Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi |
૫૧૪. છદ્દન્તજાતકં (૪)
514. Chaddantajātakaṃ (4)
૯૭.
97.
કિં નુ સોચસિનુચ્ચઙ્ગિ, પણ્ડૂસિ વરવણ્ણિનિ;
Kiṃ nu socasinuccaṅgi, paṇḍūsi varavaṇṇini;
મિલાયસિ વિસાલક્ખિ, માલાવ પરિમદ્દિતા.
Milāyasi visālakkhi, mālāva parimadditā.
૯૮.
98.
ન સો સુલભરૂપોવ, યાદિસો મમ દોહળો.
Na so sulabharūpova, yādiso mama dohaḷo.
૯૯.
99.
યે કેચિ માનુસા કામા, ઇધ લોકસ્મિ નન્દને;
Ye keci mānusā kāmā, idha lokasmi nandane;
સબ્બે તે પચુરા મય્હં, અહં તે દમ્મિ દોહળં.
Sabbe te pacurā mayhaṃ, ahaṃ te dammi dohaḷaṃ.
૧૦૦.
100.
લુદ્દા દેવ સમાયન્તુ, યે કેચિ વિજિતે તવ;
Luddā deva samāyantu, ye keci vijite tava;
એતેસં અહમક્ખિસ્સં, યાદિસો મમ દોહળો.
Etesaṃ ahamakkhissaṃ, yādiso mama dohaḷo.
૧૦૧.
101.
ઇમે તે લુદ્દકા દેવિ, કતહત્થા વિસારદા;
Ime te luddakā devi, katahatthā visāradā;
૧૦૨.
102.
લુદ્દપુત્તા નિસામેથ, યાવન્તેત્થ સમાગતા;
Luddaputtā nisāmetha, yāvantettha samāgatā;
છબ્બિસાણં ગજં સેતં, અદ્દસં સુપિને અહં;
Chabbisāṇaṃ gajaṃ setaṃ, addasaṃ supine ahaṃ;
તસ્સ દન્તેહિ મે અત્થો, અલાભે નત્થિ જીવિતં.
Tassa dantehi me attho, alābhe natthi jīvitaṃ.
૧૦૩.
103.
ન નો પિતૂનં ન પિતામહાનં, દિટ્ઠો સુતો કુઞ્જરો છબ્બિસાણો;
Na no pitūnaṃ na pitāmahānaṃ, diṭṭho suto kuñjaro chabbisāṇo;
યમદ્દસા સુપિને રાજપુત્તી, અક્ખાહિ નો યાદિસો હત્થિનાગો.
Yamaddasā supine rājaputtī, akkhāhi no yādiso hatthināgo.
૧૦૪.
104.
દિસા ચતસ્સો વિદિસા ચતસ્સો, ઉદ્ધં અધો દસ દિસા ઇમાયો;
Disā catasso vidisā catasso, uddhaṃ adho dasa disā imāyo;
કતમં દિસં તિટ્ઠતિ નાગરાજા, યમદ્દસા સુપિને છબ્બિસાણં.
Katamaṃ disaṃ tiṭṭhati nāgarājā, yamaddasā supine chabbisāṇaṃ.
૧૦૫.
105.
ઇતો ઉજું ઉત્તરિયં દિસાયં, અતિક્કમ્મ સો સત્તગિરી બ્રહન્તે;
Ito ujuṃ uttariyaṃ disāyaṃ, atikkamma so sattagirī brahante;
સુવણ્ણપસ્સો નામ ગિરી ઉળારો, સુપુપ્ફિતો 5 કિમ્પુરિસાનુચિણ્ણો.
Suvaṇṇapasso nāma girī uḷāro, supupphito 6 kimpurisānuciṇṇo.
૧૦૬.
106.
આરુય્હ સેલં ભવનં કિન્નરાનં, ઓલોકય પબ્બતપાદમૂલં;
Āruyha selaṃ bhavanaṃ kinnarānaṃ, olokaya pabbatapādamūlaṃ;
અથ દક્ખસી મેઘસમાનવણ્ણં, નિગ્રોધરાજં અથ સહસ્સપાદં 7.
Atha dakkhasī meghasamānavaṇṇaṃ, nigrodharājaṃ atha sahassapādaṃ 8.
૧૦૭.
107.
તત્થચ્છતી કુઞ્જરો છબ્બિસાણો, સબ્બસેતો દુપ્પસહો પરેભિ;
Tatthacchatī kuñjaro chabbisāṇo, sabbaseto duppasaho parebhi;
રક્ખન્તિ નં અટ્ઠસહસ્સનાગા, ઈસાદન્તા વાતજવપ્પહારિનો.
Rakkhanti naṃ aṭṭhasahassanāgā, īsādantā vātajavappahārino.
૧૦૮.
108.
તિટ્ઠન્તિ તે તુમૂલં 9 પસ્સસન્તા, કુપ્પન્તિ વાતસ્સપિ એરિતસ્સ;
Tiṭṭhanti te tumūlaṃ 10 passasantā, kuppanti vātassapi eritassa;
મનુસ્સભૂતં પન તત્થ દિસ્વા, ભસ્મં કરેય્યું નાસ્સ રજોપિ તસ્સ.
Manussabhūtaṃ pana tattha disvā, bhasmaṃ kareyyuṃ nāssa rajopi tassa.
૧૦૯.
109.
બહૂ હિમે રાજકુલમ્હિ સન્તિ, પિળન્ધના જાતરૂપસ્સ દેવી;
Bahū hime rājakulamhi santi, piḷandhanā jātarūpassa devī;
મુત્તામણીવેળુરિયામયા ચ, કિં કાહસિ દન્તપિળન્ધનેન;
Muttāmaṇīveḷuriyāmayā ca, kiṃ kāhasi dantapiḷandhanena;
મારેતુકામા કુઞ્જરં છબ્બિસાણં, ઉદાહુ ઘાતેસ્સસિ લુદ્દપુત્તે.
Māretukāmā kuñjaraṃ chabbisāṇaṃ, udāhu ghātessasi luddaputte.
૧૧૦.
110.
સા ઇસ્સિતા દુક્ખિતા ચસ્મિ લુદ્દ, ઉદ્ધઞ્ચ સુસ્સામિ અનુસ્સરન્તી;
Sā issitā dukkhitā casmi ludda, uddhañca sussāmi anussarantī;
કરોહિ મે લુદ્દક એતમત્થં, દસ્સામિ તે ગામવરાનિ પઞ્ચ.
Karohi me luddaka etamatthaṃ, dassāmi te gāmavarāni pañca.
૧૧૧.
111.
કત્થચ્છતી કત્થમુપેતિ ઠાનં, વીથિસ્સ કા ન્હાન 11 ગતસ્સ હોતિ;
Katthacchatī katthamupeti ṭhānaṃ, vīthissa kā nhāna 12 gatassa hoti;
કથઞ્હિ સો ન્હાયતિ 13 નાગરાજા, કથં વિજાનેમુ ગતિં ગજસ્સ.
Kathañhi so nhāyati 14 nāgarājā, kathaṃ vijānemu gatiṃ gajassa.
૧૧૨.
112.
સમ્પુપ્ફિતા ભમરગણાનુચિણ્ણા 19, એત્થ હિ સો ન્હાયતિ નાગરાજા.
Sampupphitā bhamaragaṇānuciṇṇā 20, ettha hi so nhāyati nāgarājā.
૧૧૩.
113.
સીસં નહાતુપ્પલ 21 માલભારી, સબ્બસેતો પુણ્ડરીકત્તચઙ્ગી;
Sīsaṃ nahātuppala 22 mālabhārī, sabbaseto puṇḍarīkattacaṅgī;
આમોદમાનો ગચ્છતિ સન્નિકેતં, પુરક્ખત્વા મહેસિં સબ્બભદ્દં.
Āmodamāno gacchati sanniketaṃ, purakkhatvā mahesiṃ sabbabhaddaṃ.
૧૧૪.
114.
તત્થેવ સો ઉગ્ગહેત્વાન વાક્યં, આદાય તૂણિઞ્ચ ધનુઞ્ચ લુદ્દો;
Tattheva so uggahetvāna vākyaṃ, ādāya tūṇiñca dhanuñca luddo;
વિતુરિયતિ 23 સત્તગિરી બ્રહન્તે, સુવણ્ણપસ્સં નામ ગિરિં ઉળારં.
Vituriyati 24 sattagirī brahante, suvaṇṇapassaṃ nāma giriṃ uḷāraṃ.
૧૧૫.
115.
આરુય્હ સેલં ભવનં કિન્નરાનં, ઓલોકયી પબ્બતપાદમૂલં;
Āruyha selaṃ bhavanaṃ kinnarānaṃ, olokayī pabbatapādamūlaṃ;
તત્થદ્દસા મેઘસમાનવણ્ણં, નિગ્રોધરાજં અટ્ઠસહસ્સપાદં.
Tatthaddasā meghasamānavaṇṇaṃ, nigrodharājaṃ aṭṭhasahassapādaṃ.
૧૧૬.
116.
તત્થદ્દસા કુઞ્જરં છબ્બિસાણં, સબ્બસેતં દુપ્પસહં પરેભિ;
Tatthaddasā kuñjaraṃ chabbisāṇaṃ, sabbasetaṃ duppasahaṃ parebhi;
રક્ખન્તિ નં અટ્ઠસહસ્સનાગા, ઈસાદન્તા વાતજવપ્પહારિનો.
Rakkhanti naṃ aṭṭhasahassanāgā, īsādantā vātajavappahārino.
૧૧૭.
117.
તત્થદ્દસા પોક્ખરણિં અદૂરે, રમ્મં સુતિત્થઞ્ચ મહોદિકઞ્ચ;
Tatthaddasā pokkharaṇiṃ adūre, rammaṃ sutitthañca mahodikañca;
સમ્પુપ્ફિતં ભમરગણાનુચિણ્ણં, યત્થ હિ સો ન્હાયતિ નાગરાજા.
Sampupphitaṃ bhamaragaṇānuciṇṇaṃ, yattha hi so nhāyati nāgarājā.
૧૧૮.
118.
દિસ્વાન નાગસ્સ ગતિં ઠિતિઞ્ચ, વીથિસ્સ યા ન્હાનગતસ્સ હોતિ;
Disvāna nāgassa gatiṃ ṭhitiñca, vīthissa yā nhānagatassa hoti;
ઓપાતમાગચ્છિ અનરિયરૂપો, પયોજિતો ચિત્તવસાનુગાય.
Opātamāgacchi anariyarūpo, payojito cittavasānugāya.
૧૧૯.
119.
ખણિત્વાન કાસું ફલકેહિ છાદયિ, અત્તાનમોધાય ધનુઞ્ચ લુદ્દો;
Khaṇitvāna kāsuṃ phalakehi chādayi, attānamodhāya dhanuñca luddo;
પસ્સાગતં પુથુસલ્લેન નાગં, સમપ્પયી દુક્કટકમ્મકારી.
Passāgataṃ puthusallena nāgaṃ, samappayī dukkaṭakammakārī.
૧૨૦.
120.
તિણઞ્ચ કટ્ઠઞ્ચ રણં 29 કરોન્તા, ધાવિંસુ તે અટ્ઠદિસા સમન્તતો.
Tiṇañca kaṭṭhañca raṇaṃ 30 karontā, dhāviṃsu te aṭṭhadisā samantato.
૧૨૧.
121.
વધિસ્સમેતન્તિ 31 પરામસન્તો, કાસાવમદ્દક્ખિ ધજં ઇસીનં;
Vadhissametanti 32 parāmasanto, kāsāvamaddakkhi dhajaṃ isīnaṃ;
દુક્ખેન ફુટ્ઠસ્સુદપાદિ સઞ્ઞા, અરહદ્ધજો સબ્ભિ અવજ્ઝરૂપો.
Dukkhena phuṭṭhassudapādi saññā, arahaddhajo sabbhi avajjharūpo.
૧૨૨.
122.
અપેતો દમસચ્ચેન, ન સો કાસાવમરહતિ.
Apeto damasaccena, na so kāsāvamarahati.
૧૨૩.
123.
યો ચ વન્તકસાવસ્સ, સીલેસુ સુસમાહિતો;
Yo ca vantakasāvassa, sīlesu susamāhito;
ઉપેતો દમસચ્ચેન, સ વે કાસાવમરહતિ.
Upeto damasaccena, sa ve kāsāvamarahati.
૧૨૪.
124.
સમપ્પિતો પુથુસલ્લેન નાગો, અદુટ્ઠચિત્તો લુદ્દકમજ્ઝભાસિ;
Samappito puthusallena nāgo, aduṭṭhacitto luddakamajjhabhāsi;
કિમત્થયં કિસ્સ વા સમ્મ હેતુ, મમં વધી કસ્સ વાયં પયોગો.
Kimatthayaṃ kissa vā samma hetu, mamaṃ vadhī kassa vāyaṃ payogo.
૧૨૫.
125.
કાસિસ્સ રઞ્ઞો મહેસી ભદન્તે, સા પૂજિતા રાજકુલે સુભદ્દા;
Kāsissa rañño mahesī bhadante, sā pūjitā rājakule subhaddā;
તં અદ્દસા સા ચ મમં અસંસિ, દન્તેહિ અત્થોતિ ચ મં 35 અવોચ.
Taṃ addasā sā ca mamaṃ asaṃsi, dantehi atthoti ca maṃ 36 avoca.
૧૨૬.
126.
બહૂ હિ મે દન્તયુગા ઉળારા, યે મે પિતૂનઞ્ચ 37 પિતામહાનં;
Bahū hi me dantayugā uḷārā, ye me pitūnañca 38 pitāmahānaṃ;
જાનાતિ સા કોધના રાજપુત્તી, વધત્થિકા વેરમકાસિ બાલા.
Jānāti sā kodhanā rājaputtī, vadhatthikā veramakāsi bālā.
૧૨૭.
127.
ઉટ્ઠેહિ ત્વં લુદ્દ ખરં ગહેત્વા, દન્તે ઇમે છિન્દ પુરા મરામિ;
Uṭṭhehi tvaṃ ludda kharaṃ gahetvā, dante ime chinda purā marāmi;
વજ્જાસિ તં કોધનં રાજપુત્તિં, ‘‘નાગો હતો હન્દ ઇમસ્સ દન્તા’’.
Vajjāsi taṃ kodhanaṃ rājaputtiṃ, ‘‘nāgo hato handa imassa dantā’’.
૧૨૮.
128.
ઉટ્ઠાય સો લુદ્દો ખરં ગહેત્વા, છેત્વાન દન્તાનિ ગજુત્તમસ્સ;
Uṭṭhāya so luddo kharaṃ gahetvā, chetvāna dantāni gajuttamassa;
વગ્ગૂ સુભે અપ્પટિમે પથબ્યા, આદાય પક્કામિ તતો હિ ખિપ્પં.
Vaggū subhe appaṭime pathabyā, ādāya pakkāmi tato hi khippaṃ.
૧૨૯.
129.
ભયટ્ટિતા 39 નાગવધેન અટ્ટા, યે તે નાગા અટ્ઠ દિસા વિધાવું;
Bhayaṭṭitā 40 nāgavadhena aṭṭā, ye te nāgā aṭṭha disā vidhāvuṃ;
અદિસ્વાન 41 પોસં ગજપચ્ચમિત્તં, પચ્ચાગમું યેન સો નાગરાજા.
Adisvāna 42 posaṃ gajapaccamittaṃ, paccāgamuṃ yena so nāgarājā.
૧૩૦.
130.
તે તત્થ કન્દિત્વા રોદિત્વાન 43 નાગા, સીસે સકે પંસુકં ઓકિરિત્વા;
Te tattha kanditvā roditvāna 44 nāgā, sīse sake paṃsukaṃ okiritvā;
અગમંસુ તે સબ્બે સકં નિકેતં, પુરક્ખત્વા મહેસિં સબ્બભદ્દં.
Agamaṃsu te sabbe sakaṃ niketaṃ, purakkhatvā mahesiṃ sabbabhaddaṃ.
૧૩૧.
131.
આદાય દન્તાનિ ગજુત્તમસ્સ, વગ્ગૂ સુભે અપ્પટિમે પથબ્યા;
Ādāya dantāni gajuttamassa, vaggū subhe appaṭime pathabyā;
સુવણ્ણરાજીહિ સમન્તમોદરે, સો લુદ્દકો કાસિપુરં ઉપાગમિ;
Suvaṇṇarājīhi samantamodare, so luddako kāsipuraṃ upāgami;
ઉપનેસિ સો રાજકઞ્ઞાય દન્તે, નાગો હતો હન્દ ઇમસ્સ દન્તા.
Upanesi so rājakaññāya dante, nāgo hato handa imassa dantā.
૧૩૨.
132.
દિસ્વાન દન્તાનિ ગજુત્તમસ્સ, ભત્તુપ્પિયસ્સ પુરિમાય જાતિયા;
Disvāna dantāni gajuttamassa, bhattuppiyassa purimāya jātiyā;
તત્થેવ તસ્સા હદયં અફાલિ, તેનેવ સા કાલમકાસિ બાલા.
Tattheva tassā hadayaṃ aphāli, teneva sā kālamakāsi bālā.
૧૩૩.
133.
સમ્બોધિપત્તો સ 45 મહાનુભાવો, સિતં અકાસિ પરિસાય મજ્ઝે;
Sambodhipatto sa 46 mahānubhāvo, sitaṃ akāsi parisāya majjhe;
પુચ્છિંસુ ભિક્ખૂ સુવિમુત્તચિત્તા, નાકારણે પાતુકરોન્તિ બુદ્ધા.
Pucchiṃsu bhikkhū suvimuttacittā, nākāraṇe pātukaronti buddhā.
૧૩૪.
134.
યમદ્દસાથ દહરિં કુમારિં, કાસાયવત્થં અનગારિયં ચરન્તિં;
Yamaddasātha dahariṃ kumāriṃ, kāsāyavatthaṃ anagāriyaṃ carantiṃ;
સા ખો તદા રાજકઞ્ઞા અહોસિ, અહં તદા નાગરાજા અહોસિં.
Sā kho tadā rājakaññā ahosi, ahaṃ tadā nāgarājā ahosiṃ.
૧૩૫.
135.
આદાય દન્તાનિ ગજુત્તમસ્સ, વગ્ગૂ સુભે અપ્પટિમે પથબ્યા;
Ādāya dantāni gajuttamassa, vaggū subhe appaṭime pathabyā;
યો લુદ્દકો કાસિપુરં ઉપાગમિ, સો ખો તદા દેવદત્તો અહોસિ.
Yo luddako kāsipuraṃ upāgami, so kho tadā devadatto ahosi.
૧૩૬.
136.
અનાવસૂરં ચિરરત્તસંસિતં, ઉચ્ચાવચં 47 ચરિતમિદં પુરાણં;
Anāvasūraṃ cirarattasaṃsitaṃ, uccāvacaṃ 48 caritamidaṃ purāṇaṃ;
વીતદ્દરો વીતસોકો વિસલ્લો, સયં અભિઞ્ઞાય અભાસિ બુદ્ધો.
Vītaddaro vītasoko visallo, sayaṃ abhiññāya abhāsi buddho.
૧૩૭.
137.
અહં વો તેન કાલેન, અહોસિં તત્થ ભિક્ખવો;
Ahaṃ vo tena kālena, ahosiṃ tattha bhikkhavo;
છદ્દન્તજાતકં ચતુત્થં.
Chaddantajātakaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā / [૫૧૪] ૪. છદ્દન્તજાતકવણ્ણના • [514] 4. Chaddantajātakavaṇṇanā