Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi

    ੨੧. ਅਸੀਤਿਨਿਪਾਤੋ

    21. Asītinipāto

    ੫੩੩. ਚੂਲ਼ਹਂਸਜਾਤਕਂ (੧)

    533. Cūḷahaṃsajātakaṃ (1)

    .

    1.

    ‘‘ਸੁਮੁਖ ਅਨੁਪਚਿਨਨ੍ਤਾ, ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ વਿਹਙ੍ਗਮਾ।

    ‘‘Sumukha anupacinantā, pakkamanti vihaṅgamā;

    ਗਚ੍ਛ ਤੁવਮ੍ਪਿ ਮਾ ਕਙ੍ਖਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਬਦ੍ਧੇ 1 ਸਹਾਯਤਾ’’॥

    Gaccha tuvampi mā kaṅkhi, natthi baddhe 2 sahāyatā’’.

    .

    2.

    ‘‘ਗਚ੍ਛੇ વਾਹਂ ਨ વਾ ਗਚ੍ਛੇ, ਨ ਤੇਨ ਅਮਰੋ ਸਿਯਂ।

    ‘‘Gacche vāhaṃ na vā gacche, na tena amaro siyaṃ;

    ਸੁਖਿਤਂ ਤਂ ਉਪਾਸਿਤ੍વਾ, ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ ਤਂ ਕਥਂ ਜਹੇ॥

    Sukhitaṃ taṃ upāsitvā, dukkhitaṃ taṃ kathaṃ jahe.

    .

    3.

    ‘‘ਮਰਣਂ વਾ ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ, ਜੀવਿਤਂ વਾ ਤਯਾ વਿਨਾ।

    ‘‘Maraṇaṃ vā tayā saddhiṃ, jīvitaṃ vā tayā vinā;

    ਤਦੇવ ਮਰਣਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਯਞ੍ਚੇ ਜੀવੇ ਤਯਾ વਿਨਾ॥

    Tadeva maraṇaṃ seyyo, yañce jīve tayā vinā.

    .

    4.

    ‘‘ਨੇਸ ਧਮ੍ਮੋ ਮਹਾਰਾਜ, ਯਂ ਤਂ ਏવਂ ਗਤਂ ਜਹੇ।

    ‘‘Nesa dhammo mahārāja, yaṃ taṃ evaṃ gataṃ jahe;

    ਯਾ ਗਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਾ ਮਯ੍ਹਂ, ਰੁਚ੍ਚਤੇ વਿਹਗਾਧਿਪ॥

    Yā gati tuyhaṃ sā mayhaṃ, ruccate vihagādhipa.

    .

    5.

    ‘‘ਕਾ ਨੁ ਪਾਸੇਨ ਬਦ੍ਧਸ੍ਸ 3, ਗਤਿ ਅਞ੍ਞਾ ਮਹਾਨਸਾ।

    ‘‘Kā nu pāsena baddhassa 4, gati aññā mahānasā;

    ਸਾ ਕਥਂ ਚੇਤਯਾਨਸ੍ਸ, ਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤવ ਰੁਚ੍ਚਤਿ॥

    Sā kathaṃ cetayānassa, muttassa tava ruccati.

    .

    6.

    ‘‘ਕਂ વਾ ਤ੍વਂ ਪਸ੍ਸਸੇ ਅਤ੍ਥਂ, ਮਮ ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖਿਮ।

    ‘‘Kaṃ vā tvaṃ passase atthaṃ, mama tuyhañca pakkhima;

    ਞਾਤੀਨਂ વਾવਸਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਜੀવਿਤਕ੍ਖਯੇ॥

    Ñātīnaṃ vāvasiṭṭhānaṃ, ubhinnaṃ jīvitakkhaye.

    .

    7.

    ‘‘ਯਂ ਨ ਕਞ੍ਚਨਦੇਪਿਞ੍ਛ 5, ਅਨ੍ਧੇਨ ਤਮਸਾ ਗਤਂ।

    ‘‘Yaṃ na kañcanadepiñcha 6, andhena tamasā gataṃ;

    ਤਾਦਿਸੇ ਸਞ੍ਚਜਂ ਪਾਣਂ, ਕਮਤ੍ਥਮਭਿਜੋਤਯੇ’’॥

    Tādise sañcajaṃ pāṇaṃ, kamatthamabhijotaye’’.

    .

    8.

    ‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਪਤਤਂ ਸੇਟ੍ਠ, ਧਮ੍ਮੇ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਬੁਜ੍ਝਸਿ 7

    ‘‘Kathaṃ nu patataṃ seṭṭha, dhamme atthaṃ na bujjhasi 8;

    ਧਮ੍ਮੋ ਅਪਚਿਤੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਪਾਣਿਨਂ॥

    Dhammo apacito santo, atthaṃ dasseti pāṇinaṃ.

    .

    9.

    ‘‘ਸੋਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਪੇਕ੍ਖਾਨੋ, ਧਮ੍ਮਾ ਚਤ੍ਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ।

    ‘‘Sohaṃ dhammaṃ apekkhāno, dhammā catthaṃ samuṭṭhitaṃ;

    ਭਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਤਯਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਂ, ਨਾવਕਙ੍ਖਾਮਿ ਜੀવਿਤਂ’’॥

    Bhattiñca tayi sampassaṃ, nāvakaṅkhāmi jīvitaṃ’’.

    ੧੦.

    10.

    ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਏਸੋ ਸਤਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਯੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਮਾਪਦੇ।

    ‘‘Addhā eso sataṃ dhammo, yo mitto mittamāpade;

    ਨ ਚਜੇ ਜੀવਿਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਹੇਤੁਧਮ੍ਮਮਨੁਸ੍ਸਰਂ॥

    Na caje jīvitassāpi, hetudhammamanussaraṃ.

    ੧੧.

    11.

    ‘‘ਸ੍વਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਤੇ ਚਿਣ੍ਣੋ, ਭਤ੍ਤਿ ਚ વਿਦਿਤਾ ਮਯਿ।

    ‘‘Svāyaṃ dhammo ca te ciṇṇo, bhatti ca viditā mayi;

    ਕਾਮਂ ਕਰਸ੍ਸੁ ਮਯ੍ਹੇਤਂ, ਗਚ੍ਛੇવਾਨੁਮਤੋ ਮਯਾ’’॥

    Kāmaṃ karassu mayhetaṃ, gacchevānumato mayā’’.

    ੧੨.

    12.

    ‘‘ਅਪਿ ਤ੍વੇવਂ ਗਤੇ ਕਾਲੇ, ਯਂ ਖਣ੍ਡਂ 9 ਞਾਤਿਨਂ ਮਯਾ।

    ‘‘Api tvevaṃ gate kāle, yaṃ khaṇḍaṃ 10 ñātinaṃ mayā;

    ਤਯਾ ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ 11, ਅਸ੍ਸ ਪਰਮਸਂવੁਤਂ॥

    Tayā taṃ buddhisampannaṃ 12, assa paramasaṃvutaṃ.

    ੧੩.

    13.

    ‘‘ਇਚ੍ਚੇવਂ 13 ਮਨ੍ਤਯਨ੍ਤਾਨਂ, ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਰਿਯવੁਤ੍ਤਿਨਂ।

    ‘‘Iccevaṃ 14 mantayantānaṃ, ariyānaṃ ariyavuttinaṃ;

    ਪਚ੍ਚਦਿਸ੍ਸਥ ਨੇਸਾਦੋ, ਆਤੁਰਾਨਮਿવਨ੍ਤਕੋ॥

    Paccadissatha nesādo, āturānamivantako.

    ੧੪.

    14.

    ‘‘ਤੇ ਸਤ੍ਤੁਮਭਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖ, ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾ ਦਿਜਾ।

    ‘‘Te sattumabhisañcikkha, dīgharattaṃ hitā dijā;

    ਤੁਣ੍ਹੀਮਾਸਿਤ੍ਥ ਉਭਯੋ, ਨ ਸਞ੍ਚਲੇਸੁਮਾਸਨਾ 15

    Tuṇhīmāsittha ubhayo, na sañcalesumāsanā 16.

    ੧੫.

    15.

    ‘‘ਧਤਰਟ੍ਠੇ ਚ ਦਿਸ੍વਾਨ, ਸਮੁਡ੍ਡੇਨ੍ਤੇ ਤਤੋ ਤਤੋ।

    ‘‘Dhataraṭṭhe ca disvāna, samuḍḍente tato tato;

    ਅਭਿਕ੍ਕਮਥ વੇਗੇਨ, ਦਿਜਸਤ੍ਤੁ ਦਿਜਾਧਿਪੇ॥

    Abhikkamatha vegena, dijasattu dijādhipe.

    ੧੬.

    16.

    ‘‘ਸੋ ਚ વੇਗੇਨਭਿਕ੍ਕਮ੍ਮ, ਆਸਜ੍ਜ ਪਰਮੇ ਦਿਜੇ।

    ‘‘So ca vegenabhikkamma, āsajja parame dije;

    ਪਚ੍ਚਕਮਿਤ੍ਥ 17 ਨੇਸਾਦੋ, ਬਦ੍ਧਾ ਇਤਿ વਿਚਿਨ੍ਤਯਂ॥

    Paccakamittha 18 nesādo, baddhā iti vicintayaṃ.

    ੧੭.

    17.

    ‘‘ਏਕਂવ ਬਦ੍ਧਮਾਸੀਨਂ, ਅਬਦ੍ਧਞ੍ਚ ਪੁਨਾਪਰਂ।

    ‘‘Ekaṃva baddhamāsīnaṃ, abaddhañca punāparaṃ;

    ਆਸਜ੍ਜ ਬਦ੍ਧਮਾਸੀਨਂ, ਪੇਕ੍ਖਮਾਨਮਦੀਨવਂ॥

    Āsajja baddhamāsīnaṃ, pekkhamānamadīnavaṃ.

    ੧੮.

    18.

    ‘‘ਤਤੋ ਸੋ વਿਮਤੋਯੇવ, ਪਣ੍ਡਰੇ ਅਜ੍ਝਭਾਸਥ।

    ‘‘Tato so vimatoyeva, paṇḍare ajjhabhāsatha;

    ਪવਡ੍ਢਕਾਯੇ ਆਸੀਨੇ, ਦਿਜਸਙ੍ਘਗਣਾਧਿਪੇ॥

    Pavaḍḍhakāye āsīne, dijasaṅghagaṇādhipe.

    ੧੯.

    19.

    ‘‘ਯਂ ਨੁ ਪਾਸੇਨ ਮਹਤਾ, ਬਦ੍ਧੋ ਨ ਕੁਰੁਤੇ ਦਿਸਂ।

    ‘‘Yaṃ nu pāsena mahatā, baddho na kurute disaṃ;

    ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਅਬਦ੍ਧੋ ਤ੍વਂ, ਬਲੀ ਪਕ੍ਖਿ ਨ ਗਚ੍ਛਸਿ॥

    Atha kasmā abaddho tvaṃ, balī pakkhi na gacchasi.

    ੨੦.

    20.

    ‘‘ਕਿਨ੍ਨੁ ਤ੍ਯਾਯਂ 19 ਦਿਜੋ ਹੋਤਿ, ਮੁਤ੍ਤੋ ਬਦ੍ਧਂ ਉਪਾਸਸਿ।

    ‘‘Kinnu tyāyaṃ 20 dijo hoti, mutto baddhaṃ upāsasi;

    ਓਹਾਯ ਸਕੁਣਾ ਯਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਏਕੋ ਅવਹੀਯਸਿ’’॥

    Ohāya sakuṇā yanti, kiṃ eko avahīyasi’’.

    ੨੧.

    21.

    ‘‘ਰਾਜਾ ਮੇ ਸੋ ਦਿਜਾਮਿਤ੍ਤ, ਸਖਾ ਪਾਣਸਮੋ ਚ ਮੇ।

    ‘‘Rājā me so dijāmitta, sakhā pāṇasamo ca me;

    ਨੇવ ਨਂ વਿਜਹਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਾવ ਕਾਲਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਯਂ॥

    Neva naṃ vijahissāmi, yāva kālassa pariyāyaṃ.

    ੨੨.

    22.

    ‘‘ਕਥਂ ਪਨਾਯਂ વਿਹਙ੍ਗੋ, ਨਾਦ੍ਦਸ ਪਾਸਮੋਡ੍ਡਿਤਂ।

    ‘‘Kathaṃ panāyaṃ vihaṅgo, nāddasa pāsamoḍḍitaṃ;

    ਪਦਞ੍ਹੇਤਂ ਮਹਨ੍ਤਾਨਂ, ਬੋਦ੍ਧੁਮਰਹਨ੍ਤਿ ਆਪਦਂ॥

    Padañhetaṃ mahantānaṃ, boddhumarahanti āpadaṃ.

    ੨੩.

    23.

    ‘‘ਯਦਾ ਪਰਾਭવੋ ਹੋਤਿ, ਪੋਸੋ ਜੀવਿਤਸਙ੍ਖਯੇ।

    ‘‘Yadā parābhavo hoti, poso jīvitasaṅkhaye;

    ਅਥ ਜਾਲਞ੍ਚ ਪਾਸਞ੍ਚ, ਆਸਜ੍ਜਾਪਿ ਨ ਬੁਜ੍ਝਤਿ॥

    Atha jālañca pāsañca, āsajjāpi na bujjhati.

    ੨੪.

    24.

    ‘‘ਅਪਿ ਤ੍વੇવ ਮਹਾਪਞ੍ਞ, ਪਾਸਾ ਬਹੁવਿਧਾ ਤਤਾ 21

    ‘‘Api tveva mahāpañña, pāsā bahuvidhā tatā 22;

    ਗੁਯ੍ਹਮਾਸਜ੍ਜ 23 ਬਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਅਥੇવਂ ਜੀવਿਤਕ੍ਖਯੇ’’॥

    Guyhamāsajja 24 bajjhanti, athevaṃ jīvitakkhaye’’.

    ੨੫.

    25.

    ‘‘ਅਪਿ ਨਾਯਂ ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ, ਸਂવਾਸਸ੍ਸ 25 ਸੁਖੁਦ੍ਰਯੋ।

    ‘‘Api nāyaṃ tayā saddhiṃ, saṃvāsassa 26 sukhudrayo;

    ਅਪਿ ਨੋ ਅਨੁਮਞ੍ਞਾਸਿ, ਅਪਿ ਨੋ ਜੀવਿਤਂ ਦਦੇ’’॥

    Api no anumaññāsi, api no jīvitaṃ dade’’.

    ੨੬.

    26.

    ‘‘ਨ ਚੇવ ਮੇ ਤ੍વਂ ਬਦ੍ਧੋਸਿ, ਨਪਿ ਇਚ੍ਛਾਮਿ ਤੇ વਧਂ।

    ‘‘Na ceva me tvaṃ baddhosi, napi icchāmi te vadhaṃ;

    ਕਾਮਂ ਖਿਪ੍ਪਮਿਤੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ, ਜੀવ ਤ੍વਂ ਅਨਿਘੋ ਚਿਰਂ’’॥

    Kāmaṃ khippamito gantvā, jīva tvaṃ anigho ciraṃ’’.

    ੨੭.

    27.

    ‘‘ਨੇવਾਹਮੇਤਮਿਚ੍ਛਾਮਿ , ਅਞ੍ਞਤ੍ਰੇਤਸ੍ਸ ਜੀવਿਤਾ।

    ‘‘Nevāhametamicchāmi , aññatretassa jīvitā;

    ਸਚੇ ਏਕੇਨ ਤੁਟ੍ਠੋਸਿ, ਮੁਞ੍ਚੇਤਂ ਮਞ੍ਚ ਭਕ੍ਖਯ॥

    Sace ekena tuṭṭhosi, muñcetaṃ mañca bhakkhaya.

    ੨੮.

    28.

    ‘‘ਆਰੋਹਪਰਿਣਾਹੇਨ, ਤੁਲ੍ਯਾਸ੍ਮਾ 27 વਯਸਾ ਉਭੋ।

    ‘‘Ārohapariṇāhena, tulyāsmā 28 vayasā ubho;

    ਨ ਤੇ ਲਾਭੇਨ ਜੀવਤ੍ਥਿ 29, ਏਤੇਨ ਨਿਮਿਨਾ ਤੁવਂ॥

    Na te lābhena jīvatthi 30, etena niminā tuvaṃ.

    ੨੯.

    29.

    ‘‘ਤਦਿਙ੍ਘ ਸਮਪੇਕ੍ਖਸ੍ਸੁ 31, ਹੋਤੁ ਗਿਦ੍ਧਿ ਤવਮ੍ਹਸੁ 32

    ‘‘Tadiṅgha samapekkhassu 33, hotu giddhi tavamhasu 34;

    ਮਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਬਨ੍ਧ ਪਾਸੇਨ, ਪਚ੍ਛਾ ਮੁਞ੍ਚ ਦਿਜਾਧਿਪਂ॥

    Maṃ pubbe bandha pāsena, pacchā muñca dijādhipaṃ.

    ੩੦.

    30.

    ‘‘ਤਾવਦੇવ ਚ ਤੇ ਲਾਭੋ, ਕਤਾਸ੍ਸ 35 ਯਾਚਨਾਯ ਚ।

    ‘‘Tāvadeva ca te lābho, katāssa 36 yācanāya ca;

    ਮਿਤ੍ਤਿ ਚ ਧਤਰਟ੍ਠੇਹਿ, ਯਾવਜੀવਾਯ ਤੇ ਸਿਯਾ’’॥

    Mitti ca dhataraṭṭhehi, yāvajīvāya te siyā’’.

    ੩੧.

    31.

    ‘‘ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੁ ਨੋ ਮਹਾਸਙ੍ਘਾ, ਤਯਾ ਮੁਤ੍ਤਂ ਇਤੋ ਗਤਂ।

    ‘‘Passantu no mahāsaṅghā, tayā muttaṃ ito gataṃ;

    ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਚ ਭਚ੍ਚਾ ਚ, ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾ ਚ ਬਨ੍ਧવਾ॥

    Mittāmaccā ca bhaccā ca, puttadārā ca bandhavā.

    ੩੨.

    32.

    ‘‘ਨ ਚ ਤੇ ਤਾਦਿਸਾ ਮਿਤ੍ਤਾ, ਬਹੂਨਂ 37 ਇਧ વਿਜ੍ਜਤਿ।

    ‘‘Na ca te tādisā mittā, bahūnaṃ 38 idha vijjati;

    ਯਥਾ ਤ੍વਂ ਧਤਰਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਪਾਣਸਾਧਾਰਣੋ ਸਖਾ॥

    Yathā tvaṃ dhataraṭṭhassa, pāṇasādhāraṇo sakhā.

    ੩੩.

    33.

    ‘‘ਸੋ ਤੇ ਸਹਾਯਂ ਮੁਞ੍ਚਾਮਿ, ਹੋਤੁ ਰਾਜਾ ਤવਾਨੁਗੋ।

    ‘‘So te sahāyaṃ muñcāmi, hotu rājā tavānugo;

    ਕਾਮਂ ਖਿਪ੍ਪਮਿਤੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ, ਞਾਤਿਮਜ੍ਝੇ વਿਰੋਚਥ’’॥

    Kāmaṃ khippamito gantvā, ñātimajjhe virocatha’’.

    ੩੪.

    34.

    ‘‘ਸੋ ਪਤੀਤੋ ਪਮੁਤ੍ਤੇਨ, ਭਤ੍ਤੁਨਾ 39 ਭਤ੍ਤੁਗਾਰવੋ।

    ‘‘So patīto pamuttena, bhattunā 40 bhattugāravo;

    ਅਜ੍ਝਭਾਸਥ વਕ੍ਕਙ੍ਗੋ 41, વਾਚਂ ਕਣ੍ਣਸੁਖਂ ਭਣਂ॥

    Ajjhabhāsatha vakkaṅgo 42, vācaṃ kaṇṇasukhaṃ bhaṇaṃ.

    ੩੫.

    35.

    ‘‘ਏવਂ ਲੁਦ੍ਦਕ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸੁ, ਸਹ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਞਾਤਿਭਿ।

    ‘‘Evaṃ luddaka nandassu, saha sabbehi ñātibhi;

    ਯਥਾਹਮਜ੍ਜ ਨਨ੍ਦਾਮਿ, ਮੁਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਦਿਜਾਧਿਪਂ’’॥

    Yathāhamajja nandāmi, muttaṃ disvā dijādhipaṃ’’.

    ੩੬.

    36.

    ‘‘ਏਹਿ ਤਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਾਮਿ, ਯਥਾ ਤ੍વਮਪਿ ਲਚ੍ਛਸੇ।

    ‘‘Ehi taṃ anusikkhāmi, yathā tvamapi lacchase;

    ਲਾਭਂ ਤવਾਯਂ 43 ਧਤਰਟ੍ਠੋ, ਪਾਪਂ ਕਿਞ੍ਚਿ 44 ਨ ਦਕ੍ਖਤਿ॥

    Lābhaṃ tavāyaṃ 45 dhataraṭṭho, pāpaṃ kiñci 46 na dakkhati.

    ੩੭.

    37.

    ‘‘ਖਿਪ੍ਪਮਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਨੇਤ੍વਾ 47, ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਹਿ ਨੋ ਉਭੋ।

    ‘‘Khippamantepuraṃ netvā 48, rañño dassehi no ubho;

    ਅਬਦ੍ਧੇ ਪਕਤਿਭੂਤੇ, ਕਾਜੇ 49 ਉਭਯਤੋ ਠਿਤੇ॥

    Abaddhe pakatibhūte, kāje 50 ubhayato ṭhite.

    ੩੮.

    38.

    ‘‘ਧਤਰਟ੍ਠਾ ਮਹਾਰਾਜ, ਹਂਸਾਧਿਪਤਿਨੋ ਇਮੇ।

    ‘‘Dhataraṭṭhā mahārāja, haṃsādhipatino ime;

    ਅਯਞ੍ਹਿ ਰਾਜਾ ਹਂਸਾਨਂ, ਅਯਂ ਸੇਨਾਪਤੀਤਰੋ॥

    Ayañhi rājā haṃsānaṃ, ayaṃ senāpatītaro.

    ੩੯.

    39.

    ‘‘ਅਸਂਸਯਂ ਇਮਂ ਦਿਸ੍વਾ, ਹਂਸਰਾਜਂ ਨਰਾਧਿਪੋ।

    ‘‘Asaṃsayaṃ imaṃ disvā, haṃsarājaṃ narādhipo;

    ਪਤੀਤੋ ਸੁਮਨੋ વਿਤ੍ਤੋ 51, ਬਹੁਂ ਦਸ੍ਸਤਿ ਤੇ ਧਨਂ’’॥

    Patīto sumano vitto 52, bahuṃ dassati te dhanaṃ’’.

    ੪੦.

    40.

    ‘‘ਤਸ੍ਸ ਤਂ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ, ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਉਪਪਾਦਯਿ।

    ‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, kammunā upapādayi;

    ਖਿਪ੍ਪਮਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ, ਰਞ੍ਞੋ ਹਂਸੇ ਅਦਸ੍ਸਯਿ।

    Khippamantepuraṃ gantvā, rañño haṃse adassayi;

    ਅਬਦ੍ਧੇ ਪਕਤਿਭੂਤੇ, ਕਾਜੇ ਉਭਯਤੋ ਠਿਤੇ॥

    Abaddhe pakatibhūte, kāje ubhayato ṭhite.

    ੪੧.

    41.

    ‘‘ਧਤਰਟ੍ਠਾ ਮਹਾਰਾਜ, ਹਂਸਾਧਿਪਤਿਨੋ ਇਮੇ।

    ‘‘Dhataraṭṭhā mahārāja, haṃsādhipatino ime;

    ਅਯਞ੍ਹਿ ਰਾਜਾ ਹਂਸਾਨਂ, ਅਯਂ ਸੇਨਾਪਤੀਤਰੋ’’॥

    Ayañhi rājā haṃsānaṃ, ayaṃ senāpatītaro’’.

    ੪੨.

    42.

    ‘‘ਕਥਂ ਪਨਿਮੇ વਿਹਙ੍ਗਾ 53, ਤવ ਹਤ੍ਥਤ੍ਤਮਾਗਤਾ 54

    ‘‘Kathaṃ panime vihaṅgā 55, tava hatthattamāgatā 56;

    ਕਥਂ ਲੁਦ੍ਦੋ ਮਹਨ੍ਤਾਨਂ, ਇਸ੍ਸਰੇ ਇਧ ਅਜ੍ਝਗਾ’’॥

    Kathaṃ luddo mahantānaṃ, issare idha ajjhagā’’.

    ੪੩.

    43.

    ‘‘વਿਹਿਤਾ ਸਨ੍ਤਿਮੇ ਪਾਸਾ, ਪਲ੍ਲਲੇਸੁ ਜਨਾਧਿਪ।

    ‘‘Vihitā santime pāsā, pallalesu janādhipa;

    ਯਂ ਯਦਾਯਤਨਂ ਮਞ੍ਞੇ, ਦਿਜਾਨਂ ਪਾਣਰੋਧਨਂ॥

    Yaṃ yadāyatanaṃ maññe, dijānaṃ pāṇarodhanaṃ.

    ੪੪.

    44.

    ‘‘ਤਾਦਿਸਂ ਪਾਸਮਾਸਜ੍ਜ, ਹਂਸਰਾਜਾ ਅਬਜ੍ਝਥ।

    ‘‘Tādisaṃ pāsamāsajja, haṃsarājā abajjhatha;

    ਤਂ ਅਬਦ੍ਧੋ ਉਪਾਸੀਨੋ, ਮਮਾਯਂ ਅਜ੍ਝਭਾਸਥ॥

    Taṃ abaddho upāsīno, mamāyaṃ ajjhabhāsatha.

    ੪੫.

    45.

    ‘‘ਸੁਦੁਕ੍ਕਰਂ ਅਨਰਿਯੇਹਿ, ਦਹਤੇ ਭਾવਮੁਤ੍ਤਮਂ।

    ‘‘Sudukkaraṃ anariyehi, dahate bhāvamuttamaṃ;

    ਭਤ੍ਤੁਰਤ੍ਥੇ ਪਰਕ੍ਕਨ੍ਤੋ, ਧਮ੍ਮਯੁਤ੍ਤੋ 57 વਿਹਙ੍ਗਮੋ॥

    Bhatturatthe parakkanto, dhammayutto 58 vihaṅgamo.

    ੪੬.

    46.

    ‘‘ਅਤ੍ਤਨਾਯਂ 59 ਚਜਿਤ੍વਾਨ, ਜੀવਿਤਂ ਜੀવਿਤਾਰਹੋ।

    ‘‘Attanāyaṃ 60 cajitvāna, jīvitaṃ jīvitāraho;

    ਅਨੁਤ੍ਥੁਨਨ੍ਤੋ ਆਸੀਨੋ, ਭਤ੍ਤੁ ਯਾਚਿਤ੍ਥ ਜੀવਿਤਂ॥

    Anutthunanto āsīno, bhattu yācittha jīvitaṃ.

    ੪੭.

    47.

    ‘‘ਤਸ੍ਸ ਤਂ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ, ਪਸਾਦਮਹਮਜ੍ਝਗਾ।

    ‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, pasādamahamajjhagā;

    ਤਤੋ ਨਂ ਪਾਮੁਚਿਂ 61 ਪਾਸਾ, ਅਨੁਞ੍ਞਾਸਿਂ ਸੁਖੇਨ ਚ॥

    Tato naṃ pāmuciṃ 62 pāsā, anuññāsiṃ sukhena ca.

    ੪੮.

    48.

    ‘‘‘ਸੋ ਪਤੀਤੋ ਪਮੁਤ੍ਤੇਨ, ਭਤ੍ਤੁਨਾ ਭਤ੍ਤੁਗਾਰવੋ।

    ‘‘‘So patīto pamuttena, bhattunā bhattugāravo;

    ਅਜ੍ਝਭਾਸਥ વਕ੍ਕਙ੍ਗੋ, વਾਚਂ ਕਣ੍ਣਸੁਖਂ ਭਣਂ॥

    Ajjhabhāsatha vakkaṅgo, vācaṃ kaṇṇasukhaṃ bhaṇaṃ.

    ੪੯.

    49.

    ‘‘‘ਏવਂ ਲੁਦ੍ਦਕ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸੁ, ਸਹ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਞਾਤਿਭਿ।

    ‘‘‘Evaṃ luddaka nandassu, saha sabbehi ñātibhi;

    ਯਥਾਹਮਜ੍ਜ ਨਨ੍ਦਾਮਿ, ਮੁਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਦਿਜਾਧਿਪਂ॥

    Yathāhamajja nandāmi, muttaṃ disvā dijādhipaṃ.

    ੫੦.

    50.

    ‘‘‘ਏਹਿ ਤਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਾਮਿ, ਯਥਾ ਤ੍વਮਪਿ ਲਚ੍ਛਸੇ।

    ‘‘‘Ehi taṃ anusikkhāmi, yathā tvamapi lacchase;

    ਲਾਭਂ ਤવਾਯਂ ਧਤਰਟ੍ਠੋ, ਪਾਪਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਦਕ੍ਖਤਿ॥

    Lābhaṃ tavāyaṃ dhataraṭṭho, pāpaṃ kiñci na dakkhati.

    ੫੧.

    51.

    ‘‘‘ਖਿਪ੍ਪਮਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਨੇਤ੍વਾ 63, ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਹਿ ਨੋ ਉਭੋ।

    ‘‘‘Khippamantepuraṃ netvā 64, rañño dassehi no ubho;

    ਅਬਦ੍ਧੇ ਪਕਤਿਭੂਤੇ, ਕਾਜੇ ਉਭਯਤੋ ਠਿਤੇ॥

    Abaddhe pakatibhūte, kāje ubhayato ṭhite.

    ੫੨.

    52.

    ‘‘‘ਧਤਰਟ੍ਠਾ ਮਹਾਰਾਜ, ਹਂਸਾਧਿਪਤਿਨੋ ਇਮੇ।

    ‘‘‘Dhataraṭṭhā mahārāja, haṃsādhipatino ime;

    ਅਯਞ੍ਹਿ ਰਾਜਾ ਹਂਸਾਨਂ, ਅਯਂ ਸੇਨਾਪਤੀਤਰੋ॥

    Ayañhi rājā haṃsānaṃ, ayaṃ senāpatītaro.

    ੫੩.

    53.

    ‘‘‘ਅਸਂਸਯਂ ਇਮਂ ਦਿਸ੍વਾ, ਹਂਸਰਾਜਂ ਨਰਾਧਿਪੋ।

    ‘‘‘Asaṃsayaṃ imaṃ disvā, haṃsarājaṃ narādhipo;

    ਪਤੀਤੋ ਸੁਮਨੋ વਿਤ੍ਤੋ, ਬਹੁਂ ਦਸ੍ਸਤਿ ਤੇ ਧਨਂ’॥

    Patīto sumano vitto, bahuṃ dassati te dhanaṃ’.

    ੫੪.

    54.

    ‘‘ਏવਮੇਤਸ੍ਸ વਚਨਾ, ਆਨੀਤਾਮੇ ਉਭੋ ਮਯਾ।

    ‘‘Evametassa vacanā, ānītāme ubho mayā;

    ਏਤ੍ਥੇવ ਹਿ ਇਮੇ ਆਸੁਂ 65, ਉਭੋ ਅਨੁਮਤਾ ਮਯਾ॥

    Ettheva hi ime āsuṃ 66, ubho anumatā mayā.

    ੫੫.

    55.

    ‘‘ਸੋਯਂ ਏવਂ ਗਤੋ ਪਕ੍ਖੀ, ਦਿਜੋ ਪਰਮਧਮ੍ਮਿਕੋ।

    ‘‘Soyaṃ evaṃ gato pakkhī, dijo paramadhammiko;

    ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਹਿ ਲੁਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਜਨਯੇਯ੍ਯਾਥ ਮਦ੍ਦવਂ॥

    Mādisassa hi luddassa, janayeyyātha maddavaṃ.

    ੫੬.

    56.

    ‘‘ਉਪਾਯਨਞ੍ਚ ਤੇ ਦੇવ, ਨਾਞ੍ਞਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਏਦਿਸਂ।

    ‘‘Upāyanañca te deva, nāññaṃ passāmi edisaṃ;

    ਸਬ੍ਬਸਾਕੁਣਿਕਾਗਾਮੇ, ਤਂ ਪਸ੍ਸ ਮਨੁਜਾਧਿਪ’’॥

    Sabbasākuṇikāgāme, taṃ passa manujādhipa’’.

    ੫੭.

    57.

    ‘‘ਦਿਸ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਰਾਜਾਨਂ, ਪੀਠੇ ਸੋવਣ੍ਣਯੇ ਸੁਭੇ।

    ‘‘Disvā nisinnaṃ rājānaṃ, pīṭhe sovaṇṇaye subhe;

    ਅਜ੍ਝਭਾਸਥ વਕ੍ਕਙ੍ਗੋ, વਾਚਂ ਕਣ੍ਣਸੁਖਂ ਭਣਂ॥

    Ajjhabhāsatha vakkaṅgo, vācaṃ kaṇṇasukhaṃ bhaṇaṃ.

    ੫੮.

    58.

    ‘‘ਕਚ੍ਚਿਨ੍ਨੁ ਭੋਤੋ ਕੁਸਲਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਭੋਤੋ ਅਨਾਮਯਂ।

    ‘‘Kaccinnu bhoto kusalaṃ, kacci bhoto anāmayaṃ;

    ਕਚ੍ਚਿ ਰਟ੍ਠਮਿਦਂ ਫੀਤਂ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਮਨੁਸਾਸਸਿ’’॥

    Kacci raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammena manusāsasi’’.

    ੫੯.

    59.

    ‘‘ਕੁਸਲਞ੍ਚੇવ ਮੇ ਹਂਸ, ਅਥੋ ਹਂਸ ਅਨਾਮਯਂ।

    ‘‘Kusalañceva me haṃsa, atho haṃsa anāmayaṃ;

    ਅਥੋ ਰਟ੍ਠਮਿਦਂ ਫੀਤਂ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਮਨੁਸਾਸਹਂ’’ 67

    Atho raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammena manusāsahaṃ’’ 68.

    ੬੦.

    60.

    ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਭੋਤੋ ਅਮਚ੍ਚੇਸੁ, ਦੋਸੋ ਕੋਚਿ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।

    ‘‘Kacci bhoto amaccesu, doso koci na vijjati;

    ਕਚ੍ਚਿ ਚ 69 ਤੇ ਤવਤ੍ਥੇਸੁ, ਨਾવਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜੀવਿਤਂ’’॥

    Kacci ca 70 te tavatthesu, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ’’.

    ੬੧.

    61.

    ‘‘ਅਥੋਪਿ ਮੇ ਅਮਚ੍ਚੇਸੁ, ਦੋਸੋ ਕੋਚਿ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।

    ‘‘Athopi me amaccesu, doso koci na vijjati;

    ਅਥੋਪਿ ਤੇ 71 ਮਮਤ੍ਥੇਸੁ, ਨਾવਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜੀવਿਤਂ’’॥

    Athopi te 72 mamatthesu, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ’’.

    ੬੨.

    62.

    ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ ਸਾਦਿਸੀ ਭਰਿਯਾ, ਅਸ੍ਸવਾ ਪਿਯਭਾਣਿਨੀ।

    ‘‘Kacci te sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;

    ਪੁਤ੍ਤਰੂਪਯਸੂਪੇਤਾ, ਤવ ਛਨ੍ਦવਸਾਨੁਗਾ’’॥

    Puttarūpayasūpetā, tava chandavasānugā’’.

    ੬੩.

    63.

    ‘‘ਅਥੋ ਮੇ ਸਾਦਿਸੀ ਭਰਿਯਾ, ਅਸ੍ਸવਾ ਪਿਯਭਾਣਿਨੀ।

    ‘‘Atho me sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;

    ਪੁਤ੍ਤਰੂਪਯਸੂਪੇਤਾ, ਮਮ ਛਨ੍ਦવਸਾਨੁਗਾ’’॥

    Puttarūpayasūpetā, mama chandavasānugā’’.

    ੬੪.

    64.

    ‘‘ਭવਨ੍ਤਂ 73 ਕਚ੍ਚਿ ਨੁ ਮਹਾ-ਸਤ੍ਤੁਹਤ੍ਥਤ੍ਤਤਂ 74 ਗਤੋ।

    ‘‘Bhavantaṃ 75 kacci nu mahā-sattuhatthattataṃ 76 gato;

    ਦੁਕ੍ਖਮਾਪਜ੍ਜਿ વਿਪੁਲਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਮਾਪਦੇ॥

    Dukkhamāpajji vipulaṃ, tasmiṃ paṭhamamāpade.

    ੬੫.

    65.

    ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਯਨ੍ਤਾਪਤਿਤ੍વਾਨ, ਦਣ੍ਡੇਨ ਸਮਪੋਥਯਿ।

    ‘‘Kacci yantāpatitvāna, daṇḍena samapothayi;

    ਏવਮੇਤੇਸਂ ਜਮ੍ਮਾਨਂ, ਪਾਤਿਕਂ 77 ਭવਤਿ ਤਾવਦੇ’’॥

    Evametesaṃ jammānaṃ, pātikaṃ 78 bhavati tāvade’’.

    ੬੬.

    66.

    ‘‘ਖੇਮਮਾਸਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਏવਮਾਪਦਿਯਾ ਸਤਿ 79

    ‘‘Khemamāsi mahārāja, evamāpadiyā sati 80;

    ਨ ਚਾਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰਸ੍ਮਾਸੁ, ਸਤ੍ਤੂવ ਸਮਪਜ੍ਜਥ॥

    Na cāyaṃ kiñci rasmāsu, sattūva samapajjatha.

    ੬੭.

    67.

    ‘‘ਪਚ੍ਚਗਮਿਤ੍ਥ ਨੇਸਾਦੋ, ਪੁਬ੍ਬੇવ ਅਜ੍ਝਭਾਸਥ।

    ‘‘Paccagamittha nesādo, pubbeva ajjhabhāsatha;

    ਤਦਾਯਂ ਸੁਮੁਖੋਯੇવ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਚ੍ਚਭਾਸਥ॥

    Tadāyaṃ sumukhoyeva, paṇḍito paccabhāsatha.

    ੬੮.

    68.

    ‘‘ਤਸ੍ਸ ਤਂ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ, ਪਸਾਦਮਯਮਜ੍ਝਗਾ।

    ‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, pasādamayamajjhagā;

    ਤਤੋ ਮਂ ਪਾਮੁਚੀ ਪਾਸਾ, ਅਨੁਞ੍ਞਾਸਿ ਸੁਖੇਨ ਚ॥

    Tato maṃ pāmucī pāsā, anuññāsi sukhena ca.

    ੬੯.

    69.

    ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਸੁਮੁਖੇਨੇવ, ਏਤਦਤ੍ਥਾਯ ਚਿਨ੍ਤਿਤਂ।

    ‘‘Idañca sumukheneva, etadatthāya cintitaṃ;

    ਭੋਤੋ ਸਕਾਸੇਗਮਨਂ 81, ਏਤਸ੍ਸ ਧਨਮਿਚ੍ਛਤਾ’’॥

    Bhoto sakāsegamanaṃ 82, etassa dhanamicchatā’’.

    ੭੦.

    70.

    ‘‘ਸ੍વਾਗਤਞ੍ਚੇવਿਦਂ ਭવਤਂ, ਪਤੀਤੋ ਚਸ੍ਮਿ ਦਸ੍ਸਨਾ।

    ‘‘Svāgatañcevidaṃ bhavataṃ, patīto casmi dassanā;

    ਏਸੋ ਚਾਪਿ ਬਹੁਂ વਿਤ੍ਤਂ, ਲਭਤਂ ਯਾવਦਿਚ੍ਛਤਿ’’ 83

    Eso cāpi bahuṃ vittaṃ, labhataṃ yāvadicchati’’ 84.

    ੭੧.

    71.

    ‘‘ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਯਿਤ੍વਾ ਨੇਸਾਦਂ, ਭੋਗੇਹਿ ਮਨੁਜਾਧਿਪੋ।

    ‘‘Santappayitvā nesādaṃ, bhogehi manujādhipo;

    ਅਜ੍ਝਭਾਸਥ વਕ੍ਕਙ੍ਗਂ, વਾਚਂ ਕਣ੍ਣਸੁਖਂ ਭਣਂ’’॥

    Ajjhabhāsatha vakkaṅgaṃ, vācaṃ kaṇṇasukhaṃ bhaṇaṃ’’.

    ੭੨.

    72.

    ‘‘ਯਂ ਖਲੁ ਧਮ੍ਮਮਾਧੀਨਂ, વਸੋ વਤ੍ਤਤਿ ਕਿਞ੍ਚਨਂ।

    ‘‘Yaṃ khalu dhammamādhīnaṃ, vaso vattati kiñcanaṃ;

    ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਸ੍ਸਰਿਯਂ ਤવ 85, ਤਂ ਪਸਾਸ 86 ਯਦਿਚ੍ਛਥ॥

    Sabbatthissariyaṃ tava 87, taṃ pasāsa 88 yadicchatha.

    ੭੩.

    73.

    ‘‘ਦਾਨਤ੍ਥਂ ਉਪਭੋਤ੍ਤੁਂ વਾ, ਯਂ ਚਞ੍ਞਂ ਉਪਕਪ੍ਪਤਿ।

    ‘‘Dānatthaṃ upabhottuṃ vā, yaṃ caññaṃ upakappati;

    ਏਤਂ ਦਦਾਮਿ વੋ વਿਤ੍ਤਂ, ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ 89 વਿਸ੍ਸਜਾਮਿ વੋ’’॥

    Etaṃ dadāmi vo vittaṃ, issariyaṃ 90 vissajāmi vo’’.

    ੭੪.

    74.

    ‘‘ਯਥਾ ਚ ਮ੍ਯਾਯਂ ਸੁਮੁਖੋ, ਅਜ੍ਝਭਾਸੇਯ੍ਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ।

    ‘‘Yathā ca myāyaṃ sumukho, ajjhabhāseyya paṇḍito;

    ਕਾਮਸਾ ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਂ ਮ੍ਯਾਸ੍ਸ ਪਰਮਪ੍ਪਿਯਂ’’॥

    Kāmasā buddhisampanno, taṃ myāssa paramappiyaṃ’’.

    ੭੫.

    75.

    ‘‘ਅਹਂ ਖਲੁ ਮਹਾਰਾਜ, ਨਾਗਰਾਜਾਰਿવਨ੍ਤਰਂ।

    ‘‘Ahaṃ khalu mahārāja, nāgarājārivantaraṃ;

    ਪਟਿવਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਨ ਮੇ ਸੋ વਿਨਯੋ ਸਿਯਾ॥

    Paṭivattuṃ na sakkomi, na me so vinayo siyā.

    ੭੬.

    76.

    ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚੇવ ਸੋ 91 ਸੇਟ੍ਠੋ, ਤ੍વਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਮਸਤ੍ਤવੋ।

    ‘‘Amhākañceva so 92 seṭṭho, tvañca uttamasattavo;

    ਭੂਮਿਪਾਲੋ ਮਨੁਸ੍ਸਿਨ੍ਦੋ, ਪੂਜਾ ਬਹੂਹਿ ਹੇਤੁਹਿ॥

    Bhūmipālo manussindo, pūjā bahūhi hetuhi.

    ੭੭.

    77.

    ‘‘ਤੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਭਣਤਂ, વਤ੍ਤਮਾਨੇ વਿਨਿਚ੍ਛਯੇ।

    ‘‘Tesaṃ ubhinnaṃ bhaṇataṃ, vattamāne vinicchaye;

    ਨਨ੍ਤਰਂ 93 ਪਟਿવਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਪੇਸ੍ਸੇਨ 94 ਮਨੁਜਾਧਿਪ’’॥

    Nantaraṃ 95 paṭivattabbaṃ, pessena 96 manujādhipa’’.

    ੭੮.

    78.

    ‘‘ਧਮ੍ਮੇਨ ਕਿਰ ਨੇਸਾਦੋ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਅਣ੍ਡਜੋ ਇਤਿ।

    ‘‘Dhammena kira nesādo, paṇḍito aṇḍajo iti;

    ਨ ਹੇવ ਅਕਤਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨਯੋ ਏਤਾਦਿਸੋ ਸਿਯਾ॥

    Na heva akatattassa, nayo etādiso siyā.

    ੭੯.

    79.

    ‘‘ਏવਂ ਅਗ੍ਗਪਕਤਿਮਾ, ਏવਂ ਉਤ੍ਤਮਸਤ੍ਤવੋ।

    ‘‘Evaṃ aggapakatimā, evaṃ uttamasattavo;

    ਯਾવਤਤ੍ਥਿ ਮਯਾ ਦਿਟ੍ਠਾ, ਨਾਞ੍ਞਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਏਦਿਸਂ॥

    Yāvatatthi mayā diṭṭhā, nāññaṃ passāmi edisaṃ.

    ੮੦.

    80.

    ‘‘ਤੁਟ੍ਠੋਸ੍ਮਿ વੋ ਪਕਤਿਯਾ, વਾਕ੍ਯੇਨ ਮਧੁਰੇਨ ਚ।

    ‘‘Tuṭṭhosmi vo pakatiyā, vākyena madhurena ca;

    ਏਸੋ ਚਾਪਿ ਮਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ, ਚਿਰਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ વੋ ਉਭੋ’’॥

    Eso cāpi mamacchando, ciraṃ passeyya vo ubho’’.

    ੮੧.

    81.

    ‘‘ਯਂ ਕਿਚ੍ਚਂ 97 ਪਰਮੇ ਮਿਤ੍ਤੇ, ਕਤਮਸ੍ਮਾਸੁ 98 ਤਂ ਤਯਾ।

    ‘‘Yaṃ kiccaṃ 99 parame mitte, katamasmāsu 100 taṃ tayā;

    ਪਤ੍ਤਾ ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਤ੍ਯਾਮ੍ਹਾ 101, ਭਤ੍ਤਿਰਸ੍ਮਾਸੁ ਯਾ ਤવ॥

    Pattā nissaṃsayaṃ tyāmhā 102, bhattirasmāsu yā tava.

    ੮੨.

    82.

    ‘‘ਅਦੁਞ੍ਚ ਨੂਨ ਸੁਮਹਾ, ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਮਨ੍ਤਰਂ।

    ‘‘Aduñca nūna sumahā, ñātisaṅghassa mantaraṃ;

    ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਸ੍ਮਾਕਂ 103, ਦੁਕ੍ਖਂ ਬਹੂਸੁ ਪਕ੍ਖਿਸੁ॥

    Adassanena asmākaṃ 104, dukkhaṃ bahūsu pakkhisu.

    ੮੩.

    83.

    ‘‘ਤੇਸਂ ਸੋਕવਿਘਾਤਾਯ, ਤਯਾ ਅਨੁਮਤਾ ਮਯਂ।

    ‘‘Tesaṃ sokavighātāya, tayā anumatā mayaṃ;

    ਤਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਤੋ ਕਤ੍વਾ, ਞਾਤਿਂ 105 ਪਸ੍ਸੇਮੁਰਿਨ੍ਦਮ 106

    Taṃ padakkhiṇato katvā, ñātiṃ 107 passemurindama 108.

    ੮੪.

    84.

    ‘‘ਅਦ੍ਧਾਹਂ વਿਪੁਲਂ ਪੀਤਿਂ, ਭવਤਂ વਿਨ੍ਦਾਮਿ ਦਸ੍ਸਨਾ।

    ‘‘Addhāhaṃ vipulaṃ pītiṃ, bhavataṃ vindāmi dassanā;

    ਏਸੋ ਚਾਪਿ ਮਹਾ ਅਤ੍ਥੋ, ਞਾਤਿવਿਸ੍ਸਾਸਨਾ ਸਿਯਾ’’॥

    Eso cāpi mahā attho, ñātivissāsanā siyā’’.

    ੮੫.

    85.

    ‘‘ਇਦਂ વਤ੍વਾ ਧਤਰਟ੍ਠੋ 109, ਹਂਸਰਾਜਾ ਨਰਾਧਿਪਂ।

    ‘‘Idaṃ vatvā dhataraṭṭho 110, haṃsarājā narādhipaṃ;

    ਉਤ੍ਤਮਂ ਜવਮਨ੍વਾਯ 111, ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਂ ਉਪਾਗਮੁਂ॥

    Uttamaṃ javamanvāya 112, ñātisaṅghaṃ upāgamuṃ.

    ੮੬.

    86.

    ‘‘ਤੇ ਅਰੋਗੇ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ, ਦਿਸ੍વਾਨ ਪਰਮੇ ਦਿਜੇ।

    ‘‘Te aroge anuppatte, disvāna parame dije;

    ਕੇਕਾਤਿ ਮਕਰੁਂ ਹਂਸਾ, ਪੁਥੁਸਦ੍ਦੋ ਅਜਾਯਥ॥

    Kekāti makaruṃ haṃsā, puthusaddo ajāyatha.

    ੮੭.

    87.

    ‘‘ਤੇ ਪਤੀਤਾ ਪਮੁਤ੍ਤੇਨ, ਭਤ੍ਤੁਨਾ ਭਤ੍ਤੁਗਾਰવਾ।

    ‘‘Te patītā pamuttena, bhattunā bhattugāravā;

    ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿਕਿਰਿਂਸੁ 113, ਅਣ੍ਡਜਾ ਲਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯਾ’’॥

    Samantā parikiriṃsu 114, aṇḍajā laddhapaccayā’’.

    ੮੮.

    88.

    ‘‘ਏવਂ ਮਿਤ੍ਤવਤਂ ਅਤ੍ਥਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਦਕ੍ਖਿਣਾ।

    ‘‘Evaṃ mittavataṃ atthā, sabbe honti padakkhiṇā;

    ਹਂਸਾ ਯਥਾ ਧਤਰਟ੍ਠਾ, ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਂ ਉਪਾਗਮੁ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Haṃsā yathā dhataraṭṭhā, ñātisaṅghaṃ upāgamu’’nti.

    ਚੂਲ਼ 115 ਹਂਸਜਾਤਕਂ ਪਠਮਂ।

    Cūḷa 116 haṃsajātakaṃ paṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. ਬਨ੍ਧੇ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    2. bandhe (syā. ka.)
    3. ਬਨ੍ਧਸ੍ਸ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    4. bandhassa (syā. ka.)
    5. ਦੇਪਿਚ੍ਛ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਦ੍વੇਪਿਚ੍ਛ (ਸ੍ਯਾ॰)
    6. depiccha (sī. pī.), dvepiccha (syā.)
    7. ਬੁਜ੍ਝਸੇ (ਸੀ॰)
    8. bujjhase (sī.)
    9. ਬਦ੍ਧਂ (ਸੀ॰), ਬਨ੍ਧਂ (ਪੀ॰)
    10. baddhaṃ (sī.), bandhaṃ (pī.)
    11. ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    12. buddhisampanna (sī. syā. pī.)
    13. ਇਚ੍ਚੇવ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    14. icceva (sī. pī.)
    15. ਨ ਚ ਸਞ੍ਚੇਸੁ’ਮਾਸਨਾ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    16. na ca sañcesu’māsanā (sī. pī.)
    17. ਪਚ੍ਚਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    18. paccakampittha (sī. syā. pī.)
    19. ਤਾ’ਯਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰ ਕ॰)
    20. tā’yaṃ (sī. pī. ka.)
    21. ਤਤਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    22. tatā (syā. ka.)
    23. ਗੂਲ਼੍ਹਮਾਸਜ੍ਜ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    24. gūḷhamāsajja (sī. pī.)
    25. ਸਮ੍ਭਾਸਸ੍ਸ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    26. sambhāsassa (sī. pī.)
    27. ਤੁਲ੍ਯਾਮ੍ਹਾ (ਕ॰)
    28. tulyāmhā (ka.)
    29. ਜੀਨਤ੍ਥਿ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    30. jīnatthi (sī. syā. pī.)
    31. ਸਮવੇਕ੍ਖਸੁ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    32. ਤવਸ੍ਮਸੁ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰)
    33. samavekkhasu (sī. pī.)
    34. tavasmasu (sī. syā.)
    35. ਕਤਸ੍ਸਾ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    36. katassā (sī. pī.)
    37. ਬਹੁਨ੍ਨਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    38. bahunnaṃ (sī. pī.)
    39. ਭਤ੍ਤੁਨੋ (ਸ੍ਯਾ॰)
    40. bhattuno (syā.)
    41. વਙ੍ਕਙ੍ਗੋ (ਸ੍ਯਾ॰)
    42. vaṅkaṅgo (syā.)
    43. ਯਥਾਯਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    44. ਕਞ੍ਚਿ (ਸੀ॰)
    45. yathāyaṃ (sī. pī.)
    46. kañci (sī.)
    47. ਗਨ੍ਤ੍વਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    48. gantvā (syā. ka.)
    49. ਕਾਚੇ (ਪੀ॰)
    50. kāce (pī.)
    51. ਚਿਤ੍ਤੋ (ਕ॰)
    52. citto (ka.)
    53. વਿਹਗਾ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    54. ਹਤ੍ਥਤ੍ਥ’ਮਾਗਤਾ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    55. vihagā (sī. pī.)
    56. hatthattha’māgatā (sī. syā. pī.)
    57. ਧਮ੍ਮੇ ਯੁਤ੍ਤੋ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    58. dhamme yutto (sī. pī.)
    59. ਅਤ੍ਤਨੋ ਯਂ (ਸ੍ਯਾ॰)
    60. attano yaṃ (syā.)
    61. ਪਾਮੁਞ੍ਚਿਂ (ਪੀ॰ ਕ॰)
    62. pāmuñciṃ (pī. ka.)
    63. ਗਨ੍ਤ੍વਾ (ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ)
    64. gantvā (sabbattha)
    65. ਅਸ੍ਸੁ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    66. assu (sī. syā. pī.)
    67. ਮਨੁਸਿਸ੍ਸਤਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    68. manusissati (sī. pī.)
    69. ਕਚ੍ਚਿਨ੍ਨੁ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    70. kaccinnu (sī. pī.)
    71. ਅਥੋਪਿਮੇ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    72. athopime (sī. pī.)
    73. ਭવਂ ਤੁ (ਸੀ॰ ਪੀ॰), ਭવਨ੍ਨੁ (ਸ੍ਯਾ॰)
    74. ਹਤ੍ਥਤ੍ਥਤਂ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    75. bhavaṃ tu (sī. pī.), bhavannu (syā.)
    76. hatthatthataṃ (sī. syā. pī.)
    77. ਪਾਕਤਿਕਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    78. pākatikaṃ (sī. pī.)
    79. ਏવਮਾਪਦਿ ਸਂਸਤਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    80. evamāpadi saṃsati (sī. pī.)
    81. ਸਕਾਸੇ + ਆਗਮਨਂ
    82. sakāse + āgamanaṃ
    83. ਯਾવਤਿਚ੍ਛਤਿ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    84. yāvaticchati (sī. pī.)
    85. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਸ੍ਸਰਿਯਂ ਭવਤਂ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰), ਸਬ੍ਬਿਸ੍ਸਰਿਯਂ ਭવਤਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    86. ਪਸਾਸਥ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    87. sabbatthissariyaṃ bhavataṃ (sī. syā. pī.), sabbissariyaṃ bhavataṃ (syā. ka.)
    88. pasāsatha (sī. syā. pī.)
    89. ਇਸ੍ਸੇਰਂ (ਸੀ॰), ਇਸ੍ਸਰਂ (ਪੀ॰)
    90. isseraṃ (sī.), issaraṃ (pī.)
    91. ਯੋ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    92. yo (sī. pī.)
    93. ਨਾਨ੍ਤਰਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    94. ਪੇਸੇਨ (ਕ॰)
    95. nāntaraṃ (sī. pī.)
    96. pesena (ka.)
    97. ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ (ਪੀ॰)
    98. ਰਸ੍ਮਾਸੁ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    99. yaṃkiñci (pī.)
    100. rasmāsu (sī. pī.)
    101. ਤ੍ਯਮ੍ਹਾ (ਪੀ॰)
    102. tyamhā (pī.)
    103. ਅਮ੍ਹਾਕਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    104. amhākaṃ (sī. pī.)
    105. ਞਾਤੀ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    106. ਪਸ੍ਸੇਮਰਿਨ੍ਦਮ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    107. ñātī (sī. syā. pī.)
    108. passemarindama (sī. pī.)
    109. ਧਤਰਟ੍ਠਾ (ਸੀ॰)
    110. dhataraṭṭhā (sī.)
    111. ਉਤ੍ਤਮਜવਮਤ੍ਤਾਯ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    112. uttamajavamattāya (sī. pī.)
    113. ਪਰਿਕਰਿਂਸੁ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    114. parikariṃsu (sī. syā. pī.)
    115. ਚੁਲ੍ਲ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    116. culla (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā / [੫੩੩] ੧. ਚੂਲ਼ਹਂਸਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ • [533] 1. Cūḷahaṃsajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact