Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
૯. ચોદકેન ઉપટ્ઠાપેતબ્બકથા
9. Codakena upaṭṭhāpetabbakathā
૪૦૦. ‘‘કાલેન વક્ખામી’’તિઆદીસુ ચોદનાય કાલઅકાલાદિં દસ્સેન્તો આહ ‘‘એકો એક’’ન્તિઆદિ. તત્થ એકોતિ એકકો ચોદકો. એકન્તિ એકકં ચુદિતકં. સઙ્ઘમજ્ઝ…પે॰… અસનસાલાદીસુ વા પરિવારિતક્ખણે વાતિ યોજના. તત્થ ‘‘સઙ્ઘમજ્ઝ…પે॰… અસનસાલાદીસૂ’’તિ ઇમિના ઠાનાભાવં દસ્સેતિ, ‘‘ઉપટ્ઠાકેહિ પરિવારિતક્ખણે’’તિ ઇમિના કાલાભાવં દસ્સેતિ. ઇમેહિ પદેહિ ઠાનમ્પિ કાલેન સઙ્ગહેત્વા ‘‘કાલેન વક્ખામી’’તિ વુત્તન્તિ દસ્સેતિ. તચ્છેનાતિ સચ્ચેન. હમ્ભોતિ નિપાતો પચ્છિમપદેસુ પચ્ચેકં યોજેતબ્બો. હમ્ભો મહલ્લક, હમ્ભો પરિસાવચર, હમ્ભો પંસુકૂલિક, હમ્ભો ધમ્મકથિકાતિ હિ અત્થો. ઇદન્તિ કમ્મં. કારણનિસ્સિતન્તિ મહલ્લકભાવકારણાદીસુ નિસ્સિતં. ‘‘ભન્તે’’તિ નિપાતોપિ પચ્ચેકં યોજેતબ્બો. એત્થ ચ ‘‘હમ્ભો’’તિ નિપાતેન લોકવોહારવસેન અનાદરસ્સ પકાસકત્તા ફરુસેન વદતિ નામ, ‘‘ભન્તે’’તિ નિપાતેન સાદરસ્સ પકાસકત્તા સણ્હેન વદતિ નામ. કારણનિસ્સિતં કત્વાતિ ઇમસ્મિં વીતિક્કમે અયં નામ દોસોતિ કારણનિસ્સિતં કત્વા. ‘‘મેત્તચિત્તં ઉપટ્ઠપેત્વા’’તિ ઇમિના મેત્તચિત્તોતિ પદસ્સ ‘‘વક્ખામી’’તિ પદે કિરિયાવિસેસનભાવં દસ્સેતિ. નો દોસન્તરોતિ એત્થ અન્તરસદ્દસ્સ ચિત્તવાચકભાવં દસ્સેન્તો આહ ‘‘ન દુટ્ઠચિત્તો’’તિ. ‘‘હુત્વા’’તિ ઇમિના કિરિયાવિસેસનભાવં દસ્સેતિ.
400.‘‘Kālena vakkhāmī’’tiādīsu codanāya kālaakālādiṃ dassento āha ‘‘eko eka’’ntiādi. Tattha ekoti ekako codako. Ekanti ekakaṃ cuditakaṃ. Saṅghamajjha…pe… asanasālādīsu vā parivāritakkhaṇe vāti yojanā. Tattha ‘‘saṅghamajjha…pe… asanasālādīsū’’ti iminā ṭhānābhāvaṃ dasseti, ‘‘upaṭṭhākehi parivāritakkhaṇe’’ti iminā kālābhāvaṃ dasseti. Imehi padehi ṭhānampi kālena saṅgahetvā ‘‘kālena vakkhāmī’’ti vuttanti dasseti. Tacchenāti saccena. Hambhoti nipāto pacchimapadesu paccekaṃ yojetabbo. Hambho mahallaka, hambho parisāvacara, hambho paṃsukūlika, hambho dhammakathikāti hi attho. Idanti kammaṃ. Kāraṇanissitanti mahallakabhāvakāraṇādīsu nissitaṃ. ‘‘Bhante’’ti nipātopi paccekaṃ yojetabbo. Ettha ca ‘‘hambho’’ti nipātena lokavohāravasena anādarassa pakāsakattā pharusena vadati nāma, ‘‘bhante’’ti nipātena sādarassa pakāsakattā saṇhena vadati nāma. Kāraṇanissitaṃ katvāti imasmiṃ vītikkame ayaṃ nāma dosoti kāraṇanissitaṃ katvā. ‘‘Mettacittaṃ upaṭṭhapetvā’’ti iminā mettacittoti padassa ‘‘vakkhāmī’’ti pade kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti. No dosantaroti ettha antarasaddassa cittavācakabhāvaṃ dassento āha ‘‘na duṭṭhacitto’’ti. ‘‘Hutvā’’ti iminā kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi / ૯. ચોદકેનઉપટ્ઠાપેતબ્બધમ્મા • 9. Codakenaupaṭṭhāpetabbadhammā
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ચોદકેનઉપટ્ઠાપેતબ્બકથા • Codakenaupaṭṭhāpetabbakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ચોદકેન ઉપટ્ઠાપેતબ્બધમ્મકથાવણ્ણના • Codakena upaṭṭhāpetabbadhammakathāvaṇṇanā