Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మిలిన్దపఞ్హపాళి • Milindapañhapāḷi |
౬. ఛద్దన్తజోతిపాలారబ్భపఞ్హో
6. Chaddantajotipālārabbhapañho
౬. ‘‘భన్తే నాగసేన, భాసితమ్పేతం భగవతా ఛద్దన్తో నాగరాజా –
6. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā chaddanto nāgarājā –
‘‘‘వధిస్సమేతన్తి పరామసన్తో, కాసావమద్దక్ఖి ధజం ఇసీనం;
‘‘‘Vadhissametanti parāmasanto, kāsāvamaddakkhi dhajaṃ isīnaṃ;
దుక్ఖేన ఫుట్ఠస్సుదపాది సఞ్ఞా, అరహద్ధజో సబ్భి అవజ్ఝరూపో’తి.
Dukkhena phuṭṭhassudapādi saññā, arahaddhajo sabbhi avajjharūpo’ti.
‘‘పున చ భణితం ‘జోతిపాలమాణవో సమానో కస్సపం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం ముణ్డకవాదేన సమణకవాదేన అసబ్భాహి ఫరుసాహి వాచాహి అక్కోసి పరిభాసీ’తి. యది, భన్తే నాగసేన, బోధిసత్తో తిరచ్ఛానగతో సమానో కాసావం అభిపూజయి, తేన హి ‘జోతిపాలేన మాణవేన కస్సపో భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ముణ్డకవాదేన సమణకవాదేన అసబ్భాహి ఫరుసాహి వాచాహి అక్కుట్ఠో పరిభాసితో’తి యం వచనం, తం మిచ్ఛా. యది జోతిపాలేన మాణవేన కస్సపో భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ముణ్డకవాదేన సమణకవాదేన అసబ్భాహి ఫరుసాహి వాచాహి అక్కుట్ఠో పరిభాసితో, తేన హి ‘ఛద్దన్తేన నాగరాజేన కాసావం పూజిత’న్తి తమ్పి వచనం మిచ్ఛా. యది తిరచ్ఛానగతేన బోధిసత్తేన కక్ఖళఖరకటుకవేదనం వేదయమానేన లుద్దకేన నివత్థం కాసావం పూజితం, కిం మనుస్సభూతో సమానో పరిపక్కఞాణో పరిపక్కాయ బోధియా కస్సపం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం దసబలం లోకనాయకం ఉదితోదితం జలితబ్యామోభాసం పవరుత్తమం పవరరుచిరకాసికకాసావమభిపారుతం దిస్వా న పూజయి? అయమ్పి ఉభతో కోటికో పఞ్హో తవానుప్పత్తో, సో తయా నిబ్బాహితబ్బోతి.
‘‘Puna ca bhaṇitaṃ ‘jotipālamāṇavo samāno kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ muṇḍakavādena samaṇakavādena asabbhāhi pharusāhi vācāhi akkosi paribhāsī’ti. Yadi, bhante nāgasena, bodhisatto tiracchānagato samāno kāsāvaṃ abhipūjayi, tena hi ‘jotipālena māṇavena kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho muṇḍakavādena samaṇakavādena asabbhāhi pharusāhi vācāhi akkuṭṭho paribhāsito’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi jotipālena māṇavena kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho muṇḍakavādena samaṇakavādena asabbhāhi pharusāhi vācāhi akkuṭṭho paribhāsito, tena hi ‘chaddantena nāgarājena kāsāvaṃ pūjita’nti tampi vacanaṃ micchā. Yadi tiracchānagatena bodhisattena kakkhaḷakharakaṭukavedanaṃ vedayamānena luddakena nivatthaṃ kāsāvaṃ pūjitaṃ, kiṃ manussabhūto samāno paripakkañāṇo paripakkāya bodhiyā kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ dasabalaṃ lokanāyakaṃ uditoditaṃ jalitabyāmobhāsaṃ pavaruttamaṃ pavararucirakāsikakāsāvamabhipārutaṃ disvā na pūjayi? Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabboti.
‘‘భాసితమ్పేతం, మహారాజ, భగవతా ఛద్దన్తో నాగరాజా ‘వధిస్సమేతన్తి…పే॰… అవజ్ఝరూపో’తి. జోతిపాలేన చ మాణవేన కస్సపో భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ముణ్డకవాదేన సమణకవాదేన అసబ్భాహి ఫరుసాహి వాచాహి అక్కుట్ఠో పరిభాసితో, తఞ్చ పన జాతివసేన కులవసేన. జోతిపాలో, మహారాజ, మాణవో అస్సద్ధే అప్పసన్నే కులే పచ్చాజాతో, తస్స మాతాపితరో భగినిభాతరో దాసిదాసచేటకపరివారకమనుస్సా బ్రహ్మదేవతా బ్రహ్మగరుకా, తే ‘బ్రాహ్మణా ఏవ ఉత్తమా పవరా’తి అవసేసే పబ్బజితే గరహన్తి జిగుచ్ఛన్తి, తేసం తం వచనం సుత్వా జోతిపాలో మాణవో ఘటికారేన కుమ్భకారేన సత్థారం దస్సనాయ పక్కోసితో ఏవమాహ ‘కిం పన తేన ముణ్డకేన సమణకేన దిట్ఠేనా’తి.
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā chaddanto nāgarājā ‘vadhissametanti…pe… avajjharūpo’ti. Jotipālena ca māṇavena kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho muṇḍakavādena samaṇakavādena asabbhāhi pharusāhi vācāhi akkuṭṭho paribhāsito, tañca pana jātivasena kulavasena. Jotipālo, mahārāja, māṇavo assaddhe appasanne kule paccājāto, tassa mātāpitaro bhaginibhātaro dāsidāsaceṭakaparivārakamanussā brahmadevatā brahmagarukā, te ‘brāhmaṇā eva uttamā pavarā’ti avasese pabbajite garahanti jigucchanti, tesaṃ taṃ vacanaṃ sutvā jotipālo māṇavo ghaṭikārena kumbhakārena satthāraṃ dassanāya pakkosito evamāha ‘kiṃ pana tena muṇḍakena samaṇakena diṭṭhenā’ti.
‘‘యథా , మహారాజ , అమతం విసమాసజ్జ తిత్తకం హోతి, యథా చ సీతోదకం అగ్గిమాసజ్జ ఉణ్హం హోతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, జోతిపాలో మాణవో అస్సద్ధే అప్పసన్నే కులే పచ్చాజాతో, సో కులవసేన అన్ధో హుత్వా 1 తథాగతం అక్కోసి పరిభాసి.
‘‘Yathā , mahārāja , amataṃ visamāsajja tittakaṃ hoti, yathā ca sītodakaṃ aggimāsajja uṇhaṃ hoti, evameva kho, mahārāja, jotipālo māṇavo assaddhe appasanne kule paccājāto, so kulavasena andho hutvā 2 tathāgataṃ akkosi paribhāsi.
‘‘యథా, మహారాజ, జలితపజ్జలితో మహాఅగ్గిక్ఖన్ధో సప్పభాసో ఉదకమాసజ్జ ఉపహతప్పభాతేజో సీతలో కాళకో భవతి పరిపక్కనిగ్గుణ్డిఫలసదిసో, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, జోతిపాలో మాణవో పుఞ్ఞవా సద్ధో ఞాణవిపులసప్పభాసో అస్సద్ధే అప్పసన్నే కులే పచ్చాజాతో, సో కులవసేన అన్ధో హుత్వా తథాగతం అక్కోసి పరిభాసి, ఉపగన్త్వా చ బుద్ధగుణమఞ్ఞాయ చేటకభూతో వియ అహోసి, జినసాసనే పబ్బజిత్వా అభిఞ్ఞా చ సమాపత్తియో చ నిబ్బత్తేత్వా బ్రహ్మలోకూపగో అహోసీ’’తి. ‘‘సాధు, భన్తే నాగసేన, ఏవమేతం తథా సమ్పటిచ్ఛామీ’’తి.
‘‘Yathā, mahārāja, jalitapajjalito mahāaggikkhandho sappabhāso udakamāsajja upahatappabhātejo sītalo kāḷako bhavati paripakkanigguṇḍiphalasadiso, evameva kho, mahārāja, jotipālo māṇavo puññavā saddho ñāṇavipulasappabhāso assaddhe appasanne kule paccājāto, so kulavasena andho hutvā tathāgataṃ akkosi paribhāsi, upagantvā ca buddhaguṇamaññāya ceṭakabhūto viya ahosi, jinasāsane pabbajitvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā brahmalokūpago ahosī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ఛద్దన్తజోతిపాలారబ్భపఞ్హో ఛట్ఠో.
Chaddantajotipālārabbhapañho chaṭṭho.
Footnotes: