| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
၄. စူဠဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ
4. Cūḷadukkhakkhandhasuttavaṇṇanā
၁၇၅. သက္ကေသူတိ ဧတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ သတိပဋ္ဌာနသုတ္တဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ တံ ဧကဒေသေန ဒသ္သေန္တော ‘‘သော ဟီ’’တိ အာဟ။ တတ္ထ ယေန ရာဇကုမာရာ သက္ယာ နာမ ဇာတာ, ယတော တေသံ နိဝာသဋ္ဌာနတာယ ဇနပဒော တထာ ဝုစ္စတိ, တံ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘သက္ယာနံ ပန ဥပ္ပတ္တိ အမ္ဗဋ္ဌသုတ္တေ အာဂတာဝာ’’တိ။ ကပိလဝတ္ထူတိ ဝုတ္တံ ပုရိမသညာဝသေန။
175.Sakkesūti ettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ satipaṭṭhānasuttavaṇṇanāyaṃ vuttanayeneva veditabbanti taṃ ekadesena dassento ‘‘so hī’’ti āha. Tattha yena rājakumārā sakyā nāma jātā, yato tesaṃ nivāsaṭṭhānatāya janapado tathā vuccati, taṃ vattabbanti āha ‘‘sakyānaṃ pana uppatti ambaṭṭhasutte āgatāvā’’ti. Kapilavatthūti vuttaṃ purimasaññāvasena.
နာနပ္ပကာရကန္တိ ‘‘လောဘဓမ္မာ’’တိ ဗဟုဝစနသ္သ နိမိတ္တံ ဝဒတိ။ လောဘော ဟိ တေန တေန အဝတ္ထာဝိသေသေန ပဝတ္တိအာကာရဘေဒေန ‘‘ဆန္ဒော ရာဂောတဏ္ဟာ အာသတ္တိ အပေက္ခာ’’တိအာဒိနာ အနေကပ္ပဘေဒော, လုဗ္ဘနလက္ခဏေန ပန ‘‘လောဘော’’တ္ဝေဝ ဝုစ္စတိ။ တေနာဟ ‘‘နာနပ္ပကာရကံ လောဘံယေဝာ’’တိ။ တထာ ‘‘ဒောသော ပဋိဃော ကောဓော ဥပနာဟော ဝိရောဓော’’တိအာဒိနာ, ‘‘မုယ္ဟနံ အသမပေက္ခနံ အပစ္စဝေက္ခဏာ ဒုမ္မေဇ္ဈံ ဗာလ္ယ’’န္တိအာဒိနာ (ဓ. သ. ၃၉၀) စ ဒောသမောဟာနံ နာနပ္ပကာရတံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဣတရေသုပိ ဒ္ဝီသု ဧသေဝ နယော’’တိ။ ပရိယာဒိယိတ္ဝာတိ ပရိတော သဗ္ဗသော အာဒာယ။ ဂဟေတ္ဝာတိ အယမေတ္ထ အတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဂဟဏေ အာဂတ’’န္တိ။ ပရိယာဒိယတီတိ ပရိက္ခီဏောတိ။ ဒီ-သဒ္ဒဉ္ဟိ သဒ္ဒဝိဒူ ခယတ္ထံ ဝဒန္တိ။
Nānappakārakanti ‘‘lobhadhammā’’ti bahuvacanassa nimittaṃ vadati. Lobho hi tena tena avatthāvisesena pavattiākārabhedena ‘‘chando rāgotaṇhā āsatti apekkhā’’tiādinā anekappabhedo, lubbhanalakkhaṇena pana ‘‘lobho’’tveva vuccati. Tenāha ‘‘nānappakārakaṃ lobhaṃyevā’’ti. Tathā ‘‘doso paṭigho kodho upanāho virodho’’tiādinā, ‘‘muyhanaṃ asamapekkhanaṃ apaccavekkhaṇā dummejjhaṃ bālya’’ntiādinā (dha. sa. 390) ca dosamohānaṃ nānappakārataṃ sandhāyāha ‘‘itaresupi dvīsu eseva nayo’’ti. Pariyādiyitvāti parito sabbaso ādāya. Gahetvāti ayamettha atthoti āha ‘‘gahaṇe āgata’’nti. Pariyādiyatīti parikkhīṇoti. Dī-saddañhi saddavidū khayatthaṃ vadanti.
ဧကဒာတိ အာမေဍိတလောပေန နိဒ္ဒေသောတိ အာဟ ‘‘ဧကေကသ္မိံ ကာလေ’’တိ။ လောဘဒောသမောဟာတိ ပဌမမဂ္ဂေန ပဟီနာဝသေသာ လောဘဒောသမောဟာ။ နိရဝသေသာ ပဟီယန္တိ, အညထာ ဒုတိယမဂ္ဂေန ကိံ ကတံ သိယာတိ အဓိပ္ပာယော။ သမုဒာစာရပ္ပတ္တံ ပန ဒိသ္ဝာ ‘‘အပ္ပဟီနံ မေ အတ္ထီ’’တိပိ ဇာနာတိ။ ဧဝံ ကထံ နိရဝသေသပ္ပဟာနသညာတိ အာဟ ‘‘အပ္ပဟီနကံ။ပေ.။ သညီ ဟောတီ’’တိ။ ဧဝံ ပဌမမဂ္ဂေနေဝ သမုစ္ဆိန္နသံသယသ္သ ‘‘ကော သု နာမ မေ ဓမ္မော အဇ္ဈတ္တံ အပ္ပဟီနောတိ ဧဝံ သန္ဓေဟော ကထံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝတ္ဝာ ‘‘ပဏ္ဏတ္တိယာ အကောဝိဒတ္တာ’’တိ ကာရဏမာဟ။ ဝိနယကုက္ကုစ္စံ ဝိယ ဟိ ပဏ္ဏတ္တိယံ အကုသလတာယ အရိယာနမ္ပိ ကတ္ထစိ ဝိမတိမတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ယထာ တံ သဗ္ဗသော အပ္ပဟီနသမ္မောဟာနန္တိ။ အတ္တနော အဝိသယေ အနဘိဇာနနံ ပဏ္ဏတ္တိကောသလ္လေန ကိမေတ္ထ ပယောဇနံ, ပစ္စဝေက္ခဏာမတ္တေန အယမတ္ထော သိဇ္ဈတီတိ ဒသ္သေန္တော ‘‘ကိံ တသ္သ ပစ္စဝေက္ခဏာ နတ္ထီ’’တိ အာဟ။ ဣတရော ‘‘နတ္ထီ’’တိ န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ ကတ္ဝာ ‘‘အတ္ထီ’’တိ ဝတ္ဝာ တတ္ထ လဗ္ဘမာနဝိဘာဂံ ဒသ္သေန္တော ‘‘သာ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သာတိ ပစ္စဝေက္ခဏာ။ သဗ္ဗေသန္တိ သဗ္ဗေသံ အရိယာနံ။ ယထာ ပရိပုဏ္ဏာ န ဟောတိ, န ဧဝံ သဗ္ဗသော န ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဣမာသု ပနာ’’တိအာဒိ။
Ekadāti āmeḍitalopena niddesoti āha ‘‘ekekasmiṃ kāle’’ti. Lobhadosamohāti paṭhamamaggena pahīnāvasesā lobhadosamohā. Niravasesā pahīyanti, aññathā dutiyamaggena kiṃ kataṃ siyāti adhippāyo. Samudācārappattaṃ pana disvā ‘‘appahīnaṃ me atthī’’tipi jānāti. Evaṃ kathaṃ niravasesappahānasaññāti āha ‘‘appahīnakaṃ…pe… saññī hotī’’ti. Evaṃ paṭhamamaggeneva samucchinnasaṃsayassa ‘‘ko su nāma me dhammo ajjhattaṃ appahīnoti evaṃ sandheho kathaṃ uppajjatī’’ti vatvā ‘‘paṇṇattiyā akovidattā’’ti kāraṇamāha. Vinayakukkuccaṃ viya hi paṇṇattiyaṃ akusalatāya ariyānampi katthaci vimatimattaṃ uppajjati yathā taṃ sabbaso appahīnasammohānanti. Attano avisaye anabhijānanaṃ paṇṇattikosallena kimettha payojanaṃ, paccavekkhaṇāmattena ayamattho sijjhatīti dassento ‘‘kiṃ tassa paccavekkhaṇā natthī’’ti āha. Itaro ‘‘natthī’’ti na sakkā vattunti katvā ‘‘atthī’’ti vatvā tattha labbhamānavibhāgaṃ dassento ‘‘sā panā’’tiādimāha. Tattha sāti paccavekkhaṇā. Sabbesanti sabbesaṃ ariyānaṃ. Yathā paripuṇṇā na hoti, na evaṃ sabbaso na hotīti āha ‘‘imāsu panā’’tiādi.
၁၇၆. အဇ္ဈတ္တန္တိ နိယကဇ္ဈတ္တံ အဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘တဝ သန္တာနေ’’တိ။ အပ္ပဟီနောတိ အနဝသေသတော အပ္ပဟီနော။ ဒုဝိဓေတိ ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမေ။ ကိလေသကာမောပိ ဟိ ယဒဂ္ဂေန အသ္သာဒီယတိ, တဒဂ္ဂေန ပရိဘုဉ္ဇီယတိ။
176.Ajjhattanti niyakajjhattaṃ adhippetanti āha ‘‘tava santāne’’ti. Appahīnoti anavasesato appahīno. Duvidheti vatthukāmakilesakāme. Kilesakāmopi hi yadaggena assādīyati, tadaggena paribhuñjīyati.
၁၇၇. အသ္သာဒီယတီတိ အသ္သာဒော, သုခံ။ အပ္ပော အပ္ပမတ္တကော အသ္သာဒော ဧတေသူတိ အပ္ပသ္သာဒာ။ တေနာဟ ‘‘ပရိတ္တသုခာ’’တိ။ ပရိယေသနဒုက္ခာဒိဟေတုကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ တတ္ထ ဒုစ္စရိတစရဏေန သမ္ပရာယိကဉ္စ ဒုက္ခမေတ္ထ ကာမေသု ဗဟုကန္တိ ဗဟုဒုက္ခာ။ ဗဟုပာယာသာတိ ဗဟုပရိက္ကိလေသာ။ တေ ပန ပရိက္ကိလေသာ ဝက္ခမာနနယေန ဗဟူယေဝေတ္ထ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာပီတိ အာဟ ‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မိက။ပေ.။ ဗဟူ’’တိ။ တေ စ ပရိက္ကိလေသာ ယသ္မာ တံသမင္ဂိနော ဟိတပဋိပတ္တိယာ အန္တရာယကရာ ဣဓ စေဝ ပရလောကေ စ အာဒီနဝကာရဏဉ္စ ပဝတ္တန္တိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မိက။ပေ.။ ဗဟူ’’တိ။ ဧဝံ စေပီတိ ဧဝံ ‘‘အပ္ပသ္သာဒာ ကာမာ’’တိအာဒိနာ အာကာရေန။ နယေနာတိ ဓမ္မေန။ ကာရဏေနာတိ ယုတ္တိယာ။ သုဋ္ဌု ဒိဋ္ဌံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိပသ္သနာပညာယာတိ အရိယမဂ္ဂပညာယ။ သာ စတ္တာရိပိ သစ္စာနိ ဝိသေသတော ပသ္သတီတိ ဝိပသ္သနာတိ အဓိပ္ပေတာ။ တေနာဟ ‘‘ဟေဋ္ဌာမဂ္ဂဒ္ဝယဉာဏေနာတိ အတ္ထော’’တိ။ ပီတိသုခန္တိ ပီတိသုခဝန္တံ ဈာနဒ္ဝယံ။ ဒ္ဝေ မဂ္ဂေတိ ဟေဋ္ဌာမဂ္ဂေ။ အာဝဋ္ဋနသီလော အာဘုဇနသီလော န ဟောတီတိ အနာဝဋ္ဋီ နေဝ ဟောတိ သဗ္ဗသော အပ္ပဟီနကာမရာဂဆန္ဒော။ တေနာဟ ‘‘ကသ္မာ’’တိအာဒိ။ ဩရောဓနာဋကာ ပဇဟနပညာတိ အာဒီနဝာနုပသ္သနာဉာဏမာဟ။
177. Assādīyatīti assādo, sukhaṃ. Appo appamattako assādo etesūti appassādā. Tenāha ‘‘parittasukhā’’ti. Pariyesanadukkhādihetukaṃ diṭṭhadhammikaṃ tattha duccaritacaraṇena samparāyikañca dukkhamettha kāmesu bahukanti bahudukkhā. Bahupāyāsāti bahuparikkilesā. Te pana parikkilesā vakkhamānanayena bahūyevettha diṭṭhadhammikāpīti āha ‘‘diṭṭhadhammika…pe… bahū’’ti. Te ca parikkilesā yasmā taṃsamaṅgino hitapaṭipattiyā antarāyakarā idha ceva paraloke ca ādīnavakāraṇañca pavattanti, tasmā vuttaṃ ‘‘diṭṭhadhammika…pe… bahū’’ti. Evaṃ cepīti evaṃ ‘‘appassādā kāmā’’tiādinā ākārena. Nayenāti dhammena. Kāraṇenāti yuttiyā. Suṭṭhu diṭṭhaṃ hotīti sambandho. Vipassanāpaññāyāti ariyamaggapaññāya. Sā cattāripi saccāni visesato passatīti vipassanāti adhippetā. Tenāha ‘‘heṭṭhāmaggadvayañāṇenāti attho’’ti. Pītisukhanti pītisukhavantaṃ jhānadvayaṃ. Dve maggeti heṭṭhāmagge. Āvaṭṭanasīlo ābhujanasīlo na hotīti anāvaṭṭī neva hoti sabbaso appahīnakāmarāgachando. Tenāha ‘‘kasmā’’tiādi. Orodhanāṭakā pajahanapaññāti ādīnavānupassanāñāṇamāha.
၁၇၉. အသ္သာဒောပိ ကထိတော, ‘‘အပ္ပသ္သာဒာ’’တိ ဟိ ဣမိနာ ယာဝတကော ကာမေသု အသ္သာဒော, တံ သဗ္ဗံ အနဝသေသတော ပရိဂ္ဂဟေတ္ဝာ စသ္သ ပရိတ္တဘာဝော ဒသ္သိတောတိ အာဒီနဝောပိ ကထိတော သင္ခေပေနေဝ သေသသ္သအာဒီနဝသ္သ ဒသ္သိတတ္တာ။ တံ ကထေတုန္တိ တံ နိသ္သရဏံ ‘‘ဧကန္တသုခပဋိသံဝေဒီ’’တိ ဣမိနာ ကထေတုံ။ ဣမေဟိ အန္တေဟီတိ ‘‘ပဉ္စိမေ, မဟာနာမ, ကာမဂုဏာ’’တိအာဒိနာ ကာမဂုဏဒသ္သနမုခေန ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂံ ‘‘ဥဗ္ဘဋ္ဌကာ ဟောန္တိ အာသနပဋိက္ခိတ္တာ’’တိအာဒိနာ အတ္တကိလမထာနုယောဂဉ္စ ဒသ္သေတ္ဝာ ဣမေဟိ ဒ္ဝီဟိ အန္တေဟိ မုတ္တံ မမ သာသနန္တိ, ဖလသမာပတ္တိပရိယောသာနတ္တာ သာသနသမ္ပတ္တိယာ ‘‘ဥပရိဖလသမာပတ္တိသီသေန သကလသာသနံ ဒသ္သေတု’’န္တိ အာဟ။ ဂိဇ္ဈသဒိသော ကူဋောတိ မဇ္ဈေပဒလောပီသမာသော ယထာ ‘‘သာကပတ္ထိဝော’’တိ (ပာဏိနိ. ၂.၁.၆၀)။ ဒုတိယေ ပနေတ္ထ ဂိဇ္ဈဝန္တတာယ ဂိဇ္ဈာ ကူဋေ ဧတသ္သာတိ ဂိဇ္ဈကူဋော။ ဥဒ္ဓံယေဝ တိဋ္ဌနကာ နိသဇ္ဇာယ ဝုဋ္ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဧကဋ္ဌာနေနေဝ တိဋ္ဌနကာ။ တေနာဟ ‘‘အနိသိန္နာ’’တိ။ နိဂဏ္ဌသ္သာတိ နာဋပုတ္တသ္သ။ နတ္ထိ ဧတသ္သ ပရိသေသန္တိ အပရိသေသံ။ ဧဝံ သင္ခာဘဝစနမတ္တမသ္သာတိ အာဟ ‘‘အပရိသေသသင္ခာတ’’န္တိ။ နိစ္စဋ္ဌေန သတတ-သဒ္ဒေန အဘိဏ္ဟပ္ပဝတ္တိ ဇောတိတာ သိယာတိ ‘‘သမိတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တေန နိရန္တရပ္ပဝတ္တိံ ဒသ္သေတီတိ ဧဝံ ဝာ ဧတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
179.Assādopi kathito, ‘‘appassādā’’ti hi iminā yāvatako kāmesu assādo, taṃ sabbaṃ anavasesato pariggahetvā cassa parittabhāvo dassitoti ādīnavopi kathito saṅkhepeneva sesassaādīnavassa dassitattā. Taṃ kathetunti taṃ nissaraṇaṃ ‘‘ekantasukhapaṭisaṃvedī’’ti iminā kathetuṃ. Imehi antehīti ‘‘pañcime, mahānāma, kāmaguṇā’’tiādinā kāmaguṇadassanamukhena kāmasukhallikānuyogaṃ ‘‘ubbhaṭṭhakā honti āsanapaṭikkhittā’’tiādinā attakilamathānuyogañca dassetvā imehi dvīhi antehi muttaṃ mama sāsananti, phalasamāpattipariyosānattā sāsanasampattiyā ‘‘upariphalasamāpattisīsena sakalasāsanaṃ dassetu’’nti āha. Gijjhasadiso kūṭoti majjhepadalopīsamāso yathā ‘‘sākapatthivo’’ti (pāṇini. 2.1.60). Dutiye panettha gijjhavantatāya gijjhā kūṭe etassāti gijjhakūṭo. Uddhaṃyeva tiṭṭhanakā nisajjāya vuṭṭhitakālato paṭṭhāya ekaṭṭhāneneva tiṭṭhanakā. Tenāha ‘‘anisinnā’’ti. Nigaṇṭhassāti nāṭaputtassa. Natthi etassa parisesanti aparisesaṃ. Evaṃ saṅkhābhavacanamattamassāti āha ‘‘aparisesasaṅkhāta’’nti. Niccaṭṭhena satata-saddena abhiṇhappavatti jotitā siyāti ‘‘samita’’nti vuttaṃ. Tena nirantarappavattiṃ dassetīti evaṃ vā ettha attho daṭṭhabbo.
၁၈၀. ယံ ကရောတိ, တံ ဇာနာတီတိ ဒုက္ခသ္သ နိဇ္ဇရဏခေပနံ နာမ ဝိညူနံ ကိစ္စံ, ဝိညုနာ စ ပုရိသေန ကတာကတံ ဇာနိတဗ္ဗံ, တသ္မာ တုမ္ဟေဟိ ပုရာဏာနံ ကမ္မာနံ ဗ္ယန္တိဘာဝံ ကရောန္တေဟိ ပဌမံ တာဝ ဧတ္တကာနိ ပုရာဏာနိ ကမ္မာနီတိ ဇာနိတဗ္ဗာနိ, တတော ‘‘ဧတ္တကံ ကာလံ ကတေန တပသာ ဧတ္တကာနိ တာနိ ဗ္ယန္တိကတာနိ, ဣဒာနိ ဧတ္တကာနိ ကာတဗ္ဗာနီ’’တိအာဒိနာ အယံ ဝိဓိ ပုရိသေန ဝိယ အတ္တနာ ကာတဗ္ဗကိစ္စံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗန္တိ ဒသ္သေတိ။ တေနာဟ ‘‘တုမ္ဟေဟိပိ တထာ ဉာတဗ္ဗံ သိယာ’’တိ။ သုဒ္ဓန္တန္တိ သုဒ္ဓကောဋ္ဌာသံ, အာယတိံ အနဝသ္သဝသိဒ္ဓံ ကမ္မက္ခယံ, တတော ဝာ ဒုက္ခက္ခယန္တိ အတ္ထော။ သုဒ္ဓန္တံ ပတ္တော အတ္ထီတိ ပုစ္ဆတီတိ ဣမိနာ အကုသလာနံ ပဟာနံ, ကုသလာနံ ဘာဝနာ စ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ နိဂဏ္ဌသမယေ နတ္ထိ သဗ္ဗသော ဝိသုဒ္ဓိဘာဝနာယ အဘာဝတော, တသ္မာ ကုတော ဒုက္ခက္ခယသ္သ သမ္ဘဝောတိ ဒသ္သေတိ။
180.Yaṃ karoti, taṃ jānātīti dukkhassa nijjaraṇakhepanaṃ nāma viññūnaṃ kiccaṃ, viññunā ca purisena katākataṃ jānitabbaṃ, tasmā tumhehi purāṇānaṃ kammānaṃ byantibhāvaṃ karontehi paṭhamaṃ tāva ettakāni purāṇāni kammānīti jānitabbāni, tato ‘‘ettakaṃ kālaṃ katena tapasā ettakāni tāni byantikatāni, idāni ettakāni kātabbānī’’tiādinā ayaṃ vidhi purisena viya attanā kātabbakiccaṃ paricchinditabbanti dasseti. Tenāha ‘‘tumhehipi tathā ñātabbaṃ siyā’’ti. Suddhantanti suddhakoṭṭhāsaṃ, āyatiṃ anavassavasiddhaṃ kammakkhayaṃ, tato vā dukkhakkhayanti attho. Suddhantaṃ patto atthīti pucchatīti iminā akusalānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ bhāvanā ca sabbena sabbaṃ nigaṇṭhasamaye natthi sabbaso visuddhibhāvanāya abhāvato, tasmā kuto dukkhakkhayassa sambhavoti dasseti.
ဧဝံ အဇာနနဘာဝေ သတီတိ ‘‘အဟုဝမ္ဟေဝ မယ’’န္တိအာဒိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရသ္သ အဇာနနေ သတိ, တသ္မိံ တုမ္ဟေဟိ အညာယမာနေတိ အတ္ထော။ လုဒ္ဒာတိ ဃောရာ။ တေ ပန ယသ္မာ ကာယဝာစာဟိ နိဟီနမေဝ ကရောန္တိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘လုဒ္ဒာစာရာ’’တိ။ လောဟိတပာဏိတ္ဝေဝ ဝုစ္စတိ တဇ္ဇာကိရိယာစရဏတော။ မာဂဝိကကေဝဋ္ဋစောရဃာတကာဒယော မာဂဝိကာဒယော။ ကက္ခဠကမ္မာတိ ဖရုသကမ္မာ။ တေ နိဂဏ္ဌေသု ပဗ္ဗဇန္တီတိ ပုဗ္ဗေ မဟာဒုက္ခသံဝတ္တနိယကမ္မသ္သ ကတတ္တာ ဟိ တုမ္ဟေ ဧတရဟိ ဤဒိသံ မဟာဒုက္ခံ ပစ္စနုဘဝထာတိ ဒသ္သေတိ။
Evaṃ ajānanabhāve satīti ‘‘ahuvamheva maya’’ntiādinā vuttappakārassa ajānane sati, tasmiṃ tumhehi aññāyamāneti attho. Luddāti ghorā. Te pana yasmā kāyavācāhi nihīnameva karonti, tasmā vuttaṃ ‘‘luddācārā’’ti. Lohitapāṇitveva vuccati tajjākiriyācaraṇato. Māgavikakevaṭṭacoraghātakādayo māgavikādayo. Kakkhaḷakammāti pharusakammā. Te nigaṇṭhesu pabbajantīti pubbe mahādukkhasaṃvattaniyakammassa katattā hi tumhe etarahi īdisaṃ mahādukkhaṃ paccanubhavathāti dasseti.
ဝာဒေတိ ဒိဋ္ဌိယံ, သမယေတိ အတ္ထော။ သုခေန သုခန္တိ ဧတ္ထ သုခေနာတိ ပဋိပတ္တိသုခေန, သုခာယ ပဋိပတ္တိယာတိ အတ္ထော။ သုခန္တိ ဝိမောက္ခသုခံ, ဣဓ လောကေ သုခံ အဓိဂစ္ဆန္တာ ကသိဝဏိဇ္ဇာဒိဒုက္ခပဋိပတ္တိယာဝ အဓိဂစ္ဆန္တိ, ဧဝံ မောက္ခသုခမ္ပီတိ အဓိပ္ပာယော။ သရီရာဝယဝသမ္ပတ္တိယာပိ ဗိမ္ဗိနော သာရောတိ ဗိမ္ဗိသာရော။ တေ နိဂဏ္ဌာ။ပေ.။ သန္ဓာယ ဝဒန္တိ, န ပန ဘဂဝတော အစ္စန္တသန္တပဏီတံ နိဗ္ဗာနသုခပဋိဝေဒနံ ဇာနန္တိ။ သဟသာတိ ရဝာ။ အပ္ပဋိသင္ခာတိ န ပဋိသင္ခာယ အဝိစာရေတ္ဝာ။ တေနာဟ ‘‘သာဟသံ ကတ္ဝာ’’တိအာဒိ။
Vādeti diṭṭhiyaṃ, samayeti attho. Sukhena sukhanti ettha sukhenāti paṭipattisukhena, sukhāya paṭipattiyāti attho. Sukhanti vimokkhasukhaṃ, idha loke sukhaṃ adhigacchantā kasivaṇijjādidukkhapaṭipattiyāva adhigacchanti, evaṃ mokkhasukhampīti adhippāyo. Sarīrāvayavasampattiyāpi bimbino sāroti bimbisāro. Te nigaṇṭhā…pe… sandhāya vadanti, na pana bhagavato accantasantapaṇītaṃ nibbānasukhapaṭivedanaṃ jānanti. Sahasāti ravā. Appaṭisaṅkhāti na paṭisaṅkhāya avicāretvā. Tenāha ‘‘sāhasaṃ katvā’’tiādi.
အညာဟိ ဝေဒနာဟိ အဝောမိသ္သံ ဧကန္တံ သုခံ ဧကန္တသုခံ, တသ္သ ပဋိသံဝေဒီ။ တေနာဟ ‘‘နိရန္တရသုခပဋိသံဝေဒီ’’တိ။ ကထာပတိဋ္ဌာပနတ္ထန္တိ ‘‘ဧကန္တသုခပဋိသံဝေဒီ’’တိ ဧဝံ အာရဒ္ဓကထာယ ပတိဋ္ဌာပနတ္ထံ။ ရာဇဝာရေတိ ရာဇာနံ ဥဒ္ဒိသ္သ အာဂတဒေသနာဝာရေ။ သုခံ ပုစ္ဆိတုံ ဟောတီတိ ‘‘ယဒိ သတ္တ ရတ္တိန္ဒိဝာနိ နပ္ပဟောတိ, ကိံ ဆ ရတ္တိန္ဒိဝာနိ ပဟောတီ’’တိအာဒိနာ ပုစ္ဆနသုခံ ဟောတိ။ ‘‘အဟံ ခော’’တိအာဒိနာ ပဝတ္တော သုဒ္ဓဝာရော သုဒ္ဓနိသ္သန္ဒသ္သ ဖလသမာပတ္တိသုခသ္သ ဝသေန အာဂတတ္တာ။ အနစ္ဆရိယံ ဟောတိ, သတ္တ ရတ္တိန္ဒိဝာနိ ပဟောန္တသ္သ ဧကသ္မိံ ရတ္တိန္ဒိဝေ ကိံ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ ဝုတ္တနယတ္တာ သုဝိညေယ္ယတ္တာ။
Aññāhi vedanāhi avomissaṃ ekantaṃ sukhaṃ ekantasukhaṃ, tassa paṭisaṃvedī. Tenāha ‘‘nirantarasukhapaṭisaṃvedī’’ti. Kathāpatiṭṭhāpanatthanti ‘‘ekantasukhapaṭisaṃvedī’’ti evaṃ āraddhakathāya patiṭṭhāpanatthaṃ. Rājavāreti rājānaṃ uddissa āgatadesanāvāre. Sukhaṃ pucchituṃ hotīti ‘‘yadi satta rattindivāni nappahoti, kiṃ cha rattindivāni pahotī’’tiādinā pucchanasukhaṃ hoti. ‘‘Ahaṃ kho’’tiādinā pavatto suddhavāro suddhanissandassa phalasamāpattisukhassa vasena āgatattā. Anacchariyaṃ hoti, satta rattindivāni pahontassa ekasmiṃ rattindive kiṃ vattabbanti. Uttānatthameva vuttanayattā suviññeyyattā.
စူဠဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ သမတ္တာ။
Cūḷadukkhakkhandhasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၄. စူဠဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ္တံ • 4. Cūḷadukkhakkhandhasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၄. စူဠဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Cūḷadukkhakkhandhasuttavaṇṇanā
