Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi

    ४९८. चित्तसम्भूतजातकं (२)

    498. Cittasambhūtajātakaṃ (2)

    २४.

    24.

    सब्बं नरानं सफलं सुचिण्णं, न कम्मुना किञ्‍चन मोघमत्थि।

    Sabbaṃ narānaṃ saphalaṃ suciṇṇaṃ, na kammunā kiñcana moghamatthi;

    पस्सामि सम्भूतं महानुभावं, सकम्मुना पुञ्‍ञफलूपपन्‍नं॥

    Passāmi sambhūtaṃ mahānubhāvaṃ, sakammunā puññaphalūpapannaṃ.

    २५.

    25.

    सब्बं नरानं सफलं सुचिण्णं, न कम्मुना किञ्‍चन मोघमत्थि।

    Sabbaṃ narānaṃ saphalaṃ suciṇṇaṃ, na kammunā kiñcana moghamatthi;

    कच्‍चिन्‍नु चित्तस्सपि एवमेवं, इद्धो मनो तस्स यथापि मय्हं॥

    Kaccinnu cittassapi evamevaṃ, iddho mano tassa yathāpi mayhaṃ.

    २६.

    26.

    सब्बं नरानं सफलं सुचिण्णं, न कम्मुना किञ्‍चन मोघमत्थि।

    Sabbaṃ narānaṃ saphalaṃ suciṇṇaṃ, na kammunā kiñcana moghamatthi;

    चित्तम्पि जानाहि 1 तथेव देव, इद्धो मनो तस्स यथापि तुय्हं॥

    Cittampi jānāhi 2 tatheva deva, iddho mano tassa yathāpi tuyhaṃ.

    २७.

    27.

    भवं नु चित्तो सुतमञ्‍ञतो ते, उदाहु ते कोचि नं एतदक्खा।

    Bhavaṃ nu citto sutamaññato te, udāhu te koci naṃ etadakkhā;

    गाथा सुगीता न ममत्थि कङ्खा, ददामि ते गामवरं सतञ्‍च॥

    Gāthā sugītā na mamatthi kaṅkhā, dadāmi te gāmavaraṃ satañca.

    २८.

    28.

    न चाहं चित्तो सुतमञ्‍ञतो मे, इसी च मे एतमत्थं असंसि।

    Na cāhaṃ citto sutamaññato me, isī ca me etamatthaṃ asaṃsi;

    ‘‘गन्त्वान रञ्‍ञो पटिगाहि 3 गाथं, अपि ते वरं अत्तमनो ददेय्य’’ 4

    ‘‘Gantvāna rañño paṭigāhi 5 gāthaṃ, api te varaṃ attamano dadeyya’’ 6.

    २९.

    29.

    योजेन्तु वे राजरथे, सुकते चित्तसिब्बने।

    Yojentu ve rājarathe, sukate cittasibbane;

    कच्छं नागानं बन्धथ, गीवेय्यं पटिमुञ्‍चथ॥

    Kacchaṃ nāgānaṃ bandhatha, gīveyyaṃ paṭimuñcatha.

    ३०.

    30.

    आहञ्‍ञन्तु 7 भेरिमुदिङ्गसङ्खे 8, सीघानि यानानि च योजयन्तु।

    Āhaññantu 9 bherimudiṅgasaṅkhe 10, sīghāni yānāni ca yojayantu;

    अज्‍जेवहं अस्समं तं गमिस्सं, यत्थेव दक्खिस्समिसिं निसिन्‍नं॥

    Ajjevahaṃ assamaṃ taṃ gamissaṃ, yattheva dakkhissamisiṃ nisinnaṃ.

    ३१.

    31.

    सुलद्धलाभो वत मे अहोसि, गाथा सुगीता परिसाय मज्झे।

    Suladdhalābho vata me ahosi, gāthā sugītā parisāya majjhe;

    स्वाहं इसिं सीलवतूपपन्‍नं, दिस्वा पतीतो सुमनोहमस्मि॥

    Svāhaṃ isiṃ sīlavatūpapannaṃ, disvā patīto sumanohamasmi.

    ३२.

    32.

    आसनं उदकं पज्‍जं, पटिग्गण्हातु नो भवं।

    Āsanaṃ udakaṃ pajjaṃ, paṭiggaṇhātu no bhavaṃ;

    अग्घे भवन्तं पुच्छाम, अग्घं कुरुतु नो भवं॥

    Agghe bhavantaṃ pucchāma, agghaṃ kurutu no bhavaṃ.

    ३३.

    33.

    रम्मञ्‍च ते आवसथं करोन्तु, नारीगणेहि परिचारयस्सु।

    Rammañca te āvasathaṃ karontu, nārīgaṇehi paricārayassu;

    करोहि ओकासमनुग्गहाय, उभोपि मं इस्सरियं करोम॥

    Karohi okāsamanuggahāya, ubhopi maṃ issariyaṃ karoma.

    ३४.

    34.

    दिस्वा फलं दुच्‍चरितस्स राज, अथो सुचिण्णस्स महाविपाकं।

    Disvā phalaṃ duccaritassa rāja, atho suciṇṇassa mahāvipākaṃ;

    अत्तानमेव पटिसंयमिस्सं, न पत्थये पुत्त 11 पसुं धनं वा॥

    Attānameva paṭisaṃyamissaṃ, na patthaye putta 12 pasuṃ dhanaṃ vā.

    ३५.

    35.

    दसेविमा वस्सदसा, मच्‍चानं इध जीवितं।

    Dasevimā vassadasā, maccānaṃ idha jīvitaṃ;

    अपत्तञ्‍ञेव तं ओधिं, नळो छिन्‍नोव सुस्सति॥

    Apattaññeva taṃ odhiṃ, naḷo chinnova sussati.

    ३६.

    36.

    तत्थ का नन्दि का खिड्डा, का रती का धनेसना।

    Tattha kā nandi kā khiḍḍā, kā ratī kā dhanesanā;

    किं मे पुत्तेहि दारेहि, राज मुत्तोस्मि बन्धना॥

    Kiṃ me puttehi dārehi, rāja muttosmi bandhanā.

    ३७.

    37.

    सोहं एवं पजानामि 13, मच्‍चु मे नप्पमज्‍जति।

    Sohaṃ evaṃ pajānāmi 14, maccu me nappamajjati;

    अन्तकेनाधिपन्‍नस्स, का रती का धनेसना॥

    Antakenādhipannassa, kā ratī kā dhanesanā.

    ३८.

    38.

    जाति नरानं अधमा जनिन्द, चण्डालयोनि द्विपदाकनिट्ठा 15

    Jāti narānaṃ adhamā janinda, caṇḍālayoni dvipadākaniṭṭhā 16;

    सकेहि कम्मेहि सुपापकेहि, चण्डालगब्भे 17 अवसिम्ह पुब्बे॥

    Sakehi kammehi supāpakehi, caṇḍālagabbhe 18 avasimha pubbe.

    ३९.

    39.

    चण्डालाहुम्ह अवन्तीसु, मिगा नेरञ्‍जरं पति।

    Caṇḍālāhumha avantīsu, migā nerañjaraṃ pati;

    उक्‍कुसा नम्मदातीरे 19, त्यज्‍ज ब्राह्मणखत्तिया॥

    Ukkusā nammadātīre 20, tyajja brāhmaṇakhattiyā.

    ४०.

    40.

    उपनीयति जीवितमप्पमायु, जरूपनीतस्स न सन्ति ताणा।

    Upanīyati jīvitamappamāyu, jarūpanītassa na santi tāṇā;

    करोहि पञ्‍चाल ममेत 21 वाक्यं, माकासि कम्मानि दुक्खुद्रयानि॥

    Karohi pañcāla mameta 22 vākyaṃ, mākāsi kammāni dukkhudrayāni.

    ४१.

    41.

    उपनीयति जीवितमप्पमायु, जरूपनीतस्स न सन्ति ताणा।

    Upanīyati jīvitamappamāyu, jarūpanītassa na santi tāṇā;

    करोहि पञ्‍चाल ममेत वाक्यं, माकासि कम्मानि दुक्खप्फलानि॥

    Karohi pañcāla mameta vākyaṃ, mākāsi kammāni dukkhapphalāni.

    ४२.

    42.

    उपनीयति जीवितमप्पमायु, जरूपनीतस्स न सन्ति ताणा।

    Upanīyati jīvitamappamāyu, jarūpanītassa na santi tāṇā;

    करोहि पञ्‍चाल ममेत वाक्यं, माकासि कम्मानि रजस्सिरानि॥

    Karohi pañcāla mameta vākyaṃ, mākāsi kammāni rajassirāni.

    ४३.

    43.

    उपनीयति जीवितमप्पमायु, वण्णं जरा हन्ति नरस्स जिय्यतो।

    Upanīyati jīvitamappamāyu, vaṇṇaṃ jarā hanti narassa jiyyato;

    करोहि पञ्‍चाल ममेत वाक्यं, माकासि कम्मं निरयूपपत्तिया॥

    Karohi pañcāla mameta vākyaṃ, mākāsi kammaṃ nirayūpapattiyā.

    ४४.

    44.

    अद्धा हि सच्‍चं वचनं तवेतं, यथा इसी भाससि एवमेतं।

    Addhā hi saccaṃ vacanaṃ tavetaṃ, yathā isī bhāsasi evametaṃ;

    कामा च मे सन्ति अनप्परूपा, ते दुच्‍चजा मादिसकेन भिक्खु॥

    Kāmā ca me santi anapparūpā, te duccajā mādisakena bhikkhu.

    ४५.

    45.

    नागो यथा पङ्कमज्झे ब्यसन्‍नो, पस्सं थलं नाभिसम्भोति गन्तुं।

    Nāgo yathā paṅkamajjhe byasanno, passaṃ thalaṃ nābhisambhoti gantuṃ;

    एवम्पहं 23 कामपङ्के ब्यसन्‍नो, न भिक्खुनो मग्गमनुब्बजामि॥

    Evampahaṃ 24 kāmapaṅke byasanno, na bhikkhuno maggamanubbajāmi.

    ४६.

    46.

    यथापि माता च पिता च पुत्तं, अनुसासरे किन्ति सुखी भवेय्य।

    Yathāpi mātā ca pitā ca puttaṃ, anusāsare kinti sukhī bhaveyya;

    एवम्पि मं त्वं अनुसास भन्ते, यथा चिरं 25 पेच्‍च सुखी भवेय्यं॥

    Evampi maṃ tvaṃ anusāsa bhante, yathā ciraṃ 26 pecca sukhī bhaveyyaṃ.

    ४७.

    47.

    नो चे तुवं उस्सहसे जनिन्द, कामे इमे मानुसके पहातुं।

    No ce tuvaṃ ussahase janinda, kāme ime mānusake pahātuṃ;

    धम्मिं 27 बलिं पट्ठपयस्सु राज, अधम्मकारो तव 28 माहु रट्ठे॥

    Dhammiṃ 29 baliṃ paṭṭhapayassu rāja, adhammakāro tava 30 māhu raṭṭhe.

    ४८.

    48.

    दूता विधावन्तु दिसा चतस्सो, निमन्तका समणब्राह्मणानं।

    Dūtā vidhāvantu disā catasso, nimantakā samaṇabrāhmaṇānaṃ;

    ते अन्‍नपानेन उपट्ठहस्सु, वत्थेन सेनासनपच्‍चयेन च॥

    Te annapānena upaṭṭhahassu, vatthena senāsanapaccayena ca.

    ४९.

    49.

    अन्‍नेन पानेन पसन्‍नचित्तो, सन्तप्पय समणब्राह्मणे च।

    Annena pānena pasannacitto, santappaya samaṇabrāhmaṇe ca;

    दत्वा च भुत्वा च यथानुभावं, अनिन्दितो सग्गमुपेहि 31 ठानं॥

    Datvā ca bhutvā ca yathānubhāvaṃ, anindito saggamupehi 32 ṭhānaṃ.

    ५०.

    50.

    सचे च तं राज मदो सहेय्य, नारीगणेहि परिचारयन्तं।

    Sace ca taṃ rāja mado saheyya, nārīgaṇehi paricārayantaṃ;

    इममेव गाथं मनसी करोहि, भासेसि 33 चेनं परिसाय मज्झे॥

    Imameva gāthaṃ manasī karohi, bhāsesi 34 cenaṃ parisāya majjhe.

    ५१.

    51.

    अब्भोकाससयो जन्तु, वजन्त्या खीरपायितो।

    Abbhokāsasayo jantu, vajantyā khīrapāyito;

    परिकिण्णो सुवानेहि 35, स्वाज्‍ज राजाति वुच्‍चतीति॥

    Parikiṇṇo suvānehi 36, svājja rājāti vuccatīti.

    चित्तसम्भूतजातकं दुतियं।

    Cittasambhūtajātakaṃ dutiyaṃ.







    Footnotes:
    1. चित्तं विजानाहि (सी॰ पी॰)
    2. cittaṃ vijānāhi (sī. pī.)
    3. पटिगायि (स्या॰ क॰), पटिगाय (?)
    4. अपि नु ते वरं अत्तमनो ददेय्य (स्या॰), अपि नु ते अत्तमनो वरं ददे (क॰)
    5. paṭigāyi (syā. ka.), paṭigāya (?)
    6. api nu te varaṃ attamano dadeyya (syā.), api nu te attamano varaṃ dade (ka.)
    7. आहञ्‍ञरे (स्या॰)
    8. सङ्खा (स्या॰)
    9. āhaññare (syā.)
    10. saṅkhā (syā.)
    11. पुत्तं (सी॰ पी॰)
    12. puttaṃ (sī. pī.)
    13. सो अहं सुप्पजानामि (सी॰ पी॰)
    14. so ahaṃ suppajānāmi (sī. pī.)
    15. दिपदाकनिट्ठा (सी॰ पी॰)
    16. dipadākaniṭṭhā (sī. pī.)
    17. चण्डालिगब्भे (स्या॰)
    18. caṇḍāligabbhe (syā.)
    19. रम्मदातीरे (स्या॰ क॰)
    20. rammadātīre (syā. ka.)
    21. ममेव (स्या॰ क॰)
    22. mameva (syā. ka.)
    23. एवमहं (स्या॰)
    24. evamahaṃ (syā.)
    25. यमाचरं (सी॰ पी॰ क॰ अट्ठ॰)
    26. yamācaraṃ (sī. pī. ka. aṭṭha.)
    27. धम्मं (सी॰ पी॰)
    28. अधम्मकारो च ते (सी॰ स्या॰ पी॰)
    29. dhammaṃ (sī. pī.)
    30. adhammakāro ca te (sī. syā. pī.)
    31. मुपेति (पी॰ क॰)
    32. mupeti (pī. ka.)
    33. भासेहि (स्या॰ पी॰ क॰)
    34. bhāsehi (syā. pī. ka.)
    35. सुपिनेहि (सी॰ पी॰)
    36. supinehi (sī. pī.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [४९८] २. चित्तसम्भूतजातकवण्णना • [498] 2. Cittasambhūtajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact