Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / နေတ္တိပ္ပကရဏ-ဋီကာ • Nettippakaraṇa-ṭīkā

    ၆. စတုဗ္ယူဟဟာရဝိဘင္ဂဝဏ္ဏနာ

    6. Catubyūhahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ၂၅. ဟာရာနန္တိ နိဒ္ဓာရဏေ သာမိဝစနံ။ ဟာရေသု ဣမသ္သ စတုဗ္ယူဟဟာရသ္သ ဝိသေသတော သုတ္တသ္သ ဗ္ယဉ္ဇနဝိစယဘာဝတောတိ ယောဇနာ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဗ္ယဉ္ဇန။ပေ.။ ဒသ္သေတီ’’တိ။ ယာယာတိ နိရုတ္တိယာ။

    25.Hārānanti niddhāraṇe sāmivacanaṃ. Hāresu imassa catubyūhahārassa visesato suttassa byañjanavicayabhāvatoti yojanā. Tena vuttaṃ ‘‘byañjana…pe… dassetī’’ti. Yāyāti niruttiyā.

    ယထာရဟန္တိ သံဝဏ္ဏိယမာနေ သုတ္တေ ယံ ယံ အရဟတိ နိဗ္ဗစနံ ဝတ္တုံ, တံတံလောကသမညာနုရောဓေနေဝ။ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒာ သမ္ပာဒေတ္ဝာ ပစ္ဆာ သစ္စာဘိသမယံ ပာပုဏာတီတိ အာဟ ‘‘သမ္မုတိ။ပေ.။ ဟောတီ’’တိ, တံတံပညတ္တိဂ္ဂဟဏမုခေန ပရမတ္ထဂ္ဂဟဏံ ဟောတီတိ ဧဝံ ဝာ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။

    Yathārahanti saṃvaṇṇiyamāne sutte yaṃ yaṃ arahati nibbacanaṃ vattuṃ, taṃtaṃlokasamaññānurodheneva. Pubbabhāgapaṭipadā sampādetvā pacchā saccābhisamayaṃ pāpuṇātīti āha ‘‘sammuti…pe… hotī’’ti, taṃtaṃpaññattiggahaṇamukhena paramatthaggahaṇaṃ hotīti evaṃ vā iminā sambandho.

    ယမိဒံ အနိန္ဒ္ရိယဗဒ္ဓရူပသန္တာနံ သန္ဓာယ ‘‘ဥဘယမန္တရေနာ’’တိ ဣဓ ဝုတ္တံ။ ဩတရဏဟာရေ (နေတ္တိ. အဋ္ဌ. ၄၂ အာဒယော) ပနသ္သ ဒ္ဝာရပ္ပဝတ္တဖသ္သာဒိဓမ္မေ သန္ဓာယ ဝုတ္တဘာဝံ ဒသ္သေတုံ ‘‘ဥဘယမန္တရေနာတိ ဖသ္သသမုဒိတေသု ဓမ္မေသူ’’တိ အတ္ထော ဝုတ္တော။ အဋ္ဌကထာစရိယာ ပနာဟု ‘‘အန္တရေနာတိ ဝစနံ ပန ဝိကပ္ပန္တရဒီပန’’န္တိ။ တသ္မာ အယမေတ္ထ အတ္ထော – န ဣမံ လောကံ, န ဟုရံ လောကံ, အထ ခော ဥဘယမန္တရေနာတိ။ အပရော ဝိကပ္ပော – ဥဘယမန္တရေနာတိ ဝာ ဝစနံ ဝိကပ္ပန္တရာဘာဝဒီပနံ။ တသ္သတ္ထော – န ဣမံ လောကံ, န ဟုရံ လောကံ နိသ္သာယ ဈာယတိ ဈာယီ, ဥဘယမန္တရေန ပန အညံ ဌာနံ အတ္ထီတိ။

    Yamidaṃ anindriyabaddharūpasantānaṃ sandhāya ‘‘ubhayamantarenā’’ti idha vuttaṃ. Otaraṇahāre (netti. aṭṭha. 42 ādayo) panassa dvārappavattaphassādidhamme sandhāya vuttabhāvaṃ dassetuṃ ‘‘ubhayamantarenāti phassasamuditesu dhammesū’’ti attho vutto. Aṭṭhakathācariyā panāhu ‘‘antarenāti vacanaṃ pana vikappantaradīpana’’nti. Tasmā ayamettha attho – na imaṃ lokaṃ, na huraṃ lokaṃ, atha kho ubhayamantarenāti. Aparo vikappo – ubhayamantarenāti vā vacanaṃ vikappantarābhāvadīpanaṃ. Tassattho – na imaṃ lokaṃ, na huraṃ lokaṃ nissāya jhāyati jhāyī, ubhayamantarena pana aññaṃ ṭhānaṃ atthīti.

    ယေပိ စ ‘‘အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ, သမ္ဘဝေသီ’’တိ စ ဣမေသံ သုတ္တပဒာနံ အတ္ထံ မိစ္ဆာ ဂဟေတ္ဝာ အတ္ထိ ဧဝ အန္တရာဘဝောတိ ဝဒန္တိ, တေပိ ယသ္မာ အဝိဟာဒီသု တတ္ထ တတ္ထ အာယုဝေမဇ္ဈံ အနတိက္ကမိတ္ဝာ အန္တရာ အဂ္ဂမဂ္ဂာဓိဂမေန အနဝသေသကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗာယန္တီတိ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ, န အန္တရာဘဝဘူတောတိ ပုရိမသ္သ သုတ္တပဒသ္သ အတ္ထော။ ပစ္ဆိမသ္သ စ ယေ ဘူတာ ဧဝ, န ပုန ဘဝိသ္သန္တိ, တေ ဟိ (ကထာ. အနုဋီ. ၅၀၇) ခီဏာသဝာ, ပုရိမပဒေဟိ ‘‘ဘူတာ’’တိ ဝုတ္တာ။ တဗ္ဗိပရီတတာယ သမ္ဘဝံ ဧသန္တီတိ သမ္ဘဝေသိနော။ အပ္ပဟီနဘဝသံယောဇနတ္တာ သေက္ခာ, ပုထုဇ္ဇနာ စ။ စတူသု ဝာ ယောနီသု အဏ္ဍဇဇလာဗုဇသတ္တာ ယာဝ အဏ္ဍကောသံ, ဝတ္ထိကောသဉ္စ န ဘိန္ဒန္တိ, တာဝ သမ္ဘဝေသီ နာမ။ အဏ္ဍကောသတော, ဝတ္ထိကောသတော စ ဗဟိ နိက္ခန္တာ ဘူတာ နာမ။ သံသေဒဇဩပပာတိကာ စ ပဌမစိတ္တက္ခဏေ သမ္ဘဝေသီ နာမ, ဒုတိယစိတ္တက္ခဏတော ပဋ္ဌာယ ဘူတာ နာမ။ ယေန ဝာ ဣရိယာပထေန ဇာယန္တိ, ယာဝ တတော အညံ န ပာပုဏန္တိ, တာဝ သမ္ဘဝေသီ, တတော ပရံ ဘူတာတိ အတ္ထော, တသ္မာ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ သတိ ဟိ ဥဇုကေ ပာဠိအနုဂတေ အတ္ထေ ကိံ အနိဒ္ဓာရိတသာမတ္ထိယေန အန္တရာဘဝေန အတ္တဘာဝပရိကပ္ပိတေန ပယောဇနန္တိ။

    Yepi ca ‘‘antarāparinibbāyī, sambhavesī’’ti ca imesaṃ suttapadānaṃ atthaṃ micchā gahetvā atthi eva antarābhavoti vadanti, tepi yasmā avihādīsu tattha tattha āyuvemajjhaṃ anatikkamitvā antarā aggamaggādhigamena anavasesakilesaparinibbānena parinibbāyantīti antarāparinibbāyī, na antarābhavabhūtoti purimassa suttapadassa attho. Pacchimassa ca ye bhūtā eva, na puna bhavissanti, te hi (kathā. anuṭī. 507) khīṇāsavā, purimapadehi ‘‘bhūtā’’ti vuttā. Tabbiparītatāya sambhavaṃ esantīti sambhavesino. Appahīnabhavasaṃyojanattā sekkhā, puthujjanā ca. Catūsu vā yonīsu aṇḍajajalābujasattā yāva aṇḍakosaṃ, vatthikosañca na bhindanti, tāva sambhavesī nāma. Aṇḍakosato, vatthikosato ca bahi nikkhantā bhūtā nāma. Saṃsedajaopapātikā ca paṭhamacittakkhaṇe sambhavesī nāma, dutiyacittakkhaṇato paṭṭhāya bhūtā nāma. Yena vā iriyāpathena jāyanti, yāva tato aññaṃ na pāpuṇanti, tāva sambhavesī, tato paraṃ bhūtāti attho, tasmā natthīti paṭikkhipitabbaṃ. Sati hi ujuke pāḷianugate atthe kiṃ aniddhāritasāmatthiyena antarābhavena attabhāvaparikappitena payojananti.

    ယံ ပန ယေ ‘‘သန္တာနဝသေန ပဝတ္တမာနာနံ ဓမ္မာနံ အဝိစ္ဆေဒေန ဒေသန္တရေသု ပာတုဘာဝော ဒိဋ္ဌော။ ယထာ တံ ဝီဟိအာဒိအဝိညာဏကသန္တာနေ, ဧဝံ သဝိညာဏကသန္တာနေပိ အဝိစ္ဆေဒေန ဒေသန္တရေသု ပာတုဘာဝေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ အယဉ္စ နယော သတိ အန္တရာဘဝေ ယုဇ္ဇတိ, နာညထာ’’တိ ယုတ္တိံ ဝဒန္တိ။ တေဟိ ဣဒ္ဓိမတော စေတောဝသိပ္ပတ္တသ္သ စိတ္တာနုဂတိကံ ကာယံ အဓိဋ္ဌဟန္တသ္သ ခဏေန ဗ္ရဟ္မလောကတော ဣဓူပသင္ကမနေ, ဣတော ဝာ ဗ္ရဟ္မလောကဂမနေ ယုတ္တိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ ယဒိ သဗ္ဗတ္ထေဝ ဝိစ္ဆိန္နဒေသေ ဓမ္မာနံ ပဝတ္တိ န ဣစ္ဆိတာ, ယဒိပိ သိယာ ‘‘ဣဒ္ဓိဝိသယော အစိန္တေယ္ယော’’တိ, တံ ဣဓာပိ သမာနံ ‘‘ကမ္မဝိပာကော အစိန္တေယ္ယော’’တိ ဝစနတော, တသ္မာ တံ တေသံ မတိမတ္တမေဝ။ အစိန္တေယ္ယသဘာဝာ ဟိ သဘာဝဓမ္မာ, တေ ကတ္ထစိ ပစ္စယဝိသေသေန ဝိစ္ဆိန္နဒေသေ ပာတုဘဝန္တိ, ကတ္ထစိ အဝိစ္ဆိန္နဒေသေ စ။ တထာ ဟိ မုခဃောသာဒီဟိ အညသ္မိံ ဒေသေ အာဒာသပဗ္ဗတပ္ပဒေသာဒိကေ ပဋိဗိမ္ဗပဋိဃောသာဒိကံ ပစ္စယုပ္ပန္နံ နိဗ္ဗတ္တမာနံ ဒိသ္သတိ, တသ္မာ န သဗ္ဗံ သဗ္ဗတ္ထ ဥပနေတဗ္ဗန္တိ အယမေတ္ထ သင္ခေပော။ ဝိတ္ထာရတော ပန ပဋိဗိမ္ဗသ္သ ဥဒာဟရဏဘာဝသာဓနာဒိကော အန္တရာဘဝဝိစာရော ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏသ္သဋီကာယံ (ကထာ. အနုဋီ. ၅၀၇) ဂဟေတဗ္ဗော။

    Yaṃ pana ye ‘‘santānavasena pavattamānānaṃ dhammānaṃ avicchedena desantaresu pātubhāvo diṭṭho. Yathā taṃ vīhiādiaviññāṇakasantāne, evaṃ saviññāṇakasantānepi avicchedena desantaresu pātubhāvena bhavitabbaṃ. Ayañca nayo sati antarābhave yujjati, nāññathā’’ti yuttiṃ vadanti. Tehi iddhimato cetovasippattassa cittānugatikaṃ kāyaṃ adhiṭṭhahantassa khaṇena brahmalokato idhūpasaṅkamane, ito vā brahmalokagamane yutti vattabbā. Yadi sabbattheva vicchinnadese dhammānaṃ pavatti na icchitā, yadipi siyā ‘‘iddhivisayo acinteyyo’’ti, taṃ idhāpi samānaṃ ‘‘kammavipāko acinteyyo’’ti vacanato, tasmā taṃ tesaṃ matimattameva. Acinteyyasabhāvā hi sabhāvadhammā, te katthaci paccayavisesena vicchinnadese pātubhavanti, katthaci avicchinnadese ca. Tathā hi mukhaghosādīhi aññasmiṃ dese ādāsapabbatappadesādike paṭibimbapaṭighosādikaṃ paccayuppannaṃ nibbattamānaṃ dissati, tasmā na sabbaṃ sabbattha upanetabbanti ayamettha saṅkhepo. Vitthārato pana paṭibimbassa udāharaṇabhāvasādhanādiko antarābhavavicāro kathāvatthuppakaraṇassaṭīkāyaṃ (kathā. anuṭī. 507) gahetabbo.

    အပရေ ပန ‘‘ဣဓာတိ ကာမဘဝော, ဟုရန္တိ အရူပဘဝော, ဥဘယမန္တရေနာတိ ရူပဘဝော ဝုတ္တော’’တိ ဝဒန္တိ, ‘‘ဣဓာတိ ပစ္စယဓမ္မာ, ဟုရန္တိ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာ, ဥဘယမန္တရေနာတိ ပဏ္ဏတ္တိဓမ္မာ ဝုတ္တာ’’တိ စ ဝဒန္တိ, တံ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု နတ္ထိ, တသ္မာ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဝသိဋ္ဌံ ရူပန္တိ အာပောဓာတုအာကာသဓာတူဟိ သဒ္ဓိံ လက္ခဏရူပာနိ, ဩဇဉ္စ သန္ဓာယာဟ အနိန္ဒ္ရိယဗဒ္ဓရူပသ္သ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ တသ္သ ခီဏာသဝသ္သ တံ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ စိတ္တံ န ဇာနန္တိ န ဉာယန္တိ ‘‘ဈာယမာနာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ သေသံ သုဝိညေယ္ယမေဝ။

    Apare pana ‘‘idhāti kāmabhavo, huranti arūpabhavo, ubhayamantarenāti rūpabhavo vutto’’ti vadanti, ‘‘idhāti paccayadhammā, huranti paccayuppannadhammā, ubhayamantarenāti paṇṇattidhammā vuttā’’ti ca vadanti, taṃ sabbaaṭṭhakathāsu natthi, tasmā vuttanayeneva attho veditabbo. Avasiṭṭhaṃ rūpanti āpodhātuākāsadhātūhi saddhiṃ lakkhaṇarūpāni, ojañca sandhāyāha anindriyabaddharūpassa adhippetattā. Tassa khīṇāsavassa taṃ nibbānārammaṇaṃ cittaṃ na jānanti na ñāyanti ‘‘jhāyamānā’’ti vuttattā. Sesaṃ suviññeyyameva.

    စတုဗ္ယူဟဟာရဝိဘင္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Catubyūhahāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / နေတ္တိပ္ပကရဏပာဠိ • Nettippakaraṇapāḷi / ၆. စတုဗ္ယူဟဟာရဝိဘင္ဂော • 6. Catubyūhahāravibhaṅgo

    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / နေတ္တိပ္ပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ၆. စတုဗ္ယူဟဟာရဝိဘင္ဂဝဏ္ဏနာ • 6. Catubyūhahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (ဋီကာ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / နေတ္တိဝိဘာဝိနီ • Nettivibhāvinī / ၆. စတုဗ္ယူဟဟာရဝိဘင္ဂဝိဘာဝနာ • 6. Catubyūhahāravibhaṅgavibhāvanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact