| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಚೂಳನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ • Cūḷaniddesapāḷi |
ಚತುತ್ಥವಗ್ಗೋ
Catutthavaggo
೧೫೧.
151.
ರಸೇಸು ಗೇಧಂ ಅಕರಂ ಅಲೋಲೋ, ಅನಞ್ಞಪೋಸೀ ಸಪದಾನಚಾರೀ।
Rasesu gedhaṃ akaraṃ alolo,anaññaposī sapadānacārī;
ಕುಲೇ ಕುಲೇ ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ॥
Kule kule appaṭibaddhacitto, eko care khaggavisāṇakappo.
ರಸೇಸು ಗೇಧಂ ಅಕರಂ ಅಲೋಲೋತಿ। ರಸೋತಿ ಮೂಲರಸೋ ಖನ್ಧರಸೋ ತಚರಸೋ ಪತ್ತರಸೋ ಪುಪ್ಫರಸೋ ಫಲರಸೋ, ಅಮ್ಬಿಲಂ ಮಧುರಂ ತಿತ್ತಕಂ ಕಟುಕಂ ಲೋಣಿಕಂ ಖಾರಿಕಂ ಲಮ್ಬಿಕಂ 1 ಕಸಾವೋ ಸಾದು ಅಸಾದು ಸೀತಂ ಉಣ್ಹಂ। ಸನ್ತೇಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ರಸಗಿದ್ಧಾ। ತೇ ಜಿವ್ಹಗ್ಗೇನ ರಸಗ್ಗಾನಿ ಪರಿಯೇಸನ್ತಾ ಆಹಿಣ್ಡನ್ತಿ। ತೇ ಅಮ್ಬಿಲಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅನಮ್ಬಿಲಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಅನಮ್ಬಿಲಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಮ್ಬಿಲಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ; ಮಧುರಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಮಧುರಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಅಮಧುರಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಮಧುರಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ; ತಿತ್ತಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅತಿತ್ತಕಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಅತಿತ್ತಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತಿತ್ತಕಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ; ಕಟುಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಕುಟಕಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಅಕುಟಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಕಟುಕಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ; ಲೋಣಿಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಲೋಣಿಕಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಅಲೋಣಿಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಲೋಣಿಕಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ; ಖಾರಿಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಖಾರಿಕಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಅಖಾರಿಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಖಾರಿಕಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ; ಕಸಾವಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಕಸಾವಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಅಕಸಾವಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಕಸಾವಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ; ಲಮ್ಬಿಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಲಮ್ಬಿಕಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಅಲಮ್ಬಿಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಲಮ್ಬಿಕಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ; ಸಾದುಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಸಾದುಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಅಸಾದುಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಾದುಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ; ಸೀತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಉಣ್ಹಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಉಣ್ಹಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಸೀತಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ । ತೇ ಯಂ ಯಂ ಲಭನ್ತಿ ತೇನ ತೇನ ನ ತುಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಪರಾಪರಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ। ಮನಾಪಿಕೇಸು ರಸೇಸು ರತ್ತಾ ಗಿದ್ಧಾ ಗಥಿತಾ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಅಜ್ಝೋಸನ್ನಾ ಲಗ್ಗಾ ಲಗ್ಗಿತಾ ಪಲಿಬುದ್ಧಾ। ಸಾ ರಸತಣ್ಹಾ ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಯೋನಿಸೋ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತಿ – ‘‘ನೇವ ದವಾಯ ನ ಮದಾಯ ನ ಮಣ್ಡನಾಯ ನ ವಿಭೂಸನಾಯ; ಯಾವದೇವ ಇಮಸ್ಸ ಕಾಯಸ್ಸ ಠಿತಿಯಾ ಯಾಪನಾಯ ವಿಹಿಂಸೂಪರತಿಯಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾನುಗ್ಗಹಾಯ। ಇತಿ ಪುರಾಣಞ್ಚ ವೇದನಂ ಪಟಿಹಙ್ಖಾಮಿ, ನವಞ್ಚ ವೇದನಂ ನ ಉಪ್ಪಾದೇಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾತ್ರಾ ಚ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಅನವಜ್ಜತಾ ಚ ಫಾಸುವಿಹಾರೋ ಚಾ’’ತಿ।
Rasesu gedhaṃ akaraṃ aloloti. Rasoti mūlaraso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso phalaraso, ambilaṃ madhuraṃ tittakaṃ kaṭukaṃ loṇikaṃ khārikaṃ lambikaṃ 2 kasāvo sādu asādu sītaṃ uṇhaṃ. Santeke samaṇabrāhmaṇā rasagiddhā. Te jivhaggena rasaggāni pariyesantā āhiṇḍanti. Te ambilaṃ labhitvā anambilaṃ pariyesanti, anambilaṃ labhitvā ambilaṃ pariyesanti; madhuraṃ labhitvā amadhuraṃ pariyesanti, amadhuraṃ labhitvā madhuraṃ pariyesanti; tittakaṃ labhitvā atittakaṃ pariyesanti, atittakaṃ labhitvā tittakaṃ pariyesanti; kaṭukaṃ labhitvā akuṭakaṃ pariyesanti, akuṭakaṃ labhitvā kaṭukaṃ pariyesanti; loṇikaṃ labhitvā aloṇikaṃ pariyesanti, aloṇikaṃ labhitvā loṇikaṃ pariyesanti; khārikaṃ labhitvā akhārikaṃ pariyesanti, akhārikaṃ labhitvā khārikaṃ pariyesanti; kasāvaṃ labhitvā akasāvaṃ pariyesanti, akasāvaṃ labhitvā kasāvaṃ pariyesanti; lambikaṃ labhitvā alambikaṃ pariyesanti, alambikaṃ labhitvā lambikaṃ pariyesanti; sāduṃ labhitvā asāduṃ pariyesanti, asāduṃ labhitvā sāduṃ pariyesanti; sītaṃ labhitvā uṇhaṃ pariyesanti, uṇhaṃ labhitvā sītaṃ pariyesanti . Te yaṃ yaṃ labhanti tena tena na tussanti, aparāparaṃ pariyesanti. Manāpikesu rasesu rattā giddhā gathitā mucchitā ajjhosannā laggā laggitā palibuddhā. Sā rasataṇhā tassa paccekasambuddhassa pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Tasmā so paccekasambuddho paṭisaṅkhā yoniso āhāraṃ āhāreti – ‘‘neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya; yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsūparatiyā brahmacariyānuggahāya. Iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi, navañca vedanaṃ na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cā’’ti.
ಯಥಾ ವಣಂ ಆಲಿಮ್ಪೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಆರುಹಣತ್ಥಾಯ 3, ಯಥಾ ವಾ ಅಕ್ಖಂ ಅಬ್ಭಞ್ಜೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಭಾರಸ್ಸ ನಿತ್ಥರಣತ್ಥಾಯ, ಯಥಾ ಪುತ್ತಮಂಸಂ ಆಹಾರಂ ಆಹರೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಕನ್ತಾರಸ್ಸ ನಿತ್ಥರಣತ್ಥಾಯ; ಏವಮೇವ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಯೋನಿಸೋ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತಿ – ‘‘ನೇವ ದವಾಯ ನ ಮದಾಯ ನ ಮಣ್ಡನಾಯ ನ ವಿಭೂಸನಾಯ; ಯಾವದೇವ ಇಮಸ್ಸ ಕಾಯಸ್ಸ ಠಿತಿಯಾ ಯಾಪನಾಯ ವಿಹಿಂಸೂಪರತಿಯಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾನುಗ್ಗಹಾಯ। ಇತಿ ಪುರಾಣಞ್ಚ ವೇದನಂ ಪಟಿಹಙ್ಖಾಮಿ, ನವಞ್ಚ ವೇದನಂ ನ ಉಪ್ಪಾದೇಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾತ್ರಾ ಚ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಅನವಜ್ಜತಾ ಚ ಫಾಸುವಿಹಾರೋ ಚಾ’’ತಿ। ರಸತಣ್ಹಾಯ ಆರತೋ ವಿರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತೀತಿ – ರಸೇಸು ಗೇಧಂ ಅಕರಂ।
Yathā vaṇaṃ ālimpeyya yāvadeva āruhaṇatthāya 4, yathā vā akkhaṃ abbhañjeyya yāvadeva bhārassa nittharaṇatthāya, yathā puttamaṃsaṃ āhāraṃ āhareyya yāvadeva kantārassa nittharaṇatthāya; evameva so paccekasambuddho paṭisaṅkhā yoniso āhāraṃ āhāreti – ‘‘neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya; yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsūparatiyā brahmacariyānuggahāya. Iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi, navañca vedanaṃ na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cā’’ti. Rasataṇhāya ārato virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti – rasesu gedhaṃ akaraṃ.
ಅಲೋಲೋತಿ ಲೋಲುಪ್ಪಂ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ। ಯೋ ರಾಗೋ ಸಾರಾಗೋ…ಪೇ॰… ಅಭಿಜ್ಝಾ ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ। ಸಾ ಲೋಲುಪ್ಪಾ ತಣ್ಹಾ ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ತಸ್ಮಾ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅಲೋಲೋತಿ – ರಸೇಸು ಗೇಧಂ ಅಕರಂ ಅಲೋಲೋ।
Aloloti loluppaṃ vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Sā loluppā taṇhā tassa paccekasambuddhassa pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Tasmā paccekasambuddho aloloti – rasesu gedhaṃ akaraṃ alolo.
ಅನಞ್ಞಪೋಸೀ ಸಪದಾನಚಾರೀತಿ ಅನಞ್ಞಪೋಸೀತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅತ್ತಾನಞ್ಞೇವ ಪೋಸೇತಿ, ನ ಪರನ್ತಿ।
Anaññaposī sapadānacārīti anaññaposīti so paccekasambuddho attānaññeva poseti, na paranti.
ಖೀಣಾಸವಂ ವನ್ತದೋಸಂ, ತಮಹಂ ಬ್ರೂಮಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ್ತಿ॥
Khīṇāsavaṃ vantadosaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇanti.
ಅನಞ್ಞಪೋಸೀ ಸಪದಾನಚಾರೀತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ 7 ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸತಿ ರಕ್ಖಿತೇನೇವ ಕಾಯೇನ ರಕ್ಖಿತಾಯ ವಾಚಾಯ ರಕ್ಖಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಉಪಟ್ಠಿತಾಯ ಸತಿಯಾ ಸಂವುತೇಹಿ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ। ಓಕ್ಖಿತ್ತಚಕ್ಖು ಇರಿಯಾಪಥಸಮ್ಪನ್ನೋ ಕುಲಾ ಕುಲಂ ಅನತಿಕ್ಕಮನ್ತೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರತೀತಿ – ಅನಞ್ಞಪೋಸೀ ಸಪದಾನಚಾರೀ।
Anaññaposīsapadānacārīti so paccekasambuddho pubbaṇhasamayaṃ 8 nivāsetvā pattacīvaramādāya gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisati rakkhiteneva kāyena rakkhitāya vācāya rakkhitena cittena upaṭṭhitāya satiyā saṃvutehi indriyehi. Okkhittacakkhu iriyāpathasampanno kulā kulaṃ anatikkamanto piṇḍāya caratīti – anaññaposī sapadānacārī.
ಕುಲೇ ಕುಲೇ ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋತಿ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ – ಅತ್ತಾನಂ ವಾ ನೀಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪರಂ ಉಚ್ಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಅತ್ತಾನಂ ವಾ ಉಚ್ಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪರಂ ನೀಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ। ಕಥಂ ಅತ್ತಾನಂ ನೀಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪರಂ ಉಚ್ಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ? ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಮೇ ಬಹೂಪಕಾರಾ, ಅಹಂ ತುಮ್ಹೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಲಭಾಮಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ। ಯಮ್ಪಿ ಮೇ ಅಞ್ಞೇ ದಾತುಂ ವಾ ಕಾತುಂ ವಾ ಮಞ್ಞನ್ತಿ ತುಮ್ಹೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ತುಮ್ಹೇ ಪಸ್ಸನ್ತಾ। ಯಮ್ಪಿ ಮೇ ಪೋರಾಣಂ ಮಾತಾಪೇತ್ತಿಕಂ ನಾಮಗೋತ್ತಂ ತಮ್ಪಿ ಮೇ ಅನ್ತರಹಿತಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅಹಂ ಞಾಯಾಮಿ – ‘ಅಸುಕಸ್ಸ ಕುಲುಪಕೋ, ಅಸುಕಾಯ ಕುಲುಪಕೋ’’’ತಿ। ಏವಂ ಅತ್ತಾನಂ ನೀಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪರಂ ಉಚ್ಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ।
Kule kule appaṭibaddhacittoti dvīhi kāraṇehi paṭibaddhacitto hoti – attānaṃ vā nīcaṃ ṭhapento paraṃ uccaṃ ṭhapento paṭibaddhacitto hoti, attānaṃ vā uccaṃ ṭhapento paraṃ nīcaṃ ṭhapento paṭibaddhacitto hoti. Kathaṃ attānaṃ nīcaṃ ṭhapento paraṃ uccaṃ ṭhapento paṭibaddhacitto hoti? ‘‘Tumhe me bahūpakārā, ahaṃ tumhe nissāya labhāmi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ. Yampi me aññe dātuṃ vā kātuṃ vā maññanti tumhe nissāya tumhe passantā. Yampi me porāṇaṃ mātāpettikaṃ nāmagottaṃ tampi me antarahitaṃ tumhehi ahaṃ ñāyāmi – ‘asukassa kulupako, asukāya kulupako’’’ti. Evaṃ attānaṃ nīcaṃ ṭhapento paraṃ uccaṃ ṭhapento paṭibaddhacitto hoti.
ಕಥಂ ಅತ್ತಾನಂ ಉಚ್ಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪರಂ ನೀಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ? ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಬಹೂಪಕಾರೋ, ತುಮ್ಹೇ ಮಂ ಆಗಮ್ಮ ಬುದ್ಧಂ ಸರಣಂ ಗತಾ ಧಮ್ಮಂ ಸರಣಂ ಗತಾ ಸಙ್ಘಂ ಸರಣಂ ಗತಾ, ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತಾ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ಪಟಿವಿರತಾ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ಪಟಿವಿರತಾ, ಮುಸಾವಾದಾ ಪಟಿವಿರತಾ, ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪಮಾದಟ್ಠಾನಾ ಪಟಿವಿರತಾ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅಹಂ ಉದ್ದೇಸಂ ದೇಮಿ ಪರಿಪುಚ್ಛಂ ದೇಮಿ ಉಪೋಸಥಂ ಆಚಿಕ್ಖಾಮಿ ನವಕಮ್ಮಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮಿ; ಅಥ ಚ ಪನ ತುಮ್ಹೇ ಮಂ ಉಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇ ಸಕ್ಕರೋಥ ಗರುಂ ಕರೋಥ ಮಾನೇಥ ಪೂಜೇಥಾ’’ತಿ। ಏವಂ ಅತ್ತಾನಂ ಉಚ್ಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪರಂ ನೀಚಂ ಠಪೇನ್ತೋ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ।
Kathaṃ attānaṃ uccaṃ ṭhapento paraṃ nīcaṃ ṭhapento paṭibaddhacitto hoti? ‘‘Ahaṃ tumhākaṃ bahūpakāro, tumhe maṃ āgamma buddhaṃ saraṇaṃ gatā dhammaṃ saraṇaṃ gatā saṅghaṃ saraṇaṃ gatā, pāṇātipātā paṭiviratā, adinnādānā paṭiviratā, kāmesumicchācārā paṭiviratā, musāvādā paṭiviratā, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratā, tumhākaṃ ahaṃ uddesaṃ demi paripucchaṃ demi uposathaṃ ācikkhāmi navakammaṃ adhiṭṭhāmi; atha ca pana tumhe maṃ ujjhitvā aññe sakkarotha garuṃ karotha mānetha pūjethā’’ti. Evaṃ attānaṃ uccaṃ ṭhapento paraṃ nīcaṃ ṭhapento paṭibaddhacitto hoti.
ಕುಲೇ ಕುಲೇ ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಕುಲಪಲಿಬೋಧೇನ ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಗಣಪಲಿಬೋಧೇನ ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಆವಾಸಪಲಿಬೋಧೇನ ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಚೀವರಪಲಿಬೋಧೇನ ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಲಿಬೋಧೇನ ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಸೇನಾಸನಪಲಿಬೋಧೇನ ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಪಲಿಬೋಧೇನ ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹೋತೀತಿ – ಕುಲೇ ಕುಲೇ ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ –
Kule kule appaṭibaddhacittoti so paccekasambuddho kulapalibodhena appaṭibaddhacitto hoti, gaṇapalibodhena appaṭibaddhacitto hoti, āvāsapalibodhena appaṭibaddhacitto hoti, cīvarapalibodhena appaṭibaddhacitto hoti, piṇḍapātapalibodhena appaṭibaddhacitto hoti, senāsanapalibodhena appaṭibaddhacitto hoti, gilānapaccayabhesajjaparikkhārapalibodhena appaṭibaddhacitto hotīti – kule kule appaṭibaddhacitto, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –
‘‘ರಸೇಸು ಗೇಧಂ ಅಕರಂ ಅಲೋಲೋ, ಅನಞ್ಞಪೋಸೀ ಸಪದಾನಚಾರೀ।
‘‘Rasesu gedhaṃ akaraṃ alolo, anaññaposī sapadānacārī;
ಕುಲೇ ಕುಲೇ ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ’’ತಿ॥
Kule kule appaṭibaddhacitto, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.
೧೫೨.
152.
ಪಹಾಯ ಪಞ್ಚಾವರಣಾನಿ ಚೇತಸೋ, ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಬ್ಯಪನುಜ್ಜ ಸಬ್ಬೇ।
Pahāya pañcāvaraṇāni cetaso,upakkilese byapanujja sabbe;
ಪಹಾಯ ಪಞ್ಚಾವರಣಾನಿ ಚೇತಸೋತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ ಪಹಾಯ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತೀಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತ್ವಾ, ಬ್ಯಾಪಾದನೀವರಣಂ… ಥಿನಮಿದ್ಧನೀವರಣಂ… ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚನೀವರಣಂ… ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾನೀವರಣಂ ಪಹಾಯ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತೀಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತ್ವಾ ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತೀತಿ – ಪಹಾಯ ಪಞ್ಚಾವರಣಾನಿ ಚೇತಸೋ।
Pahāya pañcāvaraṇāni cetasoti so paccekasambuddho kāmacchandanīvaraṇaṃ pahāya pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvā, byāpādanīvaraṇaṃ… thinamiddhanīvaraṇaṃ… uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ… vicikicchānīvaraṇaṃ pahāya pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvā vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharatīti – pahāya pañcāvaraṇāni cetaso.
ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಬ್ಯಪನುಜ್ಜ ಸಬ್ಬೇತಿ ರಾಗೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ, ದೋಸೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ, ಮೋಹೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ, ಕೋಧೋ… ಉಪನಾಹೋ…ಪೇ॰… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಾ। ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಬ್ಯಪನುಜ್ಜ ಸಬ್ಬೇತಿ ಸಬ್ಬೇ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಬ್ಯಪನುಜ್ಜ ಪನುದಿತ್ವಾ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತೀಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತ್ವಾತಿ – ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಬ್ಯಪನುಜ್ಜ ಸಬ್ಬೇ।
Upakkilese byapanujja sabbeti rāgo cittassa upakkileso, doso cittassa upakkileso, moho cittassa upakkileso, kodho… upanāho…pe… sabbākusalābhisaṅkhārā cittassa upakkilesā. Upakkilese byapanujja sabbeti sabbe cittassa upakkilese byapanujja panuditvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvāti – upakkilese byapanujja sabbe.
ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಛೇತ್ವ ಸಿನೇಹದೋಸನ್ತಿ। ಅನಿಸ್ಸಿತೋತಿ ದ್ವೇ ನಿಸ್ಸಯಾ – ತಣ್ಹಾನಿಸ್ಸಯೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾನಿಸ್ಸಯೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯೋ। ಸಿನೇಹೋತಿ ದ್ವೇ ಸ್ನೇಹಾ – ತಣ್ಹಾಸ್ನೇಹೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿಸ್ನೇಹೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾಸ್ನೇಹೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಸ್ನೇಹೋ। ದೋಸೋತಿ ಯೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಆಘಾತೋ ಪಟಿಘಾತೋ ಪಟಿಘಂ ಪಟಿವಿರೋಧೋ ಕೋಪೋ ಪಕೋಪೋ ಸಮ್ಪಕೋಪೋ ದೋಸೋ ಪದೋಸೋ ಸಮ್ಪದೋಸೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಬ್ಯಾಪತ್ತಿ ಮನೋಪದೋಸೋ ಕೋಧೋ ಕುಜ್ಝನಾ ಕುಜ್ಝಿತತ್ತಂ ದೋಸೋ ದುಸ್ಸನಾ ದುಸ್ಸಿತತ್ತಂ ಬ್ಯಾಪತ್ತಿ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜನಾ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜಿತತ್ತಂ ಚಣ್ಡಿಕ್ಕಂ ಅಸುರೋಪೋ ಅನತ್ತಮನತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ । ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಛೇತ್ವ ಸಿನೇಹದೋಸನ್ತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ತಣ್ಹಾಸ್ನೇಹಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಸ್ನೇಹಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಛೇತ್ವಾ ಉಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತೀಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತ್ವಾ ಚಕ್ಖುಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ, ಸೋತಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ…ಪೇ॰… ದಿಟ್ಠಸುತಮುತವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಅನಲ್ಲೀನೋ ಅನುಪಗತೋ ಅನಜ್ಝೋಸಿತೋ ಅನಧಿಮುತ್ತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತೀತಿ – ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಛೇತ್ವ ಸಿನೇಹದೋಸಂ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ –
Anissitochetva sinehadosanti. Anissitoti dve nissayā – taṇhānissayo ca diṭṭhinissayo ca…pe… ayaṃ taṇhānissayo…pe… ayaṃ diṭṭhinissayo. Sinehoti dve snehā – taṇhāsneho ca diṭṭhisneho ca…pe… ayaṃ taṇhāsneho…pe… ayaṃ diṭṭhisneho. Dosoti yo cittassa āghāto paṭighāto paṭighaṃ paṭivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byāpatti manopadoso kodho kujjhanā kujjhitattaṃ doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā byāpajjitattaṃ caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa . Anissito chetva sinehadosanti so paccekasambuddho taṇhāsnehañca diṭṭhisnehañca dosañca chetvā ucchinditvā samucchinditvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvā cakkhuṃ anissito, sotaṃ anissito…pe… diṭṭhasutamutaviññātabbe dhamme anissito anallīno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti – anissito chetva sinehadosaṃ, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –
‘‘ಪಹಾಯ ಪಞ್ಚಾವರಣಾನಿ ಚೇತಸೋ, ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಬ್ಯಪನುಜ್ಜ ಸಬ್ಬೇ।
‘‘Pahāya pañcāvaraṇāni cetaso, upakkilese byapanujja sabbe;
ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಛೇತ್ವ ಸಿನೇಹದೋಸಂ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ’’ತಿ॥
Anissito chetva sinehadosaṃ, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.
೧೫೩.
153.
ವಿಪಿಟ್ಠಿಕತ್ವಾನ ಸುಖಂ ದುಖಞ್ಚ, ಪುಬ್ಬೇವ ಚ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಂ।
Vipiṭṭhikatvāna sukhaṃ dukhañca,pubbeva ca somanassadomanassaṃ;
ಲದ್ಧಾನುಪೇಕ್ಖಂ ಸಮಥಂ ವಿಸುದ್ಧಂ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ॥
Laddhānupekkhaṃ samathaṃ visuddhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
ವಿಪಿಟ್ಠಿಕತ್ವಾನ ಸುಖಂ ದುಖಞ್ಚ, ಪುಬ್ಬೇವ ಚ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸನ್ತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ಪುಬ್ಬೇವ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತೀತಿ – ವಿಪಿಟ್ಠಿಕತ್ವಾನ ಸುಖಂ ದುಖಞ್ಚ, ಪುಬ್ಬೇವ ಚ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಂ।
Vipiṭṭhikatvāna sukhaṃ dukhañca, pubbeva ca somanassadomanassanti so paccekasambuddho sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharatīti – vipiṭṭhikatvāna sukhaṃ dukhañca, pubbeva ca somanassadomanassaṃ.
ಲದ್ಧಾನುಪೇಕ್ಖಂ ಸಮಥಂ ವಿಸುದ್ಧನ್ತಿ। ಉಪೇಕ್ಖಾತಿ ಯಾ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನೇ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಉಪೇಕ್ಖನಾ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖನಾ ಚಿತ್ತಸಮತಾ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧತಾ 13 ಮಜ್ಝತ್ತತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ। ಸಮಥೋತಿ ಯಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಠಿತಿ ಸಣ್ಠಿತಿ ಅವಟ್ಠಿತಿ ಅವಿಸಾಹಾರೋ 14 ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ ಅವಿಸಾಹಟಮಾನಸತಾ 15 ಸಮಥೋ ಸಮಾಧಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಸಮಾಧಿಬಲಂ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿ; ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನೇ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಚ ಸಮಥೋ ಚ ಸುದ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ ವಿಸುದ್ಧಾ ಪರಿಯೋದಾತಾ ಅನಙ್ಗಣಾ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸಾ ಮುದುಭೂತಾ ಕಮ್ಮನಿಯಾ ಠಿತಾ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತಾ। ಲದ್ಧಾನುಪೇಕ್ಖಂ ಸಮಥಂ ವಿಸುದ್ಧನ್ತಿ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಂ ಉಪೇಕ್ಖಞ್ಚ ಸಮಥಞ್ಚ ಲದ್ಧಾ ಲಭಿತ್ವಾ ವಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾತಿ – ಲದ್ಧಾನುಪೇಕ್ಖಂ ಸಮಥಂ ವಿಸುದ್ಧಂ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ –
Laddhānupekkhaṃsamathaṃ visuddhanti. Upekkhāti yā catutthajjhāne upekkhā upekkhanā ajjhupekkhanā cittasamatā cittappassaddhatā 16 majjhattatā cittassa. Samathoti yā cittassa ṭhiti saṇṭhiti avaṭṭhiti avisāhāro 17 avikkhepo avisāhaṭamānasatā 18 samatho samādhindriyaṃ samādhibalaṃ sammāsamādhi; catutthajjhāne upekkhā ca samatho ca suddhā honti visuddhā pariyodātā anaṅgaṇā vigatūpakkilesā mudubhūtā kammaniyā ṭhitā āneñjappattā. Laddhānupekkhaṃ samathaṃ visuddhanti catutthajjhānaṃ upekkhañca samathañca laddhā labhitvā vinditvā paṭilabhitvāti – laddhānupekkhaṃ samathaṃ visuddhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –
‘‘ವಿಪಿಟ್ಠಿಕತ್ವಾನ ಸುಖಂ ದುಖಞ್ಚ, ಪುಬ್ಬೇವ ಚ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಂ।
‘‘Vipiṭṭhikatvāna sukhaṃ dukhañca, pubbeva ca somanassadomanassaṃ;
ಲದ್ಧಾನುಪೇಕ್ಖಂ ಸಮಥಂ ವಿಸುದ್ಧಂ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ’’ತಿ॥
Laddhānupekkhaṃ samathaṃ visuddhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.
೧೫೪.
154.
ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋ ಪರಮತ್ಥಪತ್ತಿಯಾ, ಅಲೀನಚಿತ್ತೋ ಅಕುಸೀತವುತ್ತಿ।
Āraddhavīriyo paramatthapattiyā,alīnacitto akusītavutti;
ದಳ್ಹನಿಕ್ಕಮೋ ಥಾಮಬಲೂಪಪನ್ನೋ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ॥
Daḷhanikkamo thāmabalūpapanno, eko care khaggavisāṇakappo.
ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋ ಪರಮತ್ಥಪತ್ತಿಯಾತಿ ಪರಮತ್ಥಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಯೋ ಸೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಪರಮತ್ಥಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ ಲಾಭಾಯ ಪಟಿಲಾಭಾಯ ಅಧಿಗಮಾಯ ಫಸ್ಸನಾಯ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋ ವಿಹರತಿ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಮ್ಪದಾಯ ಥಾಮವಾ 19 ದಳ್ಹಪರಕ್ಕಮೋ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಧುರೋ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ – ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋ ಪರಮತ್ಥಪತ್ತಿಯಾ।
Āraddhavīriyo paramatthapattiyāti paramatthaṃ vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Paramatthassa pattiyā lābhāya paṭilābhāya adhigamāya phassanāya sacchikiriyāya āraddhavīriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ sampadāya thāmavā 20 daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesūti – āraddhavīriyo paramatthapattiyā.
ಅಲೀನಚಿತ್ತೋ ಅಕುಸೀತವುತ್ತೀತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅನುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಾಪಕಾನಂ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅನುಪ್ಪಾದಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ ವಾಯಮತಿ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಾಪಕಾನಂ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಾಯ…ಪೇ॰… ಅನುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪ್ಪಾದಾಯ…ಪೇ॰… ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಠಿತಿಯಾ ಅಸಮ್ಮೋಸಾಯ ಭಿಯ್ಯೋಭಾವಾಯ ವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಭಾವನಾಯ ಪಾರಿಪೂರಿಯಾ 21 ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ ವಾಯಮತಿ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತೀತಿ – ಏವಂ ಅಲೀನಚಿತ್ತೋ ಅಕುಸೀತವುತ್ತಿ।
Alīnacitto akusītavuttīti so paccekasambuddho anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya…pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā 22 chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahatīti – evaṃ alīnacitto akusītavutti.
ನಾಸಿಸ್ಸಂ ನ ಪಿವಿಸ್ಸಾಮಿ, ವಿಹಾರತೋ ನ ನಿಕ್ಖಮೇ।
Nāsissaṃ na pivissāmi, vihārato na nikkhame;
ನಪಿ ಪಸ್ಸಂ ನಿಪಾತೇಸ್ಸಂ, ತಣ್ಹಾಸಲ್ಲೇ ಅನೂಹತೇತಿ॥
Napi passaṃ nipātessaṃ, taṇhāsalle anūhateti.
ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಅಲೀನಚಿತ್ತೋ ಅಕುಸೀತವುತ್ತಿ।
Cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evampi alīnacitto akusītavutti.
‘‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ಮೇ ನ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಅಲೀನಚಿತ್ತೋ ಅಕುಸೀತವುತ್ತಿ।
‘‘Na tāvāhaṃ imaṃ pallaṅkaṃ bhindissāmi yāva me na anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccissatī’’ti cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evampi alīnacitto akusītavutti.
‘‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಮ್ಹಾ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ಮೇ ನ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಅಲೀನಚಿತ್ತೋ ಅಕುಸೀತವುತ್ತಿ।
‘‘Na tāvāhaṃ imamhā āsanā vuṭṭhahissāmi yāva me na anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccissatī’’ti cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evampi alīnacitto akusītavutti.
‘‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಮ್ಹಾ ಚಙ್ಕಮಾ ಓರೋಹಿಸ್ಸಾಮಿ…ಪೇ॰… ವಿಹಾರಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ… ಅಡ್ಢಯೋಗಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ… ಪಾಸಾದಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ… ಹಮ್ಮಿಯಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ… ಗುಹಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ… ಲೇಣಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ… ಕುಟಿಯಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ… ಕೂಟಾಗಾರಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ… ಅಟ್ಟಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ… ಮಾಳಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ… ಉದ್ದಣ್ಡಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ … ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ… ಮಣ್ಡಪಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ… ರುಕ್ಖಮೂಲಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ಮೇ ನ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಅಲೀನಚಿತ್ತೋ ಅಕುಸೀತವುತ್ತಿ।
‘‘Na tāvāhaṃ imamhā caṅkamā orohissāmi…pe… vihārā nikkhamissāmi… aḍḍhayogā nikkhamissāmi… pāsādā nikkhamissāmi… hammiyā nikkhamissāmi… guhāya nikkhamissāmi… leṇā nikkhamissāmi… kuṭiyā nikkhamissāmi… kūṭāgārā nikkhamissāmi… aṭṭā nikkhamissāmi… māḷā nikkhamissāmi… uddaṇḍā nikkhamissāmi … upaṭṭhānasālāya nikkhamissāmi… maṇḍapā nikkhamissāmi… rukkhamūlā nikkhamissāmi yāva me na anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccissatī’’ti cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evampi alīnacitto akusītavutti.
‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯೇ 27 ಅರಿಯಧಮ್ಮಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಮಾಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಅಧಿಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ ಫಸ್ಸಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಚ್ಛಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಅಲೀನಚಿತ್ತೋ ಅಕುಸೀತವುತ್ತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಸಮಯೇ…ಪೇ॰… ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ …ಪೇ॰… ಪುರೇಭತ್ತಂ… ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ… ಪುರಿಮಯಾಮಂ… ಮಜ್ಝಿಮಯಾಮಂ… ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮಂ… ಕಾಳೇ… ಜುಣ್ಹೇ… ವಸ್ಸೇ… ಹೇಮನ್ತೇ … ಗಿಮ್ಹೇ… ಪುರಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ… ಮಜ್ಝಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ… ಪಚ್ಛಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ ಅರಿಯಧಮ್ಮಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಮಾಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಅಧಿಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ ಫಸ್ಸಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಚ್ಛಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಅಲೀನಚಿತ್ತೋ ಅಕುಸೀತವುತ್ತಿ।
‘‘Imasmiṃyeva pubbaṇhasamaye 28 ariyadhammaṃ āharissāmi samāharissāmi adhigacchissāmi phassayissāmi sacchikarissāmī’’ti cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evampi alīnacitto akusītavutti. Imasmiṃyeva majjhanhikasamaye…pe… sāyanhasamaye …pe… purebhattaṃ… pacchābhattaṃ… purimayāmaṃ… majjhimayāmaṃ… pacchimayāmaṃ… kāḷe… juṇhe… vasse… hemante … gimhe… purime vayokhandhe… majjhime vayokhandhe… pacchime vayokhandhe ariyadhammaṃ āharissāmi samāharissāmi adhigacchissāmi phassayissāmi sacchikarissāmīti cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evampi alīnacitto akusītavutti.
ದಳ್ಹನಿಕ್ಕಮೋ ಥಾಮಬಲೂಪಪನ್ನೋತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ದಳ್ಹಸಮಾದಾನೋ ಅಹೋಸಿ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಅವಟ್ಠಿತಸಮಾದಾನೋ ಕಾಯಸುಚರಿತೇ ವಚೀಸುಚರಿತೇ ಮನೋಸುಚರಿತೇ ದಾನಸಂವಿಭಾಗೇ ಸೀಲಸಮಾದಾನೇ ಉಪೋಸಥುಪವಾಸೇ ಮತ್ತೇಯ್ಯತಾಯ 29 ಪೇತ್ತೇಯ್ಯತಾಯ ಸಾಮಞ್ಞತಾಯ ಬ್ರಹ್ಮಞ್ಞತಾಯ ಕುಲೇಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯಿತಾಯ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇಸು ಅಧಿಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ – ದಳ್ಹನಿಕ್ಕಮೋ। ಥಾಮಬಲೂಪಪನ್ನೋತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಥಾಮೇನ ಚ ಬಲೇನ ಚ ವೀರಿಯೇನ ಚ ಪರಕ್ಕಮೇನ ಚ ಪಞ್ಞಾಯ ಚ ಉಪೇತೋ ಹೋತಿ ಸಮುಪೇತೋ ಉಪಾಗತೋ ಸಮುಪಾಗತೋ ಉಪಪನ್ನೋ ಸಮುಪಪನ್ನೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋತಿ – ದಳ್ಹನಿಕ್ಕಮೋ ಥಾಮಬಲೂಪಪನ್ನೋ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ –
Daḷhanikkamo thāmabalūpapannoti so paccekasambuddho daḷhasamādāno ahosi kusalesu dhammesu avaṭṭhitasamādāno kāyasucarite vacīsucarite manosucarite dānasaṃvibhāge sīlasamādāne uposathupavāse matteyyatāya 30 petteyyatāya sāmaññatāya brahmaññatāya kulejeṭṭhāpacāyitāya aññataraññataresu adhikusalesu dhammesūti – daḷhanikkamo. Thāmabalūpapannoti so paccekasambuddho thāmena ca balena ca vīriyena ca parakkamena ca paññāya ca upeto hoti samupeto upāgato samupāgato upapanno samupapanno samannāgatoti – daḷhanikkamo thāmabalūpapanno, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –
‘‘ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋ ಪರಮತ್ಥಪತ್ತಿಯಾ, ಅಲೀನಚಿತ್ತೋ ಅಕುಸೀತವುತ್ತಿ।
‘‘Āraddhavīriyo paramatthapattiyā, alīnacitto akusītavutti;
ದಳ್ಹನಿಕ್ಕಮೋ ಥಾಮಬಲೂಪಪನ್ನೋ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ’’ತಿ॥
Daḷhanikkamo thāmabalūpapanno, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.
೧೫೫.
155.
ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಂ ಝಾನಮರಿಞ್ಚಮಾನೋ, ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಚಂ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರೀ।
Paṭisallānaṃ jhānamariñcamāno,dhammesu niccaṃ anudhammacārī;
ಆದೀನವಂ ಸಮ್ಮಸಿತಾ ಭವೇಸು, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ॥
Ādīnavaṃsammasitā bhavesu, eko care khaggavisāṇakappo.
ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಂ ಝಾನಮರಿಞ್ಚಮಾನೋತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾರಾಮೋ ಹೋತಿ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನರತೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಚೇತೋಸಮಥಮನುಯುತ್ತೋ ಅನಿರಾಕತಜ್ಝಾನೋ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಬ್ರೂಹೇತಾ ಸುಞ್ಞಾಗಾರಂ ಝಾಯೀ ಝಾನರತೋ ಏಕತ್ತಮನುಯುತ್ತೋ ಸದತ್ಥಗರುಕೋತಿ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಂ। ಝಾನಮರಿಞ್ಚಮಾನೋತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಝಾನಂ ನ ರಿಞ್ಚತಿ – ಅನುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ವಾ ಪಠಮಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದಾಯ ಯುತ್ತೋ ಪಯುತ್ತೋ ಸಂಯುತ್ತೋ ಆಯುತ್ತೋ ಸಮಾಯುತ್ತೋ, ಅನುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ವಾ ದುತಿಯಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಅನುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ವಾ ತತಿಯಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ… ಅನುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ವಾ ಚತುತ್ಥಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದಾಯ ಯುತ್ತೋ ಪಯುತ್ತೋ ಸಂಯುತ್ತೋ ಆಯುತ್ತೋ ಸಮಾಯುತ್ತೋತಿ – ಏವಮ್ಪಿ ಝಾನಂ ನ ರಿಞ್ಚತಿ।
Paṭisallānaṃ jhānamariñcamānoti so paccekasambuddho paṭisallānārāmo hoti paṭisallānarato ajjhattaṃ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgāraṃ jhāyī jhānarato ekattamanuyutto sadatthagarukoti paṭisallānaṃ. Jhānamariñcamānoti so paccekasambuddho dvīhi kāraṇehi jhānaṃ na riñcati – anuppannassa vā paṭhamassa jhānassa uppādāya yutto payutto saṃyutto āyutto samāyutto, anuppannassa vā dutiyassa jhānassa…pe… anuppannassa vā tatiyassa jhānassa… anuppannassa vā catutthassa jhānassa uppādāya yutto payutto saṃyutto āyutto samāyuttoti – evampi jhānaṃ na riñcati.
ಅಥ ವಾ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವಾ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಆಸೇವತಿ ಭಾವೇತಿ ಬಹುಲೀಕರೋತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವಾ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ…ಪೇ॰… ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವಾ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ… ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವಾ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಆಸೇವತಿ ಭಾವೇತಿ ಬಹುಲೀಕರೋತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಝಾನಂ ನ ರಿಞ್ಚತೀತಿ – ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಂ ಝಾನಮರಿಞ್ಚಮಾನೋ।
Atha vā, uppannaṃ vā paṭhamaṃ jhānaṃ āsevati bhāveti bahulīkaroti, uppannaṃ vā dutiyaṃ jhānaṃ…pe… uppannaṃ vā tatiyaṃ jhānaṃ… uppannaṃ vā catutthaṃ jhānaṃ āsevati bhāveti bahulīkaroti. Evampi jhānaṃ na riñcatīti – paṭisallānaṃ jhānamariñcamāno.
ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಚಂ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರೀತಿ ಧಮ್ಮಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ…ಪೇ॰… ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ। ಕತಮೇ ಅನುಧಮ್ಮಾ? ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪದಾ ಅಪಚ್ಚನೀಕಪಟಿಪದಾ ಅನ್ವತ್ಥಪಟಿಪದಾ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪಟಿಪದಾ ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಕಾರಿತಾ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರತಾ ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞುತಾ ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗೋ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞಂ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಅನುಧಮ್ಮಾ। ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಚಂ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರೀತಿ ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಧುವಕಾಲಂ ಸತತಂ ಸಮಿತಂ ಅವೋಕಿಣ್ಣಂ ಪೋಙ್ಖಾನುಪೋಙ್ಖಂ ಉದಕೂಮಿಕಜಾತಂ 31
Dhammesu niccaṃ anudhammacārīti dhammā vuccanti cattāro satipaṭṭhānā…pe… ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Katame anudhammā? Sammāpaṭipadā apaccanīkapaṭipadā anvatthapaṭipadā dhammānudhammapaṭipadā sīlesu paripūrakāritā indriyesu guttadvāratā bhojane mattaññutā jāgariyānuyogo satisampajaññaṃ – ime vuccanti anudhammā. Dhammesu niccaṃ anudhammacārīti dhammesu niccakālaṃ dhuvakālaṃ satataṃ samitaṃ avokiṇṇaṃ poṅkhānupoṅkhaṃ udakūmikajātaṃ 32
ಅವೀಚಿಸನ್ತತಿಸಹಿತಂ ಫಸ್ಸಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪುರಿಮಯಾಮಂ ಮಜ್ಝಿಮಯಾಮಂ ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮಂ ಕಾಳೇ ಜುಣ್ಹೇ ವಸ್ಸೇ ಹೇಮನ್ತೇ ಗಿಮ್ಹೇ ಪುರಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ ಮಜ್ಝಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ ಪಚ್ಛಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ ಚರತಿ ವಿಹರತಿ ಇರಿಯತಿ ವತ್ತೇತಿ ಪಾಲೇತಿ ಯಪೇತಿ ಯಾಪೇತೀತಿ – ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಚಂ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರೀ।
Avīcisantatisahitaṃ phassitaṃ purebhattaṃ pacchābhattaṃ purimayāmaṃ majjhimayāmaṃ pacchimayāmaṃ kāḷe juṇhe vasse hemante gimhe purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe carati viharati iriyati vatteti pāleti yapeti yāpetīti – dhammesu niccaṃ anudhammacārī.
ಆದೀನವಂ ಸಮ್ಮಸಿತಾ ಭವೇಸೂತಿ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’’ತಿ ಆದೀನವಂ ಸಮ್ಮಸಿತಾ ಭವೇಸು, ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ದುಕ್ಖಾ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾ ಅನತ್ತಾ’’ತಿ…ಪೇ॰… ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಂ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ಆದೀನವಂ ಸಮ್ಮಸಿತಾ ಭವೇಸೂತಿ – ಆದೀನವಂ ಸಮ್ಮಸಿತಾ ಭವೇಸು, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ –
Ādīnavaṃ sammasitā bhavesūti ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’ti ādīnavaṃ sammasitā bhavesu, ‘‘sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti…pe… ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti…pe… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti ādīnavaṃ sammasitā bhavesūti – ādīnavaṃ sammasitā bhavesu, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –
‘‘ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಂ ಝಾನಮರಿಞ್ಚಮಾನೋ, ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಚ್ಚಂ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರೀ।
‘‘Paṭisallānaṃ jhānamariñcamāno, dhammesu niccaṃ anudhammacārī;
ಆದೀನವಂ ಸಮ್ಮಸಿತಾ ಭವೇಸು, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ’’ತಿ॥
Ādīnavaṃ sammasitā bhavesu, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.
೧೫೬.
156.
ತಣ್ಹಕ್ಖಯಂ ಪತ್ಥಯಮಪ್ಪಮತ್ತೋ, ಅನೇಳಮೂಗೋ 33 ಸುತವಾ ಸತೀಮಾ।
Taṇhakkhayaṃpatthayamappamatto,aneḷamūgo34sutavā satīmā;
ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮೋ ನಿಯತೋ ಪಧಾನವಾ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ॥
Saṅkhātadhammo niyato padhānavā, eko care khaggavisāṇakappo.
ತಣ್ಹಕ್ಖಯಂ ಪತ್ಥಯಮಪ್ಪಮತ್ತೋತಿ। ತಣ್ಹಾತಿ ರೂಪತಣ್ಹಾ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮತಣ್ಹಾ। ತಣ್ಹಕ್ಖಯನ್ತಿ ರಾಗಕ್ಖಯಂ ದೋಸಕ್ಖಯಂ ಮೋಹಕ್ಖಯಂ ಗತಿಕ್ಖಯಂ ಉಪಪತ್ತಿಕ್ಖಯಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಯಂ ಭವಕ್ಖಯಂ ಸಂಸಾರಕ್ಖಯಂ ವಟ್ಟಕ್ಖಯಂ ಪತ್ಥಯನ್ತೋ ಇಚ್ಛನ್ತೋ ಸಾದಿಯನ್ತೋ ಪಿಹಯನ್ತೋ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತೋತಿ – ತಣ್ಹಕ್ಖಯಂ ಪತ್ಥಯಂ। ಅಪ್ಪಮತ್ತೋತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಸಕ್ಕಚ್ಚಕಾರೀ ಸಾತಚ್ಚಕಾರೀ…ಪೇ॰… ಅಪ್ಪಮಾದೋ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ – ತಣ್ಹಕ್ಖಯಂ ಪತ್ಥಯಮಪ್ಪಮತ್ತೋ।
Taṇhakkhayaṃ patthayamappamattoti. Taṇhāti rūpataṇhā…pe… dhammataṇhā. Taṇhakkhayanti rāgakkhayaṃ dosakkhayaṃ mohakkhayaṃ gatikkhayaṃ upapattikkhayaṃ paṭisandhikkhayaṃ bhavakkhayaṃ saṃsārakkhayaṃ vaṭṭakkhayaṃ patthayanto icchanto sādiyanto pihayanto abhijappantoti – taṇhakkhayaṃ patthayaṃ. Appamattoti so paccekasambuddho sakkaccakārī sātaccakārī…pe… appamādo kusalesu dhammesūti – taṇhakkhayaṃ patthayamappamatto.
ಅನೇಳಮೂಗೋ ಸುತವಾ ಸತೀಮಾತಿ। ಅನೇಳಮೂಗೋತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಪಞ್ಞವಾ ಬುದ್ಧಿಮಾ ಞಾಣೀ ವಿಭಾವೀ ಮೇಧಾವೀ। ಸುತವಾತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಹೋತಿ ಸುತಧರೋ ಸುತಸನ್ನಿಚ್ಚಯೋ। ಯೇ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಾ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಾ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಾ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ತಥಾರೂಪಾಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಹೋನ್ತಿ ಧಾತಾ ವಚಸಾ ಪರಿಚಿತಾ ಮನಸಾನುಪೇಕ್ಖಿತಾ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸುಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಾ। ಸತೀಮಾತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಸತಿಮಾ ಹೋತಿ ಪರಮೇನ ಸತಿನೇಪಕ್ಕೇನ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಚಿರಕತಮ್ಪಿ ಚಿರಭಾಸಿತಮ್ಪಿ ಸರಿತಾ ಅನುಸ್ಸರಿತಾತಿ – ಅನೇಳಮೂಗೋ ಸುತವಾ ಸತೀಮಾ।
Aneḷamūgo sutavā satīmāti. Aneḷamūgoti so paccekasambuddho paṇḍito paññavā buddhimā ñāṇī vibhāvī medhāvī. Sutavāti so paccekasambuddho bahussuto hoti sutadharo sutasanniccayo. Ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhātā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā. Satīmāti so paccekasambuddho satimā hoti paramena satinepakkena samannāgatattā cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritāti – aneḷamūgo sutavā satīmā.
ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮೋ ನಿಯತೋ ಪಧಾನವಾತಿ ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮೋ ವುಚ್ಚತಿ ಞಾಣಂ। ಯಾ ಪಞ್ಞಾ ಪಜಾನನಾ…ಪೇ॰… ಅಮೋಹೋ ಧಮ್ಮವಿಚಯೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ। ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮೋತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮೋ ಞಾತಧಮ್ಮೋ ತುಲಿತಧಮ್ಮೋ ತೀರಿತಧಮ್ಮೋ ವಿಭೂತಧಮ್ಮೋ ವಿಭಾವಿತಧಮ್ಮೋ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’’ತಿ ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮೋ…ಪೇ॰… ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಂ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮೋ ಞಾತಧಮ್ಮೋ ತುಲಿತಧಮ್ಮೋ ತೀರಿತಧಮ್ಮೋ ವಿಭೂತಧಮ್ಮೋ ವಿಭಾವಿತಧಮ್ಮೋ। ಅಥ ವಾ, ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಚ ಖನ್ಧಾ ಸಂಖಿತ್ತಾ ಧಾತುಯೋ ಸಂಖಿತ್ತಾ ಆಯತನಾನಿ ಸಂಖಿತ್ತಾನಿ ಗತಿಯೋ ಸಂಖಿತ್ತಾ ಉಪಪತ್ತಿಯೋ ಸಂಖಿತ್ತಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ ಸಂಖಿತ್ತಾ ಭವಾ ಸಂಖಿತ್ತಾ ಸಂಸಾರಾ ಸಂಖಿತ್ತಾ ವಟ್ಟಾ ಸಂಖಿತ್ತಾ। ಅಥ ವಾ, ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಖನ್ಧಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಧಾತುಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಆಯತನಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಗತಿಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಉಪಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಪಟಿಸನ್ಧಿಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಭವಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಸಂಸಾರಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ವಟ್ಟಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಸಙ್ಖಾರಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಅನ್ತಿಮಭವೇ 35 ಠಿತೋ ಅನ್ತಿಮಸಮುಸ್ಸಯೇ ಠಿತೋ ಅನ್ತಿಮದೇಹಧರೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ।
Saṅkhātadhammo niyato padhānavāti saṅkhātadhammo vuccati ñāṇaṃ. Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi. Saṅkhātadhammoti so paccekasambuddho saṅkhātadhammo ñātadhammo tulitadhammo tīritadhammo vibhūtadhammo vibhāvitadhammo ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’ti saṅkhātadhammo…pe… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti saṅkhātadhammo ñātadhammo tulitadhammo tīritadhammo vibhūtadhammo vibhāvitadhammo. Atha vā, tassa paccekasambuddhassa ca khandhā saṃkhittā dhātuyo saṃkhittā āyatanāni saṃkhittāni gatiyo saṃkhittā upapattiyo saṃkhittā paṭisandhiyo saṃkhittā bhavā saṃkhittā saṃsārā saṃkhittā vaṭṭā saṃkhittā. Atha vā, so paccekasambuddho khandhapariyante ṭhito dhātupariyante ṭhito āyatanapariyante ṭhito gatipariyante ṭhito upapattipariyante ṭhito paṭisandhipariyante ṭhito bhavapariyante ṭhito saṃsārapariyante ṭhito vaṭṭapariyante ṭhito saṅkhārapariyante ṭhito antimabhave 36 ṭhito antimasamussaye ṭhito antimadehadharo paccekasambuddho.
ತಸ್ಸಾಯಂ ಪಚ್ಛಿಮಕೋ ಭವೋ, ಚರಿಮೋಯಂ ಸಮುಸ್ಸಯೋ।
Tassāyaṃ pacchimako bhavo, carimoyaṃ samussayo;
ತಂಕಾರಣಾ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮೋ। ನಿಯತೋತಿ ನಿಯಾಮಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಅರಿಯಮಗ್ಗಾ। ಚತೂಹಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋತಿ ನಿಯತೋ। ನಿಯಾಮಂ ಪತ್ತೋ ಸಮ್ಪತ್ತೋ ಅಧಿಗತೋ ಫಸ್ಸಿತೋ ಸಚ್ಛಿಕತೋ ಪತ್ತೋ ನಿಯಾಮಂ। ಪಧಾನವಾತಿ ಪಧಾನಂ ವುಚ್ಚತಿ ವೀರಿಯಂ। ಸೋ ಚೇತಸೋ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭೋ ನಿಕ್ಕಮೋ ಪರಕ್ಕಮೋ ಉಯ್ಯಾಮೋ ವಾಯಾಮೋ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಉಸ್ಸೋಳ್ಹೀ ಥಾಮೋ ಧಿತಿ ಅಸಿಥಿಲಪರಕ್ಕಮೋ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಚ್ಛನ್ದತಾ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಧುರತಾ ಧುರಸಮ್ಪಗ್ಗಾಹೋ ವೀರಿಯಂ ವೀರಿಯಿನ್ದ್ರಿಯಂ ವೀರಿಯಬಲಂ ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮೋ। ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಇಮಿನಾ ಪಧಾನೇನ ಉಪೇತೋ ಸಮುಪೇತೋ ಉಪಾಗತೋ ಸಮುಪಾಗತೋ ಉಪಪನ್ನೋ ಸಮುಪಪನ್ನೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪಧಾನವಾತಿ – ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮೋ ನಿಯತೋ ಪಧಾನವಾ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ –
Taṃkāraṇā paccekasambuddho saṅkhātadhammo. Niyatoti niyāmā vuccanti cattāro ariyamaggā. Catūhi ariyamaggehi samannāgatoti niyato. Niyāmaṃ patto sampatto adhigato phassito sacchikato patto niyāmaṃ. Padhānavāti padhānaṃ vuccati vīriyaṃ. So cetaso vīriyārambho nikkamo parakkamo uyyāmo vāyāmo ussāho ussoḷhī thāmo dhiti asithilaparakkamo anikkhittacchandatā anikkhittadhuratā dhurasampaggāho vīriyaṃ vīriyindriyaṃ vīriyabalaṃ sammāvāyāmo. So paccekasambuddho iminā padhānena upeto samupeto upāgato samupāgato upapanno samupapanno samannāgato. Tasmā so paccekasambuddho padhānavāti – saṅkhātadhammo niyato padhānavā, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –
‘‘ತಣ್ಹಕ್ಖಯಂ ಪತ್ಥಯಮಪ್ಪಮತ್ತೋ, ಅನೇಳಮೂಗೋ ಸುತವಾ ಸತೀಮಾ।
‘‘Taṇhakkhayaṃ patthayamappamatto, aneḷamūgo sutavā satīmā;
ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮೋ ನಿಯತೋ ಪಧಾನವಾ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ’’ತಿ॥
Saṅkhātadhammo niyato padhānavā, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.
೧೫೭.
157.
ಸೀಹೋವ ಸದ್ದೇಸು ಅಸನ್ತಸನ್ತೋ, ವಾತೋವ ಜಾಲಮ್ಹಿ ಅಸಜ್ಜಮಾನೋ।
Sīhova saddesu asantasanto,vātova jālamhi asajjamāno;
ಪದುಮಂವ ತೋಯೇನ ಅಲಿಮ್ಪಮಾನೋ 39, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ॥
Padumaṃva toyena alimpamāno40, eko care khaggavisāṇakappo.
ಸೀಹೋವ ಸದ್ದೇಸು ಅಸನ್ತಸನ್ತೋತಿ ಯಥಾ ಸೀಹೋ ಮಿಗರಾಜಾ ಸದ್ದೇಸು ಅಸನ್ತಾಸೀ ಅಪರಿಸನ್ತಾಸೀ ಅನುತ್ರಾಸೀ ಅನುಬ್ಬಿಗ್ಗೋ ಅನುಸ್ಸಙ್ಕೀ 41 ಅನುತ್ರಾಸೋ ಅಭೀರೂ ಅಚ್ಛಮ್ಭೀ ಅನುತ್ರಾಸೀ ಅಪಲಾಯೀ, ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋಪಿ ಸದ್ದೇಸು ಅಸನ್ತಾಸೀ ಅಪರಿಸನ್ತಾಸೀ ಅನುತ್ರಾಸೀ ಅನುಬ್ಬಿಗ್ಗೋ ಅನುಸ್ಸಙ್ಕೀ ಅನುತ್ರಾಸೋ ಅಭೀರೂ ಅಚ್ಛಮ್ಭೀ ಅನುತ್ರಾಸೀ ಅಪಲಾಯೀ ಪಹೀನಭಯಭೇರವೋ ವಿಗತಲೋಮಹಂಸೋ ವಿಹರತೀತಿ – ಸೀಹೋವ ಸದ್ದೇಸು ಅಸನ್ತಸನ್ತೋ।
Sīhova saddesu asantasantoti yathā sīho migarājā saddesu asantāsī aparisantāsī anutrāsī anubbiggo anussaṅkī 42 anutrāso abhīrū acchambhī anutrāsī apalāyī, paccekasambuddhopi saddesu asantāsī aparisantāsī anutrāsī anubbiggo anussaṅkī anutrāso abhīrū acchambhī anutrāsī apalāyī pahīnabhayabheravo vigatalomahaṃso viharatīti – sīhova saddesu asantasanto.
ವಾತೋವ ಜಾಲಮ್ಹಿ ಅಸಜ್ಜಮಾನೋತಿ। ವಾತೋತಿ ಪುರತ್ಥಿಮಾ ವಾತಾ ಪಚ್ಛಿಮಾ ವಾತಾ ಉತ್ತರಾ ವಾತಾ ದಕ್ಖಿಣಾ ವಾತಾ ಸರಜಾ ವಾತಾ ಅರಜಾ ವಾತಾ ಸೀತಾ ವಾತಾ ಉಣ್ಹಾ ವಾತಾ ಪರಿತ್ತಾ ವಾತಾ ಅಧಿಮತ್ತಾ ವಾತಾ ವೇರಮ್ಭವಾತಾ ಪಕ್ಖವಾತಾ 43 ಸುಪಣ್ಣವಾತಾ ತಾಲಪಣ್ಣವಾತಾ ವಿಧೂಪನವಾತಾ। ಜಾಲಂ ವುಚ್ಚತಿ ಸುತ್ತಜಾಲಂ। ಯಥಾ ವಾತೋ ಜಾಲಮ್ಹಿ ನ ಸಜ್ಜತಿ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ ನ ಬಜ್ಝತಿ ನ ಪಲಿಬಜ್ಝತಿ, ಏವಮೇವ ದ್ವೇ ಜಾಲಾ – ತಣ್ಹಾಜಾಲಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಜಾಲಞ್ಚ…ಪೇ॰… ಇದಂ ತಣ್ಹಾಜಾಲಂ…ಪೇ॰… ಇದಂ ದಿಟ್ಠಿಜಾಲಂ। ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ತಣ್ಹಾಜಾಲಂ ಪಹೀನಂ ದಿಟ್ಠಿಜಾಲಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠಂ, ತಣ್ಹಾಜಾಲಸ್ಸ ಪಹೀನತ್ತಾ ದಿಟ್ಠಿಜಾಲಸ್ಸ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ರೂಪೇ ನ ಸಜ್ಜತಿ ಸದ್ದೇ ನ ಸಜ್ಜತಿ…ಪೇ॰… ದಿಟ್ಠಸುತಮುತವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ನ ಸಜ್ಜತಿ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ ನ ಬಜ್ಝತಿ ನ ಪಲಿಬಜ್ಝತಿ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತೀತಿ – ವಾತೋವ ಜಾಲಮ್ಹಿ ಅಸಜ್ಜಮಾನೋ।
Vātova jālamhi asajjamānoti. Vātoti puratthimā vātā pacchimā vātā uttarā vātā dakkhiṇā vātā sarajā vātā arajā vātā sītā vātā uṇhā vātā parittā vātā adhimattā vātā verambhavātā pakkhavātā 44 supaṇṇavātā tālapaṇṇavātā vidhūpanavātā. Jālaṃ vuccati suttajālaṃ. Yathā vāto jālamhi na sajjati na gaṇhāti na bajjhati na palibajjhati, evameva dve jālā – taṇhājālañca diṭṭhijālañca…pe… idaṃ taṇhājālaṃ…pe… idaṃ diṭṭhijālaṃ. Tassa paccekasambuddhassa taṇhājālaṃ pahīnaṃ diṭṭhijālaṃ paṭinissaṭṭhaṃ, taṇhājālassa pahīnattā diṭṭhijālassa paṭinissaṭṭhattā so paccekasambuddho rūpe na sajjati sadde na sajjati…pe… diṭṭhasutamutaviññātabbesu dhammesu na sajjati na gaṇhāti na bajjhati na palibajjhati nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti – vātova jālamhi asajjamāno.
ಪದುಮಂವ ತೋಯೇನ ಅಲಿಮ್ಪಮಾನೋತಿ ಪದುಮಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪದುಮಪುಪ್ಫಂ। ತೋಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಉದಕಂ। ಯಥಾ ಪದುಮಪುಪ್ಫಂ ತೋಯೇನ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಪಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಉಪಲಿಮ್ಪತಿ, ಅಲಿತ್ತಂ ಅಪಲಿತ್ತಂ ಅನುಪಲಿತ್ತಂ, ಏವಮೇವ ದ್ವೇ ಲೇಪಾ – ತಣ್ಹಾಲೇಪೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿಲೇಪೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ತಣ್ಹಾಲೇಪೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿಲೇಪೋ। ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ತಣ್ಹಾಲೇಪೋ ಪಹೀನೋ, ದಿಟ್ಠಿಲೇಪೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠೋ। ತಣ್ಹಾಲೇಪಸ್ಸ ಪಹೀನತ್ತಾ ದಿಟ್ಠಿಲೇಪಸ್ಸ ಪಟಿನಿಸಟ್ಠತ್ತಾ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ರೂಪೇ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ ಸದ್ದೇ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ…ಪೇ॰… ದಿಟ್ಠಸುತಮುತವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ನ ಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಪಲಿಮ್ಪತಿ ನ ಉಪಲಿಮ್ಪತಿ, ಅಲಿತ್ತೋ ಅಪಲಿತ್ತೋ ಅನುಪಲಿತ್ತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿಸ್ಸಟೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ವಿಮರಿಯಾದಿಕತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತೀತಿ – ಪದುಮಂವ ತೋಯೇನ ಅಲಿಮ್ಪಮಾನೋ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ –
Padumaṃvatoyena alimpamānoti padumaṃ vuccati padumapupphaṃ. Toyaṃ vuccati udakaṃ. Yathā padumapupphaṃ toyena na limpati na palimpati na upalimpati, alittaṃ apalittaṃ anupalittaṃ, evameva dve lepā – taṇhālepo ca diṭṭhilepo ca…pe… ayaṃ taṇhālepo…pe… ayaṃ diṭṭhilepo. Tassa paccekasambuddhassa taṇhālepo pahīno, diṭṭhilepo paṭinissaṭṭho. Taṇhālepassa pahīnattā diṭṭhilepassa paṭinisaṭṭhattā so paccekasambuddho rūpe na limpati sadde na limpati…pe… diṭṭhasutamutaviññātabbesu dhammesu na limpati na palimpati na upalimpati, alitto apalitto anupalitto nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti – padumaṃva toyena alimpamāno, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –
‘‘ಸೀಹೋವ ಸದ್ದೇಸು ಅಸನ್ತಸನ್ತೋ, ವಾತೋವ ಜಾಲಮ್ಹಿ ಅಸಜ್ಜಮಾನೋ।
‘‘Sīhova saddesu asantasanto, vātova jālamhi asajjamāno;
ಪದುಮಂವ ತೋಯೇನ ಅಲಿಮ್ಪಮಾನೋ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ’’ತಿ॥
Padumaṃva toyena alimpamāno, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.
೧೫೮.
158.
ಸೀಹೋ ಯಥಾ ದಾಠಬಲೀ ಪಸಯ್ಹ, ರಾಜಾ ಮಿಗಾನಂ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಚಾರೀ।
Sīho yathā dāṭhabalī pasayha,rājā migānaṃ abhibhuyya cārī;
ಸೇವೇಥ ಪನ್ತಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ॥
Sevetha pantāni senāsanāni, eko care khaggavisāṇakappo.
ಸೀಹೋ ಯಥಾ ದಾಠಬಲೀ ಪಸಯ್ಹ, ರಾಜಾ ಮಿಗಾನಂ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಚಾರೀತಿ ಯಥಾ ಸೀಹೋ ಮಿಗರಾಜಾ ದಾಠಬಲೀ ದಾಠಾವುಧೋ ಸಬ್ಬೇ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೇ ಪಾಣೇ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಪರಿಯಾದಿಯಿತ್ವಾ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಚರತಿ ವಿಹರತಿ ಇರಿಯತಿ ವತ್ತೇತಿ ಪಾಲೇತಿ ಯಪೇತಿ ಯಾಪೇತಿ, ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋಪಿ ಪಞ್ಞಾಬಲೀ ಪಞ್ಞಾವುಧೋ ಸಬ್ಬಪಾಣಭೂತೇ ಪುಗ್ಗಲೇ ಪಞ್ಞಾಯ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಪರಿಯಾದಿಯಿತ್ವಾ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಚರತಿ ವಿಹರತಿ ಇರಿಯತಿ ವತ್ತೇತಿ ಪಾಲೇತಿ ಯಪೇತಿ ಯಾಪೇತೀತಿ – ಸೀಹೋ ಯಥಾ ದಾಠಬಲೀ ಪಸಯ್ಹ, ರಾಜಾ ಮಿಗಾನಂ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಚಾರೀ।
Sīho yathā dāṭhabalī pasayha, rājā migānaṃ abhibhuyya cārīti yathā sīho migarājā dāṭhabalī dāṭhāvudho sabbe tiracchānagate pāṇe abhibhuyya abhibhavitvā ajjhottharitvā pariyādiyitvā madditvā carati viharati iriyati vatteti pāleti yapeti yāpeti, paccekasambuddhopi paññābalī paññāvudho sabbapāṇabhūte puggale paññāya abhibhuyya abhibhavitvā ajjhottharitvā pariyādiyitvā madditvā carati viharati iriyati vatteti pāleti yapeti yāpetīti – sīho yathā dāṭhabalī pasayha, rājā migānaṃ abhibhuyya cārī.
ಸೇವೇಥ ಪನ್ತಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನೀತಿ ಯಥಾ ಸೀಹೋ ಮಿಗರಾಜಾ ಅರಞ್ಞವನಮಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಚರತಿ ವಿಹರತಿ ಇರಿಯತಿ ವತ್ತೇತಿ ಪಾಲೇತಿ ಯಪೇತಿ ಯಾಪೇತಿ, ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋಪಿ ಅರಞ್ಞವನಪತ್ಥಾನಿ ಪನ್ತಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಪಟಿಸೇವತಿ ಅಪ್ಪಸದ್ದಾನಿ ಅಪ್ಪನಿಗ್ಘೋಸಾನಿ ವಿಜನವಾತಾನಿ ಮನುಸ್ಸರಾಹಸ್ಸೇಯ್ಯಕಾನಿ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಸಾರುಪ್ಪಾನಿ। ಸೋ ಏಕೋ ಗಚ್ಛತಿ ಏಕೋ ತಿಟ್ಠತಿ ಏಕೋ ನಿಸೀದತಿ ಏಕೋ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ ಏಕೋ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸತಿ ಏಕೋ ಪಟಿಕ್ಕಮತಿ ಏಕೋ ರಹೋ ನಿಸೀದತಿ ಏಕೋ ಚಙ್ಕಮಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ ಏಕೋ ಚರತಿ ವಿಹರತಿ ಇರಿಯತಿ ವತ್ತೇತಿ ಪಾಲೇತಿ ಯಪೇತಿ ಯಾಪೇತೀತಿ – ಸೇವೇಥ ಪನ್ತಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ –
Sevetha pantāni senāsanānīti yathā sīho migarājā araññavanamajjhogāhetvā carati viharati iriyati vatteti pāleti yapeti yāpeti, paccekasambuddhopi araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevati appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni. So eko gacchati eko tiṭṭhati eko nisīdati eko seyyaṃ kappeti eko gāmaṃ piṇḍāya pavisati eko paṭikkamati eko raho nisīdati eko caṅkamaṃ adhiṭṭhāti eko carati viharati iriyati vatteti pāleti yapeti yāpetīti – sevetha pantāni senāsanāni, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –
‘‘ಸೀಹೋ ಯಥಾ ದಾಠಬಲೀ ಪಸಯ್ಹ, ರಾಜಾ ಮಿಗಾನಂ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಚಾರೀ।
‘‘Sīho yathā dāṭhabalī pasayha, rājā migānaṃ abhibhuyya cārī;
ಸೇವೇಥ ಪನ್ತಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ’’ತಿ॥
Sevetha pantāni senāsanāni, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.
೧೫೯.
159.
ಮೇತ್ತಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಕರುಣಂ ವಿಮುತ್ತಿಂ, ಆಸೇವಮಾನೋ ಮುದಿತಞ್ಚ ಕಾಲೇ।
Mettaṃupekkhaṃ karuṇaṃ vimuttiṃ,āsevamāno muditañca kāle;
ಸಬ್ಬೇನ ಲೋಕೇನ ಅವಿರುಜ್ಝಮಾನೋ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ॥
Sabbena lokena avirujjhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
ಮೇತ್ತಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಕರುಣಂ ವಿಮುತ್ತಿಂ, ಆಸೇವಮಾನೋ ಮುದಿತಞ್ಚ ಕಾಲೇತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ ತಥಾ ದುತಿಯಂ ತಥಾ ತತಿಯಂ ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ, ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ; ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತೀತಿ – ಮೇತ್ತಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಕರುಣಂ ವಿಮುತ್ತಿಂ, ಆಸೇವಮಾನೋ ಮುದಿತಞ್ಚ ಕಾಲೇ।
Mettaṃ upekkhaṃ karuṇaṃ vimuttiṃ, āsevamāno muditañca kāleti so paccekasambuddho mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati; karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharatīti – mettaṃ upekkhaṃ karuṇaṃ vimuttiṃ, āsevamāno muditañca kāle.
ಸಬ್ಬೇನ ಲೋಕೇನ ಅವಿರುಜ್ಝಮಾನೋತಿ ಮೇತ್ತಾಯ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಯೇ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಸತ್ತಾ ತೇ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಾ ಹೋನ್ತಿ, ಯೇ ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಸತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಯೇ ಉತ್ತರಾಯ ದಿಸಾಯ ಸತ್ತಾ… ಯೇ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ದಿಸಾಯ ಸತ್ತಾ… ಯೇ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ಅನುದಿಸಾಯ ಸತ್ತಾ… ಯೇ ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ಅನುದಿಸಾಯ ಸತ್ತಾ… ಯೇ ಉತ್ತರಾಯ ಅನುದಿಸಾಯ ಸತ್ತಾ… ಯೇ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಅನುದಿಸಾಯ ಸತ್ತಾ… ಯೇ ಹೇಟ್ಠಿಮಾಯ 45 ದಿಸಾಯ ಸತ್ತಾ… ಯೇ ಉಪರಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಸತ್ತಾ… ಯೇ ದಸಸು ದಿಸಾಸು ಸತ್ತಾ ತೇ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಾ ಹೋನ್ತಿ। ಕರುಣಾಯ ಭಾವಿತತ್ತಾ… ಮುದಿತಾಯ ಭಾವಿತತ್ತಾ… ಉಪೇಕ್ಖಾಯ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಯೇ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಸತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಯೇ ದಸಸು ದಿಸಾಸು ಸತ್ತಾ ತೇ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಾ ಹೋನ್ತಿ। ಸಬ್ಬೇನ ಲೋಕೇನ ಅವಿರುಜ್ಝಮಾನೋತಿ ಸಬ್ಬೇನ ಲೋಕೇನ ಅವಿರುಜ್ಝಮಾನೋ, ಅಪ್ಪಟಿವಿರುಜ್ಝಮಾನೋ ಅನಾಘಾತಿಯಮಾನೋ 46 ಅಪ್ಪಟಿಹಞ್ಞಮಾನೋತಿ – ಸಬ್ಬೇನ ಲೋಕೇನ ಅವಿರುಜ್ಝಮಾನೋ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ –
Sabbena lokena avirujjhamānoti mettāya bhāvitattā ye puratthimāya disāya sattā te appaṭikūlā honti, ye pacchimāya disāya sattā…pe… ye uttarāya disāya sattā… ye dakkhiṇāya disāya sattā… ye puratthimāya anudisāya sattā… ye pacchimāya anudisāya sattā… ye uttarāya anudisāya sattā… ye dakkhiṇāya anudisāya sattā… ye heṭṭhimāya 47 disāya sattā… ye uparimāya disāya sattā… ye dasasu disāsu sattā te appaṭikūlā honti. Karuṇāya bhāvitattā… muditāya bhāvitattā… upekkhāya bhāvitattā ye puratthimāya disāya sattā…pe… ye dasasu disāsu sattā te appaṭikūlā honti. Sabbena lokena avirujjhamānoti sabbena lokena avirujjhamāno, appaṭivirujjhamāno anāghātiyamāno 48 appaṭihaññamānoti – sabbena lokena avirujjhamāno, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –
‘‘ಮೇತ್ತಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಕರುಣಂ ವಿಮುತ್ತಿಂ, ಆಸೇವಮಾನೋ ಮುದಿತಞ್ಚ ಕಾಲೇ।
‘‘Mettaṃ upekkhaṃ karuṇaṃ vimuttiṃ, āsevamāno muditañca kāle;
ಸಬ್ಬೇನ ಲೋಕೇನ ಅವಿರುಜ್ಝಮಾನೋ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ’’ತಿ॥
Sabbena lokena avirujjhamāno, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.
೧೬೦.
160.
ರಾಗಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಮೋಹಂ, ಸನ್ದಾಲಯಿತ್ವಾನ ಸಂಯೋಜನಾನಿ 49 ।
Rāgañcadosañca pahāya mohaṃ,sandālayitvāna saṃyojanāni50;
ಅಸನ್ತಸಂ ಜೀವಿತಸಙ್ಖಯಮ್ಹಿ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ॥
Asantasaṃ jīvitasaṅkhayamhi, eko care khaggavisāṇakappo.
ರಾಗಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಮೋಹನ್ತಿ। ರಾಗೋತಿ ಯೋ ರಾಗೋ ಸಾರಾಗೋ…ಪೇ॰… ಅಭಿಜ್ಝಾ ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ। ದೋಸೋತಿ ಯೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಆಘಾತೋ…ಪೇ॰… ಚಣ್ಡಿಕ್ಕಂ ಅಸುರೋಪೋ ಅನತ್ತಮನತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ। ಮೋಹೋತಿ ದುಕ್ಖೇ ಅಞ್ಞಾಣಂ…ಪೇ॰… ಅವಿಜ್ಜಾಲಙ್ಗೀ ಮೋಹೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ। ರಾಗಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಮೋಹನ್ತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ರಾಗಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಮೋಹಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತೀಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತ್ವಾತಿ – ರಾಗಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಮೋಹಂ।
Rāgañca dosañca pahāya mohanti. Rāgoti yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Dosoti yo cittassa āghāto…pe… caṇḍikkaṃ asuropo anattamanatā cittassa. Mohoti dukkhe aññāṇaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ. Rāgañca dosañca pahāya mohanti so paccekasambuddho rāgañca dosañca mohañca pahāya pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvāti – rāgañca dosañca pahāya mohaṃ.
ಸನ್ದಾಲಯಿತ್ವಾನ ಸಂಯೋಜನಾನೀತಿ। ದಸ ಸಂಯೋಜನಾನಿ – ಕಾಮರಾಗಸಂಯೋಜನಂ ಪಟಿಘಸಂಯೋಜನಂ…ಪೇ॰… ಅವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನಂ। ಸನ್ದಾಲಯಿತ್ವಾನ ಸಂಯೋಜನಾನೀತಿ ದಸ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಸನ್ದಾಲಯಿತ್ವಾ ಪದಾಲಯಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪದಾಲಯಿತ್ವಾ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತೀಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತ್ವಾತಿ – ಸನ್ದಾಲಯಿತ್ವಾನ ಸಂಯೋಜನಾನಿ।
Sandālayitvāna saṃyojanānīti. Dasa saṃyojanāni – kāmarāgasaṃyojanaṃ paṭighasaṃyojanaṃ…pe… avijjāsaṃyojanaṃ. Sandālayitvāna saṃyojanānīti dasa saṃyojanāni sandālayitvā padālayitvā sampadālayitvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvāti – sandālayitvāna saṃyojanāni.
ಅಸನ್ತಸಂ ಜೀವಿತಸಙ್ಖಯಮ್ಹೀತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಜೀವಿತಪರಿಯೋಸಾನೇ ಅಸನ್ತಾಸೀ ಅನುತ್ರಾಸೀ ಅನುಬ್ಬಿಗ್ಗೋ ಅನುಸ್ಸಙ್ಕೀ ಅನುತ್ರಾಸೋ ಅಭೀರೂ ಅಚ್ಛಮ್ಭೀ ಅನುತ್ರಾಸೀ ಅಪಲಾಯೀ ಪಹೀನಭಯಭೇರವೋ ವಿಗತಲೋಮಹಂಸೋ ವಿಹರತೀತಿ – ಅಸನ್ತಸಂ ಜೀವಿತಸಙ್ಖಯಮ್ಹಿ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ –
Asantasaṃjīvitasaṅkhayamhīti so paccekasambuddho jīvitapariyosāne asantāsī anutrāsī anubbiggo anussaṅkī anutrāso abhīrū acchambhī anutrāsī apalāyī pahīnabhayabheravo vigatalomahaṃso viharatīti – asantasaṃ jīvitasaṅkhayamhi, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –
‘‘ರಾಗಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಮೋಹಂ, ಸನ್ದಾಲಯಿತ್ವಾನ ಸಂಯೋಜನಾನಿ।
‘‘Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ, sandālayitvāna saṃyojanāni;
ಅಸನ್ತಸಂ ಜೀವಿತಸಙ್ಖಯಮ್ಹಿ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ’’ತಿ॥
Asantasaṃ jīvitasaṅkhayamhi, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.
೧೬೧.
161.
ಭಜನ್ತಿ ಸೇವನ್ತಿ ಚ ಕಾರಣತ್ಥಾ, ನಿಕ್ಕಾರಣಾ ದುಲ್ಲಭಾ ಅಜ್ಜ ಮಿತ್ತಾ।
Bhajanti sevanti ca kāraṇatthā,nikkāraṇā dullabhā ajja mittā;
ಅತ್ತತ್ಥಪಞ್ಞಾ 51 ಅಸುಚೀ ಮನುಸ್ಸಾ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ॥
Attatthapaññā52asucī manussā, eko care khaggavisāṇakappo.
ಭಜನ್ತಿ ಸೇವನ್ತಿ ಚ ಕಾರಣತ್ಥಾತಿ ಅತ್ತತ್ಥಕಾರಣಾ ಪರತ್ಥಕಾರಣಾ ಉಭಯತ್ಥಕಾರಣಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕತ್ಥಕಾರಣಾ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕತ್ಥಕಾರಣಾ ಪರಮತ್ಥಕಾರಣಾ ಭಜನ್ತಿ ಸಮ್ಭಜನ್ತಿ ಸೇವನ್ತಿ ನಿಸೇವನ್ತಿ ಸಂಸೇವನ್ತಿ ಪಟಿಸೇವನ್ತೀತಿ – ಭಜನ್ತಿ ಸೇವನ್ತಿ ಚ ಕಾರಣತ್ಥಾ।
Bhajantisevanti ca kāraṇatthāti attatthakāraṇā paratthakāraṇā ubhayatthakāraṇā diṭṭhadhammikatthakāraṇā samparāyikatthakāraṇā paramatthakāraṇā bhajanti sambhajanti sevanti nisevanti saṃsevanti paṭisevantīti – bhajanti sevanti ca kāraṇatthā.
ನಿಕ್ಕಾರಣಾ ದುಲ್ಲಭಾ ಅಜ್ಜ ಮಿತ್ತಾತಿ ದ್ವೇ ಮಿತ್ತಾ – ಅಗಾರಿಕಮಿತ್ತೋ ಚ ಅನಾಗಾರಿಕಮಿತ್ತೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ಅಗಾರಿಕಮಿತ್ತೋ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ಅನಾಗಾರಿಕಮಿತ್ತೋ। ನಿಕ್ಕಾರಣಾ ದುಲ್ಲಭಾ ಅಜ್ಜ ಮಿತ್ತಾತಿ ಇಮೇ ದ್ವೇ ಮಿತ್ತಾ ಅಕಾರಣಾ ನಿಕ್ಕಾರಣಾ ಅಹೇತೂ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ದುಲ್ಲಭಾ (ದುಲ್ಲದ್ಧಾ ಸುದುಲ್ಲದ್ಧಾ) 53 ತಿ – ನಿಕ್ಕಾರಣಾ ದುಲ್ಲಭಾ ಅಜ್ಜ ಮಿತ್ತಾ।
Nikkāraṇādullabhā ajja mittāti dve mittā – agārikamitto ca anāgārikamitto ca…pe… ayaṃ agārikamitto…pe… ayaṃ anāgārikamitto. Nikkāraṇā dullabhā ajja mittāti ime dve mittā akāraṇā nikkāraṇā ahetū appaccayā dullabhā (dulladdhā sudulladdhā) 54 ti – nikkāraṇā dullabhā ajja mittā.
ಅತ್ತತ್ಥಪಞ್ಞಾ ಅಸುಚೀ ಮನುಸ್ಸಾತಿ। ಅತ್ತತ್ಥಪಞ್ಞಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಅತ್ತನೋ ಹೇತು ಅತ್ತನೋ ಪಚ್ಚಯಾ ಅತ್ತನೋ ಕಾರಣಾ ಭಜನ್ತಿ ಸಮ್ಭಜನ್ತಿ ಸೇವನ್ತಿ ನಿಸೇವನ್ತಿ ಸಂಸೇವನ್ತಿ ಪಟಿಸೇವನ್ತಿ ಆಚರನ್ತಿ ಸಮಾಚರನ್ತಿ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತಿ ಪರಿಪುಚ್ಛನ್ತಿ ಪರಿಪಞ್ಹನ್ತೀತಿ – ಅತ್ತತ್ಥಪಞ್ಞಾ। ಅಸುಚೀ ಮನುಸ್ಸಾತಿ ಅಸುಚಿನಾ ಕಾಯಕಮ್ಮೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ ಅಸುಚೀ ಮನುಸ್ಸಾ, ಅಸುಚಿನಾ ವಚೀಕಮ್ಮೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ ಅಸುಚೀ ಮನುಸ್ಸಾ, ಅಸುಚಿನಾ ಮನೋಕಮ್ಮೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ ಅಸುಚೀ ಮನುಸ್ಸಾ, ಅಸುಚಿನಾ ಪಾಣಾತಿಪಾತೇನ…ಪೇ॰… ಅಸುಚಿನಾ ಅದಿನ್ನಾದಾನೇನ… ಅಸುಚಿನಾ ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರೇನ… ಅಸುಚಿನಾ ಮುಸಾವಾದೇನ… ಅಸುಚಿಯಾ ಪಿಸುಣಾಯ ವಾಚಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ… ಅಸುಚಿಯಾ ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ… ಅಸುಚಿನಾ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ… ಅಸುಚಿಯಾ ಅಭಿಜ್ಝಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ… ಅಸುಚಿನಾ ಬ್ಯಾಪಾದೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ ಅಸುಚೀ ಮನುಸ್ಸಾ, ಅಸುಚಿಯಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ ಅಸುಚೀ ಮನುಸ್ಸಾ, ಅಸುಚಿಯಾ ಚೇತನಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ ಅಸುಚೀ ಮನುಸ್ಸಾ, ಅಸುಚಿಯಾ ಪತ್ಥನಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ ಅಸುಚೀ ಮನುಸ್ಸಾ, ಅಸುಚಿನಾ ಪಣಿಧಿನಾ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ ಅಸುಚೀ ಮನುಸ್ಸಾ, ಅಸುಚೀ ಹೀನಾ ನಿಹೀನಾ ಓಮಕಾ ಲಾಮಕಾ ಛತುಕ್ಕಾ ಪರಿತ್ತಾತಿ – ಅತ್ತತ್ಥಪಞ್ಞಾ ಅಸುಚೀ ಮನುಸ್ಸಾ।
Attatthapaññā asucī manussāti. Attatthapaññāti attano atthāya attano hetu attano paccayā attano kāraṇā bhajanti sambhajanti sevanti nisevanti saṃsevanti paṭisevanti ācaranti samācaranti payirupāsanti paripucchanti paripañhantīti – attatthapaññā. Asucī manussāti asucinā kāyakammena samannāgatāti asucī manussā, asucinā vacīkammena samannāgatāti asucī manussā, asucinā manokammena samannāgatāti asucī manussā, asucinā pāṇātipātena…pe… asucinā adinnādānena… asucinā kāmesumicchācārena… asucinā musāvādena… asuciyā pisuṇāya vācāya samannāgatā… asuciyā pharusāya vācāya samannāgatā… asucinā samphappalāpena samannāgatā… asuciyā abhijjhāya samannāgatā… asucinā byāpādena samannāgatāti asucī manussā, asuciyā micchādiṭṭhiyā samannāgatāti asucī manussā, asuciyā cetanāya samannāgatāti asucī manussā, asuciyā patthanāya samannāgatāti asucī manussā, asucinā paṇidhinā samannāgatāti asucī manussā, asucī hīnā nihīnā omakā lāmakā chatukkā parittāti – attatthapaññā asucī manussā.
ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋತಿ। ಏಕೋತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಸಙ್ಖಾತೇನ ಏಕೋ…ಪೇ॰… ಚರೇತಿ ಅಟ್ಠ ಚರಿಯಾಯೋ…ಪೇ॰… ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋತಿ ಯಥಾ ಖಗ್ಗಸ್ಸ ನಾಮ ವಿಸಾಣಂ ಏಕಂ ಹೋತಿ ಅದುತಿಯಂ…ಪೇ॰… ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ –
Eko care khaggavisāṇakappoti. Ekoti so paccekasambuddho pabbajjāsaṅkhātena eko…pe… careti aṭṭha cariyāyo…pe… khaggavisāṇakappoti yathā khaggassa nāma visāṇaṃ ekaṃ hoti adutiyaṃ…pe… eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –
‘‘ಭಜನ್ತಿ ಸೇವನ್ತಿ ಚ ಕಾರಣತ್ಥಾ, ನಿಕ್ಕಾರಣಾ ದುಲ್ಲಭಾ ಅಜ್ಜ ಮಿತ್ತಾ।
‘‘Bhajanti sevanti ca kāraṇatthā, nikkāraṇā dullabhā ajja mittā;
ಅತ್ತತ್ಥಪಞ್ಞಾ ಅಸುಚೀ ಮನುಸ್ಸಾ, ಏಕೋ ಚರೇ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಕಪ್ಪೋ’’ತಿ॥
Attatthapaññā asucī manussā, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.
ಚತುತ್ಥೋ ವಗ್ಗೋ।
Catuttho vaggo.
ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Khaggavisāṇasuttaniddeso niṭṭhito.
ಅಜಿತೋ ತಿಸ್ಸಮೇತ್ತೇಯ್ಯೋ, ಪುಣ್ಣಕೋ ಅಥ ಮೇತ್ತಗೂ।
Ajito tissametteyyo, puṇṇako atha mettagū;
ಧೋತಕೋ ಉಪಸೀವೋ ಚ, ನನ್ದೋ ಚ ಅಥ ಹೇಮಕೋ॥
Dhotako upasīvo ca, nando ca atha hemako.
ತೋದೇಯ್ಯ-ಕಪ್ಪಾ ದುಭಯೋ, ಜತುಕಣ್ಣೀ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ।
Todeyya-kappā dubhayo, jatukaṇṇī ca paṇḍito;
ಭದ್ರಾವುಧೋ ಉದಯೋ ಚ, ಪೋಸಾಲೋ ಚಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ।
Bhadrāvudho udayo ca, posālo cāpi brāhmaṇo;
ಮೋಘರಾಜಾ ಚ ಮೇಧಾವೀ, ಪಿಙ್ಗಿಯೋ ಚ ಮಹಾಇಸಿ॥
Mogharājā ca medhāvī, piṅgiyo ca mahāisi.
ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಸುತ್ತಾನಂ, ನಿದ್ದೇಸಾಪಿ ತಥೇವ ಚ।
Khaggavisāṇasuttānaṃ, niddesāpi tatheva ca;
ನಿದ್ದೇಸಾ ದುವಿಧಾ ಞೇಯ್ಯಾ, ಪರಿಪುಣ್ಣಾ ಸುಲಕ್ಖಿತಾತಿ॥
Niddesā duvidhā ñeyyā, paripuṇṇā sulakkhitāti.
ಚೂಳನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Cūḷaniddesapāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಚೂಳನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā / ೪. ಚತುತ್ಥವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 4. Catutthavaggavaṇṇanā
