Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

    ഖുദ്ദകനികായേ

    Khuddakanikāye

    ജാതക-അട്ഠകഥാ

    Jātaka-aṭṭhakathā

    ചതുത്ഥോ ഭാഗോ

    Catuttho bhāgo

    ൧൦. ദസകനിപാതോ

    10. Dasakanipāto

    [൪൩൯] ൧. ചതുദ്വാരജാതകവണ്ണനാ

    [439] 1. Catudvārajātakavaṇṇanā

    ചതുദ്വാരമിദം നഗരന്തി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ ഏകം ദുബ്ബചഭിക്ഖും ആരബ്ഭ കഥേസി. പച്ചുപ്പന്നവത്ഥു നവകനിപാതസ്സ പഠമജാതകേ വിത്ഥാരിതമേവ. ഇധ പന സത്ഥാ തം ഭിക്ഖും ‘‘സച്ചം കിര ത്വം ഭിക്ഖു ദുബ്ബചോ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘സച്ചം, ഭന്തേ’’തി വുത്തേ ‘‘പുബ്ബേപി ത്വം ഭിക്ഖു ദുബ്ബചതായ പണ്ഡിതാനം വചനം അകത്വാ ഖുരചക്കം ആപാദേസീ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.

    Catudvāramidaṃnagaranti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ dubbacabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Paccuppannavatthu navakanipātassa paṭhamajātake vitthāritameva. Idha pana satthā taṃ bhikkhuṃ ‘‘saccaṃ kira tvaṃ bhikkhu dubbaco’’ti pucchitvā ‘‘saccaṃ, bhante’’ti vutte ‘‘pubbepi tvaṃ bhikkhu dubbacatāya paṇḍitānaṃ vacanaṃ akatvā khuracakkaṃ āpādesī’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    അതീതേ കസ്സപദസബലസ്സ കാലേ ബാരാണസിയം അസീതികോടിവിഭവസ്സ സേട്ഠിനോ ഏകോ പുത്തോ മിത്തവിന്ദകോ നാമ അഹോസി. തസ്സ മാതാപിതരോ സോതാപന്നാ അഹേസും, സോ പന ദുസ്സീലോ അസ്സദ്ധോ. അഥ നം അപരഭാഗേ പിതരി കാലകതേ മാതാ കുടുമ്ബം വിചാരേന്തീ ആഹ – ‘‘താത, തയാ ദുല്ലഭം മനുസ്സത്തം ലദ്ധം, ദാനം ദേഹി, സീലം രക്ഖാഹി, ഉപോസഥകമ്മം കരോഹി, ധമ്മം സുണാഹീ’’തി. അമ്മ, ന മയ്ഹം ദാനാദീഹി അത്ഥോ, മാ മം കിഞ്ചി അവചുത്ഥ, അഹം യഥാകമ്മം ഗമിസ്സാമീതി. ഏവം വദന്തമ്പി നം ഏകദിവസം പുണ്ണമുപോസഥദിവസേ മാതാ ആഹ – ‘‘താത, അജ്ജ അഭിലക്ഖിതോ മഹാഉപോസഥദിവസോ, അജ്ജ ഉപോസഥം സമാദിയിത്വാ വിഹാരം ഗന്ത്വാ സബ്ബരത്തിം ധമ്മം സുത്വാ ഏഹി, അഹം തേ സഹസ്സം ദസ്സാമീ’’തി. സോ ‘‘സാധൂ’’തി ധനലോഭേന ഉപോസഥം സമാദിയിത്വാ ഭുത്തപാതരാസോ വിഹാരം ഗന്ത്വാ ദിവസം വീതിനാമേത്വാ രത്തിം യഥാ ഏകമ്പി ധമ്മപദം കണ്ണം ന പഹരതി, തഥാ ഏകസ്മിം പദേസേ നിപജ്ജിത്വാ നിദ്ദം ഓക്കമിത്വാ പുനദിവസേ പാതോവ മുഖം ധോവിത്വാ ഗേഹം ഗന്ത്വാ നിസീദി.

    Atīte kassapadasabalassa kāle bārāṇasiyaṃ asītikoṭivibhavassa seṭṭhino eko putto mittavindako nāma ahosi. Tassa mātāpitaro sotāpannā ahesuṃ, so pana dussīlo assaddho. Atha naṃ aparabhāge pitari kālakate mātā kuṭumbaṃ vicārentī āha – ‘‘tāta, tayā dullabhaṃ manussattaṃ laddhaṃ, dānaṃ dehi, sīlaṃ rakkhāhi, uposathakammaṃ karohi, dhammaṃ suṇāhī’’ti. Amma, na mayhaṃ dānādīhi attho, mā maṃ kiñci avacuttha, ahaṃ yathākammaṃ gamissāmīti. Evaṃ vadantampi naṃ ekadivasaṃ puṇṇamuposathadivase mātā āha – ‘‘tāta, ajja abhilakkhito mahāuposathadivaso, ajja uposathaṃ samādiyitvā vihāraṃ gantvā sabbarattiṃ dhammaṃ sutvā ehi, ahaṃ te sahassaṃ dassāmī’’ti. So ‘‘sādhū’’ti dhanalobhena uposathaṃ samādiyitvā bhuttapātarāso vihāraṃ gantvā divasaṃ vītināmetvā rattiṃ yathā ekampi dhammapadaṃ kaṇṇaṃ na paharati, tathā ekasmiṃ padese nipajjitvā niddaṃ okkamitvā punadivase pātova mukhaṃ dhovitvā gehaṃ gantvā nisīdi.

    മാതാ പനസ്സ ‘‘അജ്ജ മേ പുത്തോ ധമ്മം സുത്വാ പാതോവ ധമ്മകഥികത്ഥേരം ആദായ ആഗമിസ്സതീ’’തി യാഗും ഖാദനീയം ഭോജനീയം പടിയാദേത്വാ ആസനം പഞ്ഞപേത്വാ തസ്സാഗമനം പടിമാനേന്തീ തം ഏകകം ആഗതം ദിസ്വാ ‘‘താത, ധമ്മകഥികോ കേന ന ആനീതോ’’തി വത്വാ ‘‘ന മയ്ഹം ധമ്മകഥികേന അത്ഥോ’’തി വുത്തേ ‘‘തേന ഹി യാഗും പിവാ’’തി ആഹ. സോ ‘‘തുമ്ഹേഹി മയ്ഹം സഹസ്സം പടിസ്സുതം, തം താവ മേ ദേഥ, പച്ഛാ പിവിസ്സാമീ’’തി ആഹ. ‘‘പിവ, താത, പച്ഛാ ദസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഗഹേത്വാവ പിവിസ്സാമീ’’തി. അഥസ്സ മാതാ സഹസ്സഭണ്ഡികം പുരതോ ഠപേസി. സോ യാഗും പിവിത്വാ സഹസ്സഭണ്ഡികം ഗഹേത്വാ വോഹാരം കരോന്തോ ന ചിരസ്സേവ വീസസതസഹസ്സം ഉപ്പാദേസി. അഥസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘നാവം ഉപട്ഠപേത്വാ വോഹാരം കരിസ്സാമീ’’തി. സോ നാവം ഉപട്ഠപേത്വാ ‘‘അമ്മ, അഹം നാവായ വോഹാരം കരിസ്സാമീ’’തി ആഹ. അഥ നം മാതാ ‘‘ത്വം താത, ഏകപുത്തകോ, ഇമസ്മിം ഘരേ ധനമ്പി ബഹു, സമുദ്ദോ അനേകാദീനവോ, മാ ഗമീ’’തി നിവാരേസി. സോ ‘‘അഹം ഗമിസ്സാമേവ, ന സക്കാ മം നിവാരേതു’’ന്തി വത്വാ ‘‘അഹം തം, താത, വാരേസ്സാമീ’’തി മാതരാ ഹത്ഥേ ഗഹിതോ ഹത്ഥം വിസ്സജ്ജാപേത്വാ മാതരം പഹരിത്വാ പാതേത്വാ അന്തരം കത്വാ ഗന്ത്വാ നാവായ സമുദ്ദം പക്ഖന്ദി.

    Mātā panassa ‘‘ajja me putto dhammaṃ sutvā pātova dhammakathikattheraṃ ādāya āgamissatī’’ti yāguṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādetvā āsanaṃ paññapetvā tassāgamanaṃ paṭimānentī taṃ ekakaṃ āgataṃ disvā ‘‘tāta, dhammakathiko kena na ānīto’’ti vatvā ‘‘na mayhaṃ dhammakathikena attho’’ti vutte ‘‘tena hi yāguṃ pivā’’ti āha. So ‘‘tumhehi mayhaṃ sahassaṃ paṭissutaṃ, taṃ tāva me detha, pacchā pivissāmī’’ti āha. ‘‘Piva, tāta, pacchā dassāmī’’ti. ‘‘Gahetvāva pivissāmī’’ti. Athassa mātā sahassabhaṇḍikaṃ purato ṭhapesi. So yāguṃ pivitvā sahassabhaṇḍikaṃ gahetvā vohāraṃ karonto na cirasseva vīsasatasahassaṃ uppādesi. Athassa etadahosi – ‘‘nāvaṃ upaṭṭhapetvā vohāraṃ karissāmī’’ti. So nāvaṃ upaṭṭhapetvā ‘‘amma, ahaṃ nāvāya vohāraṃ karissāmī’’ti āha. Atha naṃ mātā ‘‘tvaṃ tāta, ekaputtako, imasmiṃ ghare dhanampi bahu, samuddo anekādīnavo, mā gamī’’ti nivāresi. So ‘‘ahaṃ gamissāmeva, na sakkā maṃ nivāretu’’nti vatvā ‘‘ahaṃ taṃ, tāta, vāressāmī’’ti mātarā hatthe gahito hatthaṃ vissajjāpetvā mātaraṃ paharitvā pātetvā antaraṃ katvā gantvā nāvāya samuddaṃ pakkhandi.

    നാവാ സത്തമേ ദിവസേ മിത്തവിന്ദകം നിസ്സായ സമുദ്ദപിട്ഠേ നിച്ചലാ അട്ഠാസി. കാളകണ്ണിസലാകാ കരിയമാനാ മിത്തവിന്ദകസ്സേവ ഹത്ഥേ തിക്ഖത്തും പതി. അഥസ്സ ഉളുമ്പം ദത്വാ ‘‘ഇമം ഏകം നിസ്സായ ബഹൂ മാ നസ്സന്തൂ’’തി തം സമുദ്ദപിട്ഠേ ഖിപിംസു. താവദേവ നാവാ ജവേന മഹാസമുദ്ദം പക്ഖന്ദി. സോപി ഉളുമ്പേ നിപജ്ജിത്വാ ഏകം ദീപകം പാപുണി. തത്ഥ ഫലികവിമാനേ ചതസ്സോ വേമാനികപേതിയോ അദ്ദസ. താ സത്താഹം ദുക്ഖം അനുഭവന്തി, സത്താഹം സുഖം . സോ താഹി സദ്ധിം സത്താഹം ദിബ്ബസമ്പത്തിം അനുഭവി. അഥ നം താ ദുക്ഖാനുഭവനത്ഥായ ഗച്ഛമാനാ ‘‘സാമി, മയം സത്തമേ ദിവസേ ആഗമിസ്സാമ, യാവ മയം ആഗച്ഛാമ, താവ അനുക്കണ്ഠമാനോ ഇധേവ വസാ’’തി വത്വാ അഗമംസു. സോ തണ്ഹാവസികോ ഹുത്വാ തസ്മിംയേവ ഫലകേ നിപജ്ജിത്വാ പുന സമുദ്ദപിട്ഠേന ഗച്ഛന്തോ അപരം ദീപകം പത്വാ തത്ഥ രജതവിമാനേ അട്ഠ വേമാനികപേതിയോ ദിസ്വാ ഏതേനേവ ഉപായേന അപരസ്മിം ദീപകേ മണിവിമാനേ സോളസ, അപരസ്മിം ദീപകേ കനകവിമാനേ ദ്വത്തിംസ വേമാനികപേതിയോ ദിസ്വാ താഹി സദ്ധിം ദിബ്ബസമ്പത്തിം അനുഭവിത്വാ താസമ്പി ദുക്ഖം അനുഭവിതും ഗതകാലേ പുന സമുദ്ദപിട്ഠേന ഗച്ഛന്തോ ഏകം പാകാരപരിക്ഖിത്തം ചതുദ്വാരം നഗരം അദ്ദസ. ഉസ്സദനിരയോ കിരേസ, ബഹൂനം നേരയികസത്താനം കമ്മകരണാനുഭവനട്ഠാനം മിത്തവിന്ദകസ്സ അലങ്കതപടിയത്തനഗരം വിയ ഹുത്വാ ഉപട്ഠാസി.

    Nāvā sattame divase mittavindakaṃ nissāya samuddapiṭṭhe niccalā aṭṭhāsi. Kāḷakaṇṇisalākā kariyamānā mittavindakasseva hatthe tikkhattuṃ pati. Athassa uḷumpaṃ datvā ‘‘imaṃ ekaṃ nissāya bahū mā nassantū’’ti taṃ samuddapiṭṭhe khipiṃsu. Tāvadeva nāvā javena mahāsamuddaṃ pakkhandi. Sopi uḷumpe nipajjitvā ekaṃ dīpakaṃ pāpuṇi. Tattha phalikavimāne catasso vemānikapetiyo addasa. Tā sattāhaṃ dukkhaṃ anubhavanti, sattāhaṃ sukhaṃ . So tāhi saddhiṃ sattāhaṃ dibbasampattiṃ anubhavi. Atha naṃ tā dukkhānubhavanatthāya gacchamānā ‘‘sāmi, mayaṃ sattame divase āgamissāma, yāva mayaṃ āgacchāma, tāva anukkaṇṭhamāno idheva vasā’’ti vatvā agamaṃsu. So taṇhāvasiko hutvā tasmiṃyeva phalake nipajjitvā puna samuddapiṭṭhena gacchanto aparaṃ dīpakaṃ patvā tattha rajatavimāne aṭṭha vemānikapetiyo disvā eteneva upāyena aparasmiṃ dīpake maṇivimāne soḷasa, aparasmiṃ dīpake kanakavimāne dvattiṃsa vemānikapetiyo disvā tāhi saddhiṃ dibbasampattiṃ anubhavitvā tāsampi dukkhaṃ anubhavituṃ gatakāle puna samuddapiṭṭhena gacchanto ekaṃ pākāraparikkhittaṃ catudvāraṃ nagaraṃ addasa. Ussadanirayo kiresa, bahūnaṃ nerayikasattānaṃ kammakaraṇānubhavanaṭṭhānaṃ mittavindakassa alaṅkatapaṭiyattanagaraṃ viya hutvā upaṭṭhāsi.

    സോ ‘‘ഇമം നഗരം പവിസിത്വാ രാജാ ഭവിസ്സാമീ’’തി ചിന്തേത്വാ ഖുരചക്കം ഉക്ഖിപിത്വാ സീസേ പച്ചമാനം നേരയികസത്തം അദ്ദസ. അഥസ്സ തം തസ്സ സീസേ ഖുരചക്കം പദുമം വിയ ഹുത്വാ ഉപട്ഠാസി. ഉരേ പഞ്ചങ്ഗികബന്ധനം ഉരച്ഛദപസാധനം ഹുത്വാ സീസതോ ഗലന്തം ലോഹിതം ലോഹിതചന്ദനവിലേപനം വിയ ഹുത്വാ പരിദേവനസദ്ദോ മധുരസരോ ഗീതസദ്ദോ വിയ ഹുത്വാ ഉപട്ഠാസി. സോ തസ്സ സന്തികം ഗന്ത്വാ ‘‘ഭോ പുരിസ, ചിരം തയാ പദുമം ധാരിതം, ദേഹി മേ ഏത’’ന്തി ആഹ. ‘‘സമ്മ, നയിദം പദുമം, ഖുരചക്കം ഏത’’ന്തി. ‘‘ത്വം മയ്ഹം അദാതുകാമതായ ഏവം വദസീ’’തി. നേരയികസത്തോ ചിന്തേസി ‘‘മയ്ഹം കമ്മം ഖീണം ഭവിസ്സതി, ഇമിനാപി മയാ വിയ മാതരം പഹരിത്വാ ആഗതേന ഭവിതബ്ബം, ദസ്സാമിസ്സ ഖുരചക്ക’’ന്തി. അഥ നം ‘‘ഏഹി ഭോ, ഗണ്ഹ ഇമ’’ന്തി വത്വാ ഖുരചക്കം തസ്സ സീസേ ഖിപി, തം തസ്സ മത്ഥകം പിസമാനം ഭസ്സി. തസ്മിം ഖണേ മിത്തവിന്ദകോ തസ്സ ഖുരചക്കഭാവം ഞത്വാ ‘‘തവ ഖുരചക്കം ഗണ്ഹ, തവ ഖുരചക്കം ഗണ്ഹാ’’തി വേദനാപ്പത്തോ പരിദേവി, ഇതരോ അന്തരധായി. തദാ ബോധിസത്തോ രുക്ഖദേവതാ ഹുത്വാ മഹന്തേന പരിവാരേന ഉസ്സദചാരികം ചരമാനോ തം ഠാനം പാപുണി. മിത്തവിന്ദകോ തം ഓലോകേത്വാ ‘‘സാമി ദേവരാജ, ഇദം മം ചക്കം സണ്ഹകരണിയം വിയ തിലാനി പിസമാനം ഓതരതി, കിം നു ഖോ മയാ പാപം പകത’’ന്തി പുച്ഛന്തോ ദ്വേ ഗാഥാ അഭാസി –

    So ‘‘imaṃ nagaraṃ pavisitvā rājā bhavissāmī’’ti cintetvā khuracakkaṃ ukkhipitvā sīse paccamānaṃ nerayikasattaṃ addasa. Athassa taṃ tassa sīse khuracakkaṃ padumaṃ viya hutvā upaṭṭhāsi. Ure pañcaṅgikabandhanaṃ uracchadapasādhanaṃ hutvā sīsato galantaṃ lohitaṃ lohitacandanavilepanaṃ viya hutvā paridevanasaddo madhurasaro gītasaddo viya hutvā upaṭṭhāsi. So tassa santikaṃ gantvā ‘‘bho purisa, ciraṃ tayā padumaṃ dhāritaṃ, dehi me eta’’nti āha. ‘‘Samma, nayidaṃ padumaṃ, khuracakkaṃ eta’’nti. ‘‘Tvaṃ mayhaṃ adātukāmatāya evaṃ vadasī’’ti. Nerayikasatto cintesi ‘‘mayhaṃ kammaṃ khīṇaṃ bhavissati, imināpi mayā viya mātaraṃ paharitvā āgatena bhavitabbaṃ, dassāmissa khuracakka’’nti. Atha naṃ ‘‘ehi bho, gaṇha ima’’nti vatvā khuracakkaṃ tassa sīse khipi, taṃ tassa matthakaṃ pisamānaṃ bhassi. Tasmiṃ khaṇe mittavindako tassa khuracakkabhāvaṃ ñatvā ‘‘tava khuracakkaṃ gaṇha, tava khuracakkaṃ gaṇhā’’ti vedanāppatto paridevi, itaro antaradhāyi. Tadā bodhisatto rukkhadevatā hutvā mahantena parivārena ussadacārikaṃ caramāno taṃ ṭhānaṃ pāpuṇi. Mittavindako taṃ oloketvā ‘‘sāmi devarāja, idaṃ maṃ cakkaṃ saṇhakaraṇiyaṃ viya tilāni pisamānaṃ otarati, kiṃ nu kho mayā pāpaṃ pakata’’nti pucchanto dve gāthā abhāsi –

    .

    1.

    ‘‘ചതുദ്വാരമിദം നഗരം, ആയസം ദള്ഹപാകാരം;

    ‘‘Catudvāramidaṃ nagaraṃ, āyasaṃ daḷhapākāraṃ;

    ഓരുദ്ധപടിരുദ്ധോസ്മി, കിം പാപം പകതം മയാ.

    Oruddhapaṭiruddhosmi, kiṃ pāpaṃ pakataṃ mayā.

    .

    2.

    ‘‘സബ്ബേ അപിഹിതാ ദ്വാരാ, ഓരുദ്ധോസ്മി യഥാ ദിജോ;

    ‘‘Sabbe apihitā dvārā, oruddhosmi yathā dijo;

    കിമാധികരണം യക്ഖ, ചക്കാഭിനിഹതോ അഹ’’ന്തി.

    Kimādhikaraṇaṃ yakkha, cakkābhinihato aha’’nti.

    തത്ഥ ദള്ഹപാകാരന്തി ഥിരപാകാരം. ‘‘ദള്ഹതോരണ’’ന്തിപി പാഠോ, ഥിരദ്വാരന്തി അത്ഥോ. ഓരുദ്ധപടിരുദ്ധോസ്മീതി അന്തോ കത്വാ സമന്താ പാകാരേന രുദ്ധോ, പലായനട്ഠാനം ന പഞ്ഞായതി. കിം പാപം പകതന്തി കിം നു ഖോ മയാ പാപകമ്മം കതം. അപിഹിതാതി ഥകിതാ. യഥാ ദിജോതി പഞ്ജരേ പക്ഖിത്തോ സകുണോ വിയ. കിമാധികരണന്തി കിം കാരണം. ചക്കാഭിനിഹതോതി ചക്കേന അഭിനിഹതോ.

    Tattha daḷhapākāranti thirapākāraṃ. ‘‘Daḷhatoraṇa’’ntipi pāṭho, thiradvāranti attho. Oruddhapaṭiruddhosmīti anto katvā samantā pākārena ruddho, palāyanaṭṭhānaṃ na paññāyati. Kiṃ pāpaṃ pakatanti kiṃ nu kho mayā pāpakammaṃ kataṃ. Apihitāti thakitā. Yathā dijoti pañjare pakkhitto sakuṇo viya. Kimādhikaraṇanti kiṃ kāraṇaṃ. Cakkābhinihatoti cakkena abhinihato.

    അഥസ്സ ദേവരാജാ കാരണം കഥേതും ഛ ഗാഥാ അഭാസി –

    Athassa devarājā kāraṇaṃ kathetuṃ cha gāthā abhāsi –

    .

    3.

    ‘‘ലദ്ധാ സതസഹസ്സാനി, അതിരേകാനി വീസതി;

    ‘‘Laddhā satasahassāni, atirekāni vīsati;

    അനുകമ്പകാനം ഞാതീനം, വചനം സമ്മ നാകരി.

    Anukampakānaṃ ñātīnaṃ, vacanaṃ samma nākari.

    .

    4.

    ‘‘ലങ്ഘിം സമുദ്ദം പക്ഖന്ദി, സാഗരം അപ്പസിദ്ധികം;

    ‘‘Laṅghiṃ samuddaṃ pakkhandi, sāgaraṃ appasiddhikaṃ;

    ചതുബ്ഭി അട്ഠജ്ഝഗമാ, അട്ഠാഹിപി ച സോളസ.

    Catubbhi aṭṭhajjhagamā, aṭṭhāhipi ca soḷasa.

    .

    5.

    ‘‘സോളസാഹി ച ബാത്തിംസ, അതിച്ഛം ചക്കമാസദോ;

    ‘‘Soḷasāhi ca bāttiṃsa, aticchaṃ cakkamāsado;

    ഇച്ഛാഹതസ്സ പോസസ്സ, ചക്കം ഭമതി മത്ഥകേ.

    Icchāhatassa posassa, cakkaṃ bhamati matthake.

    .

    6.

    ‘‘ഉപരിവിസാലാ ദുപ്പൂരാ, ഇച്ഛാ വിസടഗാമിനീ;

    ‘‘Uparivisālā duppūrā, icchā visaṭagāminī;

    യേ ച തം അനുഗിജ്ഝന്തി, തേ ഹോന്തി ചക്കധാരിനോ.

    Ye ca taṃ anugijjhanti, te honti cakkadhārino.

    .

    7.

    ‘‘ബഹുഭണ്ഡം അവഹായ, മഗ്ഗം അപ്പടിവേക്ഖിയ;

    ‘‘Bahubhaṇḍaṃ avahāya, maggaṃ appaṭivekkhiya;

    യേസഞ്ചേതം അസങ്ഖാതം, തേ ഹോന്തി ചക്കധാരിനോ.

    Yesañcetaṃ asaṅkhātaṃ, te honti cakkadhārino.

    .

    8.

    ‘‘കമ്മം സമേക്ഖേ വിപുലഞ്ച ഭോഗം, ഇച്ഛം ന സേവേയ്യ അനത്ഥസംഹിതം;

    ‘‘Kammaṃ samekkhe vipulañca bhogaṃ, icchaṃ na seveyya anatthasaṃhitaṃ;

    കരേയ്യ വാക്യം അനുകമ്പകാനം, തം താദിസം നാതിവത്തേയ്യ ചക്ക’’ന്തി.

    Kareyya vākyaṃ anukampakānaṃ, taṃ tādisaṃ nātivatteyya cakka’’nti.

    തത്ഥ ലദ്ധാ സതസഹസ്സാനി, അതിരേകാനി വീസതീതി ത്വം ഉപോസഥം കത്വാ മാതു സന്തികാ സഹസ്സം ഗഹേത്വാ വോഹാരം കരോന്തോ സതസഹസ്സാനി ച അതിരേകാനി വീസതിസഹസ്സാനി ലഭിത്വാ. നാകരീതി തേന ധനേന അസന്തുട്ഠോ നാവായ സമുദ്ദം പവിസന്തോ സമുദ്ദേ ആദീനവഞ്ച കഥേത്വാ മാതുയാ വാരിയമാനോപി അനുകമ്പകാനം ഞാതീനം വചനം ന കരോസി, സോതാപന്നം മാതരം പഹരിത്വാ അന്തരം കത്വാ നിക്ഖന്തോയേവാസീതി ദീപേതി.

    Tattha laddhā satasahassāni, atirekāni vīsatīti tvaṃ uposathaṃ katvā mātu santikā sahassaṃ gahetvā vohāraṃ karonto satasahassāni ca atirekāni vīsatisahassāni labhitvā. Nākarīti tena dhanena asantuṭṭho nāvāya samuddaṃ pavisanto samudde ādīnavañca kathetvā mātuyā vāriyamānopi anukampakānaṃ ñātīnaṃ vacanaṃ na karosi, sotāpannaṃ mātaraṃ paharitvā antaraṃ katvā nikkhantoyevāsīti dīpeti.

    ലങ്ഘിന്തി നാവം ഉല്ലങ്ഘനസമത്ഥം. പക്ഖന്ദീതി പക്ഖന്ദോസി. അപ്പസിദ്ധികന്തി മന്ദസിദ്ധിം വിനാസബഹുലം. ചതുബ്ഭി അട്ഠാതി അഥ നം നിസ്സായ ഠിതായ നാവായ ഫലകം ദത്വാ സമുദ്ദേ ഖിത്തോപി ത്വം മാതരം നിസ്സായ ഏകദിവസം കതസ്സ ഉപോസഥകമ്മസ്സ നിസ്സന്ദേന ഫലികവിമാനേ ചതസ്സോ ഇത്ഥിയോ ലഭിത്വാ തതോ രജതവിമാനേ അട്ഠ, മണിവിമാനേ സോളസ, കനകവിമാനേ ദ്വത്തിംസ അധിഗതോസീതി. അതിച്ഛം ചക്കമാസദോതി അഥ ത്വം യഥാലദ്ധേന അസന്തുട്ഠോ ‘‘അത്ര ഉത്തരിതരം ലഭിസ്സാമീ’’തി ഏവം ലദ്ധം ലദ്ധം അതിക്കമനലോഭസങ്ഖാതായ അതിച്ഛായ സമന്നാഗതത്താ അതിച്ഛോ പാപപുഗ്ഗലോ തസ്സ ഉപോസഥകമ്മസ്സ ഖീണത്താ ദ്വത്തിംസ ഇത്ഥിയോ അതിക്കമിത്വാ ഇമം പേതനഗരം ആഗന്ത്വാ തസ്സ മാതുപഹാരദാനഅകുസലസ്സ നിസ്സന്ദേന ഇദം ഖുരചക്കം സമ്പത്തോസി. ‘‘അത്രിച്ഛ’’ന്തിപി പാഠോ, അത്ര അത്ര ഇച്ഛമാനോതി അത്ഥോ. ‘‘അത്രിച്ഛാ’’തിപി പാഠോ, അത്രിച്ഛായാതി അത്ഥോ. ഭമതീതി തസ്സ തേ ഇച്ഛാഹതസ്സ പോസസ്സ ഇദം ചക്കം മത്ഥകം പിസമാനം ഇദാനി കുമ്ഭകാരചക്കം വിയ മത്ഥകേ ഭമതീതി അത്ഥോ.

    Laṅghinti nāvaṃ ullaṅghanasamatthaṃ. Pakkhandīti pakkhandosi. Appasiddhikanti mandasiddhiṃ vināsabahulaṃ. Catubbhi aṭṭhāti atha naṃ nissāya ṭhitāya nāvāya phalakaṃ datvā samudde khittopi tvaṃ mātaraṃ nissāya ekadivasaṃ katassa uposathakammassa nissandena phalikavimāne catasso itthiyo labhitvā tato rajatavimāne aṭṭha, maṇivimāne soḷasa, kanakavimāne dvattiṃsa adhigatosīti. Aticchaṃ cakkamāsadoti atha tvaṃ yathāladdhena asantuṭṭho ‘‘atra uttaritaraṃ labhissāmī’’ti evaṃ laddhaṃ laddhaṃ atikkamanalobhasaṅkhātāya aticchāya samannāgatattā aticcho pāpapuggalo tassa uposathakammassa khīṇattā dvattiṃsa itthiyo atikkamitvā imaṃ petanagaraṃ āgantvā tassa mātupahāradānaakusalassa nissandena idaṃ khuracakkaṃ sampattosi. ‘‘Atriccha’’ntipi pāṭho, atra atra icchamānoti attho. ‘‘Atricchā’’tipi pāṭho, atricchāyāti attho. Bhamatīti tassa te icchāhatassa posassa idaṃ cakkaṃ matthakaṃ pisamānaṃ idāni kumbhakāracakkaṃ viya matthake bhamatīti attho.

    യേ ച തം അനുഗിജ്ഝന്തീതി തണ്ഹാ നാമേസാ ഗച്ഛന്തീ ഉപരൂപരി വിസാലാ ഹോതി, സമുദ്ദോ വിയ ച ദുപ്പൂരാ, രൂപാദീസു തസ്സ തസ്സ ഇച്ഛനഇച്ഛായ വിസടഗാമിനീ, തം ഏവരൂപം തണ്ഹം യേ ച അനുഗിജ്ഝന്തി ഗിദ്ധാ ഗധിതാ ഹുത്വാ പുനപ്പുനം അല്ലീയന്തി. തേ ഹോന്തി ചക്കധാരിനോതി തേ ഏവം പച്ചന്താ ഖുരചക്കം ധാരേന്തി. ബഹുഭണ്ഡന്തി മാതാപിതൂനം സന്തകം ബഹുധനം ഓഹായ. മഗ്ഗന്തി ഗന്തബ്ബം അപ്പസിദ്ധികം സമുദ്ദമഗ്ഗം അപച്ചവേക്ഖിത്വാ യഥാ ത്വം പടിപന്നോ, ഏവമേവ അഞ്ഞേസമ്പി യേസഞ്ചേതം അസങ്ഖാതം അവീമംസിതം, തേ യഥാ ത്വം തഥേവ തണ്ഹാവസികാ ഹുത്വാ ധനം പഹായ ഗമനമഗ്ഗം അനപേക്ഖിത്വാ പടിപന്നാ ചക്കധാരിനോ ഹോന്തി. കമ്മം സമേക്ഖേതി തസ്മാ പണ്ഡിതോ പുരിസോ അത്തനാ കത്തബ്ബകമ്മം ‘‘സദോസം നു ഖോ, നിദ്ദോസ’’ന്തി സമേക്ഖേയ്യ പച്ചവേക്ഖേയ്യ. വിപുലഞ്ച ഭോഗന്തി അത്തനോ ധമ്മലദ്ധം ധനരാസിമ്പി സമേക്ഖേയ്യ. നാതിവത്തേയ്യാതി തം താദിസം പുഗ്ഗലം ഇദം ചക്കം ന അതിവത്തേയ്യ നാവത്ഥരേയ്യ. ‘‘നാതിവത്തേതീ’’തിപി പാഠോ, നാവത്ഥരതീതി അത്ഥോ.

    Ye ca taṃ anugijjhantīti taṇhā nāmesā gacchantī uparūpari visālā hoti, samuddo viya ca duppūrā, rūpādīsu tassa tassa icchanaicchāya visaṭagāminī, taṃ evarūpaṃ taṇhaṃ ye ca anugijjhanti giddhā gadhitā hutvā punappunaṃ allīyanti. Te honti cakkadhārinoti te evaṃ paccantā khuracakkaṃ dhārenti. Bahubhaṇḍanti mātāpitūnaṃ santakaṃ bahudhanaṃ ohāya. Magganti gantabbaṃ appasiddhikaṃ samuddamaggaṃ apaccavekkhitvā yathā tvaṃ paṭipanno, evameva aññesampi yesañcetaṃ asaṅkhātaṃ avīmaṃsitaṃ, te yathā tvaṃ tatheva taṇhāvasikā hutvā dhanaṃ pahāya gamanamaggaṃ anapekkhitvā paṭipannā cakkadhārino honti. Kammaṃ samekkheti tasmā paṇḍito puriso attanā kattabbakammaṃ ‘‘sadosaṃ nu kho, niddosa’’nti samekkheyya paccavekkheyya. Vipulañcabhoganti attano dhammaladdhaṃ dhanarāsimpi samekkheyya. Nātivatteyyāti taṃ tādisaṃ puggalaṃ idaṃ cakkaṃ na ativatteyya nāvatthareyya. ‘‘Nātivattetī’’tipi pāṭho, nāvattharatīti attho.

    തം സുത്വാ മിത്തവിന്ദകോ ‘‘ഇമിനാ ദേവപുത്തേന മയാ കതകമ്മം തഥതോ ഞാതം, അയം മയ്ഹം പച്ചനപമാണമ്പി ജാനിസ്സതി, പുച്ഛാമി ന’’ന്തി ചിന്തേത്വാ നവമം ഗാഥമാഹ –

    Taṃ sutvā mittavindako ‘‘iminā devaputtena mayā katakammaṃ tathato ñātaṃ, ayaṃ mayhaṃ paccanapamāṇampi jānissati, pucchāmi na’’nti cintetvā navamaṃ gāthamāha –

    .

    9.

    ‘‘കീവചിരം നു മേ യക്ഖ, ചക്കം സിരസി ഠസ്സതി;

    ‘‘Kīvaciraṃ nu me yakkha, cakkaṃ sirasi ṭhassati;

    കതി വസ്സസഹസ്സാനി, തം മേ അക്ഖാഹി പുച്ഛിതോ’’തി.

    Kati vassasahassāni, taṃ me akkhāhi pucchito’’ti.

    അഥസ്സ കഥേന്തോ മഹാസത്തോ ദസമം ഗാഥമാഹ –

    Athassa kathento mahāsatto dasamaṃ gāthamāha –

    ൧൦.

    10.

    ‘‘അതിസരോ പച്ചസരോ, മിത്തവിന്ദ സുണോഹി മേ;

    ‘‘Atisaro paccasaro, mittavinda suṇohi me;

    ചക്കം തേ സിരസി മാവിദ്ധം, ന തം ജീവം പമോക്ഖസീ’’തി.

    Cakkaṃ te sirasi māviddhaṃ, na taṃ jīvaṃ pamokkhasī’’ti.

    തത്ഥ അതിസരോതി അതിസരീതിപി അതിസരോ, അതിസരിസ്സതീതിപി അതിസരോ. പച്ചസരോതി തസ്സേവ വേവചനം. ഇദം വുത്തം ഹോതി – സമ്മ മിത്തവിന്ദക, സുണോഹി മേ വചനം, ത്വഞ്ഹി അതിദാരുണസ്സ കമ്മസ്സ കതത്താ അതിസരോ, തസ്സ പന ന സക്കാ വസ്സഗണനായ വിപാകോ പഞ്ഞാപേതുന്തി അപരിമാണം അതിമഹന്തം വിപാകദുക്ഖം സരിസ്സസി പടിപജ്ജിസ്സസീതി അതിസരോ. തേന തേ ‘‘ഏത്തകാനി വസ്സസഹസ്സാനീ’’തി വത്തും ന സക്കോമി. സിരസിമാവിദ്ധന്തി യം പന തേ ഇദം ചക്കം സിരസ്മിം ആവിദ്ധം കുമ്ഭകാരചക്കമിവ ഭമതി. ന തം ജീവം പമോക്ഖസീതി തം ത്വം യാവ തേ കമ്മവിപാകോ ന ഖീയതി, താവ ജീവമാനോ ന പമോക്ഖസി, കമ്മവിപാകേ പന ഖീണേ ഇദം ചക്കം പഹായ യഥാകമ്മം ഗമിസ്സസീതി.

    Tattha atisaroti atisarītipi atisaro, atisarissatītipi atisaro. Paccasaroti tasseva vevacanaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – samma mittavindaka, suṇohi me vacanaṃ, tvañhi atidāruṇassa kammassa katattā atisaro, tassa pana na sakkā vassagaṇanāya vipāko paññāpetunti aparimāṇaṃ atimahantaṃ vipākadukkhaṃ sarissasi paṭipajjissasīti atisaro. Tena te ‘‘ettakāni vassasahassānī’’ti vattuṃ na sakkomi. Sirasimāviddhanti yaṃ pana te idaṃ cakkaṃ sirasmiṃ āviddhaṃ kumbhakāracakkamiva bhamati. Na taṃ jīvaṃ pamokkhasīti taṃ tvaṃ yāva te kammavipāko na khīyati, tāva jīvamāno na pamokkhasi, kammavipāke pana khīṇe idaṃ cakkaṃ pahāya yathākammaṃ gamissasīti.

    ഇദം വത്വാ ദേവപുത്തോ അത്തനോ ദേവട്ഠാനമേവ ഗതോ, ഇതരോപി മഹാദുക്ഖം പടിപജ്ജി.

    Idaṃ vatvā devaputto attano devaṭṭhānameva gato, itaropi mahādukkhaṃ paṭipajji.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ മിത്തവിന്ദകോ അയം ദുബ്ബചഭിക്ഖു അഹോസി, ദേവരാജാ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā mittavindako ayaṃ dubbacabhikkhu ahosi, devarājā pana ahameva ahosi’’nti.

    ചതുദ്വാരജാതകവണ്ണനാ പഠമാ.

    Catudvārajātakavaṇṇanā paṭhamā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൪൩൯. ചതുദ്വാരജാതകം • 439. Catudvārajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact