Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౧౦. చతుత్థఅనాగతభయసుత్తవణ్ణనా
10. Catutthaanāgatabhayasuttavaṇṇanā
౮౦. దసమే పఞ్చవిధేన సంసగ్గేనాతి ‘‘సవనసంసగ్గో, దస్సనసంసగ్గో, సముల్లాపసంసగ్గో, సమ్భోగసంసగ్గో, కాయసంసగ్గో’’తి ఏవం వుత్తేన పఞ్చవిధేన సంసగ్గేన. సంసజ్జతి ఏతేనాతి సంసగ్గో, రాగో. సవనహేతుకో, సవనవసేన వా పవత్తో సంసగ్గో సవనసంసగ్గో. ఏస నయో సేసేసుపి. కాయసంసగ్గో పన కాయపరామాసో. తేసు పరేహి వా కథియమానం రూపాదిసమ్పత్తిం అత్తనా వా సితలపితగీతసద్దం సుణన్తస్స సోతవిఞ్ఞాణవీథివసేన ఉప్పన్నో రాగో సవనసంసగ్గో నామ. విసభాగరూపం ఓలోకేన్తస్స పన చక్ఖువిఞ్ఞాణవీథివసేన ఉప్పన్నో రాగో దస్సనసంసగ్గో నామ. అఞ్ఞమఞ్ఞఆలాపసల్లాపవసేన ఉప్పన్నరాగో సముల్లాపసంసగ్గో నామ. భిక్ఖునో భిక్ఖునియా సన్తకం, భిక్ఖునియా భిక్ఖుస్స సన్తకం గహేత్వా పరిభోగకరణవసేన ఉప్పన్నరాగో సమ్భోగసంసగ్గో నామ. హత్థగ్గాహాదివసేన ఉప్పన్నో రాగో కాయసంసగ్గో నామ.
80. Dasame pañcavidhena saṃsaggenāti ‘‘savanasaṃsaggo, dassanasaṃsaggo, samullāpasaṃsaggo, sambhogasaṃsaggo, kāyasaṃsaggo’’ti evaṃ vuttena pañcavidhena saṃsaggena. Saṃsajjati etenāti saṃsaggo, rāgo. Savanahetuko, savanavasena vā pavatto saṃsaggo savanasaṃsaggo. Esa nayo sesesupi. Kāyasaṃsaggo pana kāyaparāmāso. Tesu parehi vā kathiyamānaṃ rūpādisampattiṃ attanā vā sitalapitagītasaddaṃ suṇantassa sotaviññāṇavīthivasena uppanno rāgo savanasaṃsaggo nāma. Visabhāgarūpaṃ olokentassa pana cakkhuviññāṇavīthivasena uppanno rāgo dassanasaṃsaggo nāma. Aññamaññaālāpasallāpavasena uppannarāgo samullāpasaṃsaggo nāma. Bhikkhuno bhikkhuniyā santakaṃ, bhikkhuniyā bhikkhussa santakaṃ gahetvā paribhogakaraṇavasena uppannarāgo sambhogasaṃsaggo nāma. Hatthaggāhādivasena uppanno rāgo kāyasaṃsaggo nāma.
అనేకవిహితన్తి అన్నసన్నిధిపానసన్నిధివత్థసన్నిధియానసన్నిధిసయనసన్నిధిగన్ధసన్నిధి- ఆమిససన్నిధివసేన అనేకప్పకారం. సన్నిధికతస్సాతి ఏతేన ‘‘సన్నిధికారపరిభోగ’’న్తి (ధ॰ స॰ తికమాతికా ౧౦) ఏత్థ కార-సద్దస్స కమ్మత్థతం దస్సేతి. యథా వా ‘‘ఆచయం గామినో’’తి వత్తబ్బే అనునాసికలోపేన ‘‘ఆచయగామినో’’తి నిద్దేసో కతో, ఏవం ‘‘సన్నిధికారం పరిభోగ’’న్తి వత్తబ్బే అనునాసికలోపేన ‘‘సన్నిధికారపరిభోగ’’న్తి వుత్తం, సన్నిధిం కత్వా పరిభోగన్తి అత్థో.
Anekavihitanti annasannidhipānasannidhivatthasannidhiyānasannidhisayanasannidhigandhasannidhi- āmisasannidhivasena anekappakāraṃ. Sannidhikatassāti etena ‘‘sannidhikāraparibhoga’’nti (dha. sa. tikamātikā 10) ettha kāra-saddassa kammatthataṃ dasseti. Yathā vā ‘‘ācayaṃ gāmino’’ti vattabbe anunāsikalopena ‘‘ācayagāmino’’ti niddeso kato, evaṃ ‘‘sannidhikāraṃ paribhoga’’nti vattabbe anunāsikalopena ‘‘sannidhikāraparibhoga’’nti vuttaṃ, sannidhiṃ katvā paribhoganti attho.
‘‘సన్నిధికతస్స పరిభోగ’’న్తి ఏత్థ (దీ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౧.౧౨) పన దువిధా కథా వినయవసేన సల్లేఖవసేన చ. వినయవసేన తావ యం కిఞ్చి అన్నం అజ్జ పటిగ్గహితం అపరజ్జు సన్నిధికారం హోతి, తస్స పరిభోగే పాచిత్తియం. అత్తనా లద్ధం పన సామణేరానం దత్వా తేహి లద్ధం వా పాపేత్వా దుతియదివసే భుఞ్జితుం వట్టతి, సల్లేఖో పన న హోతి. పానసన్నిధిమ్హిపి ఏసేవ నయో. వత్థసన్నిధిమ్హి అనధిట్ఠితావికప్పితం సన్నిధి చ హోతి, సల్లేఖఞ్చ కోపేతి. అయం నిప్పరియాయకథా. పరియాయతో పన తిచీవరసన్తుట్ఠేన భవితబ్బం, చతుత్థం లభిత్వా అఞ్ఞస్స దాతబ్బం. సచే యస్స కస్సచి దాతుం న సక్కోతి, యస్స పన దాతుకామో హోతి, సో ఉద్దేసత్థాయ వా పరిపుచ్ఛత్థాయ వా గతో, ఆగతమత్తే దాతబ్బం, అదాతుం న వట్టతి. చీవరే పన అప్పహోన్తే, సతియా వా పచ్చాసాయ అనుఞ్ఞాతకాలం ఠపేతుం వట్టతి. సూచిసుత్తచీవరకారకానం అలాభే తతోపి వినయకమ్మం కత్వా ఠపేతుం వట్టతి ‘‘ఇమస్మిం జిణ్ణే పున ఈదిసం కుతో లభిస్సామీ’’తి పన ఠపేతుం న వట్టతి, సన్నిధి చ హోతి, సల్లేఖఞ్చ కోపేతి.
‘‘Sannidhikatassa paribhoga’’nti ettha (dī. ni. aṭṭha. 1.12) pana duvidhā kathā vinayavasena sallekhavasena ca. Vinayavasena tāva yaṃ kiñci annaṃ ajja paṭiggahitaṃ aparajju sannidhikāraṃ hoti, tassa paribhoge pācittiyaṃ. Attanā laddhaṃ pana sāmaṇerānaṃ datvā tehi laddhaṃ vā pāpetvā dutiyadivase bhuñjituṃ vaṭṭati, sallekho pana na hoti. Pānasannidhimhipi eseva nayo. Vatthasannidhimhi anadhiṭṭhitāvikappitaṃ sannidhi ca hoti, sallekhañca kopeti. Ayaṃ nippariyāyakathā. Pariyāyato pana ticīvarasantuṭṭhena bhavitabbaṃ, catutthaṃ labhitvā aññassa dātabbaṃ. Sace yassa kassaci dātuṃ na sakkoti, yassa pana dātukāmo hoti, so uddesatthāya vā paripucchatthāya vā gato, āgatamatte dātabbaṃ, adātuṃ na vaṭṭati. Cīvare pana appahonte, satiyā vā paccāsāya anuññātakālaṃ ṭhapetuṃ vaṭṭati. Sūcisuttacīvarakārakānaṃ alābhe tatopi vinayakammaṃ katvā ṭhapetuṃ vaṭṭati ‘‘imasmiṃ jiṇṇe puna īdisaṃ kuto labhissāmī’’ti pana ṭhapetuṃ na vaṭṭati, sannidhi ca hoti, sallekhañca kopeti.
యానసన్నిధిమ్హి యానం నామ వయ్హం రథో సకటం సన్దమానికా పాటఙ్కీతి. న పనేతం పబ్బజితస్స యానం, ఉపాహనం పన యానం. ఏకభిక్ఖుస్స హి ఏకో అరఞ్ఞవాసత్థాయ, ఏకో ధోతపాదకత్థాయాతి ఉక్కంసతో ద్వే ఉపాహనసఙ్ఘాటకా వట్టన్తి, తతియం లభిత్వా అఞ్ఞస్స దాతబ్బో. ‘‘ఇమస్మిం జిణ్ణే అఞ్ఞం కుతో లభిస్సామీ’’తి ఠపేతుం న వట్టతి, సన్నిధి చ హోతి, సల్లేఖఞ్చ కోపేతి. సయనసన్నిధిమ్హి సయనన్తి మఞ్చో. ఏకస్స భిక్ఖునో ఏకో సయనగబ్భే, ఏకో దివాట్ఠానేతి ఉక్కంసతో ద్వే మఞ్చా వట్టన్తి. తతో ఉత్తరిం లభిత్వా అఞ్ఞస్స భిక్ఖునో, గణస్స వా దాతబ్బో, అదాతుం న వట్టతి, సన్నిధి చేవ హోతి, సల్లేఖో చ కుప్పతి. గన్ధసన్నిధిమ్హి భిక్ఖునో కణ్డుకచ్ఛుఛవిదోసాదిఆబాధే సతి గన్ధా వట్టన్తి. గన్ధత్థికేన గన్ధఞ్చ ఆహరాపేత్వా తస్మిం రోగే వూపసన్తే అఞ్ఞేసం వా ఆబాధికానం దాతబ్బం, ద్వారే పఞ్చఙ్గులిఘరధూపనాదీసు వా ఉపనేతబ్బం. ‘‘పున రోగే సతి భవిస్సతీ’’తి ఠపేతుం న వట్టతి, గన్ధసన్నిధి చ హోతి, సల్లేఖఞ్చ కోపేతి.
Yānasannidhimhi yānaṃ nāma vayhaṃ ratho sakaṭaṃ sandamānikā pāṭaṅkīti. Na panetaṃ pabbajitassa yānaṃ, upāhanaṃ pana yānaṃ. Ekabhikkhussa hi eko araññavāsatthāya, eko dhotapādakatthāyāti ukkaṃsato dve upāhanasaṅghāṭakā vaṭṭanti, tatiyaṃ labhitvā aññassa dātabbo. ‘‘Imasmiṃ jiṇṇe aññaṃ kuto labhissāmī’’ti ṭhapetuṃ na vaṭṭati, sannidhi ca hoti, sallekhañca kopeti. Sayanasannidhimhi sayananti mañco. Ekassa bhikkhuno eko sayanagabbhe, eko divāṭṭhāneti ukkaṃsato dve mañcā vaṭṭanti. Tato uttariṃ labhitvā aññassa bhikkhuno, gaṇassa vā dātabbo, adātuṃ na vaṭṭati, sannidhi ceva hoti, sallekho ca kuppati. Gandhasannidhimhi bhikkhuno kaṇḍukacchuchavidosādiābādhe sati gandhā vaṭṭanti. Gandhatthikena gandhañca āharāpetvā tasmiṃ roge vūpasante aññesaṃ vā ābādhikānaṃ dātabbaṃ, dvāre pañcaṅguligharadhūpanādīsu vā upanetabbaṃ. ‘‘Puna roge sati bhavissatī’’ti ṭhapetuṃ na vaṭṭati, gandhasannidhi ca hoti, sallekhañca kopeti.
ఆమిసన్తి వుత్తావసేసం దట్ఠబ్బం. సేయ్యథిదం – ఇధేకచ్చో భిక్ఖు ‘‘తథారూపే కాలే ఉపకారాయ భవిస్సన్తీ’’తి తిలతణ్డులముగ్గమాసనాళికేరలోణమచ్ఛసప్పితేలకులాలభాజనాదీని ఆహరాపేత్వా ఠపేతి. సో వస్సకాలే కాలస్సేవ సామణేరేహి యాగుం పచాపేత్వా పరిభుఞ్జిత్వా ‘‘సామణేర ఉదకకద్దమే దుక్ఖం గామం పవిసితుం, గచ్ఛ అసుకకులం గన్త్వా మయ్హం విహారే నిసిన్నభావం ఆరోచేహి, అసుకకులతో దధిఆదీని ఆహరా’’తి పేసేతి. భిక్ఖూహి ‘‘కిం, భన్తే , గామం పవిసిస్సామా’’తి వుత్తేపి ‘‘దుప్పవేసో, ఆవుసో, ఇదాని గామో’’తి వదతి. తే ‘‘హోతు, భన్తే, అచ్ఛథ తుమ్హే, మయం భిక్ఖం పరియేసిత్వా ఆహరిస్సామా’’తి గచ్ఛన్తి. అథ సామణేరో దధిఆదీని ఆహరిత్వా భత్తఞ్చ బ్యఞ్జనఞ్చ సమ్పాదేత్వా ఉపనేతి, తం భుఞ్జన్తస్సేవ ఉపట్ఠాకా భత్తం పహిణన్తి, తతోపి మనాపమనాపం భుఞ్జతి. అథ భిక్ఖూ పిణ్డపాతం గహేత్వా ఆగచ్ఛన్తి, తతోపి మనాపమనాపం భుఞ్జతియేవ. ఏవం చతుమాసమ్పి వీతినామేతి. అయం వుచ్చతి భిక్ఖు ముణ్డకుటుమ్బికజీవికం జీవతి, న సమణజీవికన్తి. ఏవరూపో ఆమిససన్నిధి నామ హోతి. భిక్ఖునో పన వసనట్ఠానే ఏకా తణ్డులనాళి ఏకో గుళపిణ్డో కుడువమత్తం సప్పీతి ఏత్తకం నిధేతుం వట్టతి అకాలే సమ్పత్తచోరానం అత్థాయ. తే హి ఏత్తకం ఆమిసపటిసన్థారం అలభన్తా జీవితా వోరోపేయ్యుం, తస్మా సచే హి ఏత్తకం నత్థి, ఆహరాపేత్వాపి ఠపేతుం వట్టతి. అఫాసుకకాలే చ యదేత్థ కప్పియం, తం అత్తనాపి పరిభుఞ్జితుం వట్టతి. కప్పియకుటియం పన బహుం ఠపేన్తస్సపి సన్నిధి నామ నత్థి.
Āmisanti vuttāvasesaṃ daṭṭhabbaṃ. Seyyathidaṃ – idhekacco bhikkhu ‘‘tathārūpe kāle upakārāya bhavissantī’’ti tilataṇḍulamuggamāsanāḷikeraloṇamacchasappitelakulālabhājanādīni āharāpetvā ṭhapeti. So vassakāle kālasseva sāmaṇerehi yāguṃ pacāpetvā paribhuñjitvā ‘‘sāmaṇera udakakaddame dukkhaṃ gāmaṃ pavisituṃ, gaccha asukakulaṃ gantvā mayhaṃ vihāre nisinnabhāvaṃ ārocehi, asukakulato dadhiādīni āharā’’ti peseti. Bhikkhūhi ‘‘kiṃ, bhante , gāmaṃ pavisissāmā’’ti vuttepi ‘‘duppaveso, āvuso, idāni gāmo’’ti vadati. Te ‘‘hotu, bhante, acchatha tumhe, mayaṃ bhikkhaṃ pariyesitvā āharissāmā’’ti gacchanti. Atha sāmaṇero dadhiādīni āharitvā bhattañca byañjanañca sampādetvā upaneti, taṃ bhuñjantasseva upaṭṭhākā bhattaṃ pahiṇanti, tatopi manāpamanāpaṃ bhuñjati. Atha bhikkhū piṇḍapātaṃ gahetvā āgacchanti, tatopi manāpamanāpaṃ bhuñjatiyeva. Evaṃ catumāsampi vītināmeti. Ayaṃ vuccati bhikkhu muṇḍakuṭumbikajīvikaṃ jīvati, na samaṇajīvikanti. Evarūpo āmisasannidhi nāma hoti. Bhikkhuno pana vasanaṭṭhāne ekā taṇḍulanāḷi eko guḷapiṇḍo kuḍuvamattaṃ sappīti ettakaṃ nidhetuṃ vaṭṭati akāle sampattacorānaṃ atthāya. Te hi ettakaṃ āmisapaṭisanthāraṃ alabhantā jīvitā voropeyyuṃ, tasmā sace hi ettakaṃ natthi, āharāpetvāpi ṭhapetuṃ vaṭṭati. Aphāsukakāle ca yadettha kappiyaṃ, taṃ attanāpi paribhuñjituṃ vaṭṭati. Kappiyakuṭiyaṃ pana bahuṃ ṭhapentassapi sannidhi nāma natthi.
చతుత్థఅనాగతభయసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Catutthaanāgatabhayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
యోధాజీవవగ్గవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Yodhājīvavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౧౦. చతుత్థఅనాగతభయసుత్తం • 10. Catutthaanāgatabhayasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౧౦. చతుత్థఅనాగతభయసుత్తవణ్ణనా • 10. Catutthaanāgatabhayasuttavaṇṇanā