa ārammaṇaṃ, atthi cakkhusamphassassa nārammaṇanti evamādayo sabbārammaṇabāhirāyatanādilabbhamānadukehi yojanāyaṃ catukkā labbhantīti sambandho. Avasesehīti ārammaṇabāhirāyatanarūpadhātudukādito labbhamānadukehīti vuttadukarāsito avasesehi. Tesanti upādinnaupādinnupādāniyacittasamuṭṭhānadukānaṃ. Aññesanti upādinnadukādito aññesaṃ upādādukādīnaṃ. Vatthudukādīhīti ādi-saddena cakkhāyatanadukādayo saṅgaṇhāti. Etthāpi avasesehi tesaṃ aññesañca yojanāya catukkā na labbhantīti sambandho.
ચતુબ્બિધાદિરૂપસઙ્ગહવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Catubbidhādirūpasaṅgahavaṇṇanā niṭṭhitā.
ઉદ્દેસવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Uddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / ધમ્મસઙ્ગણીપાળિ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / માતિકા • Mātikā
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / અભિધમ્મપિટક (અટ્ઠકથા) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ધમ્મસઙ્ગણિ-અટ્ઠકથા • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / ચતુબ્બિધાદિરૂપસઙ્ગહા • Catubbidhādirūpasaṅgahā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ધમ્મસઙ્ગણી-મૂલટીકા • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ચતુબ્બિધાદિરૂપસઙ્ગહવણ્ણના • Catubbidhādirūpasaṅgahavaṇṇanā
