Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમાનવત્થુ-અટ્ઠકથા • Vimānavatthu-aṭṭhakathā

    ૭. ચતુરિત્થિવિમાનવણ્ણના

    7. Caturitthivimānavaṇṇanā

    અભિક્કન્તેન વણ્ણેનાતિ ચતુરિત્થિવિમાનં. તસ્સ કા ઉપ્પત્તિ? ભગવતિ સાવત્થિયં વિહરન્તે આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો હેટ્ઠા વુત્તનયેન દેવચારિકં ચરન્તો તાવતિંસભવનં ગતો. સો તત્થ પટિપાટિયા ઠિતેસુ ચતૂસુ વિમાનેસુ ચતસ્સો દેવધીતરો પચ્ચેકં અચ્છરાસહસ્સપરિવારા દિબ્બસમ્પત્તિં અનુભવન્તિયો દિસ્વા તાહિ પુબ્બે કતકમ્મં પુચ્છન્તો –

    Abhikkantenavaṇṇenāti caturitthivimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavati sāvatthiyaṃ viharante āyasmā mahāmoggallāno heṭṭhā vuttanayena devacārikaṃ caranto tāvatiṃsabhavanaṃ gato. So tattha paṭipāṭiyā ṭhitesu catūsu vimānesu catasso devadhītaro paccekaṃ accharāsahassaparivārā dibbasampattiṃ anubhavantiyo disvā tāhi pubbe katakammaṃ pucchanto –

    ૭૫૫. ‘‘અભિક્કન્તેન વણ્ણેન…પે॰…વણ્ણો ચ તે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ. –

    755. ‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti. –

    ઇમાહિ ગાથાહિ પટિપાટિયા પુચ્છિ. તાપિ તસ્સ પુચ્છાનન્તરં પટિપાટિયા બ્યાકરિંસુ. તં દસ્સેતું –

    Imāhi gāthāhi paṭipāṭiyā pucchi. Tāpi tassa pucchānantaraṃ paṭipāṭiyā byākariṃsu. Taṃ dassetuṃ –

    ૭૫૮. ‘‘સા દેવતા અત્તમના…પે॰…યસ્સ કમ્મસ્સિદં ફલ’’ન્તિ. –

    758. ‘‘Sā devatā attamanā…pe…yassa kammassidaṃ phala’’nti. –

    અયં ગાથા વુત્તા.

    Ayaṃ gāthā vuttā.

    તા કિર કસ્સપસ્સ ભગવતો કાલે એસિકાનામકે રટ્ઠે પણ્ણકતે નામ નગરે કુલગેહે નિબ્બત્તા વયપ્પત્તા તસ્મિંયેવ નગરે પતિકુલં ગતા સમગ્ગવાસં વસન્તિ. તાસુ એકા અઞ્ઞતરં પિણ્ડચારિકં ભિક્ખું દિસ્વા પસન્નચિત્તા ઇન્દીવરકલાપં અદાસિ, અપરા અઞ્ઞસ્સ નીલુપ્પલહત્થકં અદાસિ, અપરા પદુમહત્થકં અદાસિ, અપરા સુમનમકુળાનિ અદાસિ. તા અપરેન સમયેન કાલં કત્વા તાવતિંસભવને નિબ્બત્તિંસુ, તાસં અચ્છરાસહસ્સં પરિવારો અહોસિ. તા તત્થ યાવતાયુકં દિબ્બસમ્પત્તિં અનુભવિત્વા તતો ચુતા તસ્સેવ કમ્મસ્સ વિપાકાવસેસેન અપરાપરં તત્થેવ સંસરન્તિયો ઇમસ્મિં બુદ્ધુપ્પાદે તત્થેવ ઉપ્પન્ના વુત્તનયેન આયસ્મતા મહામોગ્ગલ્લાનેન પુચ્છિતા. તાસુ એકા અત્તના કતં પુબ્બકમ્મં થેરસ્સ કથેન્તી –

    Tā kira kassapassa bhagavato kāle esikānāmake raṭṭhe paṇṇakate nāma nagare kulagehe nibbattā vayappattā tasmiṃyeva nagare patikulaṃ gatā samaggavāsaṃ vasanti. Tāsu ekā aññataraṃ piṇḍacārikaṃ bhikkhuṃ disvā pasannacittā indīvarakalāpaṃ adāsi, aparā aññassa nīluppalahatthakaṃ adāsi, aparā padumahatthakaṃ adāsi, aparā sumanamakuḷāni adāsi. Tā aparena samayena kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane nibbattiṃsu, tāsaṃ accharāsahassaṃ parivāro ahosi. Tā tattha yāvatāyukaṃ dibbasampattiṃ anubhavitvā tato cutā tasseva kammassa vipākāvasesena aparāparaṃ tattheva saṃsarantiyo imasmiṃ buddhuppāde tattheva uppannā vuttanayena āyasmatā mahāmoggallānena pucchitā. Tāsu ekā attanā kataṃ pubbakammaṃ therassa kathentī –

    ૭૫૯.

    759.

    ‘‘ઇન્દીવરાનં હત્થકં અહમદાસિં, ભિક્ખુનો પિણ્ડાય ચરન્તસ્સ;

    ‘‘Indīvarānaṃ hatthakaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa;

    એસિકાનં ઉણ્ણતસ્મિં, નગરવરે પણ્ણકતે રમ્મે.

    Esikānaṃ uṇṇatasmiṃ, nagaravare paṇṇakate ramme.

    ૭૬૦.

    760.

    ‘‘તેન મેતાદિસો વણ્ણો…પે॰…વણ્ણો ચ મે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ. –

    ‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti. –

    આહ. અપરા –

    Āha. Aparā –

    ૭૬૬.

    766.

    ‘‘નીલુપ્પલહત્થકં અહમદાસિં, ભિક્ખુનો પિણ્ડાય ચરન્તસ્સ;

    ‘‘Nīluppalahatthakaṃ ahamadāsiṃ, bhikkhuno piṇḍāya carantassa;

    એસિકાનં ઉણ્ણતસ્મિં, નગરવરે પણ્ણકતે રમ્મે.

    Esikānaṃ uṇṇatasmiṃ, nagaravare paṇṇakate ramme.

    ૭૬૭. ‘‘તેન મેતાદિસો વણ્ણો…પે॰…વણ્ણો ચ મે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ. –

    767. ‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti. –

    આહ. અપરા –

    Āha. Aparā –

    ૭૭૩.

    773.

    ‘‘ઓદાતમૂલકં હરિતપત્તં, ઉદકસ્મિં સરે જાતં અહમદાસિં;

    ‘‘Odātamūlakaṃ haritapattaṃ, udakasmiṃ sare jātaṃ ahamadāsiṃ;

    ભિક્ખુનો પિણ્ડાય ચરન્તસ્સ, એસિકાનં ઉણ્ણતસ્મિં;

    Bhikkhuno piṇḍāya carantassa, esikānaṃ uṇṇatasmiṃ;

    નગરવરે પણ્ણકતે રમ્મે.

    Nagaravare paṇṇakate ramme.

    ૭૭૪. ‘‘તેન મેતાદિસો વણ્ણો…પે॰…વણ્ણો ચ મે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ. –

    774. ‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti. –

    આહ. અપરા –

    Āha. Aparā –

    ૭૮૦.

    780.

    ‘‘અહં સુમના સુમનસ્સ સુમનમકુળાનિ, દન્તવણ્ણાનિ અહમદાસિં;

    ‘‘Ahaṃ sumanā sumanassa sumanamakuḷāni, dantavaṇṇāni ahamadāsiṃ;

    ભિક્ખુનો પિણ્ડાય ચરન્તસ્સ, એસિકાનં ઉણ્ણતસ્મિં;

    Bhikkhuno piṇḍāya carantassa, esikānaṃ uṇṇatasmiṃ;

    નગરવરે પણ્ણકતે રમ્મે.

    Nagaravare paṇṇakate ramme.

    ૭૮૧. ‘‘તેન મેતાદિસો વણ્ણો…પે॰…વણ્ણો ચ મે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ. –

    781. ‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti. –

    આહ.

    Āha.

    ૭૫૯. તત્થ ઇન્દીવરાનં હત્થકન્તિ ઉદ્દાલકપુપ્ફહત્થં વાતઘાતકપુપ્ફકલાપં. એસિકાનન્તિ એસિકારટ્ઠસ્સ. ઉણ્ણતસ્મિં નગરવરેતિ ઉણ્ણતે ભૂમિપદેસે નિવિટ્ઠે મેઘોદરં લિહન્તેહિ વિય અચ્ચુગ્ગતેહિ પાસાદકૂટાગારાદીહિ ઉણ્ણતે ઉત્તમનગરે. પણ્ણકતેતિ એવંનામકે નગરે.

    759. Tattha indīvarānaṃ hatthakanti uddālakapupphahatthaṃ vātaghātakapupphakalāpaṃ. Esikānanti esikāraṭṭhassa. Uṇṇatasmiṃ nagaravareti uṇṇate bhūmipadese niviṭṭhe meghodaraṃ lihantehi viya accuggatehi pāsādakūṭāgārādīhi uṇṇate uttamanagare. Paṇṇakateti evaṃnāmake nagare.

    ૭૬૬. નીલુપ્પલહત્થકન્તિ કુવલયકલાપં.

    766.Nīluppalahatthakanti kuvalayakalāpaṃ.

    ૭૭૩. ઓદાતમૂલકન્તિ સેતમૂલં, ભિસમૂલાનં ધવલતાય વુત્તં, પદુમકલાપં સન્ધાય વદતિ. તેનાહ ‘‘હરિતપત્ત’’ન્તિઆદિ. તત્થ હરિતપત્તન્તિ નીલપત્તં. અવિજહિતમકુળપત્તસ્સ હિ પદુમસ્સ બાહિરપત્તાનિ હરિતવણ્ણાનિ એવ હોન્તિ. ઉદકસ્મિં સરે જાતન્તિ સરે ઉદકમ્હિ જાતં, સરોરુહન્તિ અત્થો.

    773.Odātamūlakanti setamūlaṃ, bhisamūlānaṃ dhavalatāya vuttaṃ, padumakalāpaṃ sandhāya vadati. Tenāha ‘‘haritapatta’’ntiādi. Tattha haritapattanti nīlapattaṃ. Avijahitamakuḷapattassa hi padumassa bāhirapattāni haritavaṇṇāni eva honti. Udakasmiṃ sare jātanti sare udakamhi jātaṃ, saroruhanti attho.

    ૭૮૦. સુમનાતિ એવંનામા. સુમનસ્સાતિ સુન્દરચિત્તસ્સ. સુમનમકુળાનીતિ જાતિસુમનપુપ્ફમકુળાનિ. દન્તવણ્ણાનીતિ સજ્જુકં ઉલ્લિખિતહત્થિદન્તસદિસવણ્ણાનિ.

    780.Sumanāti evaṃnāmā. Sumanassāti sundaracittassa. Sumanamakuḷānīti jātisumanapupphamakuḷāni. Dantavaṇṇānīti sajjukaṃ ullikhitahatthidantasadisavaṇṇāni.

    એવં તાહિ અત્તના કતકમ્મે કથિતે થેરો તાસં અનુપુબ્બિં કથં કથેત્વા સચ્ચાનિ પકાસેસિ. સચ્ચપરિયોસાને સા સબ્બાપિ સહપરિવારા સોતાપન્ના અહેસું. થેરો તં પવત્તિં મનુસ્સલોકં આગન્ત્વા ભગવતો આરોચેસિ. ભગવા તમત્થં અટ્ઠુપ્પત્તિં કત્વા સમ્પત્તપરિસાય ધમ્મં દેસેસિ. સા ધમ્મદેસના મહાજનસ્સ સાત્થિકા જાતાતિ.

    Evaṃ tāhi attanā katakamme kathite thero tāsaṃ anupubbiṃ kathaṃ kathetvā saccāni pakāsesi. Saccapariyosāne sā sabbāpi sahaparivārā sotāpannā ahesuṃ. Thero taṃ pavattiṃ manussalokaṃ āgantvā bhagavato ārocesi. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi. Sā dhammadesanā mahājanassa sātthikā jātāti.

    ચતુરિત્થિવિમાનવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Caturitthivimānavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / વિમાનવત્થુપાળિ • Vimānavatthupāḷi / ૭. ચતુરિત્થિવિમાનવત્થુ • 7. Caturitthivimānavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact