A World of Knowledge
    Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / куд̣̇д̣̇асигкаа-мууласигкаа • Khuddasikkhā-mūlasikkhā

    49. жад̇ураарагканид̣̇д̣̇зсаван̣н̣анаа

    49. Caturārakkhaniddesavaṇṇanā

    461-2. асубханд̇и асубхабхааванаа. имз жад̇д̇ааро жад̇ураарагкаа наамаад̇и ад̇хиббааяо. ид̣̇аани д̇з д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘аарагад̇д̇аад̣̇инаа’’д̇иаад̣̇имааха. аарагад̇д̇аад̣̇инаад̇и зд̇т̇а аарагад̇д̇аа, арийнам̣ араанан̃жа хад̇ад̇д̇аа, бажжаяаад̣̇ийнам̣ арахад̇д̇аа, баабагаран̣з рахаабхааваад̇и имзхи д̇аава жад̇уухи гааран̣зхи со бхаг̇аваа араханд̇и ануссарид̇аб̣б̣од̇и ад̇т̇о. вуд̇д̇ан̃хзд̇ам̣ –

    461-2.Asubhanti asubhabhāvanā. Ime cattāro caturārakkhā nāmāti adhippāyo. Idāni te dassetuṃ ‘‘ārakattādinā’’tiādimāha. Ārakattādināti ettha ārakattā, arīnaṃ arānañca hatattā, paccayādīnaṃ arahattā, pāpakaraṇe rahābhāvāti imehi tāva catūhi kāraṇehi so bhagavā arahanti anussaritabboti attho. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘аарагад̇д̇аа хад̇ад̇д̇аа жа, гилзсаарийна со муни;

    ‘‘Ārakattā hatattā ca, kilesārīna so muni;

    хад̇асам̣сааражаггааро, бажжаяаад̣̇ийна жаарахо;

    Hatasaṃsāracakkāro, paccayādīna cāraho;

    на рахо гарод̇и баабаани, арахам̣ д̇зна вужжад̇ий’’д̇и. (баараа. адта. 1.1; висуд̣̇д̇хи. 1.130);

    Na raho karoti pāpāni, arahaṃ tena vuccatī’’ti. (pārā. aṭṭha. 1.1; visuddhi. 1.130);

    бхаг̇аваа бана саб̣б̣агилзсзхи сувид̣̇ууравид̣̇уурз тид̇о маг̇г̇зна саваасанагилзсаанам̣ хад̇ад̇д̇аа, д̇асмаа ‘‘аарагад̇д̇аа араха’’нд̇и вуд̇д̇о. вуд̇д̇ан̃хзд̇ам̣ –

    Bhagavā pana sabbakilesehi suvidūravidūre ṭhito maggena savāsanakilesānaṃ hatattā, tasmā ‘‘ārakattā araha’’nti vutto. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘со д̇ад̇о аарагаа наама;

    ‘‘So tato ārakā nāma;

    яасса язнаасаман̇г̇ид̇аа;

    Yassa yenāsamaṅgitā;

    асаман̇г̇ий жа д̣̇осзхи,

    Asamaṅgī ca dosehi,

    наат̇о д̇знаарахам̣ мад̇о’’д̇и. (висуд̣̇д̇хи. 1.125);

    Nātho tenārahaṃ mato’’ti. (visuddhi. 1.125);

    бхаг̇авад̇аа бана саб̣б̣агилзсаараяо хад̇аа, д̇асмаа ‘‘арийнам̣ хад̇ад̇д̇ааби араха’’нд̇и вуд̇д̇о. вуд̇д̇ан̃хзд̇ам̣ –

    Bhagavatā pana sabbakilesārayo hatā, tasmā ‘‘arīnaṃ hatattāpi araha’’nti vutto. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘яасмаа рааг̇аад̣̇исан̇каад̇аа, саб̣б̣зби араяо хад̇аа;

    ‘‘Yasmā rāgādisaṅkhātā, sabbepi arayo hatā;

    бан̃н̃аасад̇т̇зна наат̇зна, д̇асмааби арахам̣ мад̇о’’д̇и. (висуд̣̇д̇хи. 1.126);

    Paññāsatthena nāthena, tasmāpi arahaṃ mato’’ti. (visuddhi. 1.126);

    яам̣ банзд̇ам̣ авиж̇ж̇аабхавад̇ан̣хаамаяанаабхибун̃н̃аабхисан̇каараабун̃н̃аабхисан̇каарааанзн̃ж̇аабхисан̇каараарам̣ ж̇араамаран̣анзми ‘‘аасавасамуд̣̇аяаа авиж̇ж̇аасамуд̣̇аяо’’д̇и (ма. ни. 1.103) важанад̇о аасавасамуд̣̇аяамаязна агкзна виж̇жхид̇ваа д̇ибхаварат̇з яож̇ид̇ам̣ анаад̣̇игаалаббавад̇д̇ам̣ сам̣сааражаггам̣, д̇асса бхаг̇авад̇о б̣од̇хиругкамуулз саммаббад̇хаанавийрияабаад̣̇зхи жад̇убаарисуд̣̇д̇хисийлабат̇авияам̣ бад̇идтааяа сад̣̇д̇хаахад̇т̇зна гаммагкаяагаран̃аан̣апарасум̣ г̇ахзд̇ваа саб̣б̣з араа хад̇аа. д̇асмаа ‘‘араанам̣ хад̇ад̇д̇аа араха’’нд̇и вуд̇д̇о. вуд̇д̇ан̃хзд̇ам̣ –

    Yaṃ panetaṃ avijjābhavataṇhāmayanābhipuññābhisaṅkhāraapuññābhisaṅkhāraāneñjābhisaṅkhārāraṃ jarāmaraṇanemi ‘‘āsavasamudayā avijjāsamudayo’’ti (ma. ni. 1.103) vacanato āsavasamudayamayena akkhena vijjhitvā tibhavarathe yojitaṃ anādikālappavattaṃ saṃsāracakkaṃ, tassa bhagavato bodhirukkhamūle sammappadhānavīriyapādehi catupārisuddhisīlapathaviyaṃ patiṭṭhāya saddhāhatthena kammakkhayakarañāṇapharasuṃ gahetvā sabbe arā hatā. Tasmā ‘‘arānaṃ hatattā araha’’nti vutto. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘араа сам̣сааражаггасса, хад̇аа н̃аан̣аасинаа яад̇о;

    ‘‘Arā saṃsāracakkassa, hatā ñāṇāsinā yato;

    логанаат̇зна д̇знзса, араханд̇и бавужжад̇ий’’д̇и. (висуд̣̇д̇хи. 1.128);

    Lokanāthena tenesa, arahanti pavuccatī’’ti. (visuddhi. 1.128);

    аг̇г̇ад̣̇агкин̣зяяад̇д̇аа жийвараад̣̇ийнам̣ бажжаяаанам̣ уд̇д̇амабууж̇ааяа жа яуд̇д̇о бхаг̇аваа, д̇асмаа ‘‘бажжаяаад̣̇ийнам̣ арахад̇д̇аа жа араха’’нд̇и вужжад̇и. вуд̇д̇ан̃хзд̇ам̣ –

    Aggadakkhiṇeyyattā cīvarādīnaṃ paccayānaṃ uttamapūjāya ca yutto bhagavā, tasmā ‘‘paccayādīnaṃ arahattā ca araha’’nti vuccati. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘бууж̇аависзсам̣ саха бажжаязхи,

    ‘‘Pūjāvisesaṃ saha paccayehi,

    яасмаа аяам̣ арахад̇и логанаат̇о;

    Yasmā ayaṃ arahati lokanātho;

    ад̇т̇аануруубам̣ араханд̇и логз,

    Atthānurūpaṃ arahanti loke,

    д̇асмаа ж̇ино арахад̇и наамамзд̇а’’нд̇и. (висуд̣̇д̇хи. 1.129);

    Tasmā jino arahati nāmameta’’nti. (visuddhi. 1.129);

    яат̇аа логз гзжи бан̣д̣ид̇амаанино асилогабхаязна рахо баабаани гаронд̇и, д̇ат̇аа бхаг̇аваа гад̣̇аажиби на гарод̇и, д̇асмаа ‘‘баабагаран̣з рахаабхааваа жа араха’’нд̇и вужжад̇и. вуд̇д̇ан̃хзд̇ам̣ –

    Yathā loke keci paṇḍitamānino asilokabhayena raho pāpāni karonti, tathā bhagavā kadācipi na karoti, tasmā ‘‘pāpakaraṇe rahābhāvā ca araha’’nti vuccati. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘яасмаа над̇т̇и рахо наама, баабагаммзсу д̇аад̣̇ино;

    ‘‘Yasmā natthi raho nāma, pāpakammesu tādino;

    рахаабхаавзна д̇знзса, арахам̣ ид̇и виссуд̇о’’д̇и. (висуд̣̇д̇хи. 1.130) –

    Rahābhāvena tenesa, arahaṃ iti vissuto’’ti. (visuddhi. 1.130) –

    звам̣ аарагад̇д̇аад̣̇инаа араханд̇и бхаавзд̇аб̣б̣ам̣.

    Evaṃ ārakattādinā arahanti bhāvetabbaṃ.

    саммаа сааман̃жа саб̣б̣ад̇хаммаанам̣ б̣уд̣̇д̇хад̇д̇аа бана саммаасамб̣уд̣̇д̇хо. саммаад̇и н̃ааязнзва, абхин̃н̃зяяз д̇хаммз абхин̃н̃зяяад̇о барин̃н̃зяяз д̇хаммз барин̃н̃зяяад̇о бахаад̇аб̣б̣з д̇хаммз бахаад̇аб̣б̣ад̇о сажчигаад̇аб̣б̣з д̇хаммз сажчигаад̇аб̣б̣ад̇о бхаавзд̇аб̣б̣з д̇хаммз бхаавзд̇аб̣б̣ад̇о зваад̇и ад̇т̇о. сааман̃жаад̇и ад̇д̇анаава. вуд̇д̇ан̃хзд̇ам̣ –

    Sammā sāmañca sabbadhammānaṃ buddhattā pana sammāsambuddho. Sammāti ñāyeneva, abhiññeyye dhamme abhiññeyyato pariññeyye dhamme pariññeyyato pahātabbe dhamme pahātabbato sacchikātabbe dhamme sacchikātabbato bhāvetabbe dhamme bhāvetabbato evāti attho. Sāmañcāti attanāva. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘абхин̃н̃зяяам̣ абхин̃н̃аад̇ам̣, бхаавзд̇аб̣б̣ан̃жа бхаавид̇ам̣;

    ‘‘Abhiññeyyaṃ abhiññātaṃ, bhāvetabbañca bhāvitaṃ;

    бахаад̇аб̣б̣ам̣ бахийнам̣ мз, д̇асмаа б̣уд̣̇д̇хосми б̣раахман̣аа’’д̇и. (ма. ни. 2.399; су. ни. 563);

    Pahātabbaṃ pahīnaṃ me, tasmā buddhosmi brāhmaṇā’’ti. (ma. ni. 2.399; su. ni. 563);

    ‘‘ид̇иби со бхаг̇аваа арахам̣ саммаасамб̣уд̣̇д̇хо виж̇ж̇аажаран̣асамбанно суг̇ад̇о логавид̣̇уу ануд̇д̇аро бурисад̣̇аммасаарат̇и сад̇т̇аад̣̇звамануссаанам̣ б̣уд̣̇д̇хо бхаг̇аваа’’д̇и звам̣ вуд̇д̇з навабхзд̣̇з бхаг̇авад̇о г̇ун̣з яаа бунаббунам̣ уббаж̇ж̇анад̇о сад̇иязва ануссад̇и, бавад̇д̇ид̇аб̣б̣адтаанамхиязва ваа бавад̇д̇ад̇д̇аа сад̣̇д̇хаабаб̣б̣аж̇ид̇асса гулабуд̇д̇асса ануруубаа сад̇ийд̇и ануссад̇и, б̣уд̣̇д̇хам̣ аараб̣бха уббаннаа ануссад̇и б̣уд̣̇д̇хаануссад̇и, яаа звам̣ нававид̇хзна бавад̇д̇аа сад̇и , саа б̣уд̣̇д̇хаануссад̇и наамаад̇и ад̇т̇о. саб̣б̣аагаарзна бана аажариязна б̣уд̣̇д̇хагхосзна б̣уд̣̇д̇хаануссад̇и висуд̣̇д̇химаг̇г̇з (висуд̣̇д̇хи. 1.123 аад̣̇аяо) вуд̇д̇аа, ад̇т̇игзна бана д̇ад̇о бажжаасийсид̇аб̣б̣аа.

    ‘‘Itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthādevamanussānaṃ buddho bhagavā’’ti evaṃ vutte navabhede bhagavato guṇe yā punappunaṃ uppajjanato satiyeva anussati, pavattitabbaṭṭhānamhiyeva vā pavattattā saddhāpabbajitassa kulaputtassa anurūpā satīti anussati, buddhaṃ ārabbha uppannā anussati buddhānussati, yā evaṃ navavidhena pavattā sati , sā buddhānussati nāmāti attho. Sabbākārena pana ācariyena buddhaghosena buddhānussati visuddhimagge (visuddhi. 1.123 ādayo) vuttā, atthikena pana tato paccāsīsitabbā.

    463-4. жад̇ураарагкааяа сааяам̣баад̇ам̣ бхаавзд̇аб̣б̣ад̇д̇аа мзд̇д̇аабхааванам̣ д̣̇ассзнд̇зна т̇зрзна саб̣б̣ад̇т̇агагаммадтаанабхааванаавасзна д̣̇ассид̇аад̇и взд̣̇ид̇аб̣б̣аа. ид̇арат̇аа ‘‘ад̇д̇аанам̣ убамам̣ гад̇ваа, на ханзяяа на гхаад̇аяз’’д̇и (д̇ха. ба. 129-130) важанад̇о саб̣б̣абатамам̣ ‘‘ахам̣ сукид̇о хоми, авзро’’д̇иаад̣̇инаа наязна бхаавзд̇ваава ад̇д̇ани жид̇д̇ам̣ нибариб̣анд̇хамаанам̣ гад̇ваа бажчаа аажарияубаж̇жхааяаад̣̇ийсу гамзна бхаавзд̇аб̣б̣аа. ад̇д̇ани бана аббанаа на ход̇и. г̇ожараг̇аамамхи иссарз ж̇анзд̇и самб̣анд̇хо. д̇ад̇т̇аад̇и (баараа. адта. 2.165) г̇ожараг̇аамз. сиймадтасан̇гхад̇о бадтааяа барижчиж̇ж̇а барижчиж̇ж̇аад̇и ад̇т̇о. звам̣ мзд̇д̇ам̣ бхаавзнд̇о бхигкусан̇гхз мзд̇д̇ааяа сахаваасийнам̣ муд̣̇ужид̇д̇ам̣ ж̇анзд̇и, ат̇асса сукасам̣ваасад̇аа ход̇и. сиймадтагад̣̇звад̇аасу мзд̇д̇ааяа муд̣̇угад̇ажид̇д̇аахи д̣̇звад̇аахи д̇хаммигааяа рагкааяа сусам̣вихид̇арагко ход̇и. г̇ожараг̇аамамхи иссараж̇анз мзд̇д̇ааяа муд̣̇угад̇ажид̇д̇асанд̇аанзхи иссарзхи д̇хаммигааяа рагкааяа сурагкид̇абаригкааро ход̇и. д̇ад̇т̇а мануссз мзд̇д̇ааяа басаад̣̇ид̇ажид̇д̇зхи д̇зхи абарибхууд̇о худ̇ваа вижарад̇и. саб̣б̣асад̇д̇зсу мзд̇д̇ааяа саб̣б̣ад̇т̇а аббадихад̇ажааро ход̇и.

    463-4. Caturārakkhāya sāyaṃpātaṃ bhāvetabbattā mettābhāvanaṃ dassentena therena sabbatthakakammaṭṭhānabhāvanāvasena dassitāti veditabbā. Itarathā ‘‘attānaṃ upamaṃ katvā, na haneyya na ghātaye’’ti (dha. pa. 129-130) vacanato sabbapaṭhamaṃ ‘‘ahaṃ sukhito homi, avero’’tiādinā nayena bhāvetvāva attani cittaṃ niparibandhamānaṃ katvā pacchā ācariyupajjhāyādīsu kamena bhāvetabbā. Attani pana appanā na hoti. Gocaragāmamhi issare janeti sambandho. Tatthāti (pārā. aṭṭha. 2.165) gocaragāme. Sīmaṭṭhasaṅghato paṭṭhāya paricchijja paricchijjāti attho. Evaṃ mettaṃ bhāvento bhikkhusaṅghe mettāya sahavāsīnaṃ muducittaṃ janeti, athassa sukhasaṃvāsatā hoti. Sīmaṭṭhakadevatāsu mettāya mudukatacittāhi devatāhi dhammikāya rakkhāya susaṃvihitarakkho hoti. Gocaragāmamhi issarajane mettāya mudukatacittasantānehi issarehi dhammikāya rakkhāya surakkhitaparikkhāro hoti. Tattha manusse mettāya pasāditacittehi tehi aparibhūto hutvā vicarati. Sabbasattesu mettāya sabbattha appaṭihatacāro hoti.

    465-6. ван̣н̣ад̇о жа сан̣таанад̇о жа огаасад̇о жа д̣̇исад̇о жа барижчзд̣̇ад̇о жа гзсаад̣̇игодтаасз вавад̇т̇абзд̇ваад̇и самб̣анд̇хо. зд̇т̇а ван̣н̣ад̇од̇и (висуд̣̇д̇хи. 1.110) гзсаад̣̇ийнам̣ ван̣н̣ад̇о. сан̣таанад̇од̇и д̇зсам̣язва сан̣таанад̇о. огаасад̇од̇и ‘‘аяам̣ годтаасо имасмим̣ наама огаасз бад̇идтид̇о’’д̇и звам̣ д̇асса д̇асса огаасад̇о. д̣̇исад̇од̇и имасмим̣ сарийрз наабхид̇о уд̣̇д̇хам̣ убаримаа д̣̇исаа, ад̇хо хздтимаа д̣̇исаа, д̇асмаа ‘‘аяам̣ годтаасо имиссаа наама д̣̇исааяаа’’д̇и д̣̇исаа вавад̇т̇абзд̇аб̣б̣аа. барижчзд̣̇ад̇од̇и сабхааг̇абарижчзд̣̇ад̇о висабхааг̇абарижчзд̣̇ад̇од̇и д̣̇вз барижчзд̣̇аа. д̇ад̇т̇а ‘‘аяам̣ годтаасо хздтаа жа убари жа д̇ирияан̃жа иминаа наама барижчзд̣̇о’’д̇и звам̣ сабхааг̇абарижчзд̣̇о взд̣̇ид̇аб̣б̣о. ‘‘гзсаа на ломаа, ломаа на гзсаа’’д̇и звам̣ амиссагавасзна висабхааг̇абарижчзд̣̇о.

    465-6. Vaṇṇato ca saṇṭhānato ca okāsato ca disato ca paricchedato ca kesādikoṭṭhāse vavatthapetvāti sambandho. Ettha vaṇṇatoti (visuddhi. 1.110) kesādīnaṃ vaṇṇato. Saṇṭhānatoti tesaṃyeva saṇṭhānato. Okāsatoti ‘‘ayaṃ koṭṭhāso imasmiṃ nāma okāse patiṭṭhito’’ti evaṃ tassa tassa okāsato. Disatoti imasmiṃ sarīre nābhito uddhaṃ uparimā disā, adho heṭṭhimā disā, tasmā ‘‘ayaṃ koṭṭhāso imissā nāma disāyā’’ti disā vavatthapetabbā. Paricchedatoti sabhāgaparicchedato visabhāgaparicchedatoti dve paricchedā. Tattha ‘‘ayaṃ koṭṭhāso heṭṭhā ca upari ca tiriyañca iminā nāma paricchedo’’ti evaṃ sabhāgaparicchedo veditabbo. ‘‘Kesā na lomā, lomā na kesā’’ti evaṃ amissakavasena visabhāgaparicchedo.

    звам̣ бан̃жахи аагаарзхи вавад̇т̇аанаагаарам̣ д̣̇ассзд̇ваа ид̣̇аани манаси гаронд̇зна звам̣ манаси гаад̇аб̣б̣анд̇и д̇ам̣ д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘анубуб̣б̣ад̇о’’д̇иаад̣̇имааха. д̇ад̇т̇а анубуб̣б̣ад̇од̇и саж̇жхааяагаран̣агаалад̇о бадтааяа ‘‘гзсаа накаа’’д̇и звам̣ зганд̇аригааяа ваа ‘‘ломаа гзсаа’’д̇и звам̣ уббадибаадияаа ваа на манаси гаад̇аб̣б̣ам̣, ат̇а ко ‘‘гзсаа ломаа’’д̇иаад̣̇инаа наязна анубадибаадияаа манаси гаад̇аб̣б̣ам̣, анубадибаадияаа манаси гаронд̇знааби наад̇исийгхам̣ наад̇исан̣игам̣ манаси гаад̇аб̣б̣ам̣, б̣ахид̣̇д̇хаа бут̇уд̇д̇аарамман̣з жзд̇асо вигкзбо бадиб̣аахид̇аб̣б̣о. ‘‘бан̣н̣ад̇д̇им̣ самад̇иггамма, мун̃жанд̇ассаанубуб̣б̣ад̇о’’д̇и баато г̇ахзд̇аб̣б̣о. зван̃хи сад̇и бхааванааггамзна ад̇т̇о сувин̃н̃зяяо ход̇и. ‘‘гзсаа ломаа’’д̇иаад̣̇ибан̃н̃ад̇д̇им̣ аманасигад̇ваа бадиггуулабхаавзна звам̣ жид̇д̇ам̣ табзд̇аб̣б̣ам̣. мун̃жанд̇ассаанубуб̣б̣ад̇од̇и яо яо годтаасо аабаат̇ам̣ нааг̇ажчад̇и, д̇ам̣ д̇ам̣ анубуб̣б̣ад̇о мун̃жанд̇ассаад̇и ад̇т̇о.

    Evaṃ pañcahi ākārehi vavatthānākāraṃ dassetvā idāni manasi karontena evaṃ manasi kātabbanti taṃ dassetuṃ ‘‘anupubbato’’tiādimāha. Tattha anupubbatoti sajjhāyakaraṇakālato paṭṭhāya ‘‘kesā nakhā’’ti evaṃ ekantarikāya vā ‘‘lomā kesā’’ti evaṃ uppaṭipāṭiyā vā na manasi kātabbaṃ, atha kho ‘‘kesā lomā’’tiādinā nayena anupaṭipāṭiyā manasi kātabbaṃ, anupaṭipāṭiyā manasi karontenāpi nātisīghaṃ nātisaṇikaṃ manasi kātabbaṃ, bahiddhā puthuttārammaṇe cetaso vikkhepo paṭibāhitabbo. ‘‘Paṇṇattiṃ samatikkamma, muñcantassānupubbato’’ti pāṭho gahetabbo. Evañhi sati bhāvanākkamena attho suviññeyyo hoti. ‘‘Kesā lomā’’tiādipaññattiṃ amanasikatvā paṭikkūlabhāvena evaṃ cittaṃ ṭhapetabbaṃ. Muñcantassānupubbatoti yo yo koṭṭhāso āpāthaṃ nāgacchati, taṃ taṃ anupubbato muñcantassāti attho.

    467. ид̣̇аани яат̇аа бадиггууламанасигааро гаад̇аб̣б̣о, д̇ам̣ д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘ван̣н̣ааасаяасан̣таанаа’’д̇иаад̣̇имааха. зд̇зхи ван̣н̣аад̣̇ийхи годтаасзхи бадиггуулаад̇и бхааванаад̇и самб̣анд̇хо. зд̇т̇а (вибха. адта. 356; висуд̣̇д̇хи. 1.178) гзсаа д̇аава ван̣н̣ад̇оби бадиггуулаа. д̇ат̇аа хи яааг̇убхад̇д̇аад̣̇ийсу гзсаван̣н̣ам̣ гин̃жи д̣̇исваа ж̇иг̇ужчанд̇и. сан̣таанад̇оби бадиггуулаа. д̇ат̇аа хи рад̇д̇им̣ бхун̃ж̇анд̇аа гзсасан̣таанам̣ магаживаагаад̣̇игам̣ чубид̇ваа ж̇иг̇ужчанд̇и. д̇зламагканаад̣̇ивирахид̇аанан̃жа аг̇г̇имхи багкид̇д̇аанан̃жа г̇анд̇хо ад̇ивияа бадиггуулод̇и г̇анд̇хад̇оби бадиггуулаа. асужидтаанз ж̇аад̇асуубзяяабан̣н̣ам̣ вияа буб̣б̣алохид̇амуд̇д̇агарийсабид̇д̇асзмхаад̣̇иниссанд̣̇зна ж̇аад̇ад̇д̇аа аасаяад̇оби бадиггуулаа. г̇уут̇араасимхи удтид̇аган̣н̣игам̣ вияа згад̇им̣сагодтаасараасимхи ж̇аад̇ад̇д̇аа огаасад̇оби бадиггуулаа. уд̣̇д̇хумаад̇агам̣ винийлагам̣ вибуб̣б̣агам̣ вижчид̣̇д̣̇агам̣ вигкааяид̇агам̣ вигкид̇д̇агам̣ хад̇авигкид̇д̇агам̣ лохид̇агам̣ бул̣авагам̣ адтиганд̇и имзсу уд̣̇д̇хумаад̇агаад̣̇ийсу вад̇т̇уусу асубхаагаарам̣ г̇ахзд̇ваа бавад̇д̇аа бхааванаа ваа асубхам̣ наамаад̇и ад̇т̇о.

    467. Idāni yathā paṭikkūlamanasikāro kātabbo, taṃ dassetuṃ ‘‘vaṇṇaāsayasaṇṭhānā’’tiādimāha. Etehi vaṇṇādīhi koṭṭhāsehi paṭikkūlāti bhāvanāti sambandho. Ettha (vibha. aṭṭha. 356; visuddhi. 1.178) kesā tāva vaṇṇatopi paṭikkūlā. Tathā hi yāgubhattādīsu kesavaṇṇaṃ kiñci disvā jigucchanti. Saṇṭhānatopi paṭikkūlā. Tathā hi rattiṃ bhuñjantā kesasaṇṭhānaṃ makacivākādikaṃ chupitvā jigucchanti. Telamakkhanādivirahitānañca aggimhi pakkhittānañca gandho ativiya paṭikkūloti gandhatopi paṭikkūlā. Asuciṭṭhāne jātasūpeyyapaṇṇaṃ viya pubbalohitamuttakarīsapittasemhādinissandena jātattā āsayatopi paṭikkūlā. Gūtharāsimhi uṭṭhitakaṇṇikaṃ viya ekatiṃsakoṭṭhāsarāsimhi jātattā okāsatopi paṭikkūlā. Uddhumātakaṃ vinīlakaṃ vipubbakaṃ vicchiddakaṃ vikkhāyitakaṃ vikkhittakaṃ hatavikkhittakaṃ lohitakaṃ puḷavakaṃ aṭṭhikanti imesu uddhumātakādīsu vatthūsu asubhākāraṃ gahetvā pavattā bhāvanā vā asubhaṃ nāmāti attho.

    468. яам̣ банзд̇ам̣ араханд̇аанам̣ ваддад̣̇угкасамужчзд̣̇асан̇каад̇ам̣ самужчзд̣̇амаран̣ам̣ (висуд̣̇д̇хи. 1.167), сан̇каараанам̣ кан̣абхан̇г̇асан̇каад̇ам̣ кан̣игамаран̣ам̣, ‘‘ругко мад̇о, лохам̣ мад̇а’’нд̇иаад̣̇и саммуд̇имаран̣ан̃жа, на д̇ам̣ ид̇ха ад̇хиббзд̇ам̣. ид̇ха бана маран̣анд̇и згабхавабарияаабаннасса ж̇ийвид̇инд̣̇рияасса убажчзд̣̇о ад̇хиббзд̇о. д̇амби гааламаран̣ам̣ агааламаран̣анд̇и д̣̇увид̇хам̣ ход̇и. д̇ад̇т̇а гааламаран̣ам̣ бун̃н̃агкаязна ваа ааяугкаязна ваа убхаяагкаязна ваа ход̇и, агааламаран̣ам̣ убабийл̣агаубажчзд̣̇агагаммавасзна . ‘‘маран̣ам̣ мз бхависсад̇ий’’д̇и ваа ‘‘ж̇ийвид̇ам̣ ужчиж̇ж̇иссад̇ий’’д̇и ваа ‘‘маран̣ам̣ маран̣а’’нд̇и ваа яонисо бхааваяид̇ваанаад̇и самб̣анд̇хо.

    468. Yaṃ panetaṃ arahantānaṃ vaṭṭadukkhasamucchedasaṅkhātaṃ samucchedamaraṇaṃ (visuddhi. 1.167), saṅkhārānaṃ khaṇabhaṅgasaṅkhātaṃ khaṇikamaraṇaṃ, ‘‘rukkho mato, lohaṃ mata’’ntiādi sammutimaraṇañca, na taṃ idha adhippetaṃ. Idha pana maraṇanti ekabhavapariyāpannassa jīvitindriyassa upacchedo adhippeto. Tampi kālamaraṇaṃ akālamaraṇanti duvidhaṃ hoti. Tattha kālamaraṇaṃ puññakkhayena vā āyukkhayena vā ubhayakkhayena vā hoti, akālamaraṇaṃ upapīḷakaupacchedakakammavasena . ‘‘Maraṇaṃ me bhavissatī’’ti vā ‘‘jīvitaṃ ucchijjissatī’’ti vā ‘‘maraṇaṃ maraṇa’’nti vā yoniso bhāvayitvānāti sambandho.

    469-70. яасса бана зд̇д̇аавад̇аа убажаараж̇жхаанам̣ на уббаж̇ж̇ад̇и, д̇зна вад̇хагабажжубадтаанад̇о самбад̇д̇ивибад̇д̇ид̇о убасам̣харан̣ад̇о гааяаб̣ахусаад̇хааран̣ад̇о ааяуд̣̇уб̣б̣алад̇о анимид̇д̇ад̇о ад̣̇д̇хаанабарижчзд̣̇ад̇о кан̣абарид̇д̇ад̇од̇и имзхи адтахи аагаарзхи маран̣ам̣ ануссарид̇аб̣б̣ам̣, ид̣̇аани д̇з д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘вад̇хагассзвубадтаана’’нд̇иаад̣̇имааха. асим̣ угкибид̇ваа сийсам̣ чинд̣̇ид̇ум̣ тид̇авад̇хаго вияа маран̣ам̣ бажжубадтид̇амзваад̇и бхааванаа маран̣ассад̇и наамаад̇и самб̣анд̇хо. звам̣ саб̣б̣ад̇т̇а. саб̣б̣ам̣ аарог̇яам̣ б̣яаад̇хибарияосаанам̣, саб̣б̣ам̣ яоб̣б̣анам̣ ж̇араабарияосаанам̣, саб̣б̣ам̣ ж̇ийвид̇ам̣ маран̣абарияосаанам̣, д̇асмаа ‘‘аяам̣ яоб̣б̣анаад̣̇игааяасамбад̇д̇и д̇аавад̣̇зва собхад̇и, яаава маран̣асан̇каад̇аа вибад̇д̇и на бхависсад̇ий’’д̇и звамаад̣̇инаа самбад̇д̇ивибад̇д̇ид̇о жа, сад̇д̇ахаагаарзхи убасам̣харан̣ад̇о маран̣ам̣ ануссарид̇аб̣б̣ам̣ яасамахад̇д̇ад̇о бун̃н̃амахад̇д̇ад̇о т̇аамамахад̇д̇ад̇о ид̣̇д̇химахад̇д̇ад̇о бан̃н̃аамахад̇д̇ад̇о бажжзгаб̣уд̣̇д̇хад̇о саммаасамб̣уд̣̇д̇хад̇од̇и. д̇ад̇т̇а ‘‘ид̣̇ам̣ маран̣ам̣ наама махааяасаанам̣ махаабариваараанам̣ махаасаммад̇аманд̇хаад̇аад̣̇ийнамби убари бад̇ад̇и, гиман̇г̇ам̣ бана маяхам̣ убари на бад̇иссад̇ий’’д̇и звам̣ яасамахад̇д̇ад̇о,

    469-70. Yassa pana ettāvatā upacārajjhānaṃ na uppajjati, tena vadhakapaccupaṭṭhānato sampattivipattito upasaṃharaṇato kāyabahusādhāraṇato āyudubbalato animittato addhānaparicchedato khaṇaparittatoti imehi aṭṭhahi ākārehi maraṇaṃ anussaritabbaṃ, idāni te dassetuṃ ‘‘vadhakassevupaṭṭhāna’’ntiādimāha. Asiṃ ukkhipitvā sīsaṃ chindituṃ ṭhitavadhako viya maraṇaṃ paccupaṭṭhitamevāti bhāvanā maraṇassati nāmāti sambandho. Evaṃ sabbattha. Sabbaṃ ārogyaṃ byādhipariyosānaṃ, sabbaṃ yobbanaṃ jarāpariyosānaṃ, sabbaṃ jīvitaṃ maraṇapariyosānaṃ, tasmā ‘‘ayaṃ yobbanādikāyasampatti tāvadeva sobhati, yāva maraṇasaṅkhātā vipatti na bhavissatī’’ti evamādinā sampattivipattito ca, sattahākārehi upasaṃharaṇato maraṇaṃ anussaritabbaṃ yasamahattato puññamahattato thāmamahattato iddhimahattato paññāmahattato paccekabuddhato sammāsambuddhatoti. Tattha ‘‘idaṃ maraṇaṃ nāma mahāyasānaṃ mahāparivārānaṃ mahāsammatamandhātādīnampi upari patati, kimaṅgaṃ pana mayhaṃ upari na patissatī’’ti evaṃ yasamahattato,

    ‘‘ж̇од̇иго ж̇адило уг̇г̇о,

    ‘‘Jotiko jaṭilo uggo,

    мзн̣д̣аго ат̇а бун̣н̣аго;

    Meṇḍako atha puṇṇako;

    зд̇з жан̃н̃з жа яз логз,

    Ete caññe ca ye loke,

    махаабун̃н̃аад̇и виссуд̇аа;

    Mahāpuññāti vissutā;

    саб̣б̣з маран̣амаабаннаа,

    Sabbe maraṇamāpannā,

    маад̣̇исзсу гат̇аава гаа’’д̇и. –

    Mādisesu kathāva kā’’ti. –

    звам̣ бун̃н̃амахад̇д̇ад̇о,

    Evaṃ puññamahattato,

    ‘‘ваасуд̣̇зво б̣алад̣̇зво, бхиймасзнаад̣̇аяо махаа;

    ‘‘Vāsudevo baladevo, bhīmasenādayo mahā;

    б̣алаа мажжувасам̣ бад̇д̇аа, маад̣̇исзсу гат̇аава гаа’’д̇и. –

    Balā maccuvasaṃ pattā, mādisesu kathāva kā’’ti. –

    звам̣ т̇аамамахад̇д̇ад̇о,

    Evaṃ thāmamahattato,

    ‘‘махаамог̇г̇аллаанаад̣̇ийнам̣ махид̣̇д̇хигаанамби убари бад̇ад̇и, маад̣̇исзсу гат̇аава гаа’’д̇и звам̣ ид̣̇д̇химахад̇д̇ад̇о, ‘‘саарибуд̇д̇аад̣̇ийнам̣ махаабан̃н̃аанамби убари бад̇ад̇и, маад̣̇исзсу гат̇аава гаа’’д̇и звам̣ бан̃н̃аамахад̇д̇ад̇о. звам̣ ид̇арзсамби бажжзгаб̣уд̣̇д̇хасаммаасамб̣уд̣̇д̇хаанамби маханд̇абхаавам̣ жинд̇зд̇ваа ‘‘д̇зсамби убари маран̣ам̣ бад̇ад̇и, гиман̇г̇ам̣ бана маяхам̣ убари на бад̇иссад̇ий’’д̇и звам̣ убасам̣харан̣ад̇о жа, ‘‘аяам̣ гааяо б̣ахусаад̇хааран̣о аж̇жхад̇д̇игаанам̣язва анзгасад̇аанам̣ рог̇аанам̣ б̣аахираанам̣ ахивижчигаад̣̇ийнан̃жаа’’д̇и гааяаб̣ахусаад̇хааран̣ад̇о жа, ‘‘ассаасабассаасабадиб̣ад̣̇д̇хам̣ ж̇ийвид̇а’’нд̇иаад̣̇инаа наязна ааяуд̣̇уб̣б̣алад̇о жа,

    ‘‘Mahāmoggallānādīnaṃ mahiddhikānampi upari patati, mādisesu kathāva kā’’ti evaṃ iddhimahattato, ‘‘sāriputtādīnaṃ mahāpaññānampi upari patati, mādisesu kathāva kā’’ti evaṃ paññāmahattato. Evaṃ itaresampi paccekabuddhasammāsambuddhānampi mahantabhāvaṃ cintetvā ‘‘tesampi upari maraṇaṃ patati, kimaṅgaṃ pana mayhaṃ upari na patissatī’’ti evaṃ upasaṃharaṇato ca, ‘‘ayaṃ kāyo bahusādhāraṇo ajjhattikānaṃyeva anekasatānaṃ rogānaṃ bāhirānaṃ ahivicchikādīnañcā’’ti kāyabahusādhāraṇato ca, ‘‘assāsapassāsapaṭibaddhaṃ jīvita’’ntiādinā nayena āyudubbalato ca,

    ‘‘ж̇ийвид̇ам̣ б̣яаад̇хи гаало жа,

    ‘‘Jīvitaṃ byādhi kālo ca,

    д̣̇зханигкзбанам̣ г̇ад̇и;

    Dehanikkhepanaṃ gati;

    бан̃жзд̇з ж̇ийвалогасмим̣;

    Pañcete jīvalokasmiṃ;

    анимид̇д̇аа на нааяарз’’д̇и. (сам̣. ни. адта. 1.1.20; ж̇аа. адта. 2.2.34) –

    Animittā na nāyare’’ti. (saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.20; jā. aṭṭha. 2.2.34) –

    звам̣ гаалававад̇т̇аанасса абхаавад̇о жа, ‘‘яо, бхигкавз, жирам̣ ж̇ийвад̇и, со вассасад̇ам̣ ж̇ийвад̇и аббам̣ ваа бхияяо’’д̇и (сам̣. ни. 1.145) вуд̇д̇ад̇д̇аа звамаад̣̇инаа наязна ад̣̇д̇хаанасса барижчзд̣̇аажа бхааванаа маран̣ассад̇и наамаад̇и ад̇т̇о. кан̣абарид̇д̇ад̇о жа маран̣ассад̇и бхаавзд̇аб̣б̣аа.

    Evaṃ kālavavatthānassa abhāvato ca, ‘‘yo, bhikkhave, ciraṃ jīvati, so vassasataṃ jīvati appaṃ vā bhiyyo’’ti (saṃ. ni. 1.145) vuttattā evamādinā nayena addhānassa paricchedāca bhāvanā maraṇassati nāmāti attho. Khaṇaparittato ca maraṇassati bhāvetabbā.

    ‘‘ж̇ийвид̇ам̣ ад̇д̇абхааво жа,

    ‘‘Jīvitaṃ attabhāvo ca,

    сукад̣̇угкаа жа гзвалаа;

    Sukhadukkhā ca kevalā;

    згажид̇д̇асамааяуд̇д̇аа,

    Ekacittasamāyuttā,

    лаху со вад̇д̇ад̇з кан̣о’’д̇и. (висуд̣̇д̇хи. 1.176) –

    Lahu so vattate khaṇo’’ti. (visuddhi. 1.176) –

    хи вуд̇д̇ам̣. жад̇ураарагкавинижчаяо.

    Hi vuttaṃ. Caturārakkhavinicchayo.

    жад̇ураарагканид̣̇д̣̇зсаван̣н̣анаа нидтид̇аа.

    Caturārakkhaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2025 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact