| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
೪. ಛಬ್ಬಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
4. Chabbassasikkhāpadavaṇṇanā
೫೬೨. ನವಂ ನಾಮ ಕರಣಂ ಉಪಾದಾಯಾತಿ ಇದಂ ಆದಿಕರಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಸ್ಸಗಣನಂ ದೀಪೇತಿ। ಕರಿತ್ವಾ ವಾತಿ ವಚನಂ ನಿಟ್ಠಾನದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ದೀಪೇತಿ। ಧಾರೇತಬ್ಬನ್ತಿ ವಚನಂ ಪನ ಪರಿಭೋಗತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ದೀಪೇತಿ, ಯಸ್ಮಾ ಲದ್ಧಸಮ್ಮುತಿಕಸ್ಸ ಗತಗತಟ್ಠಾನೇ ಛನ್ನಂ ಛನ್ನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಓರತೋವ ಕತಾನಿ ಬಹೂನಿಪಿ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಂ ನವನ್ತಿ ಕಿಂ ಕತತೋ ಅಞ್ಞಂ, ಉದಾಹು ಧಾರಿತತೋ ಅಞ್ಞನ್ತಿ? ಕಿಞ್ಚೇತ್ಥ ಯದಿ ಕತತೋ ಅಞ್ಞಂ, ತೇಸು ಅಞ್ಞತರಂ ದುಕ್ಕತಂ ವಾ ಪರಿಭೋಗಜಿಣ್ಣಂ ವಾ ಪುನ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಞ್ಚ ಖೋ ವಿನಾಪಿ ಪುರಾಣಸನ್ಥತಸ್ಸ ಸುಗತವಿದತ್ಥಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಸಿದ್ಧಪರಿಯಾಪನ್ನತ್ತಾ। ಕತತೋ ಹಿ ಅಞ್ಞಂ ಪಟಿಸಿದ್ಧಂ, ಇದಞ್ಚ ಪುಬ್ಬಕತನ್ತಿ ತತೋ ಅನನ್ತರಸಿಕ್ಖಾಪದವಿರೋಧೋ ಹೋತಿ। ಅಥ ಧಾರಿತತೋ ಅಞ್ಞಂ ನಾಮ, ಸಮ್ಮುತಿ ನಿರತ್ಥಿಕಾ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪಠಮಕತಂ ಚೇ ಅಪರಿಭುತ್ತಂ, ಸತಿಯಾಪಿ ಸಮ್ಮುತಿಯಾ ಅಞ್ಞಂ ನವಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ? ತತ್ರಿದಂ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನನಿದಸ್ಸನಂ – ನಿಟ್ಠಾನದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಛನ್ನಂ ಛನ್ನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಚ ಸತ್ತಮೇ ವಸ್ಸೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಮಾಸಪರಿಚ್ಛೇದವಸೇನ, ನ ವಸ್ಸಪರಿಚ್ಛೇದವಸೇನ। ಸತ್ತಮೇ ಪರಿಪುಣ್ಣಞ್ಚ ಊನಕಞ್ಚ ವಸ್ಸಂ ನಾಮ, ತಸ್ಮಾ ವಿಪ್ಪಕತಸ್ಸೇವ ಸಚೇ ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ಪೂರೇನ್ತಿ, ಪುನ ನಿಟ್ಠಾನದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ಲಭನ್ತಿ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಪರಿಭುತ್ತಂ ವಾ ಹೋತು ಅಪರಿಭುತ್ತಂ ವಾ, ಧಾರಿತಮೇವ ನಾಮ। ಯಸ್ಮಾ ‘‘ನವಂ ನಾಮ ಕರಣಂ ಉಪಾದಾಯ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಛನ್ನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಪರತೋ ತಮೇವ ಪುಬ್ಬಕತಂ ದುಕ್ಕತಭಾವೇನ, ಪರಿಭೋಗಜಿಣ್ಣತಾಯ ವಾ ವಿಜಟೇತ್ವಾ ಪುನ ಕರೋತಿ, ನಿಟ್ಠಾನದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಛಬ್ಬಸ್ಸಪರಮತಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ, ಅತಿರೇಕಂ ವಾ। ಅನ್ತೋ ಚೇ ಕರೋತಿ, ತದೇವ ಅಞ್ಞಂ ನವಂ ನಾಮ ಹೋತಿ ಕರಣಂ ಉಪಾದಾಯ, ತಸ್ಮಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ। ಅಞ್ಞಥಾ ‘‘ನವಂ ನಾಮ ಕರಣಂ ಉಪಾದಾಯಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ನ ಕೋಚಿ ವಿಸೇಸೋ ಅತ್ಥಿ। ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಕಿಂ ಹೋತಿ? ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತೀತಿ। ‘‘ಯಾಚನಬಹುಲಾ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಬಹುಲಾ ವಿಹರನ್ತೀ’’ತಿ ಹಿ ತತ್ಥ ವುತ್ತಂ, ತಞ್ಚ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಕರಣಂ ದೀಪೇತಿ। ಯದಿ ಏವಂ ತಂ ನಿಬ್ಬಿಸೇಸಮೇವ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ? ನಾಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ಪನಸ್ಸ ವಿಸೇಸೋ, ಯಸ್ಮಾ ‘‘ಅಞ್ಞೇನ ಕತಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ಥೋ ವಿಸೇಸೋತಿ। ಕಿಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ ? ‘‘ನವಂ ನಾಮ ಕರಣಂ ಉಪಾದಾಯ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅತಿರೇಕಚೀವರಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ವಿಯ ಪಟಿಲಾಭೇನಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ನವತಾ ಆಪಜ್ಜತಿ। ತತೋ ಪಟಿಲದ್ಧದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಛಬ್ಬಸ್ಸಪರಮತಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ। ಓರೇನ ಚೇ ಛನ್ನಂ ವಸ್ಸಾನಂ…ಪೇ॰… ಕಾರಾಪೇಯ್ಯ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯನ್ತಿ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ನವಂ ನಾಮ ಕರಣಮೇವ ಉಪಾದಾಯ ವುಚ್ಚತಿ, ನ ಪಟಿಲಾಭಂ। ಓರೇನ ಛನ್ನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ತನೋ ಅನುಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ‘‘ನವ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗತಂ, ಅಪ್ಪಟಿಲದ್ಧಂ ಚೇ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯ, ಯಥಾ ಲಾಭೋ, ತಥಾ ಕರೇಯ್ಯ ವಾ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯ ವಾತಿ ಚ ನ ಹೋತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞೇನ ಕತಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವಿಸೇಸೋತಿ।
562.Navaṃnāma karaṇaṃ upādāyāti idaṃ ādikaraṇato paṭṭhāya vassagaṇanaṃ dīpeti. Karitvā vāti vacanaṃ niṭṭhānadivasato paṭṭhāyāti dīpeti. Dhāretabbanti vacanaṃ pana paribhogato paṭṭhāyāti dīpeti, yasmā laddhasammutikassa gatagataṭṭhāne channaṃ channaṃ vassānaṃ oratova katāni bahūnipi honti, tasmā aññaṃ navanti kiṃ katato aññaṃ, udāhu dhāritato aññanti? Kiñcettha yadi katato aññaṃ, tesu aññataraṃ dukkataṃ vā paribhogajiṇṇaṃ vā puna kātuṃ vaṭṭati, tañca kho vināpi purāṇasanthatassa sugatavidatthiṃ appaṭisiddhapariyāpannattā. Katato hi aññaṃ paṭisiddhaṃ, idañca pubbakatanti tato anantarasikkhāpadavirodho hoti. Atha dhāritato aññaṃ nāma, sammuti niratthikā āpajjati, paṭhamakataṃ ce aparibhuttaṃ, satiyāpi sammutiyā aññaṃ navaṃ na vaṭṭatīti adhippāyo? Tatridaṃ sanniṭṭhānanidassanaṃ – niṭṭhānadivasato paṭṭhāya channaṃ channaṃ vassānaṃ paricchedo veditabbo. Tattha ca sattame vasse sampatte chabbassāni paripuṇṇāni honti. Tañca kho māsaparicchedavasena, na vassaparicchedavasena. Sattame paripuṇṇañca ūnakañca vassaṃ nāma, tasmā vippakatasseva sace chabbassāni pūrenti, puna niṭṭhānadivasato paṭṭhāya chabbassāni labhanti. Tañca kho paribhuttaṃ vā hotu aparibhuttaṃ vā, dhāritameva nāma. Yasmā ‘‘navaṃ nāma karaṇaṃ upādāya vuccatī’’ti vuttaṃ, tasmā channaṃ vassānaṃ parato tameva pubbakataṃ dukkatabhāvena, paribhogajiṇṇatāya vā vijaṭetvā puna karoti, niṭṭhānadivasato paṭṭhāya chabbassaparamatā dhāretabbaṃ, atirekaṃ vā. Anto ce karoti, tadeva aññaṃ navaṃ nāma hoti karaṇaṃ upādāya, tasmā nissaggiyaṃ. Aññathā ‘‘navaṃ nāma karaṇaṃ upādāyā’’ti iminā na koci viseso atthi. Evaṃ sante kiṃ hoti? Aṭṭhuppattīti. ‘‘Yācanabahulā viññattibahulā viharantī’’ti hi tattha vuttaṃ, tañca aññassa karaṇaṃ dīpeti. Yadi evaṃ taṃ nibbisesameva āpajjatīti? Nāpajjati. Ayaṃ panassa viseso, yasmā ‘‘aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjati, anāpattī’’ti vuttattho visesoti. Kiṃ vuttaṃ hoti ? ‘‘Navaṃ nāma karaṇaṃ upādāya vuccatī’’ti vutte atirekacīvarassa uppatti viya paṭilābhenassa uppatti navatā āpajjati. Tato paṭiladdhadivasato paṭṭhāya chabbassaparamatā dhāretabbaṃ. Orena ce channaṃ vassānaṃ…pe… kārāpeyya, nissaggiyanti āpajjati, tasmā navaṃ nāma karaṇameva upādāya vuccati, na paṭilābhaṃ. Orena channaṃ vassānaṃ attano anuppannattā ‘‘nava’’nti saṅkhyaṃ gataṃ, appaṭiladdhaṃ ce kārāpeyya, yathā lābho, tathā kareyya vā kārāpeyya vāti ca na hoti. Kasmā? Yasmā aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjati, anāpattīti visesoti.
ಛಬ್ಬಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Chabbassasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೪. ಛಬ್ಬಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 4. Chabbassasikkhāpadaṃ
