Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂပာဠိ • Paṭisambhidāmaggapāḷi

    ၄. စတုတ္ထသုတ္တန္တနိဒ္ဒေသော

    4. Catutthasuttantaniddeso

    ၁၉၈. ပုရိမနိဒာနံ 1။ ‘‘ပဉ္စိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဣန္ဒ္ရိယာနိ။ ကတမာနိ ပဉ္စ? သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ, ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ, သတိန္ဒ္ရိယံ, သမာဓိန္ဒ္ရိယံ, ပညိန္ဒ္ရိယံ – ဣမာနိ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ။ ဣမာနိ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ ကတိဟာကာရေဟိ ကေနဋ္ဌေန ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ? ဣမာနိ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ ဆဟာကာရေဟိ တေနဋ္ဌေန ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ – အာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန အာဒိဝိသောဓနဋ္ဌေန အဓိမတ္တဋ္ဌေန, အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန, ပရိယာဒာနဋ္ဌေန, ပတိဋ္ဌာပကဋ္ဌေန’’။

    198. Purimanidānaṃ 2. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, indriyāni. Katamāni pañca? Saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ – imāni kho, bhikkhave, pañcindriyāni. Imāni pañcindriyāni katihākārehi kenaṭṭhena daṭṭhabbāni? Imāni pañcindriyāni chahākārehi tenaṭṭhena daṭṭhabbāni – ādhipateyyaṭṭhena ādivisodhanaṭṭhena adhimattaṭṭhena, adhiṭṭhānaṭṭhena, pariyādānaṭṭhena, patiṭṭhāpakaṭṭhena’’.

    က. အာဓိပတေယ္ယဋ္ဌနိဒ္ဒေသော

    Ka. ādhipateyyaṭṭhaniddeso

    ၁၉၉. ကထံ အာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ? အသ္သဒ္ဓိယံ ပဇဟတော အဓိမောက္ခာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေန ပဂ္ဂဟဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဒသ္သနဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကောသဇ္ဇံ ပဇဟတော ပဂ္ဂဟာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဝီရိယိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေန ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဒသ္သနဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဓိမောက္ခဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပမာဒံ ပဇဟတော ဥပဋ္ဌာနာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, သတိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေန အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဒသ္သနဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဓိမောက္ခဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ပဂ္ဂဟဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဓစ္စံ ပဇဟတော အဝိက္ခေပာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, သမာဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေန ဒသ္သနဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဓိမောက္ခဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ပဂ္ဂဟဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဝိဇ္ဇံ ပဇဟတော ဒသ္သနာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ပညိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေန အဓိမောက္ခဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ပဂ္ဂဟဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဒသ္သနဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

    199. Kathaṃ ādhipateyyaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni? Assaddhiyaṃ pajahato adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. Kosajjaṃ pajahato paggahādhipateyyaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, vīriyindriyassa vasena upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. Pamādaṃ pajahato upaṭṭhānādhipateyyaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, satindriyassa vasena avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. Uddhaccaṃ pajahato avikkhepādhipateyyaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, samādhindriyassa vasena dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. Avijjaṃ pajahato dassanādhipateyyaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

    ကာမစ္ဆန္ဒံ ပဇဟတော နေက္ခမ္မဝသေန အဓိမောက္ခာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေန ပဂ္ဂဟဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဒသ္သနဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကာမစ္ဆန္ဒံ ပဇဟတော နေက္ခမ္မဝသေန ပဂ္ဂဟာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဝီရိယိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေန ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဒသ္သနဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဓိမောက္ခဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကာမစ္ဆန္ဒံ ပဇဟတော နေက္ခမ္မဝသေန ဥပဋ္ဌာနာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, သတိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေန အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဒသ္သနဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဓိမောက္ခဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ပဂ္ဂဟဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကာမစ္ဆန္ဒံ ပဇဟတော နေက္ခမ္မဝသေန အဝိက္ခေပာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, သမာဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေန ဒသ္သနဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဓိမောက္ခဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ပဂ္ဂဟဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကာမစ္ဆန္ဒံ ပဇဟတော နေက္ခမ္မဝသေန ဒသ္သနာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ပညိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေန အဓိမောက္ခဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ပဂ္ဂဟဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

    Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena paggahādhipateyyaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, vīriyindriyassa vasena upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena upaṭṭhānādhipateyyaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, satindriyassa vasena avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena avikkhepādhipateyyaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, samādhindriyassa vasena dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena dassanādhipateyyaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ.

    ဗ္ယာပာဒံ ပဇဟတော အဗ္ယာပာဒဝသေန။ပေ.။ ထိနမိဒ္ဓံ ပဇဟတော အာလောကသညာဝသေန။ပေ.။ သဗ္ဗကိလေသေ ပဇဟတော အရဟတ္တမဂ္ဂဝသေန အဓိမောက္ခာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေန ပဂ္ဂဟဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဒသ္သနဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ပေ.။ သဗ္ဗကိလေသေ ပဇဟတော အရဟတ္တမဂ္ဂဝသေန ဒသ္သနာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ပညိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေန အဓိမောက္ခဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ပဂ္ဂဟဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ အာဓိပတေယ္ယဋ္ဌေန ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။

    Byāpādaṃ pajahato abyāpādavasena…pe… thinamiddhaṃ pajahato ālokasaññāvasena…pe… sabbakilese pajahato arahattamaggavasena adhimokkhādhipateyyaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, saddhindriyassa vasena paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, dassanaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ…pe… sabbakilese pajahato arahattamaggavasena dassanādhipateyyaṭṭhena paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paññindriyassa vasena adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ, avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. Evaṃ ādhipateyyaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni.

    ခ. အာဒိဝိသောဓနဋ္ဌနိဒ္ဒေသော

    Kha. ādivisodhanaṭṭhaniddeso

    ၂၀၀. ကထံ အာဒိဝိသောဓနဋ္ဌေန ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ? အဓိမောက္ခဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ, အသ္သဒ္ဓိယသံဝရဋ္ဌေန 3 သီလဝိသုဒ္ဓိ – သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ အာဒိဝိသောဓနာ။ ပဂ္ဂဟဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ, ကောသဇ္ဇသံဝရဋ္ဌေန သီလဝိသုဒ္ဓိ – ဝီရိယိန္ဒ္ရိယသ္သ အာဒိဝိသောဓနာ။ ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ, ပမာဒသံဝရဋ္ဌေန သီလဝိသုဒ္ဓိ – သတိန္ဒ္ရိယသ္သ အာဒိဝိသောဓနာ။ အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ, ဥဒ္ဓစ္စသံဝရဋ္ဌေန သီလဝိသုဒ္ဓိ – သမာဓိန္ဒ္ရိယသ္သ အာဒိဝိသောဓနာ။ ဒသ္သနဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ, အဝိဇ္ဇာသံဝရဋ္ဌေန သီလဝိသုဒ္ဓိ – ပညိန္ဒ္ရိယသ္သ အာဒိဝိသောဓနာ။ နေက္ခမ္မေ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ, ကာမစ္ဆန္ဒသံဝရဋ္ဌေန သီလဝိသုဒ္ဓိ – ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒ္ရိယာနံ အာဒိဝိသောဓနာ။ အဗ္ယာပာဒေ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ, ဗ္ယာပာဒသံဝရဋ္ဌေန သီလဝိသုဒ္ဓိ – ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒ္ရိယာနံ အာဒိဝိသောဓနာ။ပေ.။ အရဟတ္တမဂ္ဂေ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ, သဗ္ဗကိလေသသံဝရဋ္ဌေန သီလဝိသုဒ္ဓိ – ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒ္ရိယာနံ အာဒိဝိသောဓနာ။ ဧဝံ အာဒိဝိသောဓနဋ္ဌေန ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။

    200. Kathaṃ ādivisodhanaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni? Adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ, assaddhiyasaṃvaraṭṭhena 4 sīlavisuddhi – saddhindriyassa ādivisodhanā. Paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ, kosajjasaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – vīriyindriyassa ādivisodhanā. Upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ, pamādasaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – satindriyassa ādivisodhanā. Avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ, uddhaccasaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – samādhindriyassa ādivisodhanā. Dassanaṭṭhena paññindriyaṃ, avijjāsaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – paññindriyassa ādivisodhanā. Nekkhamme pañcindriyāni, kāmacchandasaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – pañcannaṃ indriyānaṃ ādivisodhanā. Abyāpāde pañcindriyāni, byāpādasaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – pañcannaṃ indriyānaṃ ādivisodhanā…pe… arahattamagge pañcindriyāni, sabbakilesasaṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi – pañcannaṃ indriyānaṃ ādivisodhanā. Evaṃ ādivisodhanaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni.

    ဂ. အဓိမတ္တဋ္ဌနိဒ္ဒေသော

    Ga. adhimattaṭṭhaniddeso

    ၂၀၁. ကထံ အဓိမတ္တဋ္ဌေန ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ? သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ဘာဝနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ဆန္ဒဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ ။ ဆန္ဒဝသေန ပာမောဇ္ဇံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ပာမောဇ္ဇဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ပာမောဇ္ဇဝသေန ပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ပီတိဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ပီတိဝသေန ပသ္သဒ္ဓိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ပသ္သဒ္ဓိဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ပသ္သဒ္ဓိဝသေန သုခံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – သုခဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ သုခဝသေန ဩဘာသော ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ဩဘာသဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဩဘာသဝသေန သံဝေဂော ဥပ္ပဇ္ဇတိ – သံဝေဂဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ သံဝေဇေတ္ဝာ စိတ္တံ သမာဒဟတိ – သမာဓိဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ တထာ သမာဟိတံ စိတ္တံ သာဓုကံ ပဂ္ဂဏ္ဟာတိ – ပဂ္ဂဟဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ တထာပဂ္ဂဟိတံ စိတ္တံ သာဓုကံ အဇ္ဈုပေက္ခတိ – ဥပေက္ခာဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဥပေက္ခာဝသေန နာနတ္တကိလေသေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ – ဝိမောက္ခဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဝိမုတ္တတ္တာ တေ ဓမ္မာ ဧကရသာ ဟောန္တိ – ဧကရသဋ္ဌေန ဘာဝနာဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဘာဝိတတ္တာ တတော ပဏီတတရေ ဝိဝဋ္ဋန္တိ – ဝိဝဋ္ဋနာဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဝိဝဋ္ဋိတတ္တာ တတော ဝောသဇ္ဇတိ 5 – ဝောသဂ္ဂဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဝောသဇ္ဇိတတ္တာ တတော နိရုဇ္ဈန္တိ – နိရောဓဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ နိရောဓဝသေန ဒ္ဝေ ဝောသဂ္ဂာ – ပရိစ္စာဂဝောသဂ္ဂော စ, ပက္ခန္ဒနဝောသဂ္ဂော စ။ ကိလေသေ စ ခန္ဓေ စ ပရိစ္စဇတီတိ – ပရိစ္စာဂဝောသဂ္ဂော။ နိရောဓနိဗ္ဗာနဓာတုယာ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတီတိ – ပက္ခန္ဒနဝောသဂ္ဂော။ နိရောဓဝသေန ဣမေ ဒ္ဝေ ဝောသဂ္ဂာ။

    201. Kathaṃ adhimattaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni? Saddhindriyassa bhāvanāya chando uppajjati – chandavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti . Chandavasena pāmojjaṃ uppajjati – pāmojjavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Pāmojjavasena pīti uppajjati – pītivasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Pītivasena passaddhi uppajjati – passaddhivasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Passaddhivasena sukhaṃ uppajjati – sukhavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Sukhavasena obhāso uppajjati – obhāsavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Obhāsavasena saṃvego uppajjati – saṃvegavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Saṃvejetvā cittaṃ samādahati – samādhivasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Tathā samāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ paggaṇhāti – paggahavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Tathāpaggahitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhati – upekkhāvasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Upekkhāvasena nānattakilesehi cittaṃ vimuccati – vimokkhavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Vimuttattā te dhammā ekarasā honti – ekarasaṭṭhena bhāvanāvasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Bhāvitattā tato paṇītatare vivaṭṭanti – vivaṭṭanāvasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Vivaṭṭitattā tato vosajjati 6 – vosaggavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Vosajjitattā tato nirujjhanti – nirodhavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Nirodhavasena dve vosaggā – pariccāgavosaggo ca, pakkhandanavosaggo ca. Kilese ca khandhe ca pariccajatīti – pariccāgavosaggo. Nirodhanibbānadhātuyā cittaṃ pakkhandatīti – pakkhandanavosaggo. Nirodhavasena ime dve vosaggā.

    အသ္သဒ္ဓိယသ္သ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ပေ.။ အသ္သဒ္ဓိယပရိဠာဟသ္သ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌာနံ ကိလေသာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဩဠာရိကာနံ ကိလေသာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အနုသဟဂတာနံ ကိလေသာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သဗ္ဗကိလေသာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ဆန္ဒဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ပေ.။ ဝီရိယိန္ဒ္ရိယသ္သ ဘာဝနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ပေ.။ ကောသဇ္ဇသ္သ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကောသဇ္ဇပရိဠာဟသ္သ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌာနံ ကိလေသာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ပေ.။ သဗ္ဗကိလေသာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သတိန္ဒ္ရိယသ္သ ဘာဝနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ပေ.။ ပမာဒသ္သ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပမာဒပရိဠာဟသ္သ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ပေ.။ သဗ္ဗကိလေသာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သမာဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ဘာဝနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ပေ.။ ဥဒ္ဓစ္စသ္သ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥဒ္ဓစ္စပရိဠာဟသ္သ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ပေ.။ သဗ္ဗကိလေသာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပညိန္ဒ္ရိယသ္သ ဘာဝနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ပေ.။ အဝိဇ္ဇာယ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အဝိဇ္ဇာပရိဠာဟသ္သ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌာနံ ကိလေသာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဩဠာရိကာနံ ကိလေသာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အနုသဟဂတာနံ ကိလေသာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သဗ္ဗကိလေသာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ဆန္ဒဝသေန ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဆန္ဒဝသေန ပာမောဇ္ဇံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ပာမောဇ္ဇဝသေန ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ပာမောဇ္ဇဝသေန ပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ပီတိဝသေန ပညာ ဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ပီတိဝသေန ပသ္သဒ္ဓိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ပသ္သဒ္ဓိဝသေန ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ပသ္သဒ္ဓိဝသေန သုခံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – သုခဝသေန ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ သုခဝသေန ဩဘာသော ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ဩဘာသဝသေန ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဩဘာသဝသေန သံဝေဂော ဥပ္ပဇ္ဇတိ – သံဝေဂဝသေန ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ သံဝေဇေတ္ဝာ စိတ္တံ သမာဒဟတိ – သမာဓိဝသေန ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ တထာသမာဟိတံ စိတ္တံ သာဓုကံ ပဂ္ဂဏ္ဟာတိ – ပဂ္ဂဟဝသေန ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ တထာပဂ္ဂဟိတံ စိတ္တံ သာဓုကံ အဇ္ဈုပေက္ခတိ – ဥပေက္ခာဝသေန ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဥပေက္ခာဝသေန နာနတ္တကိလေသေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ – ဝိမောက္ခဝသေန ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဝိမုတ္တတ္တာ တေ ဓမ္မာ ဧကရသာ ဟောန္တိ – ဘာဝနာဝသေန 7 ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဘာဝိတတ္တာ တတော ပဏီတတရေ ဝိဝဋ္ဋန္တိ – ဝိဝဋ္ဋနာဝသေန ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဝိဝဋ္ဋိတတ္တာ တတော ဝောသဇ္ဇတိ – ဝောသဂ္ဂဝသေန ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဝောသဇ္ဇိတတ္တာ တတော နိရုဇ္ဈန္တိ – နိရောဓဝသေန ပညာဝသေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ နိရောဓဝသေန ဒ္ဝေ ဝောသဂ္ဂာ – ပရိစ္စာဂဝောသဂ္ဂော စ, ပက္ခန္ဒနဝောသဂ္ဂော စ။ ကိလေသေ စ ခန္ဓေ စ ပရိစ္စဇတီတိ – ပရိစ္စာဂဝောသဂ္ဂော။ နိရောဓနိဗ္ဗာနဓာတုယာ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတီတိ – ပက္ခန္ဒနဝောသဂ္ဂော။ နိရောဓဝသေန ဣမေ ဒ္ဝေ ဝောသဂ္ဂာ။ ဧဝံ အဓိမတ္တဋ္ဌေန ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။

    Assaddhiyassa pahānāya chando uppajjati…pe… assaddhiyapariḷāhassa pahānāya chando uppajjati… diṭṭhekaṭṭhānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… oḷārikānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… anusahagatānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati – chandavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti…pe… vīriyindriyassa bhāvanāya chando uppajjati…pe… kosajjassa pahānāya chando uppajjati… kosajjapariḷāhassa pahānāya chando uppajjati… diṭṭhekaṭṭhānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati…pe… sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… satindriyassa bhāvanāya chando uppajjati…pe… pamādassa pahānāya chando uppajjati… pamādapariḷāhassa pahānāya chando uppajjati…pe… sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… samādhindriyassa bhāvanāya chando uppajjati…pe… uddhaccassa pahānāya chando uppajjati uddhaccapariḷāhassa pahānāya chando uppajjati…pe… sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… paññindriyassa bhāvanāya chando uppajjati…pe… avijjāya pahānāya chando uppajjati… avijjāpariḷāhassa pahānāya chando uppajjati… diṭṭhekaṭṭhānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… oḷārikānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… anusahagatānaṃ kilesānaṃ pahānāya chando uppajjati… sabbakilesānaṃ pahānāya chando uppajjati – chandavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Chandavasena pāmojjaṃ uppajjati – pāmojjavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Pāmojjavasena pīti uppajjati – pītivasena paññā vasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Pītivasena passaddhi uppajjati – passaddhivasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Passaddhivasena sukhaṃ uppajjati – sukhavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Sukhavasena obhāso uppajjati – obhāsavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Obhāsavasena saṃvego uppajjati – saṃvegavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Saṃvejetvā cittaṃ samādahati – samādhivasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Tathāsamāhitaṃ cittaṃ sādhukaṃ paggaṇhāti – paggahavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Tathāpaggahitaṃ cittaṃ sādhukaṃ ajjhupekkhati – upekkhāvasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Upekkhāvasena nānattakilesehi cittaṃ vimuccati – vimokkhavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Vimuttattā te dhammā ekarasā honti – bhāvanāvasena 8 paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Bhāvitattā tato paṇītatare vivaṭṭanti – vivaṭṭanāvasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Vivaṭṭitattā tato vosajjati – vosaggavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Vosajjitattā tato nirujjhanti – nirodhavasena paññāvasena paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti. Nirodhavasena dve vosaggā – pariccāgavosaggo ca, pakkhandanavosaggo ca. Kilese ca khandhe ca pariccajatīti – pariccāgavosaggo. Nirodhanibbānadhātuyā cittaṃ pakkhandatīti – pakkhandanavosaggo. Nirodhavasena ime dve vosaggā. Evaṃ adhimattaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni.

    ဒုတိယဘာဏဝာရော။

    Dutiyabhāṇavāro.

    ဃ. အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌနိဒ္ဒေသော

    Gha. adhiṭṭhānaṭṭhaniddeso

    ၂၀၂. ကထံ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ? သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ဘာဝနာယ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ဆန္ဒဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိဋ္ဌာတိ။ ဆန္ဒဝသေန ပာမောဇ္ဇံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ပာမောဇ္ဇဝသေန သဒ္ဓာဝသေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိဋ္ဌာတိ။ပေ.။ ဧဝံ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။

    202. Kathaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni? Saddhindriyassa bhāvanāya chando uppajjati – chandavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhiṭṭhāti. Chandavasena pāmojjaṃ uppajjati – pāmojjavasena saddhāvasena saddhindriyaṃ adhiṭṭhāti…pe… evaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni.

    င. ပရိယာဒာနဋ္ဌနိဒ္ဒေသော

    Ṅa. pariyādānaṭṭhaniddeso

    ကထံ ပရိယာဒာနဋ္ဌေန ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ? အဓိမောက္ခဋ္ဌေန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အသ္သဒ္ဓိယံ ပရိယာဒိယတိ , အသ္သဒ္ဓိယပရိဠာဟံ ပရိယာဒိယတိ။ ပဂ္ဂဟဋ္ဌေန ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ကောသဇ္ဇံ ပရိယာဒိယတိ, ကောသဇ္ဇပရိဠာဟံ ပရိယာဒိယတိ။ ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌေန သတိန္ဒ္ရိယံ ပမာဒံ ပရိယာဒိယတိ, ပမာဒပရိဠာဟံ ပရိယာဒိယတိ။ အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိန္ဒ္ရိယံ ဥဒ္ဓစ္စံ ပရိယာဒိယတိ, ဥဒ္ဓစ္စပရိဠာဟံ ပရိယာဒိယတိ။ ဒသ္သနဋ္ဌေန ပညိန္ဒ္ရိယံ အဝိဇ္ဇံ ပရိယာဒိယတိ, အဝိဇ္ဇာပရိဠာဟံ ပရိယာဒိယတိ။ နေက္ခမ္မေ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ ကာမစ္ဆန္ဒံ ပရိယာဒိယန္တိ။ အဗ္ယာပာဒေ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ ဗ္ယာပာဒံ ပရိယာဒိယန္တိ။ အာလောကသညာယ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ ထိနမိဒ္ဓံ ပရိယာဒိယန္တိ။ အဝိက္ခေပေ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ ဥဒ္ဓစ္စံ ပရိယာဒိယန္တိ။ပေ.။ အရဟတ္တမဂ္ဂေ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ သဗ္ဗကိလေသေ ပရိယာဒိယန္တိ။ ဧဝံ ပရိယာဒာနဋ္ဌေန ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။

    Kathaṃ pariyādānaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni? Adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ assaddhiyaṃ pariyādiyati , assaddhiyapariḷāhaṃ pariyādiyati. Paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ kosajjaṃ pariyādiyati, kosajjapariḷāhaṃ pariyādiyati. Upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ pamādaṃ pariyādiyati, pamādapariḷāhaṃ pariyādiyati. Avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ uddhaccaṃ pariyādiyati, uddhaccapariḷāhaṃ pariyādiyati. Dassanaṭṭhena paññindriyaṃ avijjaṃ pariyādiyati, avijjāpariḷāhaṃ pariyādiyati. Nekkhamme pañcindriyāni kāmacchandaṃ pariyādiyanti. Abyāpāde pañcindriyāni byāpādaṃ pariyādiyanti. Ālokasaññāya pañcindriyāni thinamiddhaṃ pariyādiyanti. Avikkhepe pañcindriyāni uddhaccaṃ pariyādiyanti…pe… arahattamagge pañcindriyāni sabbakilese pariyādiyanti. Evaṃ pariyādānaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni.

    စ. ပတိဋ္ဌာပကဋ္ဌနိဒ္ဒေသော

    Ca. patiṭṭhāpakaṭṭhaniddeso

    ၂၀၃. ကထံ ပတိဋ္ဌာပကဋ္ဌေန ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ? သဒ္ဓော သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမောက္ခေ ပတိဋ္ဌာပေတိ, သဒ္ဓသ္သ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ အဓိမောက္ခေ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ ဝီရိယဝာ ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ပဂ္ဂဟေ ပတိဋ္ဌာပေတိ, ဝီရိယဝတော ဝီရိယိန္ဒ္ရိယံ ပဂ္ဂဟေ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ သတိမာ သတိန္ဒ္ရိယံ ဥပဋ္ဌာနေ ပတိဋ္ဌာပေတိ, သတိမတော သတိန္ဒ္ရိယံ ဥပဋ္ဌာနေ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ သမာဟိတော သမာဓိန္ဒ္ရိယံ အဝိက္ခေပေ ပတိဋ္ဌာပေတိ, သမာဟိတသ္သ သမာဓိန္ဒ္ရိယံ အဝိက္ခေပေ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ ပညဝာ ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒသ္သနေ ပတိဋ္ဌာပေတိ, ပညဝတော ပညိန္ဒ္ရိယံ ဒသ္သနေ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ ယောဂာဝစရော ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ နေက္ခမ္မေ ပတိဋ္ဌာပေတိ, ယောဂာဝစရသ္သ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ နေက္ခမ္မေ ပတိဋ္ဌာပေန္တိ။ ယောဂာဝစရော ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ အဗ္ယာပာဒေ ပတိဋ္ဌာပေတိ, ယောဂာဝစရသ္သ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ အဗ္ယာပာဒေ ပတိဋ္ဌာပေန္တိ။ ယောဂာဝစရော ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ အာလောကသညာယ ပတိဋ္ဌာပေတိ, ယောဂာဝစရသ္သ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ အာလောကသညာယ ပတိဋ္ဌာပေန္တိ။ ယောဂာဝစရော ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ အဝိက္ခေပေ ပတိဋ္ဌာပေတိ , ယောဂာဝစရသ္သ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ အဝိက္ခေပေ ပတိဋ္ဌာပေန္တိ။ပေ.။ ယောဂာဝစရော ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ အရဟတ္တမဂ္ဂေ ပတိဋ္ဌာပေတိ, ယောဂာဝစရသ္သ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ အရဟတ္တမဂ္ဂေ ပတိဋ္ဌာပေန္တိ။ ဧဝံ ပတိဋ္ဌာပကဋ္ဌေန ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။

    203. Kathaṃ patiṭṭhāpakaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni? Saddho saddhindriyaṃ adhimokkhe patiṭṭhāpeti, saddhassa saddhindriyaṃ adhimokkhe patiṭṭhāpeti. Vīriyavā vīriyindriyaṃ paggahe patiṭṭhāpeti, vīriyavato vīriyindriyaṃ paggahe patiṭṭhāpeti. Satimā satindriyaṃ upaṭṭhāne patiṭṭhāpeti, satimato satindriyaṃ upaṭṭhāne patiṭṭhāpeti. Samāhito samādhindriyaṃ avikkhepe patiṭṭhāpeti, samāhitassa samādhindriyaṃ avikkhepe patiṭṭhāpeti. Paññavā paññindriyaṃ dassane patiṭṭhāpeti, paññavato paññindriyaṃ dassane patiṭṭhāpeti. Yogāvacaro pañcindriyāni nekkhamme patiṭṭhāpeti, yogāvacarassa pañcindriyāni nekkhamme patiṭṭhāpenti. Yogāvacaro pañcindriyāni abyāpāde patiṭṭhāpeti, yogāvacarassa pañcindriyāni abyāpāde patiṭṭhāpenti. Yogāvacaro pañcindriyāni ālokasaññāya patiṭṭhāpeti, yogāvacarassa pañcindriyāni ālokasaññāya patiṭṭhāpenti. Yogāvacaro pañcindriyāni avikkhepe patiṭṭhāpeti , yogāvacarassa pañcindriyāni avikkhepe patiṭṭhāpenti…pe… yogāvacaro pañcindriyāni arahattamagge patiṭṭhāpeti, yogāvacarassa pañcindriyāni arahattamagge patiṭṭhāpenti. Evaṃ patiṭṭhāpakaṭṭhena indriyāni daṭṭhabbāni.

    သုတ္တန္တနိဒ္ဒေသော စတုတ္ထော။

    Suttantaniddeso catuttho.







    Footnotes:
    1. ပရိပုဏ္ဏနိဒာနံ (သ္ယာ. က.)
    2. paripuṇṇanidānaṃ (syā. ka.)
    3. အသ္သဒ္ဓိယံ သံဝရဋ္ဌေန (သ္ယာ. က.) ဧဝမီဒိသေသု ပဒေသုပိ
    4. assaddhiyaṃ saṃvaraṭṭhena (syā. ka.) evamīdisesu padesupi
    5. ဝောသ္သဇ္ဇတိ (သ္ယာ. က.)
    6. vossajjati (syā. ka.)
    7. ဧကရသဋ္ဌေန ဘာဝနာဝသေန (သ္ယာ. က.) အဋ္ဌကထာ ဩလောကေတဗ္ဗော
    8. ekarasaṭṭhena bhāvanāvasena (syā. ka.) aṭṭhakathā oloketabbo



    Related texts:



    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ၄. စတုတ္ထသုတ္တန္တနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ • 4. Catutthasuttantaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact