Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya

    ૪. ચૂળદુક્ખક્ખન્ધસુત્તં

    4. Cūḷadukkhakkhandhasuttaṃ

    ૧૭૫. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા સક્કેસુ વિહરતિ કપિલવત્થુસ્મિં નિગ્રોધારામે. અથ ખો મહાનામો સક્કો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો મહાનામો સક્કો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘દીઘરત્તાહં, ભન્તે, ભગવતા એવં ધમ્મં દેસિતં આજાનામિ – ‘લોભો ચિત્તસ્સ ઉપક્કિલેસો, દોસો ચિત્તસ્સ ઉપક્કિલેસો, મોહો ચિત્તસ્સ ઉપક્કિલેસો’તિ. એવઞ્ચાહં 1, ભન્તે, ભગવતા ધમ્મં દેસિતં આજાનામિ – ‘લોભો ચિત્તસ્સ ઉપક્કિલેસો, દોસો ચિત્તસ્સ ઉપક્કિલેસો, મોહો ચિત્તસ્સ ઉપક્કિલેસો’તિ. અથ ચ પન મે એકદા લોભધમ્માપિ ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠન્તિ, દોસધમ્માપિ ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠન્તિ, મોહધમ્માપિ ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠન્તિ. તસ્સ મય્હં, ભન્તે, એવં હોતિ – ‘કોસુ નામ મે ધમ્મો અજ્ઝત્તં અપ્પહીનો યેન મે એકદા લોભધમ્માપિ ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠન્તિ, દોસધમ્માપિ ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠન્તિ, મોહધમ્માપિ ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠન્તી’’’તિ.

    175. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dīgharattāhaṃ, bhante, bhagavatā evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānāmi – ‘lobho cittassa upakkileso, doso cittassa upakkileso, moho cittassa upakkileso’ti. Evañcāhaṃ 2, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi – ‘lobho cittassa upakkileso, doso cittassa upakkileso, moho cittassa upakkileso’ti. Atha ca pana me ekadā lobhadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, dosadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, mohadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Tassa mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘kosu nāma me dhammo ajjhattaṃ appahīno yena me ekadā lobhadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, dosadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, mohadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhantī’’’ti.

    ૧૭૬. ‘‘સો એવ ખો તે, મહાનામ, ધમ્મો અજ્ઝત્તં અપ્પહીનો યેન તે એકદા લોભધમ્માપિ ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠન્તિ, દોસધમ્માપિ ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠન્તિ, મોહધમ્માપિ ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠન્તિ. સો ચ હિ તે, મહાનામ, ધમ્મો અજ્ઝત્તં પહીનો અભવિસ્સ, ન ત્વં અગારં અજ્ઝાવસેય્યાસિ, ન કામે પરિભુઞ્જેય્યાસિ. યસ્મા ચ ખો તે, મહાનામ, સો એવ ધમ્મો અજ્ઝત્તં અપ્પહીનો તસ્મા ત્વં અગારં અજ્ઝાવસસિ, કામે પરિભુઞ્જસિ.

    176. ‘‘So eva kho te, mahānāma, dhammo ajjhattaṃ appahīno yena te ekadā lobhadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, dosadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, mohadhammāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. So ca hi te, mahānāma, dhammo ajjhattaṃ pahīno abhavissa, na tvaṃ agāraṃ ajjhāvaseyyāsi, na kāme paribhuñjeyyāsi. Yasmā ca kho te, mahānāma, so eva dhammo ajjhattaṃ appahīno tasmā tvaṃ agāraṃ ajjhāvasasi, kāme paribhuñjasi.

    ૧૭૭. ‘‘‘અપ્પસ્સાદા કામા બહુદુક્ખા બહુપાયાસા, આદીનવો 3 એત્થ ભિય્યો’તિ – ઇતિ ચેપિ, મહાનામ, અરિયસાવકસ્સ યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય સુદિટ્ઠં હોતિ, સો ચ 4 અઞ્ઞત્રેવ કામેહિ અઞ્ઞત્ર અકુસલેહિ ધમ્મેહિ પીતિસુખં નાધિગચ્છતિ, અઞ્ઞં વા તતો સન્તતરં; અથ ખો સો નેવ તાવ અનાવટ્ટી કામેસુ હોતિ. યતો ચ ખો, મહાનામ, અરિયસાવકસ્સ ‘અપ્પસ્સાદા કામા બહુદુક્ખા બહુપાયાસા, આદીનવો એત્થ ભિય્યો’તિ – એવમેતં યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય સુદિટ્ઠં હોતિ, સો ચ અઞ્ઞત્રેવ કામેહિ અઞ્ઞત્ર અકુસલેહિ ધમ્મેહિ પીતિસુખં અધિગચ્છતિ અઞ્ઞં વા તતો સન્તતરં; અથ ખો સો અનાવટ્ટી કામેસુ હોતિ.

    177. ‘‘‘Appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo 5 ettha bhiyyo’ti – iti cepi, mahānāma, ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ hoti, so ca 6 aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi pītisukhaṃ nādhigacchati, aññaṃ vā tato santataraṃ; atha kho so neva tāva anāvaṭṭī kāmesu hoti. Yato ca kho, mahānāma, ariyasāvakassa ‘appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ hoti, so ca aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi pītisukhaṃ adhigacchati aññaṃ vā tato santataraṃ; atha kho so anāvaṭṭī kāmesu hoti.

    ‘‘મય્હમ્પિ ખો, મહાનામ , પુબ્બેવ સમ્બોધા, અનભિસમ્બુદ્ધસ્સ બોધિસત્તસ્સેવ સતો, ‘અપ્પસ્સાદા કામા બહુદુક્ખા બહુપાયાસા, આદીનવો એત્થ ભિય્યો’તિ – એવમેતં યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય સુદિટ્ઠં હોતિ, સો ચ અઞ્ઞત્રેવ કામેહિ અઞ્ઞત્ર અકુસલેહિ ધમ્મેહિ પીતિસુખં નાજ્ઝગમં, અઞ્ઞં વા તતો સન્તતરં; અથ ખ્વાહં નેવ તાવ અનાવટ્ટી કામેસુ પચ્ચઞ્ઞાસિં. યતો ચ ખો મે, મહાનામ, ‘અપ્પસ્સાદા કામા બહુદુક્ખા બહુપાયાસા, આદીનવો એત્થ ભિય્યો’તિ – એવમેતં યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય સુદિટ્ઠં અહોસિ, સો ચ 7 અઞ્ઞત્રેવ કામેહિ અઞ્ઞત્ર અકુસલેહિ ધમ્મેહિ પીતિસુખં અજ્ઝગમં, અઞ્ઞં વા તતો સન્તતરં; અથાહં અનાવટ્ટી કામેસુ પચ્ચઞ્ઞાસિં.

    ‘‘Mayhampi kho, mahānāma , pubbeva sambodhā, anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato, ‘appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ hoti, so ca aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi pītisukhaṃ nājjhagamaṃ, aññaṃ vā tato santataraṃ; atha khvāhaṃ neva tāva anāvaṭṭī kāmesu paccaññāsiṃ. Yato ca kho me, mahānāma, ‘appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ ahosi, so ca 8 aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi pītisukhaṃ ajjhagamaṃ, aññaṃ vā tato santataraṃ; athāhaṃ anāvaṭṭī kāmesu paccaññāsiṃ.

    ૧૭૮. ‘‘કો ચ, મહાનામ, કામાનં અસ્સાદો? પઞ્ચિમે, મહાનામ, કામગુણા. કતમે પઞ્ચ? ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા રૂપા ઇટ્ઠા કન્તા મનાપા પિયરૂપા કામૂપસંહિતા રજનીયા; સોતવિઞ્ઞેય્યા સદ્દા…પે॰… ઘાનવિઞ્ઞેય્યા ગન્ધા… જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા રસા… કાયવિઞ્ઞેય્યા ફોટ્ઠબ્બા ઇટ્ઠા કન્તા મનાપા પિયરૂપા કામૂપસંહિતા રજનીયા – ઇમે ખો, મહાનામ, પઞ્ચ કામગુણા. યં ખો, મહાનામ, ઇમે પઞ્ચ કામગુણે પટિચ્ચ ઉપ્પજ્જતિ સુખં સોમનસ્સં – અયં કામાનં અસ્સાદો.

    178. ‘‘Ko ca, mahānāma, kāmānaṃ assādo? Pañcime, mahānāma, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā; sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, mahānāma, pañca kāmaguṇā. Yaṃ kho, mahānāma, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ – ayaṃ kāmānaṃ assādo.

    ‘‘કો ચ, મહાનામ, કામાનં આદીનવો? ઇધ, મહાનામ, કુલપુત્તો યેન સિપ્પટ્ઠાનેન જીવિકં કપ્પેતિ – યદિ મુદ્દાય યદિ ગણનાય યદિ સઙ્ખાનેન યદિ કસિયા યદિ વણિજ્જાય યદિ ગોરક્ખેન યદિ ઇસ્સત્થેન યદિ રાજપોરિસેન યદિ સિપ્પઞ્ઞતરેન, સીતસ્સ પુરક્ખતો ઉણ્હસ્સ પુરક્ખતો ડંસમકસવાતાતપસરીંસપસમ્ફસ્સેહિ રિસ્સમાનો ખુપ્પિપાસાય મીયમાનો; અયમ્પિ, મહાનામ, કામાનં આદીનવો સન્દિટ્ઠિકો દુક્ખક્ખન્ધો કામહેતુ કામનિદાનં કામાધિકરણં કામાનમેવ હેતુ.

    ‘‘Ko ca, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo? Idha, mahānāma, kulaputto yena sippaṭṭhānena jīvikaṃ kappeti – yadi muddāya yadi gaṇanāya yadi saṅkhānena yadi kasiyā yadi vaṇijjāya yadi gorakkhena yadi issatthena yadi rājaporisena yadi sippaññatarena, sītassa purakkhato uṇhassa purakkhato ḍaṃsamakasavātātapasarīṃsapasamphassehi rissamāno khuppipāsāya mīyamāno; ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.

    ‘‘તસ્સ ચે મહાનામ કુલપુત્તસ્સ એવં ઉટ્ઠહતો ઘટતો વાયમતો તે ભોગા નાભિનિપ્ફજ્જન્તિ, સો સોચતિ કિલમતિ પરિદેવતિ ઉરત્તાળિં કન્દતિ સમ્મોહં આપજ્જતિ ‘મોઘં વત મે ઉટ્ઠાનં, અફલો વત મે વાયામો’તિ. અયમ્પિ, મહાનામ, કામાનં આદીનવો સન્દિટ્ઠિકો દુક્ખક્ખન્ધો કામહેતુ કામનિદાનં કામાધિકરણં કામાનમેવ હેતુ.

    ‘‘Tassa ce mahānāma kulaputtassa evaṃ uṭṭhahato ghaṭato vāyamato te bhogā nābhinipphajjanti, so socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati ‘moghaṃ vata me uṭṭhānaṃ, aphalo vata me vāyāmo’ti. Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.

    ‘‘તસ્સ ચે, મહાનામ, કુલપુત્તસ્સ એવં ઉટ્ઠહતો ઘટતો વાયમતો તે ભોગા અભિનિપ્ફજ્જન્તિ. સો તેસં ભોગાનં આરક્ખાધિકરણં દુક્ખં દોમનસ્સં પટિસંવેદેતિ – ‘કિન્તિ મે ભોગે નેવ રાજાનો હરેય્યું, ન ચોરા હરેય્યું, ન અગ્ગિ દહેય્ય, ન ઉદકં વહેય્ય, ન અપ્પિયા વા દાયાદા હરેય્યુ’ન્તિ. તસ્સ એવં આરક્ખતો ગોપયતો તે ભોગે રાજાનો વા હરન્તિ, ચોરા વા હરન્તિ, અગ્ગિ વા દહતિ, ઉદકં વા વહતિ, અપ્પિયા વા દાયાદા હરન્તિ. સો સોચતિ કિલમતિ પરિદેવતિ ઉરત્તાળિં કન્દતિ સમ્મોહં આપજ્જતિ – ‘યમ્પિ મે અહોસિ તમ્પિ નો નત્થી’તિ. અયમ્પિ, મહાનામ, કામાનં આદીનવો સન્દિટ્ઠિકો દુક્ખક્ખન્ધો કામહેતુ કામનિદાનં કામાધિકરણં કામાનમેવ હેતુ.

    ‘‘Tassa ce, mahānāma, kulaputtassa evaṃ uṭṭhahato ghaṭato vāyamato te bhogā abhinipphajjanti. So tesaṃ bhogānaṃ ārakkhādhikaraṇaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti – ‘kinti me bhoge neva rājāno hareyyuṃ, na corā hareyyuṃ, na aggi daheyya, na udakaṃ vaheyya, na appiyā vā dāyādā hareyyu’nti. Tassa evaṃ ārakkhato gopayato te bhoge rājāno vā haranti, corā vā haranti, aggi vā dahati, udakaṃ vā vahati, appiyā vā dāyādā haranti. So socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati – ‘yampi me ahosi tampi no natthī’ti. Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.

    ‘‘પુન ચપરં, મહાનામ, કામહેતુ કામનિદાનં કામાધિકરણં કામાનમેવ હેતુ રાજાનોપિ રાજૂહિ વિવદન્તિ, ખત્તિયાપિ ખત્તિયેહિ વિવદન્તિ, બ્રાહ્મણાપિ બ્રાહ્મણેહિ વિવદન્તિ, ગહપતીપિ ગહપતીહિ વિવદન્તિ, માતાપિ પુત્તેન વિવદતિ, પુત્તોપિ માતરા વિવદતિ, પિતાપિ પુત્તેન વિવદતિ, પુત્તોપિ પિતરા વિવદતિ, ભાતાપિ ભાતરા વિવદતિ, ભાતાપિ ભગિનિયા વિવદતિ, ભગિનીપિ ભાતરા વિવદતિ, સહાયોપિ સહાયેન વિવદતિ. તે તત્થ કલહવિગ્ગહવિવાદાપન્ના અઞ્ઞમઞ્ઞં પાણીહિપિ ઉપક્કમન્તિ, લેડ્ડૂહિપિ ઉપક્કમન્તિ, દણ્ડેહિપિ ઉપક્કમન્તિ, સત્થેહિપિ ઉપક્કમન્તિ. તે તત્થ મરણમ્પિ નિગચ્છન્તિ, મરણમત્તમ્પિ દુક્ખં . અયમ્પિ, મહાનામ, કામાનં આદીનવો સન્દિટ્ઠિકો દુક્ખક્ખન્ધો કામહેતુ કામનિદાનં કામાધિકરણં કામાનમેવ હેતુ.

    ‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu rājānopi rājūhi vivadanti, khattiyāpi khattiyehi vivadanti, brāhmaṇāpi brāhmaṇehi vivadanti, gahapatīpi gahapatīhi vivadanti, mātāpi puttena vivadati, puttopi mātarā vivadati, pitāpi puttena vivadati, puttopi pitarā vivadati, bhātāpi bhātarā vivadati, bhātāpi bhaginiyā vivadati, bhaginīpi bhātarā vivadati, sahāyopi sahāyena vivadati. Te tattha kalahaviggahavivādāpannā aññamaññaṃ pāṇīhipi upakkamanti, leḍḍūhipi upakkamanti, daṇḍehipi upakkamanti, satthehipi upakkamanti. Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ . Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.

    ‘‘પુન ચપરં, મહાનામ, કામહેતુ કામનિદાનં કામાધિકરણં કામાનમેવ હેતુ અસિચમ્મં ગહેત્વા, ધનુકલાપં સન્નય્હિત્વા, ઉભતોબ્યૂળ્હં સઙ્ગામં પક્ખન્દન્તિ ઉસૂસુપિ ખિપ્પમાનેસુ, સત્તીસુપિ ખિપ્પમાનાસુ, અસીસુપિ વિજ્જોતલન્તેસુ. તે તત્થ ઉસૂહિપિ વિજ્ઝન્તિ, સત્તિયાપિ વિજ્ઝન્તિ, અસિનાપિ સીસં છિન્દન્તિ. તે તત્થ મરણમ્પિ નિગચ્છન્તિ, મરણમત્તમ્પિ દુક્ખં. અયમ્પિ, મહાનામ, કામાનં આદીનવો સન્દિટ્ઠિકો દુક્ખક્ખન્ધો કામહેતુ કામનિદાનં કામાધિકરણં કામાનમેવ હેતુ.

    ‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu asicammaṃ gahetvā, dhanukalāpaṃ sannayhitvā, ubhatobyūḷhaṃ saṅgāmaṃ pakkhandanti usūsupi khippamānesu, sattīsupi khippamānāsu, asīsupi vijjotalantesu. Te tattha usūhipi vijjhanti, sattiyāpi vijjhanti, asināpi sīsaṃ chindanti. Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ. Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.

    ‘‘પુન ચપરં, મહાનામ, કામહેતુ કામનિદાનં કામાધિકરણં કામાનમેવ હેતુ અસિચમ્મં ગહેત્વા, ધનુકલાપં સન્નય્હિત્વા, અદ્દાવલેપના ઉપકારિયો પક્ખન્દન્તિ ઉસૂસુપિ ખિપ્પમાનેસુ, સત્તીસુપિ ખિપ્પમાનાસુ, અસીસુપિ વિજ્જોતલન્તેસુ. તે તત્થ ઉસૂહિપિ વિજ્ઝન્તિ, સત્તિયાપિ વિજ્ઝન્તિ, છકણકાયપિ ઓસિઞ્ચન્તિ, અભિવગ્ગેનપિ ઓમદ્દન્તિ, અસિનાપિ સીસં છિન્દન્તિ. તે તત્થ મરણમ્પિ નિગચ્છન્તિ, મરણમત્તમ્પિ દુક્ખં. અયમ્પિ, મહાનામ, કામાનં આદીનવો સન્દિટ્ઠિકો દુક્ખક્ખન્ધો કામહેતુ કામનિદાનં કામાધિકરણં કામાનમેવ હેતુ.

    ‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu asicammaṃ gahetvā, dhanukalāpaṃ sannayhitvā, addāvalepanā upakāriyo pakkhandanti usūsupi khippamānesu, sattīsupi khippamānāsu, asīsupi vijjotalantesu. Te tattha usūhipi vijjhanti, sattiyāpi vijjhanti, chakaṇakāyapi osiñcanti, abhivaggenapi omaddanti, asināpi sīsaṃ chindanti. Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ. Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.

    ‘‘પુન ચપરં, મહાનામ, કામહેતુ કામનિદાનં કામાધિકરણં કામાનમેવ હેતુ સન્ધિમ્પિ છિન્દન્તિ, નિલ્લોપમ્પિ હરન્તિ, એકાગારિકમ્પિ કરોન્તિ, પરિપન્થેપિ તિટ્ઠન્તિ, પરદારમ્પિ ગચ્છન્તિ. તમેનં રાજાનો ગહેત્વા વિવિધા કમ્મકારણા કારેન્તિ – કસાહિપિ તાળેન્તિ, વેત્તેહિપિ તાળેન્તિ, અડ્ઢદણ્ડકેહિપિ તાળેન્તિ; હત્થમ્પિ છિન્દન્તિ, પાદમ્પિ છિન્દન્તિ, હત્થપાદમ્પિ છિન્દન્તિ, કણ્ણમ્પિ છિન્દન્તિ, નાસમ્પિ છિન્દન્તિ, કણ્ણનાસમ્પિ છિન્દન્તિ; બિલઙ્ગથાલિકમ્પિ કરોન્તિ, સઙ્ખમુણ્ડિકમ્પિ કરોન્તિ, રાહુમુખમ્પિ કરોન્તિ, જોતિમાલિકમ્પિ કરોન્તિ, હત્થપજ્જોતિકમ્પિ કરોન્તિ, એરકવત્તિકમ્પિ કરોન્તિ, ચીરકવાસિકમ્પિ કરોન્તિ, એણેય્યકમ્પિ કરોન્તિ, બળિસમંસિકમ્પિ કરોન્તિ, કહાપણિકમ્પિ કરોન્તિ, ખારાપતચ્છિકમ્પિ કરોન્તિ, પલિઘપરિવત્તિકમ્પિ કરોન્તિ, પલાલપીઠકમ્પિ કરોન્તિ, તત્તેનપિ તેલેન ઓસિઞ્ચન્તિ, સુનખેહિપિ ખાદાપેન્તિ, જીવન્તમ્પિ સૂલે ઉત્તાસેન્તિ, અસિનાપિ સીસં છિન્દન્તિ. તે તત્થ મરણમ્પિ નિગચ્છન્તિ, મરણમત્તમ્પિ દુક્ખં. અયમ્પિ, મહાનામ, કામાનં આદીનવો સન્દિટ્ઠિકો દુક્ખક્ખન્ધો કામહેતુ કામનિદાનં કામાધિકરણં કામાનમેવ હેતુ.

    ‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu sandhimpi chindanti, nillopampi haranti, ekāgārikampi karonti, paripanthepi tiṭṭhanti, paradārampi gacchanti. Tamenaṃ rājāno gahetvā vividhā kammakāraṇā kārenti – kasāhipi tāḷenti, vettehipi tāḷenti, aḍḍhadaṇḍakehipi tāḷenti; hatthampi chindanti, pādampi chindanti, hatthapādampi chindanti, kaṇṇampi chindanti, nāsampi chindanti, kaṇṇanāsampi chindanti; bilaṅgathālikampi karonti, saṅkhamuṇḍikampi karonti, rāhumukhampi karonti, jotimālikampi karonti, hatthapajjotikampi karonti, erakavattikampi karonti, cīrakavāsikampi karonti, eṇeyyakampi karonti, baḷisamaṃsikampi karonti, kahāpaṇikampi karonti, khārāpatacchikampi karonti, palighaparivattikampi karonti, palālapīṭhakampi karonti, tattenapi telena osiñcanti, sunakhehipi khādāpenti, jīvantampi sūle uttāsenti, asināpi sīsaṃ chindanti. Te tattha maraṇampi nigacchanti, maraṇamattampi dukkhaṃ. Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo sandiṭṭhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.

    ‘‘પુન ચપરં, મહાનામ, કામહેતુ કામનિદાનં કામાધિકરણં કામાનમેવ હેતુ કાયેન દુચ્ચરિતં ચરન્તિ, વાચાય દુચ્ચરિતં ચરન્તિ, મનસા દુચ્ચરિતં ચરન્તિ. તે કાયેન દુચ્ચરિતં ચરિત્વા, વાચાય દુચ્ચરિતં ચરિત્વા, મનસા દુચ્ચરિતં ચરિત્વા, કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા, અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જન્તિ. અયમ્પિ, મહાનામ, કામાનં આદીનવો સમ્પરાયિકો , દુક્ખક્ખન્ધો કામહેતુ કામનિદાનં કામાધિકરણં કામાનમેવ હેતુ.

    ‘‘Puna caparaṃ, mahānāma, kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu kāyena duccaritaṃ caranti, vācāya duccaritaṃ caranti, manasā duccaritaṃ caranti. Te kāyena duccaritaṃ caritvā, vācāya duccaritaṃ caritvā, manasā duccaritaṃ caritvā, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā, apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti. Ayampi, mahānāma, kāmānaṃ ādīnavo samparāyiko , dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaṃ kāmādhikaraṇaṃ kāmānameva hetu.

    ૧૭૯. ‘‘એકમિદાહં, મહાનામ, સમયં રાજગહે વિહરામિ ગિજ્ઝકૂટે પબ્બતે. તેન ખો પન સમયેન સમ્બહુલા નિગણ્ઠા 9 ઇસિગિલિપસ્સે કાળસિલાયં ઉબ્ભટ્ઠકા હોન્તિ આસનપટિક્ખિત્તા, ઓપક્કમિકા દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદયન્તિ. અથ ખ્વાહં, મહાનામ, સાયન્હસમયં પટિસલ્લાના વુટ્ઠિતો યેન ઇસિગિલિપસ્સે કાળસિલા યેન તે નિગણ્ઠા તેનુપસઙ્કમિં; ઉપસઙ્કમિત્વા તે નિગણ્ઠે એતદવોચં – ‘કિન્નુ તુમ્હે, આવુસો, નિગણ્ઠા ઉબ્ભટ્ઠકા આસનપટિક્ખિત્તા, ઓપક્કમિકા દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદયથા’તિ? એવં વુત્તે, મહાનામ, તે નિગણ્ઠા મં એતદવોચું – ‘નિગણ્ઠો, આવુસો, નાટપુત્તો 10 સબ્બઞ્ઞૂ સબ્બદસ્સાવી અપરિસેસં ઞાણદસ્સનં પટિજાનાતિ – ‘‘ચરતો ચ મે તિટ્ઠતો ચ સુત્તસ્સ ચ જાગરસ્સ ચ સતતં સમિતં ઞાણદસ્સનં પચ્ચુપટ્ઠિત’’ન્તિ. સો એવમાહ – ‘‘અત્થિ ખો વો 11, નિગણ્ઠા, પુબ્બે પાપકમ્મં કતં, તં ઇમાય કટુકાય દુક્કરકારિકાય નિજ્જીરેથ 12; યં પનેત્થ 13 એતરહિ કાયેન સંવુતા વાચાય સંવુતા મનસા સંવુતા તં આયતિં પાપસ્સ કમ્મસ્સ અકરણં; ઇતિ પુરાણાનં કમ્માનં તપસા બ્યન્તિભાવા, નવાનં કમ્માનં અકરણા, આયતિં અનવસ્સવો; આયતિં અનવસ્સવા કમ્મક્ખયો, કમ્મક્ખયા દુક્ખક્ખયો, દુક્ખક્ખયા વેદનાક્ખયો, વેદનાક્ખયા સબ્બં દુક્ખં નિજ્જિણ્ણં ભવિસ્સતી’’તિ. તઞ્ચ પનમ્હાકં રુચ્ચતિ ચેવ ખમતિ ચ, તેન ચમ્હ અત્તમના’તિ.

    179. ‘‘Ekamidāhaṃ, mahānāma, samayaṃ rājagahe viharāmi gijjhakūṭe pabbate. Tena kho pana samayena sambahulā nigaṇṭhā 14 isigilipasse kāḷasilāyaṃ ubbhaṭṭhakā honti āsanapaṭikkhittā, opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti. Atha khvāhaṃ, mahānāma, sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena isigilipasse kāḷasilā yena te nigaṇṭhā tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā te nigaṇṭhe etadavocaṃ – ‘kinnu tumhe, āvuso, nigaṇṭhā ubbhaṭṭhakā āsanapaṭikkhittā, opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayathā’ti? Evaṃ vutte, mahānāma, te nigaṇṭhā maṃ etadavocuṃ – ‘nigaṇṭho, āvuso, nāṭaputto 15 sabbaññū sabbadassāvī aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānāti – ‘‘carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhita’’nti. So evamāha – ‘‘atthi kho vo 16, nigaṇṭhā, pubbe pāpakammaṃ kataṃ, taṃ imāya kaṭukāya dukkarakārikāya nijjīretha 17; yaṃ panettha 18 etarahi kāyena saṃvutā vācāya saṃvutā manasā saṃvutā taṃ āyatiṃ pāpassa kammassa akaraṇaṃ; iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantibhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo, kammakkhayā dukkhakkhayo, dukkhakkhayā vedanākkhayo, vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’’ti. Tañca panamhākaṃ ruccati ceva khamati ca, tena camha attamanā’ti.

    ૧૮૦. ‘‘એવં વુત્તે, અહં, મહાનામ, તે નિગણ્ઠે એતદવોચં – ‘કિં પન તુમ્હે, આવુસો નિગણ્ઠા, જાનાથ – અહુવમ્હેવ મયં પુબ્બે ન નાહુવમ્હા’તિ? ‘નો હિદં, આવુસો’. ‘કિં પન તુમ્હે, આવુસો નિગણ્ઠા, જાનાથ – અકરમ્હેવ મયં પુબ્બે પાપકમ્મં ન નાકરમ્હા’તિ? ‘નો હિદં, આવુસો’. ‘કિં પન તુમ્હે, આવુસો નિગણ્ઠા, જાનાથ – એવરૂપં વા એવરૂપં વા પાપકમ્મં અકરમ્હા’તિ? ‘નો હિદં, આવુસો’. ‘કિં પન તુમ્હે, આવુસો નિગણ્ઠા, જાનાથ – એત્તકં વા દુક્ખં નિજ્જિણ્ણં, એત્તકં વા દુક્ખં નિજ્જીરેતબ્બં , એત્તકમ્હિ વા દુક્ખે નિજ્જિણ્ણે સબ્બં દુક્ખં નિજ્જિણ્ણં ભવિસ્સતી’તિ? ‘નો હિદં, આવુસો’. ‘કિં પન તુમ્હે, આવુસો નિગણ્ઠા, જાનાથ – દિટ્ઠેવ ધમ્મે અકુસલાનં ધમ્માનં પહાનં, કુસલાનં ધમ્માનં ઉપસમ્પદ’ન્તિ? ‘નો હિદં, આવુસો’.

    180. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, mahānāma, te nigaṇṭhe etadavocaṃ – ‘kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe na nāhuvamhā’ti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ na nākaramhā’ti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhā’ti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ , ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’ti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampada’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’.

    ‘‘‘ઇતિ કિર તુમ્હે, આવુસો નિગણ્ઠા, ન જાનાથ – અહુવમ્હેવ મયં પુબ્બે ન નાહુવમ્હાતિ, ન જાનાથ – અકરમ્હેવ મયં પુબ્બે પાપકમ્મં ન નાકરમ્હાતિ, ન જાનાથ – એવરૂપં વા એવરૂપં વા પાપકમ્મં અકરમ્હાતિ, ન જાનાથ – એત્તકં વા દુક્ખં નિજ્જિણ્ણં, એત્તકં વા દુક્ખં નિજ્જીરેતબ્બં, એત્તકમ્હિ વા દુક્ખે નિજ્જિણ્ણે સબ્બં દુક્ખં નિજ્જિણ્ણં ભવિસ્સતીતિ. ન જાનાથ – દિટ્ઠેવ ધમ્મે અકુસલાનં ધમ્માનં પહાનં, કુસલાનં ધમ્માનં ઉપસમ્પદં. એવં સન્તે, આવુસો નિગણ્ઠા, યે લોકે લુદ્દા લોહિતપાણિનો કુરૂરકમ્મન્તા મનુસ્સેસુ પચ્ચાજાતા તે નિગણ્ઠેસુ પબ્બજન્તી’તિ? ‘ન ખો, આવુસો ગોતમ, સુખેન સુખં અધિગન્તબ્બં, દુક્ખેન ખો સુખં અધિગન્તબ્બં; સુખેન ચાવુસો ગોતમ, સુખં અધિગન્તબ્બં અભવિસ્સ, રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો સુખં અધિગચ્છેય્ય, રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો સુખવિહારિતરો આયસ્મતા ગોતમેના’તિ.

    ‘‘‘Iti kira tumhe, āvuso nigaṇṭhā, na jānātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe na nāhuvamhāti, na jānātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ na nākaramhāti, na jānātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti, na jānātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ, ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti. Na jānātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ. Evaṃ sante, āvuso nigaṇṭhā, ye loke luddā lohitapāṇino kurūrakammantā manussesu paccājātā te nigaṇṭhesu pabbajantī’ti? ‘Na kho, āvuso gotama, sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ, dukkhena kho sukhaṃ adhigantabbaṃ; sukhena cāvuso gotama, sukhaṃ adhigantabbaṃ abhavissa, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhaṃ adhigaccheyya, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhavihāritaro āyasmatā gotamenā’ti.

    ‘‘‘અદ્ધાયસ્મન્તેહિ નિગણ્ઠેહિ સહસા અપ્પટિસઙ્ખા વાચા ભાસિતા – ન ખો, આવુસો ગોતમ, સુખેન સુખં અધિગન્તબ્બં, દુક્ખેન ખો સુખં અધિગન્તબ્બં; સુખેન ચાવુસો ગોતમ, સુખં અધિગન્તબ્બં અભવિસ્સ, રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો સુખં અધિગચ્છેય્ય, રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો સુખવિહારિતરો આયસ્મતા ગોતમેના’’તિ. અપિ ચ અહમેવ તત્થ પટિપુચ્છિતબ્બો – કો નુ ખો આયસ્મન્તાનં સુખવિહારિતરો રાજા વા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો આયસ્મા વા ગોતમો’તિ? અદ્ધાવુસો ગોતમ, અમ્હેહિ સહસા અપ્પટિસઙ્ખા વાચા ભાસિતા, ન ખો, આવુસો ગોતમ, સુખેન સુખં અધિગન્તબ્બં, દુક્ખેન ખો સુખં અધિગન્તબ્બં; સુખેન ચાવુસો ગોતમ, સુખં અધિગન્તબ્બં અભવિસ્સ, રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો સુખં અધિગચ્છેય્ય, રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો સુખવિહારિતરો આયસ્મતા ગોતમેનાતિ. અપિ ચ તિટ્ઠતેતં, ઇદાનિપિ મયં આયસ્મન્તં ગોતમં પુચ્છામ – કો નુ ખો આયસ્મન્તાનં સુખવિહારિતરો રાજા વા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો આયસ્મા વા ગોતમો’તિ?

    ‘‘‘Addhāyasmantehi nigaṇṭhehi sahasā appaṭisaṅkhā vācā bhāsitā – na kho, āvuso gotama, sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ, dukkhena kho sukhaṃ adhigantabbaṃ; sukhena cāvuso gotama, sukhaṃ adhigantabbaṃ abhavissa, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhaṃ adhigaccheyya, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhavihāritaro āyasmatā gotamenā’’ti. Api ca ahameva tattha paṭipucchitabbo – ko nu kho āyasmantānaṃ sukhavihāritaro rājā vā māgadho seniyo bimbisāro āyasmā vā gotamo’ti? Addhāvuso gotama, amhehi sahasā appaṭisaṅkhā vācā bhāsitā, na kho, āvuso gotama, sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ, dukkhena kho sukhaṃ adhigantabbaṃ; sukhena cāvuso gotama, sukhaṃ adhigantabbaṃ abhavissa, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhaṃ adhigaccheyya, rājā māgadho seniyo bimbisāro sukhavihāritaro āyasmatā gotamenāti. Api ca tiṭṭhatetaṃ, idānipi mayaṃ āyasmantaṃ gotamaṃ pucchāma – ko nu kho āyasmantānaṃ sukhavihāritaro rājā vā māgadho seniyo bimbisāro āyasmā vā gotamo’ti?

    ‘‘‘તેન હાવુસો નિગણ્ઠા, તુમ્હેવ તત્થ પટિપુચ્છિસ્સામિ, યથા વો ખમેય્ય તથા નં બ્યાકરેય્યાથ. તં કિં મઞ્ઞથાવુસો નિગણ્ઠા, પહોતિ રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો, અનિઞ્જમાનો કાયેન, અભાસમાનો વાચં, સત્ત રત્તિન્દિવાનિ એકન્તસુખં પટિસંવેદી વિહરિતુ’ન્તિ? ‘નો હિદં, આવુસો’.

    ‘‘‘Tena hāvuso nigaṇṭhā, tumheva tattha paṭipucchissāmi, yathā vo khameyya tathā naṃ byākareyyātha. Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, pahoti rājā māgadho seniyo bimbisāro, aniñjamāno kāyena, abhāsamāno vācaṃ, satta rattindivāni ekantasukhaṃ paṭisaṃvedī viharitu’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’.

    ‘‘‘તં કિં મઞ્ઞથાવુસો નિગણ્ઠા, પહોતિ રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો, અનિઞ્જમાનો કાયેન, અભાસમાનો વાચં, છ રત્તિન્દિવાનિ…પે॰… પઞ્ચ રત્તિન્દિવાનિ… ચત્તારિ રત્તિન્દિવાનિ… તીણિ રત્તિન્દિવાનિ… દ્વે રત્તિન્દિવાનિ… એકં રત્તિન્દિવં એકન્તસુખં પટિસંવેદી વિહરિતુ’ન્તિ? ‘નો હિદં, આવુસો’.

    ‘‘‘Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, pahoti rājā māgadho seniyo bimbisāro, aniñjamāno kāyena, abhāsamāno vācaṃ, cha rattindivāni…pe… pañca rattindivāni… cattāri rattindivāni… tīṇi rattindivāni… dve rattindivāni… ekaṃ rattindivaṃ ekantasukhaṃ paṭisaṃvedī viharitu’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’.

    ‘‘‘અહં ખો, આવુસો નિગણ્ઠા, પહોમિ અનિઞ્જમાનો કાયેન, અભાસમાનો વાચં, એકં રત્તિન્દિવં એકન્તસુખં પટિસંવેદી વિહરિતું. અહં ખો, આવુસો નિગણ્ઠા, પહોમિ અનિઞ્જમાનો કાયેન, અભાસમાનો વાચં, દ્વે રત્તિન્દિવાનિ… તીણિ રત્તિન્દિવાનિ… ચત્તારિ રત્તિન્દિવાનિ… પઞ્ચ રત્તિન્દિવાનિ… છ રત્તિન્દિવાનિ… સત્ત રત્તિન્દિવાનિ એકન્તસુખં પટિસંવેદી વિહરિતું. તં કિં મઞ્ઞથાવુસો નિગણ્ઠા, એવં સન્તે કો સુખવિહારિતરો રાજા વા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો અહં વા’તિ? ‘એવં સન્તે આયસ્માવ ગોતમો સુખવિહારિતરો રઞ્ઞા માગધેન સેનિયેન બિમ્બિસારેના’’’તિ.

    ‘‘‘Ahaṃ kho, āvuso nigaṇṭhā, pahomi aniñjamāno kāyena, abhāsamāno vācaṃ, ekaṃ rattindivaṃ ekantasukhaṃ paṭisaṃvedī viharituṃ. Ahaṃ kho, āvuso nigaṇṭhā, pahomi aniñjamāno kāyena, abhāsamāno vācaṃ, dve rattindivāni… tīṇi rattindivāni… cattāri rattindivāni… pañca rattindivāni… cha rattindivāni… satta rattindivāni ekantasukhaṃ paṭisaṃvedī viharituṃ. Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, evaṃ sante ko sukhavihāritaro rājā vā māgadho seniyo bimbisāro ahaṃ vā’ti? ‘Evaṃ sante āyasmāva gotamo sukhavihāritaro raññā māgadhena seniyena bimbisārenā’’’ti.

    ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમનો મહાનામો સક્કો ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દીતિ.

    Idamavoca bhagavā. Attamano mahānāmo sakko bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.

    ચૂળદુક્ખક્ખન્ધસુત્તં નિટ્ઠિતં ચતુત્થં.

    Cūḷadukkhakkhandhasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.







    Footnotes:
    1. એવંપાહં (ક॰)
    2. evaṃpāhaṃ (ka.)
    3. બહૂપાયાસા (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    4. સોવ (ક॰)
    5. bahūpāyāsā (sī. syā. pī.)
    6. sova (ka.)
    7. સોવ (ક॰)
    8. sova (ka.)
    9. નિગન્થા (સ્યા॰ ક॰)
    10. નાથપુત્તો (સી॰ પી॰)
    11. અત્થિ ખો ભો (સ્યા॰ ક॰)
    12. નિજ્જરેથ (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    13. મયં પનેત્થ (ક॰)
    14. niganthā (syā. ka.)
    15. nāthaputto (sī. pī.)
    16. atthi kho bho (syā. ka.)
    17. nijjaretha (sī. syā. pī.)
    18. mayaṃ panettha (ka.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૪. ચૂળદુક્ખક્ખન્ધસુત્તવણ્ણના • 4. Cūḷadukkhakkhandhasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૪. ચૂળદુક્ખક્ખન્ધસુત્તવણ્ણના • 4. Cūḷadukkhakkhandhasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact