| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
၆. ဆဆက္ကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
6. Chachakkasuttavaṇṇanā
၄၂၀. ဧဝံ မေ သုတန္တိ ဆဆက္ကသုတ္တံ။ တတ္ထ အာဒိကလ္ယာဏန္တိအာဒိမ္ဟိ ကလ္ယာဏံ ဘဒ္ဒကံ နိဒ္ဒောသံ ကတ္ဝာ ဒေသေသ္သာမိ။ မဇ္ဈပရိယောသာနေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣတိ ဘဂဝာ အရိယဝံသံ နဝဟိ, မဟာသတိပဋ္ဌာနံ သတ္တဟိ, မဟာအသ္သပုရံ သတ္တဟိယေဝ ပဒေဟိ ထောမေသိ။ ဣဒံ ပန သုတ္တံ နဝဟိ ပဒေဟိ ထောမေသိ။
420.Evaṃme sutanti chachakkasuttaṃ. Tattha ādikalyāṇantiādimhi kalyāṇaṃ bhaddakaṃ niddosaṃ katvā desessāmi. Majjhapariyosānesupi eseva nayo. Iti bhagavā ariyavaṃsaṃ navahi, mahāsatipaṭṭhānaṃ sattahi, mahāassapuraṃ sattahiyeva padehi thomesi. Idaṃ pana suttaṃ navahi padehi thomesi.
ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ သဟဝိပသ္သနေန မဂ္ဂေန ဇာနိတဗ္ဗာနိ။ မနာယတနေန တေဘူမကစိတ္တမေဝ ကထိတံ, ဓမ္မာယတနေန ဗဟိဒ္ဓာ တေဘူမကဓမ္မာ စ, မနောဝိညာဏေန ဌပေတ္ဝာ ဒ္ဝေ ပဉ္စဝိညာဏာနိ သေသံ ဗာဝီသတိဝိဓံ လောကိယဝိပာကစိတ္တံ။ ဖသ္သဝေဒနာ ယထာဝုတ္တဝိပာကဝိညာဏသမ္ပယုတ္တာဝ။ တဏ္ဟာတိ ဝိပာကဝေဒနာပစ္စယာ ဇဝနက္ခဏေ ဥပ္ပန္နတဏ္ဟာ။
Veditabbānīti sahavipassanena maggena jānitabbāni. Manāyatanena tebhūmakacittameva kathitaṃ, dhammāyatanena bahiddhā tebhūmakadhammā ca, manoviññāṇena ṭhapetvā dve pañcaviññāṇāni sesaṃ bāvīsatividhaṃ lokiyavipākacittaṃ. Phassavedanā yathāvuttavipākaviññāṇasampayuttāva. Taṇhāti vipākavedanāpaccayā javanakkhaṇe uppannataṇhā.
၄၂၂. စက္ခု အတ္တာတိ ပာဋိယေက္ကော အနုသန္ဓိ။ ဟေဋ္ဌာ ကထိတာနဉ္ဟိ ဒ္ဝိန္နံ သစ္စာနံ အနတ္တဘာဝဒသ္သနတ္ထံ အယံ ဒေသနာ အာရဒ္ဓာ။ တတ္ထ န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ယုဇ္ဇတိ။ ဝေတီတိ ဝိဂစ္ဆတိ နိရုဇ္ဈတိ။
422.Cakkhu attāti pāṭiyekko anusandhi. Heṭṭhā kathitānañhi dvinnaṃ saccānaṃ anattabhāvadassanatthaṃ ayaṃ desanā āraddhā. Tattha na upapajjatīti na yujjati. Vetīti vigacchati nirujjhati.
၄၂၄. အယံ ခော ပန, ဘိက္ခဝေတိ အယမ္ပိ ပာဋိယေက္ကော အနုသန္ဓိ။ အယဉ္ဟိ ဒေသနာ တိဏ္ဏံ ဂာဟာနံ ဝသေန ဝဋ္ဋံ ဒသ္သေတုံ အာရဒ္ဓာ။ ဒုက္ခံ သမုဒယောတိ ဒ္ဝိန္နံ သစ္စာနံ ဝသေန ဝဋ္ဋံ ဒသ္သေတုန္တိပိ ဝဒန္တိယေဝ။ ဧတံ မမာတိအာဒီသု တဏ္ဟာမာနဒိဋ္ဌိဂာဟာဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သမနုပသ္သတီတိ ဂာဟတ္တယဝသေန ပသ္သတိ။
424.Ayaṃ kho pana, bhikkhaveti ayampi pāṭiyekko anusandhi. Ayañhi desanā tiṇṇaṃ gāhānaṃ vasena vaṭṭaṃ dassetuṃ āraddhā. Dukkhaṃ samudayoti dvinnaṃ saccānaṃ vasena vaṭṭaṃ dassetuntipi vadantiyeva. Etaṃ mamātiādīsu taṇhāmānadiṭṭhigāhāva veditabbā. Samanupassatīti gāhattayavasena passati.
ဧဝံ ဝဋ္ဋံ ဒသ္သေတ္ဝာ ဣဒာနိ တိဏ္ဏံ ဂာဟာနံ ပဋိပက္ခဝသေန, နိရောဓော မဂ္ဂောတိ ဣမေသံ ဝာ ဒ္ဝိန္နံ သစ္စာနံ ဝသေန ဝိဝဋ္ဋံ ဒသ္သေတုံ အယံ ခော ပနာတိအာဒိမာဟ။ နေတံ မမာတိအာဒီနိ တဏ္ဟာဒီနံ ပဋိသေဓဝစနာနိ။ သမနုပသ္သတီတိ အနိစ္စံ ဒုက္ခမနတ္တာတိ ပသ္သတိ။
Evaṃ vaṭṭaṃ dassetvā idāni tiṇṇaṃ gāhānaṃ paṭipakkhavasena, nirodho maggoti imesaṃ vā dvinnaṃ saccānaṃ vasena vivaṭṭaṃ dassetuṃ ayaṃ kho panātiādimāha. Netaṃ mamātiādīni taṇhādīnaṃ paṭisedhavacanāni. Samanupassatīti aniccaṃ dukkhamanattāti passati.
၄၂၅. ဧဝံ ဝိဝဋ္ဋံ ဒသ္သေတ္ဝာ ဣဒာနိ တိဏ္ဏံ အနုသယာနံ ဝသေန ပုန ဝဋ္ဋံ ဒသ္သေတုံ စက္ခုဉ္စ, ဘိက္ခဝေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အဘိနန္ဒတီတိအာဒီနိ တဏ္ဟာဒိဋ္ဌိဝသေနေဝ ဝုတ္တာနိ။ အနုသေတီတိ အပ္ပဟီနော ဟောတိ။ ဒုက္ခသ္သာတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခကိလေသဒုက္ခသ္သ။
425. Evaṃ vivaṭṭaṃ dassetvā idāni tiṇṇaṃ anusayānaṃ vasena puna vaṭṭaṃ dassetuṃ cakkhuñca, bhikkhavetiādimāha. Tattha abhinandatītiādīni taṇhādiṭṭhivaseneva vuttāni. Anusetīti appahīno hoti. Dukkhassāti vaṭṭadukkhakilesadukkhassa.
၄၂၆. ဧဝံ တိဏ္ဏံ အနုသယာနံ ဝသေန ဝဋ္ဋံ ကထေတ္ဝာ ဣဒာနိ တေသံ ပဋိက္ခေပဝသေန ဝိဝဋ္ဋံ ဒသ္သေန္တော ပုန စက္ခုဉ္စာတိအာဒိမာဟ။ အဝိဇ္ဇံ ပဟာယာတိ ဝဋ္ဋမူလိကံ အဝိဇ္ဇံ ပဇဟိတ္ဝာ။ ဝိဇ္ဇန္တိ အရဟတ္တမဂ္ဂဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ။
426. Evaṃ tiṇṇaṃ anusayānaṃ vasena vaṭṭaṃ kathetvā idāni tesaṃ paṭikkhepavasena vivaṭṭaṃ dassento puna cakkhuñcātiādimāha. Avijjaṃ pahāyāti vaṭṭamūlikaṃ avijjaṃ pajahitvā. Vijjanti arahattamaggavijjaṃ uppādetvā.
၄၂၇. ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီတိ ဧတ္တကေနေဝ ကထာမဂ္ဂေန ဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋဝသေန ဒေသနံ မတ္ထကံ ပာပေတ္ဝာ ပုန တဒေဝ သမ္ပိဏ္ဍေတ္ဝာ ဒသ္သေန္တော ဧဝံ ပသ္သံ, ဘိက္ခဝေတိအာဒိမာဟ။ သဋ္ဌိမတ္တာနံ ဘိက္ခူနန္တိ ဧတ္ထ အနစ္ဆရိယမေတံ, ယံ သယမေဝ တထာဂတေ ဒေသေန္တေ သဋ္ဌိ ဘိက္ခူ အရဟတ္တံ ပတ္တာ။ ဣမဉ္ဟိ သုတ္တံ ဓမ္မသေနာပတိမ္ဟိ ကထေန္တေပိ သဋ္ဌိ ဘိက္ခူ အရဟတ္တံ ပတ္တာ, မဟာမောဂ္ဂလ္လာနေ ကထေန္တေပိ, အသီတိမဟာထေရေသု ကထေန္တေသုပိ ပတ္တာ ဧဝ။ ဧတမ္ပိ အနစ္ဆရိယံ။ မဟာဘိညပ္ပတ္တာ ဟိ တေ သာဝကာ။
427.Ṭhānametaṃ vijjatīti ettakeneva kathāmaggena vaṭṭavivaṭṭavasena desanaṃ matthakaṃ pāpetvā puna tadeva sampiṇḍetvā dassento evaṃ passaṃ, bhikkhavetiādimāha. Saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnanti ettha anacchariyametaṃ, yaṃ sayameva tathāgate desente saṭṭhi bhikkhū arahattaṃ pattā. Imañhi suttaṃ dhammasenāpatimhi kathentepi saṭṭhi bhikkhū arahattaṃ pattā, mahāmoggallāne kathentepi, asītimahātheresu kathentesupi pattā eva. Etampi anacchariyaṃ. Mahābhiññappattā hi te sāvakā.
အပရဘာဂေ ပန တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပေ မာလေယ္ယဒေဝတ္ထေရော နာမ ဟေဋ္ဌာ လောဟပာသာဒေ ဣဒံ သုတ္တံ ကထေသိ။ တဒာပိ သဋ္ဌိ ဘိက္ခူ အရဟတ္တံ ပတ္တာ။ ယထာ စ လောဟပာသာဒေ, ဧဝံ ထေရော မဟာမဏ္ဍပေပိ ဣဒံ သုတ္တံ ကထေသိ။ မဟာဝိဟာရာ နိက္ခမိတ္ဝာ စေတိယပဗ္ဗတံ ဂတော, တတ္ထာပိ ကထေသိ။ တတော သာကိယဝံသဝိဟာရေ, ကူဋာလိဝိဟာရေ, အန္တရသောဗ္ဘေ, မုတ္တင္ဂဏေ, ဝာတကပဗ္ဗတေ, ပာစိနဃရကေ, ဒီဃဝာပိယံ, လောကန္ဒရေ, နောမဏ္ဍလတလေ ကထေသိ။ တေသုပိ ဌာနေသု သဋ္ဌိ သဋ္ဌိ ဘိက္ခူ အရဟတ္တံ ပတ္တာ။ တတော နိက္ခမိတ္ဝာ ပန ထေရော စိတ္တလပဗ္ဗတံ ဂတော။ တဒာ စ စိတ္တလပဗ္ဗတဝိဟာရေ အတိရေကသဋ္ဌိဝသ္သော မဟာထေရော, ပောက္ခရဏိယံ ကုရုဝကတိတ္ထံ နာမ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနံ အတ္ထိ, တတ္ထ ထေရော န္ဟာယိသ္သာမီတိ ဩတိဏ္ဏော။ ဒေဝတ္ထေရော တသ္သ သန္တိကံ ဂန္တ္ဝာ န္ဟာပေမိ, ဘန္တေတိ အာဟ။ ထေရော ပဋိသန္ထာရေနေဝ – ‘‘မာလေယ္ယဒေဝော နာမ အတ္ထီတိ ဝဒန္တိ, သော အယံ ဘဝိသ္သတီ’’တိ ဉတ္ဝာ တ္ဝံ ဒေဝောတိ အာဟ။ အာမ, ဘန္တေတိ။ သဋ္ဌိဝသ္သဒ္ဓာနံ မေ, အာဝုသော, ကောစိ သရီရံ ဟတ္ထေန ဖုသိတုံ နာမ န လဘိ, တ္ဝံ ပန န္ဟာပေဟီတိ ဥတ္တရိတ္ဝာ တီရေ နိသီဒိ။
Aparabhāge pana tambapaṇṇidīpe māleyyadevatthero nāma heṭṭhā lohapāsāde idaṃ suttaṃ kathesi. Tadāpi saṭṭhi bhikkhū arahattaṃ pattā. Yathā ca lohapāsāde, evaṃ thero mahāmaṇḍapepi idaṃ suttaṃ kathesi. Mahāvihārā nikkhamitvā cetiyapabbataṃ gato, tatthāpi kathesi. Tato sākiyavaṃsavihāre, kūṭālivihāre, antarasobbhe, muttaṅgaṇe, vātakapabbate, pācinagharake, dīghavāpiyaṃ, lokandare, nomaṇḍalatale kathesi. Tesupi ṭhānesu saṭṭhi saṭṭhi bhikkhū arahattaṃ pattā. Tato nikkhamitvā pana thero cittalapabbataṃ gato. Tadā ca cittalapabbatavihāre atirekasaṭṭhivasso mahāthero, pokkharaṇiyaṃ kuruvakatitthaṃ nāma paṭicchannaṭṭhānaṃ atthi, tattha thero nhāyissāmīti otiṇṇo. Devatthero tassa santikaṃ gantvā nhāpemi, bhanteti āha. Thero paṭisanthāreneva – ‘‘māleyyadevo nāma atthīti vadanti, so ayaṃ bhavissatī’’ti ñatvā tvaṃ devoti āha. Āma, bhanteti. Saṭṭhivassaddhānaṃ me, āvuso, koci sarīraṃ hatthena phusituṃ nāma na labhi, tvaṃ pana nhāpehīti uttaritvā tīre nisīdi.
ထေရော သဗ္ဗမ္ပိ ဟတ္ထပာဒာဒိပရိကမ္မံ ကတ္ဝာ မဟာထေရံ န္ဟာပေသိ။ တံ ဒိဝသဉ္စ ဓမ္မသ္သဝနဒိဝသော ဟောတိ။ အထ မဟာထေရော – ‘‘ဒေဝ အမ္ဟာကံ ဓမ္မဒာနံ ဒာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ ထေရော သာဓု, ဘန္တေတိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ အတ္ထင္ဂတေ သူရိယေ ဓမ္မသ္သဝနံ ဃောသေသုံ။ အတိက္ကန္တသဋ္ဌိဝသ္သာဝ သဋ္ဌိ မဟာထေရာ ဓမ္မသ္သဝနတ္ထံ အဂမံသု။ ဒေဝတ္ထေရော သရဘာဏာဝသာနေ ဣမံ သုတ္တံ အာရဘိ, သုတ္တန္တပရိယောသာနေ စ သဋ္ဌိ မဟာထေရာ အရဟတ္တံ ပာပုဏိံသု။ တတော တိသ္သမဟာဝိဟာရံ ဂန္တ္ဝာ ကထေသိ, တသ္မိမ္ပိ သဋ္ဌိ ထေရာ။ တတော နာဂမဟာဝိဟာရေ ကာဠကစ္ဆဂာမေ ကထေသိ, တသ္မိမ္ပိ သဋ္ဌိ ထေရာ။ တတော ကလ္ယာဏိံ ဂန္တ္ဝာ တတ္ထ စာတုဒ္ဒသေ ဟေဋ္ဌာပာသာဒေ ကထေသိ, တသ္မိမ္ပိ သဋ္ဌိ ထေရာ။ ဥပောသထဒိဝသေ ဥပရိပာသာဒေ ကထေသိ, တသ္မိမ္ပိ သဋ္ဌိ ထေရာတိ ဧဝံ ဒေဝတ္ထေရေယေဝ ဣဒံ သုတ္တံ ကထေန္တေ သဋ္ဌိဋ္ဌာနေသု သဋ္ဌိ သဋ္ဌိ ဇနာ အရဟတ္တံ ပတ္တာ။
Thero sabbampi hatthapādādiparikammaṃ katvā mahātheraṃ nhāpesi. Taṃ divasañca dhammassavanadivaso hoti. Atha mahāthero – ‘‘deva amhākaṃ dhammadānaṃ dātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Thero sādhu, bhanteti sampaṭicchi. Atthaṅgate sūriye dhammassavanaṃ ghosesuṃ. Atikkantasaṭṭhivassāva saṭṭhi mahātherā dhammassavanatthaṃ agamaṃsu. Devatthero sarabhāṇāvasāne imaṃ suttaṃ ārabhi, suttantapariyosāne ca saṭṭhi mahātherā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Tato tissamahāvihāraṃ gantvā kathesi, tasmimpi saṭṭhi therā. Tato nāgamahāvihāre kāḷakacchagāme kathesi, tasmimpi saṭṭhi therā. Tato kalyāṇiṃ gantvā tattha cātuddase heṭṭhāpāsāde kathesi, tasmimpi saṭṭhi therā. Uposathadivase uparipāsāde kathesi, tasmimpi saṭṭhi therāti evaṃ devatthereyeva idaṃ suttaṃ kathente saṭṭhiṭṭhānesu saṭṭhi saṭṭhi janā arahattaṃ pattā.
အမ္ဗိလကာဠကဝိဟာရေ ပန တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရေ ဣမံ သုတ္တံ ကထေန္တေ မနုသ္သပရိသာ ဂာဝုတံ အဟောသိ, ဒေဝပရိသာ ယောဇနိကာ။ သုတ္တပရိယောသာနေ သဟသ္သဘိက္ခူ အရဟတ္တံ ပတ္တာ, ဒေဝေသု ပန တတော တတော ဧကေကောဝ ပုထုဇ္ဇနော အဟောသီတိ။
Ambilakāḷakavihāre pana tipiṭakacūḷanāgatthere imaṃ suttaṃ kathente manussaparisā gāvutaṃ ahosi, devaparisā yojanikā. Suttapariyosāne sahassabhikkhū arahattaṃ pattā, devesu pana tato tato ekekova puthujjano ahosīti.
ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ဆဆက္ကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Chachakkasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၆. ဆဆက္ကသုတ္တံ • 6. Chachakkasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၆. ဆဆက္ကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Chachakkasuttavaṇṇanā
