| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣಪಾಳಿ • Nettippakaraṇapāḷi |
೬. ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರವಿಭಙ್ಗೋ
6. Catubyūhahāravibhaṅgo
೨೫. ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಚತುಬ್ಯೂಹೋ ಹಾರೋ? ‘‘ನೇರುತ್ತಮಧಿಪ್ಪಾಯೋ’’ತಿ ಅಯಂ। ಬ್ಯಞ್ಜನೇನ ಸುತ್ತಸ್ಸ ನೇರುತ್ತಞ್ಚ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಚ ನಿದಾನಞ್ಚ ಪುಬ್ಬಾಪರಸನ್ಧಿ ಚ ಗವೇಸಿತಬ್ಬೋ । ತತ್ಥ ಕತಮಂ ನೇರುತ್ತಂ, ಯಾ ನಿರುತ್ತಿಪದಸಂಹಿತಾ, ಯಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ನಾಮಸೋ ಞಾಣಂ। ಯದಾ ಹಿ ಭಿಕ್ಖು ಅತ್ಥಸ್ಸ ಚ ನಾಮಂ ಜಾನಾತಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ನಾಮಂ ಜಾನಾತಿ, ತಥಾ ತಥಾ ನಂ ಅಭಿನಿರೋಪೇತಿ। ಅಯಞ್ಚ ವುಚ್ಚತಿ ಅತ್ಥಕುಸಲೋ ಧಮ್ಮಕುಸಲೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಕುಸಲೋ ನಿರುತ್ತಿಕುಸಲೋ ಪುಬ್ಬಾಪರಕುಸಲೋ ದೇಸನಾಕುಸಲೋ ಅತೀತಾಧಿವಚನಕುಸಲೋ ಅನಾಗತಾಧಿವಚನಕುಸಲೋ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾಧಿವಚನಕುಸಲೋ ಇತ್ಥಾಧಿವಚನಕುಸಲೋ ಪುರಿಸಾಧಿವಚನಕುಸಲೋ ನಪುಂಸಕಾಧಿವಚನಕುಸಲೋ ಏಕಾಧಿವಚನಕುಸಲೋ ಅನೇಕಾಧಿವಚನಕುಸಲೋ, ಏವಂ ಸಬ್ಬಾನಿ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ ಜನಪದನಿರುತ್ತಾನಿ ಸಬ್ಬಾ ಚ ಜನಪದನಿರುತ್ತಿಯೋ। ಅಯಂ ನಿರುತ್ತಿಪದಸಂಹಿತಾ।
25. Tattha katamo catubyūho hāro? ‘‘Neruttamadhippāyo’’ti ayaṃ. Byañjanena suttassa neruttañca adhippāyo ca nidānañca pubbāparasandhi ca gavesitabbo . Tattha katamaṃ neruttaṃ, yā niruttipadasaṃhitā, yaṃ dhammānaṃ nāmaso ñāṇaṃ. Yadā hi bhikkhu atthassa ca nāmaṃ jānāti, dhammassa ca nāmaṃ jānāti, tathā tathā naṃ abhiniropeti. Ayañca vuccati atthakusalo dhammakusalo byañjanakusalo niruttikusalo pubbāparakusalo desanākusalo atītādhivacanakusalo anāgatādhivacanakusalo paccuppannādhivacanakusalo itthādhivacanakusalo purisādhivacanakusalo napuṃsakādhivacanakusalo ekādhivacanakusalo anekādhivacanakusalo, evaṃ sabbāni kātabbāni janapadaniruttāni sabbā ca janapadaniruttiyo. Ayaṃ niruttipadasaṃhitā.
೨೬. ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ?
26. Tattha katamo adhippāyo?
‘‘ಧಮ್ಮೋ ಹವೇ ರಕ್ಖತಿ ಧಮ್ಮಚಾರಿಂ, ಛತ್ತಂ ಮಹನ್ತಂ ಯಥ ವಸ್ಸಕಾಲೇ 1।
‘‘Dhammo have rakkhati dhammacāriṃ, chattaṃ mahantaṃ yatha vassakāle 2;
ಏಸಾನಿಸಂಸೋ ಧಮ್ಮೇ ಸುಚಿಣ್ಣೇ, ನ ದುಗ್ಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ಧಮ್ಮಚಾರೀ’’ತಿ॥
Esānisaṃso dhamme suciṇṇe, na duggatiṃ gacchati dhammacārī’’ti.
ಇಧ ಭಗವತೋ ಕೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ? ಯೇ ಅಪಾಯೇಹಿ ಪರಿಮುಚ್ಚಿತುಕಾಮಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ಧಮ್ಮಚಾರಿನೋ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಏತ್ಥ ಭಗವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Idha bhagavato ko adhippāyo? Ye apāyehi parimuccitukāmā bhavissanti, te dhammacārino bhavissantīti ayaṃ ettha bhagavato adhippāyo.
‘‘ಚೋರೋ ಯಥಾ ಸನ್ಧಿಮುಖೇ ಗಹೀತೋ, ಸಕಮ್ಮುನಾ ಹಞ್ಞತಿ 3 ಬಜ್ಝತೇ ಚ।
‘‘Coro yathā sandhimukhe gahīto, sakammunā haññati 4 bajjhate ca;
ಏವಂ ಅಯಂ ಪೇಚ್ಚ ಪಜಾ ಪರತ್ಥ, ಸಕಮ್ಮುನಾ ಹಞ್ಞತಿ 5 ಬಜ್ಝತೇ ಚಾ’’ತಿ॥
Evaṃ ayaṃ pecca pajā parattha, sakammunā haññati 6 bajjhate cā’’ti.
ಇಧ ಭಗವತೋ ಕೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ? ಸಞ್ಚೇತನಿಕಾನಂ ಕತಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಉಪಚಿತಾನಂ ದುಕ್ಖವೇದನೀಯಾನಂ ಅನಿಟ್ಠಂ ಅಸಾತಂ ವಿಪಾಕಂ ಪಚ್ಚನುಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅಯಂ ಏತ್ಥ ಭಗವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Idha bhagavato ko adhippāyo? Sañcetanikānaṃ katānaṃ kammānaṃ upacitānaṃ dukkhavedanīyānaṃ aniṭṭhaṃ asātaṃ vipākaṃ paccanubhavissatīti ayaṃ ettha bhagavato adhippāyo.
ಅತ್ತನೋ ಸುಖಮೇಸಾನೋ, ಪೇಚ್ಚ ಸೋ ನ ಲಭತೇ ಸುಖ’’ನ್ತಿ॥
Attano sukhamesāno, pecca so na labhate sukha’’nti.
ಇಧ ಭಗವತೋ ಕೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ? ಯೇ ಸುಖೇನ ಅತ್ಥಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ 9 ನ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಏತ್ಥ ಭಗವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Idha bhagavato ko adhippāyo? Ye sukhena atthikā bhavissanti, te pāpakammaṃ 10 na karissantīti ayaṃ ettha bhagavato adhippāyo.
‘‘ಮಿದ್ಧೀ 11 ಯದಾ ಹೋತಿ ಮಹಗ್ಘಸೋ ಚ, ನಿದ್ದಾಯಿತಾ ಸಮ್ಪರಿವತ್ತಸಾಯೀ।
‘‘Middhī 12 yadā hoti mahagghaso ca, niddāyitā samparivattasāyī;
ಮಹಾವರಾಹೋವ ನಿವಾಪಪುಟ್ಠೋ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಗಬ್ಭಮುಪೇತಿ ಮನ್ದೋ’’ತಿ॥
Mahāvarāhova nivāpapuṭṭho, punappunaṃ gabbhamupeti mando’’ti.
ಇಧ ಭಗವತೋ ಕೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ? ಯೇ ಜರಾಮರಣೇನ ಅಟ್ಟಿಯಿತುಕಾಮಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞುನೋ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರಾ ಪುಬ್ಬರತ್ತಾಪರರತ್ತಂ ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತಾ ವಿಪಸ್ಸಕಾ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಗಾರವಾ ಚ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ಥೇರೇಸು ನವೇಸು ಮಜ್ಝಿಮೇಸೂತಿ ಅಯಂ ಏತ್ಥ ಭಗವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Idha bhagavato ko adhippāyo? Ye jarāmaraṇena aṭṭiyitukāmā bhavissanti, te bhavissanti bhojane mattaññuno indriyesu guttadvārā pubbarattāpararattaṃ jāgariyānuyogamanuyuttā vipassakā kusalesu dhammesu sagāravā ca sabrahmacārīsu theresu navesu majjhimesūti ayaṃ ettha bhagavato adhippāyo.
ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ನ ಮೀಯನ್ತಿ, ಯೇ ಪಮತ್ತಾ ಯಥಾ ಮತಾ’’ತಿ॥
Appamattā na mīyanti, ye pamattā yathā matā’’ti.
ಇಧ ಭಗವತೋ ಕೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ? ಯೇ ಅಮತಪರಿಯೇಸನಂ ಪರಿಯೇಸಿತುಕಾಮಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಏತ್ಥ ಭಗವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅಯಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Idha bhagavato ko adhippāyo? Ye amatapariyesanaṃ pariyesitukāmā bhavissanti, te appamattā viharissantīti ayaṃ ettha bhagavato adhippāyo. Ayaṃ adhippāyo.
೨೭. ತತ್ಥ ಕತಮಂ ನಿದಾನಂ? ಯಥಾ ಸೋ ಧನಿಯೋ ಗೋಪಾಲಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಆಹ –
27. Tattha katamaṃ nidānaṃ? Yathā so dhaniyo gopālako bhagavantaṃ āha –
‘‘ನನ್ದತಿ ಪುತ್ತೇಹಿ ಪುತ್ತಿಮಾ, ಗೋಮಾ 15 ಗೋಹಿ ತಥೇವ ನನ್ದತಿ।
‘‘Nandati puttehi puttimā, gomā 16 gohi tatheva nandati;
ಉಪಧೀ ಹಿ ನರಸ್ಸ ನನ್ದನಾ, ನ ಹಿ ಸೋ ನನ್ದತಿ ಯೋ ನಿರೂಪಧೀ’’ತಿ॥
Upadhī hi narassa nandanā, na hi so nandati yo nirūpadhī’’ti.
ಭಗವಾ ಆಹ –
Bhagavā āha –
‘‘ಸೋಚತಿ ಪುತ್ತೇಹಿ ಪುತ್ತಿಮಾ, ಗೋಪಿಕೋ 17 ಗೋಹಿ ತಥೇವ ಸೋಚತಿ।
‘‘Socati puttehi puttimā, gopiko 18 gohi tatheva socati;
ಉಪಧೀ ಹಿ ನರಸ್ಸ ಸೋಚನಾ, ನ ಹಿ ಸೋ ಸೋಚತಿ ಯೋ ನಿರೂಪಧೀ’’ತಿ॥
Upadhī hi narassa socanā, na hi so socati yo nirūpadhī’’ti.
ಇಮಿನಾ ವತ್ಥುನಾ ಇಮಿನಾ ನಿದಾನೇನ ಏವಂ ಞಾಯತಿ ‘‘ಇಧ ಭಗವಾ ಬಾಹಿರಂ ಪರಿಗ್ಗಹಂ ಉಪಧಿ ಆಹಾ’’ತಿ। ಯಥಾ ಚ ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಗಿಜ್ಝಕೂಟಾ ಪಬ್ಬತಾ ಪುಥುಸಿಲಂ ಪಾತೇಸಿ, ಭಗವಾ ಆಹ –
Iminā vatthunā iminā nidānena evaṃ ñāyati ‘‘idha bhagavā bāhiraṃ pariggahaṃ upadhi āhā’’ti. Yathā ca māro pāpimā gijjhakūṭā pabbatā puthusilaṃ pātesi, bhagavā āha –
ನೇವ ಸಮ್ಮಾವಿಮುತ್ತಾನಂ, ಬುದ್ಧಾನಂ ಅತ್ಥಿ ಇಞ್ಜಿತಂ॥
Neva sammāvimuttānaṃ, buddhānaṃ atthi iñjitaṃ.
ನಭಂ ಫಲೇಯ್ಯಪ್ಪಥವೀ ಚಲೇಯ್ಯ, ಸಬ್ಬೇವ ಪಾಣಾ ಉದ ಸನ್ತಸೇಯ್ಯುಂ।
Nabhaṃ phaleyyappathavī caleyya, sabbeva pāṇā uda santaseyyuṃ;
ಸಲ್ಲಮ್ಪಿ ಚೇ ಉರಸಿ ಕಮ್ಪಯೇಯ್ಯುಂ 21, ಉಪಧೀಸು ತಾಣಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ ಬುದ್ಧಾ’’ತಿ॥
Sallampi ce urasi kampayeyyuṃ 22, upadhīsu tāṇaṃ na karonti buddhā’’ti.
ಇಮಿನಾ ವತ್ಥುನಾ ಇಮಿನಾ ನಿದಾನೇನ ಏವಂ ಞಾಯತಿ ‘‘ಇಧ ಭಗವಾ ಕಾಯಂ ಉಪಧಿಂ ಆಹಾ’’ತಿ। ಯಥಾ ಚಾಹ –
Iminā vatthunā iminā nidānena evaṃ ñāyati ‘‘idha bhagavā kāyaṃ upadhiṃ āhā’’ti. Yathā cāha –
‘‘ನ ತಂ ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಮಾಹು ಧೀರಾ, ಯದಾಯಸಂ ದಾರುಜಪಬ್ಬಜಞ್ಚ 23।
‘‘Na taṃ daḷhaṃ bandhanamāhu dhīrā, yadāyasaṃ dārujapabbajañca 24;
ಸಾರತ್ತರತ್ತಾ ಮಣಿಕುಣ್ಡಲೇಸು, ಪುತ್ತೇಸು ದಾರೇಸು ಚ ಯಾ ಅಪೇಕ್ಖಾ’’ತಿ॥
Sārattarattā maṇikuṇḍalesu, puttesu dāresu ca yā apekkhā’’ti.
ಇಮಿನಾ ವತ್ಥುನಾ ಇಮಿನಾ ನಿದಾನೇನ ಏವಂ ಞಾಯತಿ ‘‘ಇಧ ಭಗವಾ ಬಾಹಿರೇಸು ವತ್ಥೂಸು ತಣ್ಹಂ ಆಹಾ’’ತಿ। ಯಥಾ ಚಾಹ –
Iminā vatthunā iminā nidānena evaṃ ñāyati ‘‘idha bhagavā bāhiresu vatthūsu taṇhaṃ āhā’’ti. Yathā cāha –
‘‘ಏತಂ ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಮಾಹು ಧೀರಾ, ಓಹಾರಿನಂ ಸಿಥಿಲಂ ದುಪ್ಪಮುಞ್ಚಂ।
‘‘Etaṃ daḷhaṃ bandhanamāhu dhīrā, ohārinaṃ sithilaṃ duppamuñcaṃ;
ಏತಮ್ಪಿ ಛೇತ್ವಾನ ಪರಿಬ್ಬಜನ್ತಿ, ಅನಪೇಕ್ಖಿನೋ ಕಾಮಸುಖಂ ಪಹಾಯಾ’’ತಿ॥
Etampi chetvāna paribbajanti, anapekkhino kāmasukhaṃ pahāyā’’ti.
ಇಮಿನಾ ವತ್ಥುನಾ ಇಮಿನಾ ನಿದಾನೇನ ಏವಂ ಞಾಯತಿ ‘‘ಇಧ ಭಗವಾ ಬಾಹಿರವತ್ಥುಕಾಯ ತಣ್ಹಾಯ ಪಹಾನಂ ಆಹಾ’’ತಿ। ಯಥಾ ಚಾಹ –
Iminā vatthunā iminā nidānena evaṃ ñāyati ‘‘idha bhagavā bāhiravatthukāya taṇhāya pahānaṃ āhā’’ti. Yathā cāha –
‘‘ಆತುರಂ ಅಸುಚಿಂ ಪೂತಿಂ, ದುಗ್ಗನ್ಧಂ ದೇಹನಿಸ್ಸಿತಂ।
‘‘Āturaṃ asuciṃ pūtiṃ, duggandhaṃ dehanissitaṃ;
ಪಗ್ಘರನ್ತಂ ದಿವಾ ರತ್ತಿಂ, ಬಾಲಾನಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ’’ನ್ತಿ॥
Paggharantaṃ divā rattiṃ, bālānaṃ abhinandita’’nti.
ಇಮಿನಾ ವತ್ಥುನಾ ಇಮಿನಾ ನಿದಾನೇನ ಏವಂ ಞಾಯತಿ ‘‘ಇಧ ಭಗವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕವತ್ಥುಕಾಯ ತಣ್ಹಾಯ ಪಹಾನಂ ಆಹಾ’’ತಿ। ಯಥಾ ಚಾಹ –
Iminā vatthunā iminā nidānena evaṃ ñāyati ‘‘idha bhagavā ajjhattikavatthukāya taṇhāya pahānaṃ āhā’’ti. Yathā cāha –
‘‘ಉಚ್ಛಿನ್ದ 25 ಸಿನೇಹಮತ್ತನೋ, ಕುಮುದಂ ಸಾರದಿಕಂವ ಪಾಣಿನಾ।
‘‘Ucchinda 26 sinehamattano, kumudaṃ sāradikaṃva pāṇinā;
ಸನ್ತಿಮಗ್ಗಮೇವ ಬ್ರೂಹಯ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಸುಗತೇನ ದೇಸಿತ’’ನ್ತಿ॥
Santimaggameva brūhaya, nibbānaṃ sugatena desita’’nti.
ಇಮಿನಾ ವತ್ಥುನಾ ಇಮಿನಾ ನಿದಾನೇನ ಏವಂ ಞಾಯತಿ ‘‘ಇಧ ಭಗವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕವತ್ಥುಕಾಯ ತಣ್ಹಾಯ ಪಹಾನಂ ಆಹಾ’’ತಿ। ಇದಂ ನಿದಾನಂ।
Iminā vatthunā iminā nidānena evaṃ ñāyati ‘‘idha bhagavā ajjhattikavatthukāya taṇhāya pahānaṃ āhā’’ti. Idaṃ nidānaṃ.
ತತ್ಥ ಕತಮೋ ಪುಬ್ಬಾಪರಸನ್ಧಿ। ಯಥಾಹ –
Tattha katamo pubbāparasandhi. Yathāha –
‘‘ಕಾಮನ್ಧಾ ಜಾಲಸಞ್ಛನ್ನಾ, ತಣ್ಹಾಛದನಛಾದಿತಾ।
‘‘Kāmandhā jālasañchannā, taṇhāchadanachāditā;
ಜರಾಮರಣಮನ್ವೇನ್ತಿ, ವಚ್ಛೋ ಖೀರಪಕೋವ ಮಾತರ’’ನ್ತಿ॥
Jarāmaraṇamanventi, vaccho khīrapakova mātara’’nti.
ಅಯಂ ಕಾಮತಣ್ಹಾ ವುತ್ತಾ। ಸಾ ಕತಮೇನ ಪುಬ್ಬಾಪರೇನ ಯುಜ್ಜತಿ? ಯಥಾಹ –
Ayaṃ kāmataṇhā vuttā. Sā katamena pubbāparena yujjati? Yathāha –
‘‘ರತ್ತೋ ಅತ್ಥಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ರತ್ತೋ ಧಮ್ಮಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ।
‘‘Ratto atthaṃ na jānāti, ratto dhammaṃ na passati;
ಅನ್ಧನ್ತಮಂ ತದಾ ಹೋತಿ, ಯಂ ರಾಗೋ ಸಹತೇ ನರ’’ನ್ತಿ॥
Andhantamaṃ tadā hoti, yaṃ rāgo sahate nara’’nti.
ಇತಿ ಅನ್ಧತಾಯ ಚ ಸಞ್ಛನ್ನತಾಯ ಚ ಸಾಯೇವ ತಣ್ಹಾ ಅಭಿಲಪಿತಾ। ಯಞ್ಚಾಹ ಕಾಮನ್ಧಾ ಜಾಲಸಞ್ಛನ್ನಾ, ತಣ್ಹಾಛದನಛಾದಿತಾತಿ। ಯಞ್ಚಾಹ ರತ್ತೋ ಅತ್ಥಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ರತ್ತೋ ಧಮ್ಮಂ ನ ಪಸ್ಸತೀತಿ, ಇಮೇಹಿ ಪದೇಹಿ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನೇಹಿ ಸಾಯೇವ ತಣ್ಹಾ ಅಭಿಲಪಿತಾ। ಯಂ ಅನ್ಧಕಾರಂ, ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ, ಯಾ ಚ ತಣ್ಹಾ ಪೋನೋಭವಿಕಾ, ಯಞ್ಚಾಹ ಕಾಮಾತಿ ಇಮೇ ಕಿಲೇಸಕಾಮಾ। ಯಞ್ಚಾಹ ಜಾಲಸಞ್ಛನ್ನಾತಿ ತೇಸಂ ಯೇವ ಕಾಮಾನಂ ಪಯೋಗೇನ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಚ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನವಸೇನ ಚ ತಣ್ಹಾಬನ್ಧನಂ ವುತ್ತಂ। ಯೇ ಏದಿಸಿಕಾ, ತೇ ಜರಾಮರಣಂ ಅನ್ವೇನ್ತಿ, ಅಯಂ ಭಗವತಾ ಯಥಾನಿಕ್ಖಿತ್ತಗಾಥಾಬಲೇನ ದಸ್ಸಿತಾ ಜರಾಮರಣಮನ್ವೇನ್ತೀತಿ।
Iti andhatāya ca sañchannatāya ca sāyeva taṇhā abhilapitā. Yañcāha kāmandhā jālasañchannā, taṇhāchadanachāditāti. Yañcāha ratto atthaṃ na jānāti, ratto dhammaṃ na passatīti, imehi padehi pariyuṭṭhānehi sāyeva taṇhā abhilapitā. Yaṃ andhakāraṃ, ayaṃ dukkhasamudayo, yā ca taṇhā ponobhavikā, yañcāha kāmāti ime kilesakāmā. Yañcāha jālasañchannāti tesaṃ yeva kāmānaṃ payogena pariyuṭṭhānaṃ dasseti, tasmā kilesavasena ca pariyuṭṭhānavasena ca taṇhābandhanaṃ vuttaṃ. Ye edisikā, te jarāmaraṇaṃ anventi, ayaṃ bhagavatā yathānikkhittagāthābalena dassitā jarāmaraṇamanventīti.
‘‘ಯಸ್ಸ ಪಪಞ್ಚಾ ಠಿತೀ ಚ ನತ್ಥಿ, ಸನ್ದಾನಂ ಪಲಿಘಞ್ಚ 31 ವೀತಿವತ್ತೋ।
‘‘Yassa papañcā ṭhitī ca natthi, sandānaṃ palighañca 32 vītivatto;
ತಂ ನಿತ್ತಣ್ಹಂ ಮುನಿಂ ಚರನ್ತಂ, ನ ವಿಜಾನಾತಿ ಸದೇವಕೋಪಿ ಲೋಕೋ’’ತಿ॥
Taṃ nittaṇhaṃ muniṃ carantaṃ, na vijānāti sadevakopi loko’’ti.
ಪಪಞ್ಚಾ ನಾಮ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿಮಾನಾ, ತದಭಿಸಙ್ಖತಾ ಚ ಸಙ್ಖಾರಾ। ಠಿತಿ ನಾಮ ಅನುಸಯಾ। ಸನ್ದಾನಂ ನಾಮ ತಣ್ಹಾಯ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ, ಯಾನಿ ಛತ್ತಿಂಸತಣ್ಹಾಯ ಜಾಲಿನಿಯಾ ವಿಚರಿತಾನಿ। ಪಲಿಘೋ ನಾಮ ಮೋಹೋ। ಯೇ ಚ ಪಪಞ್ಚಾ ಸಙ್ಖಾರಾ ಯಾ ಚ ಠಿತಿ ಯಂ ಸನ್ದಾನಞ್ಚ ಯಂ ಪಲಿಘಞ್ಚ ಯೋ ಏತಂ ಸಬ್ಬಂ ಸಮತಿಕ್ಕನ್ತೋ, ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ನಿತ್ತಣ್ಹೋ ಇತಿ।
Papañcā nāma taṇhādiṭṭhimānā, tadabhisaṅkhatā ca saṅkhārā. Ṭhiti nāma anusayā. Sandānaṃ nāma taṇhāya pariyuṭṭhānaṃ, yāni chattiṃsataṇhāya jāliniyā vicaritāni. Paligho nāma moho. Ye ca papañcā saṅkhārā yā ca ṭhiti yaṃ sandānañca yaṃ palighañca yo etaṃ sabbaṃ samatikkanto, ayaṃ vuccati nittaṇho iti.
೨೮. ತತ್ಥ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಸಙ್ಖಾರಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮವೇದನೀಯಾ ವಾ ಉಪಪಜ್ಜವೇದನೀಯಾ ವಾ ಅಪರಾಪರಿಯವೇದನೀಯಾ ವಾ, ಏವಂ ತಣ್ಹಾ ತಿವಿಧಂ ಫಲಂ ದೇತಿ ದಿಟ್ಠೇ ವಾ ಧಮ್ಮೇ ಉಪಪಜ್ಜೇ ವಾ ಅಪರೇ ವಾ ಪರಿಯಾಯೇ। ಏವಂ ಭಗವಾ ಆಹ ‘‘ಯಂ ಲೋಭಪಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಮನಸಾ ವಾ, ತಸ್ಸ ವಿಪಾಕಂ ಅನುಭೋತಿ ದಿಟ್ಠೇ ವಾ ಧಮ್ಮೇ ಉಪಪಜ್ಜೇ ವಾ ಅಪರೇ ವಾ ಪರಿಯಾಯೇ’’ತಿ। ಇದಂ ಭಗವತೋ ಪುಬ್ಬಾಪರೇನ ಯುಜ್ಜತಿ। ತತ್ಥ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮವೇದನೀಯಂ ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಉಪಪಜ್ಜವೇದನೀಯಂ ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಅಪರಾಪರಿಯಾಯವೇದನೀಯಂ 33 ವಾ ಕಮ್ಮಂ, ಏವಂ ಕಮ್ಮಂ ತಿಧಾ ವಿಪಚ್ಚತಿ ದಿಟ್ಠೇ ವಾ ಧಮ್ಮೇ ಉಪಪಜ್ಜೇ ವಾ ಅಪರೇ ವಾ ಪರಿಯಾಯೇ। ಯಥಾಹ –
28. Tattha pariyuṭṭhānasaṅkhārā diṭṭhadhammavedanīyā vā upapajjavedanīyā vā aparāpariyavedanīyā vā, evaṃ taṇhā tividhaṃ phalaṃ deti diṭṭhe vā dhamme upapajje vā apare vā pariyāye. Evaṃ bhagavā āha ‘‘yaṃ lobhapakataṃ kammaṃ karoti kāyena vā vācāya vā manasā vā, tassa vipākaṃ anubhoti diṭṭhe vā dhamme upapajje vā apare vā pariyāye’’ti. Idaṃ bhagavato pubbāparena yujjati. Tattha pariyuṭṭhānaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ vā kammaṃ upapajjavedanīyaṃ vā kammaṃ aparāpariyāyavedanīyaṃ 34 vā kammaṃ, evaṃ kammaṃ tidhā vipaccati diṭṭhe vā dhamme upapajje vā apare vā pariyāye. Yathāha –
‘‘ಯಞ್ಚೇ ಬಾಲೋ ಇಧ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ದಿಟ್ಠೇ ವಾ ಧಮ್ಮೇ ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ ಉಪಪಜ್ಜೇ ವಾ ಅಪರೇ ವಾ ಪರಿಯಾಯೇ’’ತಿ। ಇದಂ ಭಗವತೋ ಪುಬ್ಬಾಪರೇನ ಯುಜ್ಜತಿ। ತತ್ಥ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಪಟಿಸಙ್ಖಾನಬಲೇನ ಪಹಾತಬ್ಬಂ, ಸಙ್ಖಾರಾ ದಸ್ಸನಬಲೇನ, ಛತ್ತಿಂಸ ತಣ್ಹಾವಿಚರಿತಾನಿ ಭಾವನಾಬಲೇನ ಪಹಾತಬ್ಬಾನೀತಿ ಏವಂ ತಣ್ಹಾಪಿ ತಿಧಾ ಪಹೀಯತಿ। ಯಾ ನಿತ್ತಣ್ಹಾತಾ ಅಯಂ ಸಉಪಾದಿಸೇಸಾ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತು। ಭೇದಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಅಯಂ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತು।
‘‘Yañce bālo idha pāṇātipātī hoti…pe… micchādiṭṭhi hoti, tassa diṭṭhe vā dhamme vipākaṃ paṭisaṃvedeti upapajje vā apare vā pariyāye’’ti. Idaṃ bhagavato pubbāparena yujjati. Tattha pariyuṭṭhānaṃ paṭisaṅkhānabalena pahātabbaṃ, saṅkhārā dassanabalena, chattiṃsa taṇhāvicaritāni bhāvanābalena pahātabbānīti evaṃ taṇhāpi tidhā pahīyati. Yā nittaṇhātā ayaṃ saupādisesā nibbānadhātu. Bhedā kāyassa ayaṃ anupādisesā nibbānadhātu.
ಪಪಞ್ಚೋ ನಾಮ ವುಚ್ಚತಿ ಅನುಬನ್ಧೋ। ಯಞ್ಚಾಹ ಭಗವಾ ‘‘ಪಪಞ್ಚೇತಿ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ರೂಪಂ ಆರಬ್ಭಾ’’ತಿ। ಯಞ್ಚಾಹ ಭಗವಾ – ‘‘ಅತೀತೇ, ರಾಧ, ರೂಪೇ ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಹೋಹಿ, ಅನಾಗತಂ ರೂಪಂ ಮಾ ಅಭಿನನ್ದಿ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ರೂಪಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜಾ’’ತಿ। ಇದಂ ಭಗವತೋ ಪುಬ್ಬಾಪರೇನ ಯುಜ್ಜತಿ। ಯೋ ಚಾಪಿ ಪಪಞ್ಚೋ ಯೇ ಚ ಸಙ್ಖಾರಾ ಯಾ ಚ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಅಭಿನನ್ದನಾ, ಇದಂ ಏಕತ್ಥಂ। ಅಪಿ ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇಹಿ ಪದೇಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇಹಿ ಅಕ್ಖರೇಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇಹಿ ಬ್ಯಞ್ಜನೇಹಿ ಅಪರಿಮಾಣಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ। ಏವಂ ಸುತ್ತೇನ ಸುತ್ತಂ ಸಂಸನ್ದಯಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಾಪರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೋಜಯಿತ್ವಾ ಸುತ್ತಂ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ ಭವತಿ।
Papañco nāma vuccati anubandho. Yañcāha bhagavā ‘‘papañceti atītānāgatapaccuppannaṃ cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ ārabbhā’’ti. Yañcāha bhagavā – ‘‘atīte, rādha, rūpe anapekkho hohi, anāgataṃ rūpaṃ mā abhinandi, paccuppannassa rūpassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭinissaggāya paṭipajjā’’ti. Idaṃ bhagavato pubbāparena yujjati. Yo cāpi papañco ye ca saṅkhārā yā ca atītānāgatapaccuppannassa abhinandanā, idaṃ ekatthaṃ. Api ca aññamaññehi padehi aññamaññehi akkharehi aññamaññehi byañjanehi aparimāṇā dhammadesanā vuttā bhagavatā. Evaṃ suttena suttaṃ saṃsandayitvā pubbāparena saddhiṃ yojayitvā suttaṃ niddiṭṭhaṃ bhavati.
ಸೋ ಚಾಯಂ 35 ಪುಬ್ಬಾಪರೋ ಸನ್ಧಿ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ ಅತ್ಥಸನ್ಧಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಸನ್ಧಿ ದೇಸನಾಸನ್ಧಿ ನಿದ್ದೇಸಸನ್ಧೀತಿ।
So cāyaṃ 36 pubbāparo sandhi catubbidho atthasandhi byañjanasandhi desanāsandhi niddesasandhīti.
ತತ್ಥ ಅತ್ಥಸನ್ಧಿ ಛಪ್ಪದಾನಿ ಸಙ್ಕಾಸನಾ ಪಕಾಸನಾ ವಿವರಣಾ ವಿಭಜನಾ ಉತ್ತಾನೀಕಮ್ಮತಾ ಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ।
Tattha atthasandhi chappadāni saṅkāsanā pakāsanā vivaraṇā vibhajanā uttānīkammatā paññattīti.
ಬ್ಯಞ್ಜನಸನ್ಧಿ ಛಪ್ಪದಾನಿ ಅಕ್ಖರಂ ಪದಂ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಆಕಾರೋ ನಿರುತ್ತಿ ನಿದ್ದೇಸೋತಿ।
Byañjanasandhi chappadāni akkharaṃ padaṃ byañjanaṃ ākāro nirutti niddesoti.
ದೇಸನಾಸನ್ಧಿ ನ ಚ ಪಥವಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಝಾಯತಿ ಝಾಯೀ ಝಾಯತಿ ಚ। ನ ಚ ಆಪಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಝಾಯತಿ ಝಾಯೀ ಝಾಯತಿ ಚ, ನ ಚ ತೇಜಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಝಾಯತಿ ಝಾಯೀ ಝಾಯತಿ ಚ, ನ ಚ ವಾಯುಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಝಾಯತಿ ಝಾಯೀ ಝಾಯತಿ ಚ। ನ ಚ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ…ಪೇ॰… ನ ಚ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ…ಪೇ॰… ನ ಚ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ…ಪೇ॰… ನ ಚ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ…ಪೇ॰… ನ ಚ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ…ಪೇ॰… ನ ಚ ಪರಲೋಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಝಾಯತಿ ಝಾಯೀ ಝಾಯತಿ ಚ। ಯಮಿದಂ ಉಭಯಮನ್ತರೇನ ದಿಟ್ಠಂ ಸುತಂ ಮುತಂ ವಿಞ್ಞಾತಂ ಪತ್ತಂ ಪರಿಯೇಸಿತಂ ವಿತಕ್ಕಿತಂ ವಿಚಾರಿತಂ ಮನಸಾನುಚಿನ್ತಿತಂ, ತಮ್ಪಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ನ ಝಾಯತಿ ಝಾಯೀ ಝಾಯತಿ ಚ। ಅಯಂ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಸಮಾರಕೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೇ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ನ ಞಾಯತಿ ಝಾಯನ್ತೋ।
Desanāsandhi na ca pathaviṃ nissāya jhāyati jhāyī jhāyati ca. Na ca āpaṃ nissāya jhāyati jhāyī jhāyati ca, na ca tejaṃ nissāya jhāyati jhāyī jhāyati ca, na ca vāyuṃ nissāya jhāyati jhāyī jhāyati ca. Na ca ākāsānañcāyatanaṃ nissāya…pe… na ca viññāṇañcāyatanaṃ nissāya…pe… na ca ākiñcaññāyatanaṃ nissāya…pe… na ca nevasaññānāsaññāyatanaṃ nissāya…pe… na ca imaṃ lokaṃ nissāya…pe… na ca paralokaṃ nissāya jhāyati jhāyī jhāyati ca. Yamidaṃ ubhayamantarena diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ vitakkitaṃ vicāritaṃ manasānucintitaṃ, tampi nissāya na jhāyati jhāyī jhāyati ca. Ayaṃ sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anissitena cittena na ñāyati jhāyanto.
ಯಥಾ ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಗೋಧಿಕಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ 37 ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಸಮನ್ವೇಸನ್ತೋ ನ ಜಾನಾತಿ ನ ಪಸ್ಸತಿ। ಸೋ ಹಿ ಪಪಞ್ಚಾತೀತೋ ತಣ್ಹಾಪಹಾನೇನ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯೋಪಿಸ್ಸ ನತ್ಥಿ। ಯಥಾ ಚ ಗೋಧಿಕಸ್ಸ, ಏವಂ ವಕ್ಕಲಿಸ್ಸ ಸದೇವಕೇನ ಲೋಕೇನ ಸಮಾರಕೇನ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೇನ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯ ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ನ ಞಾಯನ್ತಿ ಝಾಯಮಾನಾ। ಅಯಂ ದೇಸನಾಸನ್ಧಿ।
Yathā māro pāpimā godhikassa kulaputtassa 38 viññāṇaṃ samanvesanto na jānāti na passati. So hi papañcātīto taṇhāpahānena diṭṭhinissayopissa natthi. Yathā ca godhikassa, evaṃ vakkalissa sadevakena lokena samārakena sabrahmakena sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anissitacittā na ñāyanti jhāyamānā. Ayaṃ desanāsandhi.
ತತ್ಥ ಕತಮಾ ನಿದ್ದೇಸಸನ್ಧಿ? ನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಅಕುಸಲಪಕ್ಖೇನ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಕುಸಲಪಕ್ಖೇನ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ। ನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಕಿಲೇಸೇನ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ವೋದಾನೇನ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ। ನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಸಂಸಾರಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಸಂಸಾರನಿವತ್ತಿಯಾ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ। ನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ತಣ್ಹಾಯ ಚ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಸಮಥೇನ ಚ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ। ನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಅಹಿರಿಕೇನ ಚ ಅನೋತ್ತಪ್ಪೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಹಿರಿಯಾ ಚ ಓತ್ತಪ್ಪೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ। ನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಅಸತಿಯಾ ಚ ಅಸಮ್ಪಜಞ್ಞೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಸತಿಯಾ ಚ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ। ನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಅಯೋನಿಯಾ ಚ ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಯೋನಿಯಾ ಚ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ। ನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಕೋಸಜ್ಜೇನ ಚ ದೋವಚಸ್ಸೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭೇನ ಚ ಸೋವಚಸ್ಸೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ। ನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಅಸ್ಸದ್ಧಿಯೇನ ಚ ಪಮಾದೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಸದ್ಧಾಯ ಚ ಅಪ್ಪಮಾದೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ। ನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಅಸದ್ಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇನ ಚ ಅಸಂವರಣೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಸದ್ಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇನ ಚ ಸಂವರೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ। ನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಅಭಿಜ್ಝಾಯ ಚ ಬ್ಯಾಪಾದೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಅನಭಿಜ್ಝಾಯ ಚ ಅಬ್ಯಾಪಾದೇನ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ। ನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ನೀವರಣೇಹಿ ಚ ಸಂಯೋಜನಿಯೇಹಿ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ರಾಗವಿರಾಗಾಯ ಚ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಅವಿಜ್ಜಾವಿರಾಗಾಯ ಚ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಯಾ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ। ನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಉಚ್ಛೇದದಿಟ್ಠಿಯಾ ಚ ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠಿಯಾ ಚ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಸ್ಸಿತಚಿತ್ತಾ ಸಉಪಾದಿಸೇಸಾಯ ಚ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾಯ ಚ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾ। ಅಯಂ ನಿದ್ದೇಸಸನ್ಧಿ। ತೇನಾಹ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಚ್ಚಾಯನೋ ‘‘ನೇರುತ್ತಮಧಿಪ್ಪಾಯೋ’’ತಿ।
Tattha katamā niddesasandhi? Nissitacittā akusalapakkhena niddisitabbā, anissitacittā kusalapakkhena niddisitabbā. Nissitacittā kilesena niddisitabbā, anissitacittā vodānena niddisitabbā. Nissitacittā saṃsārappavattiyā niddisitabbā, anissitacittā saṃsāranivattiyā niddisitabbā. Nissitacittā taṇhāya ca avijjāya ca niddisitabbā, anissitacittā samathena ca vipassanāya ca niddisitabbā. Nissitacittā ahirikena ca anottappena ca niddisitabbā, anissitacittā hiriyā ca ottappena ca niddisitabbā. Nissitacittā asatiyā ca asampajaññena ca niddisitabbā, anissitacittā satiyā ca sampajaññena ca niddisitabbā. Nissitacittā ayoniyā ca ayonisomanasikārena ca niddisitabbā, anissitacittā yoniyā ca yonisomanasikārena ca niddisitabbā. Nissitacittā kosajjena ca dovacassena ca niddisitabbā, anissitacittā vīriyārambhena ca sovacassena ca niddisitabbā. Nissitacittā assaddhiyena ca pamādena ca niddisitabbā, anissitacittā saddhāya ca appamādena ca niddisitabbā. Nissitacittā asaddhammassavanena ca asaṃvaraṇena ca niddisitabbā, anissitacittā saddhammassavanena ca saṃvarena ca niddisitabbā. Nissitacittā abhijjhāya ca byāpādena ca niddisitabbā, anissitacittā anabhijjhāya ca abyāpādena ca niddisitabbā. Nissitacittā nīvaraṇehi ca saṃyojaniyehi ca niddisitabbā, anissitacittā rāgavirāgāya ca cetovimuttiyā avijjāvirāgāya ca paññāvimuttiyā niddisitabbā. Nissitacittā ucchedadiṭṭhiyā ca sassatadiṭṭhiyā ca niddisitabbā, anissitacittā saupādisesāya ca anupādisesāya ca nibbānadhātuyā niddisitabbā. Ayaṃ niddesasandhi. Tenāha āyasmā mahākaccāyano ‘‘neruttamadhippāyo’’ti.
ನಿಯುತ್ತೋ ಚತುಬ್ಯೂಹೋ ಹಾರೋ।
Niyutto catubyūho hāro.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ೬. ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ • 6. Catubyūhahāravibhaṅgavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಟೀಕಾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ೬. ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ • 6. Catubyūhahāravibhaṅgavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ನೇತ್ತಿವಿಭಾವಿನೀ • Nettivibhāvinī / ೬. ಚತುಬ್ಯೂಹಹಾರವಿಭಙ್ಗವಿಭಾವನಾ • 6. Catubyūhahāravibhaṅgavibhāvanā
