Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
૪. ચતુત્થપારાજિકસિક્ખાપદં
4. Catutthapārājikasikkhāpadaṃ
૬૭૫. ચતુત્થે મેથુનરાગેન અવસ્સુતા નાધિપ્પેતા, કાયસંસગ્ગરાગેન અવસ્સુતાવાધિપ્પેતાતિ આહ ‘‘કાયસંસગ્ગરાગેન અવસ્સુતા’’તિ . ‘‘પુરિસપુગ્ગલસ્સા’’તિપદં ન હત્થસદ્દેન સમ્બન્ધિતબ્બં, ગહણસદ્દેનેવ સમ્બન્ધિતબ્બન્તિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘યં પુરિસપુગ્ગલેના’’તિઆદિ. તન્તિ ગહણં, ‘‘હત્થગ્ગહણ’’ન્તિ વુત્તવચનં ઉપલક્ખણમત્તમેવાતિ આહ ‘‘અઞ્ઞમ્પી’’તિઆદિ. તત્થ ‘‘અઞ્ઞમ્પી’’તિ હત્થગહણતો ઇતરમ્પિ. અપારાજિકક્ખેત્તેતિ ઉબ્ભક્ખકે અધોજાણુમણ્ડલે. અસ્સાતિ ‘‘હત્થગ્ગહણ’’ન્તિપદસ્સ. એત્થાતિ ‘‘અસદ્ધમ્મસ્સ પટિસેવનત્થાયા’’તિપદે. કાયસંસગ્ગોતિ કાયસંસગ્ગો એવ. તેન વુત્તં ‘‘ન મેથુનધમ્મો’’તિ. હીતિ સચ્ચં, યસ્મા વા. એત્થાતિ કાયસંસગ્ગગહણે. સાધકન્તિ ઞાપકં.
675. Catutthe methunarāgena avassutā nādhippetā, kāyasaṃsaggarāgena avassutāvādhippetāti āha ‘‘kāyasaṃsaggarāgena avassutā’’ti . ‘‘Purisapuggalassā’’tipadaṃ na hatthasaddena sambandhitabbaṃ, gahaṇasaddeneva sambandhitabbanti dassento āha ‘‘yaṃ purisapuggalenā’’tiādi. Tanti gahaṇaṃ, ‘‘hatthaggahaṇa’’nti vuttavacanaṃ upalakkhaṇamattamevāti āha ‘‘aññampī’’tiādi. Tattha ‘‘aññampī’’ti hatthagahaṇato itarampi. Apārājikakkhetteti ubbhakkhake adhojāṇumaṇḍale. Assāti ‘‘hatthaggahaṇa’’ntipadassa. Etthāti ‘‘asaddhammassa paṭisevanatthāyā’’tipade. Kāyasaṃsaggoti kāyasaṃsaggo eva. Tena vuttaṃ ‘‘na methunadhammo’’ti. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Etthāti kāyasaṃsaggagahaṇe. Sādhakanti ñāpakaṃ.
તિસ્સિત્થિયોતિ ભુમ્મત્થે ચેતં ઉપયોગવચનં. તીસુ ઇત્થીસૂતિ હિ અત્થો, તિસ્સો ઇત્થિયો ઉપગન્ત્વાતિ વા યોજેતબ્બો. એસેવ નયો પરતોપિ. યં મેથુનં અત્થિ, તં ન સેવેતિ યોજના. ન સેવેતિ ચ ન સેવતિ. તિકારસ્સ હિ એકારો. તયો પુરિસેતિ તીસુ પુરિસેસુ, તે વા ઉપગન્ત્વા. તયો ચ અનરિયપણ્ડકેતિ તીસુ અનરિયસઙ્ખાતેસુ ઉભતોબ્યઞ્જનકેસુ ચ પણ્ડકેસુ ચ, તે વા ઉપગન્ત્વાતિ યોજના. ન ચાચરે મેથુનં બ્યઞ્જનસ્મિન્તિ અત્તનો નિમિત્તસ્મિં મેથુનં ન ચ આચરતિ. ઇદં અનુલોમપારાજિકં સન્ધાય વુત્તં. છેજ્જં સિયા મેથુનધમ્મપચ્ચયાતિ મેથુનધમ્મકારણા છેજ્જં સિયા, પારાજિકં ભવેય્યાતિ અત્થો. કુસલેહીતિ પઞ્હાવિસજ્જને છેકેહિ, છેકકામેહિ વા. અયં પઞ્હો અટ્ઠવત્થુકં સન્ધાય વુત્તો.
Tissitthiyoti bhummatthe cetaṃ upayogavacanaṃ. Tīsu itthīsūti hi attho, tisso itthiyo upagantvāti vā yojetabbo. Eseva nayo paratopi. Yaṃ methunaṃ atthi, taṃ na seveti yojanā. Na seveti ca na sevati. Tikārassa hi ekāro. Tayo puriseti tīsu purisesu, te vā upagantvā. Tayo ca anariyapaṇḍaketi tīsu anariyasaṅkhātesu ubhatobyañjanakesu ca paṇḍakesu ca, te vā upagantvāti yojanā. Na cācare methunaṃ byañjanasminti attano nimittasmiṃ methunaṃ na ca ācarati. Idaṃ anulomapārājikaṃ sandhāya vuttaṃ. Chejjaṃ siyā methunadhammapaccayāti methunadhammakāraṇā chejjaṃ siyā, pārājikaṃ bhaveyyāti attho. Kusalehīti pañhāvisajjane chekehi, chekakāmehi vā. Ayaṃ pañho aṭṭhavatthukaṃ sandhāya vutto.
પઞ્હાવિસજ્જનત્થાય ચિન્તેન્તાનં સેદમોચનકારણત્તા ‘‘સેદમોચનગાથા’’તિ વુત્તા. વિરુજ્ઝતીતિ ‘‘ન મેથુનધમ્મો’’તિ વચનેન ‘‘છેજ્જં સિયા મેથુનધમ્મપચ્ચયા’’તિ વચનં વિરુજ્ઝતિ, ન સમેતીતિ અત્થો. ઇતિ ચે વદેય્ય, ન વિરુજ્ઝતિ. કસ્મા? મેથુનધમ્મસ્સ પુબ્બભાગત્તાતિ યોજના. ઇમિના મેથુનધમ્મસ્સ પુબ્બભાગભૂતો કાયસંસગ્ગોવ ઉપચારેન તત્થ મેથુનધમ્મસદ્દેન વુત્તો, ન દ્વયંદ્વયસમાપત્તીતિ દીપેતિ. હિસદ્દો વિત્થારજોતકો. પરિવારેયેવ વુત્તાનીતિ સમ્બન્ધો. વણ્ણાવણ્ણોતિ સુક્કવિસટ્ઠિ. ધનમનુપ્પાદાનન્તિ સઞ્ચરિત્તં . ‘‘ઇમિના પરિયાયેના’’તિ ઇમિના લેસેન સમીપૂપચારેનાતિ અત્થો. એતેનુપાયેનાતિ ‘‘હત્થગ્ગહણં સાદિયેય્યા’’તિપદે વુત્તઉપાયેન. સબ્બપદેસૂતિ સબ્બેસુ ‘‘સઙ્ઘાટિકણ્ણગ્ગહણં સાદિયેય્યા’’તિઆદીસુ પદેસુ. અપિ ચાતિ એકંસેન, વિસેસં વક્ખામીતિ અધિપ્પાયો. ‘‘એવંનામકં ઠાન’’ન્તિ ઇમિના ‘‘ઇત્થંનામં ઇમસ્સ ઠાનસ્સા’’તિ વચનત્થં દીપેતિ.
Pañhāvisajjanatthāya cintentānaṃ sedamocanakāraṇattā ‘‘sedamocanagāthā’’ti vuttā. Virujjhatīti ‘‘na methunadhammo’’ti vacanena ‘‘chejjaṃ siyā methunadhammapaccayā’’ti vacanaṃ virujjhati, na sametīti attho. Iti ce vadeyya, na virujjhati. Kasmā? Methunadhammassa pubbabhāgattāti yojanā. Iminā methunadhammassa pubbabhāgabhūto kāyasaṃsaggova upacārena tattha methunadhammasaddena vutto, na dvayaṃdvayasamāpattīti dīpeti. Hisaddo vitthārajotako. Parivāreyeva vuttānīti sambandho. Vaṇṇāvaṇṇoti sukkavisaṭṭhi. Dhanamanuppādānanti sañcarittaṃ . ‘‘Iminā pariyāyenā’’ti iminā lesena samīpūpacārenāti attho. Etenupāyenāti ‘‘hatthaggahaṇaṃ sādiyeyyā’’tipade vuttaupāyena. Sabbapadesūti sabbesu ‘‘saṅghāṭikaṇṇaggahaṇaṃ sādiyeyyā’’tiādīsu padesu. Api cāti ekaṃsena, visesaṃ vakkhāmīti adhippāyo. ‘‘Evaṃnāmakaṃ ṭhāna’’nti iminā ‘‘itthaṃnāmaṃ imassa ṭhānassā’’ti vacanatthaṃ dīpeti.
૬૭૬. એકન્તરિકાય વાતિ એત્થ વાસદ્દેન દ્વન્તરિકાદીનિપિ સઙ્ગય્હન્તિ. યેન તેનાતિ યેન વા તેન વા. દ્વિતિચતુપ્પઞ્ચછવત્થૂનિ પેય્યાલવસેન વા વાસદ્દેન વા ગહેતબ્બાનિ. અપિ ચાતિ કિઞ્ચ ભિય્યો, વત્તબ્બવિસેસં વક્ખામીતિ અધિપ્પાયો. એત્થાતિ ‘‘આપત્તિયો દેસેત્વા’’તિ વચને. હીતિ સચ્ચં. વુત્તન્તિ પરિવારે વુત્તં. તત્રાતિ પુરિમવચનાપેક્ખં. દેસિતા આપત્તિ ગણનૂપિકાતિ યોજના. એકં વત્થું આપન્ના યા ભિક્ખુનીતિ યોજના. ધુરનિક્ખેપં કત્વાતિ ‘‘ઇમઞ્ચ વત્થું, અઞ્ઞમ્પિ ચ વત્થું નાપજ્જિસ્સામી’’તિ ધુરનિક્ખેપં કત્વા. યા પન સઉસ્સાહાવ દેસેતીતિ યોજનાતિ. ચતુત્થં.
676.Ekantarikāya vāti ettha vāsaddena dvantarikādīnipi saṅgayhanti. Yena tenāti yena vā tena vā. Dviticatuppañcachavatthūni peyyālavasena vā vāsaddena vā gahetabbāni. Api cāti kiñca bhiyyo, vattabbavisesaṃ vakkhāmīti adhippāyo. Etthāti ‘‘āpattiyo desetvā’’ti vacane. Hīti saccaṃ. Vuttanti parivāre vuttaṃ. Tatrāti purimavacanāpekkhaṃ. Desitā āpatti gaṇanūpikāti yojanā. Ekaṃ vatthuṃ āpannā yā bhikkhunīti yojanā. Dhuranikkhepaṃ katvāti ‘‘imañca vatthuṃ, aññampi ca vatthuṃ nāpajjissāmī’’ti dhuranikkhepaṃ katvā. Yā pana saussāhāva desetīti yojanāti. Catutthaṃ.
સાધારણાતિ ભિક્ખુનીહિ સાધારણા. એત્થાતિ ‘‘ઉદ્દિટ્ઠા ખો અય્યાયો’’તિઆદિવચને.
Sādhāraṇāti bhikkhunīhi sādhāraṇā. Etthāti ‘‘uddiṭṭhā kho ayyāyo’’tiādivacane.
ઇતિ સમન્તપાસાદિકાય વિનયસંવણ્ણનાય
Iti samantapāsādikāya vinayasaṃvaṇṇanāya
ભિક્ખુનિવિભઙ્ગે પારાજિકકણ્ડવણ્ણનાય યોજના સમત્તા.
Bhikkhunivibhaṅge pārājikakaṇḍavaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / ભિક્ખુનીવિભઙ્ગ • Bhikkhunīvibhaṅga / ૪. ચતુત્થપારાજિકં • 4. Catutthapārājikaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ભિક્ખુનીવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૪. ચતુત્થપારાજિકસિક્ખાપદવણ્ણના • 4. Catutthapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૪. ચતુત્થપારાજિકસિક્ખાપદવણ્ણના • 4. Catutthapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૪. ચતુત્થપારાજિકસિક્ખાપદવણ્ણના • 4. Catutthapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૪. અટ્ઠવત્થુકસિક્ખાપદવણ્ણના • 4. Aṭṭhavatthukasikkhāpadavaṇṇanā