Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
૭. સઙ્ઘભેદકક્ખન્ધકં
7. Saṅghabhedakakkhandhakaṃ
છસક્યપબ્બજ્જાકથા
Chasakyapabbajjākathā
૩૩૦. સઙ્ઘભેદકક્ખન્ધકે અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતાતિ એત્થ અભિપુબ્બો ઞાતસદ્દો પાકટત્થોતિ આહ ‘‘પાકટા પાકટા’’તિ. કાળુદાયિપ્પભૂતયોતિ કાળુદાયિઆદયો. પરિવારેહિ સદ્ધિં દસ દૂતા ચ અઞ્ઞે ચ બહૂ જના સક્યકુમારા નામાતિ યોજના. અમ્હેસૂતિ સક્યકુલસઙ્ખાતેસુ અમ્હેસુ, નિદ્ધારણે ભુમ્મં. ઇમિના પાઠસેસં દસ્સેતિ. ‘‘કુલતો’’તિ ઇમિના ‘‘કુલા’’તિ એત્થ નિસ્સક્કત્થે નિસ્સક્કવચનન્તિ દસ્સેતિ. ઘરાવાસત્થન્તિ એત્થ ઘરે આવસન્તાનં મનુસ્સાનં કિચ્ચન્તિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘ઘરાવાસે ય’’ન્તિઆદિ. તત્થ યન્તિ યંકિઞ્ચિ. ઉદકં નિન્નેતબ્બન્તિ એત્થ ઉદકં નીહરિત્વા નેતબ્બં અપનેતબ્બન્તિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘યથા ઉદકં સબ્બટ્ઠાનેસુ સુસં હોતી’’તિ. સુસન્તિ સુક્ખં. તિણાનીતિ સસ્સદૂસકાનિ તિણાનિ. ‘‘ઉદ્ધરિતબ્બાની’’તિ ઇમિના નિદ્ધાપેતબ્બન્તિ એત્થ ધુધાતુયા પપ્ફોટનધંસનત્થે દસ્સેતિ . ભુસાતિ સસ્સનાળદણ્ડા, તેહિ મિસ્સા પલાલા ભુસિકા. ઓફુણાપેતબ્બન્તિ એત્થ ફુણધાતુયા અવકિરણત્થં દસ્સેન્તો આહ ‘‘અપનેતબ્બ’’ન્તિ. ત્વઞ્ઞેવ ઘરાવાસત્થેન ઉપજાનાતિ એત્થ ઘરાવાસત્થેનાતિ ઉપયોગત્થે કરણવચનં. ઉપજાનાતિ ઉપત્યૂપસગ્ગો ધાત્વત્થાનુવત્તકો, હિવિભત્તિ ચ લોપો હોતિ, તેન વુત્તં ‘‘ત્વઞ્ઞેવ ઘરાવાસત્થં જાનાહી’’તિ. અહન્તિ ભદ્દિયકુમારનામકો અહં. તયાતિ અનુરુદ્ધકુમારનામકેન તયા. ‘‘સદ્ધિં પબ્બજિસ્સામી’’તિ ઇમિના પાઠસેસં દસ્સેતિ. સેસન્તિ ‘‘સદ્ધિં પબ્બજિસ્સામી’’તિ વચનં.
330. Saṅghabhedakakkhandhake abhiññātā abhiññātāti ettha abhipubbo ñātasaddo pākaṭatthoti āha ‘‘pākaṭā pākaṭā’’ti. Kāḷudāyippabhūtayoti kāḷudāyiādayo. Parivārehi saddhiṃ dasa dūtā ca aññe ca bahū janā sakyakumārā nāmāti yojanā. Amhesūti sakyakulasaṅkhātesu amhesu, niddhāraṇe bhummaṃ. Iminā pāṭhasesaṃ dasseti. ‘‘Kulato’’ti iminā ‘‘kulā’’ti ettha nissakkatthe nissakkavacananti dasseti. Gharāvāsatthanti ettha ghare āvasantānaṃ manussānaṃ kiccanti dassento āha ‘‘gharāvāse ya’’ntiādi. Tattha yanti yaṃkiñci. Udakaṃ ninnetabbanti ettha udakaṃ nīharitvā netabbaṃ apanetabbanti dassento āha ‘‘yathā udakaṃ sabbaṭṭhānesu susaṃ hotī’’ti. Susanti sukkhaṃ. Tiṇānīti sassadūsakāni tiṇāni. ‘‘Uddharitabbānī’’ti iminā niddhāpetabbanti ettha dhudhātuyā papphoṭanadhaṃsanatthe dasseti . Bhusāti sassanāḷadaṇḍā, tehi missā palālā bhusikā. Ophuṇāpetabbanti ettha phuṇadhātuyā avakiraṇatthaṃ dassento āha ‘‘apanetabba’’nti. Tvaññeva gharāvāsatthena upajānāti ettha gharāvāsatthenāti upayogatthe karaṇavacanaṃ. Upajānāti upatyūpasaggo dhātvatthānuvattako, hivibhatti ca lopo hoti, tena vuttaṃ ‘‘tvaññeva gharāvāsatthaṃ jānāhī’’ti. Ahanti bhaddiyakumāranāmako ahaṃ. Tayāti anuruddhakumāranāmakena tayā. ‘‘Saddhiṃ pabbajissāmī’’ti iminā pāṭhasesaṃ dasseti. Sesanti ‘‘saddhiṃ pabbajissāmī’’ti vacanaṃ.
૩૩૧. નિપ્પાતિતાતિ એત્થ નિક્ખમિત્વા ગમાપિતાતિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘નિક્ખામિતા’’તિ. માનસ્સિનોતિ એત્થ માનં સયન્તિ નિસ્સયન્તીતિ માનસ્સિનોતિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘માનસ્સયિનો’’તિ.
331.Nippātitāti ettha nikkhamitvā gamāpitāti dassento āha ‘‘nikkhāmitā’’ti. Mānassinoti ettha mānaṃ sayanti nissayantīti mānassinoti dassento āha ‘‘mānassayino’’ti.
૩૩૨. યસ્સન્તરતો ન સન્તિ કોપાતિ એત્થ અન્તરસદ્દો ચિત્તવાચકો, તોપચ્ચયો ચ સત્તમ્યત્થવાચકોતિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘યસ્સ ચિત્તે’’તિ. કસ્મા કોપા ન સન્તીતિ આહ ‘‘તતિયમગ્ગેન સમૂહતત્તા’’તિ. અનાગામિમગ્ગેન દોસસ્સ સમૂહતત્તા યસ્સ ખીણાસવસ્સ ચિત્તે કોપા ન સન્તીતિ અધિપ્પાયો. ઇતિ ભવાભવતઞ્ચ વીતિવત્તોતિ એત્થ અત્થં દસ્સેન્તો આહ ‘‘યસ્મા પના’’તિઆદિ. તત્થ યસ્મા પન વુચ્ચતિ, તસ્મા એવમત્થો દટ્ઠબ્બોતિ યોજના . વિભવોતિ પાપં વુચ્ચતીતિ સમ્બન્ધો. નનુ પાળિયં ‘‘વિભવો’’તિ નત્થિ, ‘‘અભવો’’તિ એવ અત્થિ, અથ કસ્મા ‘‘વિભવોતિ અભવો’’તિ વુત્તન્તિ આહ ‘‘વિભવોતિ ચ અભવોતિ ચ અત્થતો એકમેવા’’તિ. ઇમિના સદ્દતોયેવ નાનન્તિ દસ્સેતિ. યા એસા ભવાભવતા વુચ્ચતીતિ સમ્બન્ધો. ‘‘અનેકપ્પકારા’’તિ ઇમિના ઇતિસદ્દસ્સ પકારત્થં દસ્સેતિ. ચતૂહિપિ મગ્ગેહિ વીતિવત્તોતિ સમ્બન્ધો. તસ્સાતિ ખીણાસવસ્સ.
332.Yassantarato na santi kopāti ettha antarasaddo cittavācako, topaccayo ca sattamyatthavācakoti dassento āha ‘‘yassa citte’’ti. Kasmā kopā na santīti āha ‘‘tatiyamaggena samūhatattā’’ti. Anāgāmimaggena dosassa samūhatattā yassa khīṇāsavassa citte kopā na santīti adhippāyo. Iti bhavābhavatañca vītivattoti ettha atthaṃ dassento āha ‘‘yasmā panā’’tiādi. Tattha yasmā pana vuccati, tasmā evamattho daṭṭhabboti yojanā . Vibhavoti pāpaṃ vuccatīti sambandho. Nanu pāḷiyaṃ ‘‘vibhavo’’ti natthi, ‘‘abhavo’’ti eva atthi, atha kasmā ‘‘vibhavoti abhavo’’ti vuttanti āha ‘‘vibhavoti ca abhavoti ca atthato ekamevā’’ti. Iminā saddatoyeva nānanti dasseti. Yā esā bhavābhavatā vuccatīti sambandho. ‘‘Anekappakārā’’ti iminā itisaddassa pakāratthaṃ dasseti. Catūhipi maggehi vītivattoti sambandho. Tassāti khīṇāsavassa.
૩૩૩. અહિમેખલિકાતિ મેખલા વિય મેખલિકા, અહિમેવ મેખલિકા અહિમેખલિકા. તમેવત્થં દસ્સેન્તો આહ ‘‘અહિં કટિયં બન્ધિત્વા’’તિ.
333.Ahimekhalikāti mekhalā viya mekhalikā, ahimeva mekhalikā ahimekhalikā. Tamevatthaṃ dassento āha ‘‘ahiṃ kaṭiyaṃ bandhitvā’’ti.
૩૩૪. સમ્મન્નતીતિ એત્થ ‘‘સમ્માનેતી’’તિ ચુરાદિગણિકધાતુવસેન વત્તબ્બે દિવાદિગણિકધાતુવસેન વુત્તન્તિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘સમ્માનેતી’’તિ. અચિન્તેય્યો હિ પાળિનયો. સમ્માનેતીતિ સમ્માનં કરોતિ. યન્તિ કમ્મં. સોતિ સત્થા. ઇમિના યં તુમોતિ એત્થ તુમોતિ રુળ્હીસદ્દો ઇધ ‘‘સો’’તિ સબ્બનામસદ્દેન સદિસત્થોતિ દસ્સેતિ.
334.Sammannatīti ettha ‘‘sammānetī’’ti curādigaṇikadhātuvasena vattabbe divādigaṇikadhātuvasena vuttanti dassento āha ‘‘sammānetī’’ti. Acinteyyo hi pāḷinayo. Sammānetīti sammānaṃ karoti. Yanti kammaṃ. Soti satthā. Iminā yaṃ tumoti ettha tumoti ruḷhīsaddo idha ‘‘so’’ti sabbanāmasaddena sadisatthoti dasseti.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi
છસક્યપબ્બજ્જાકથા • Chasakyapabbajjākathā
દેવદત્તવત્થુ • Devadattavatthu
પઞ્ચસત્થુકથા • Pañcasatthukathā
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / છસક્યપબ્બજ્જાકથા • Chasakyapabbajjākathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā
છસક્યપબ્બજ્જાકથાવણ્ણના • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
પઞ્ચસત્થુકથાવણ્ણના • Pañcasatthukathāvaṇṇanā