Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഉദാന-അട്ഠകഥാ • Udāna-aṭṭhakathā |
൧൦. ചൂളപന്ഥകസുത്തവണ്ണനാ
10. Cūḷapanthakasuttavaṇṇanā
൫൦. ദസമേ ചൂളപന്ഥകോതി മഹാപന്ഥകത്ഥേരസ്സ കനിട്ഠഭാതികത്താ പന്ഥേ ജാതത്താ ച ദഹരകാലേ ലദ്ധവോഹാരേന അപരഭാഗേപി അയമായസ്മാ ‘‘ചൂളപന്ഥകോ’’ത്വേവ പഞ്ഞായിത്ഥ. ഗുണവിസേസേഹി പന ഛളഭിഞ്ഞോ പഭിന്നപടിസമ്ഭിദോ ‘‘ഏതദഗ്ഗം, ഭിക്ഖവേ, മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം മനോമയം കായം അഭിനിമ്മിനന്താനം യദിദം ചൂളപന്ഥകോ, ചേതോവിവട്ടകുസലാനം യദിദം ചൂളപന്ഥകോ’’തി ദ്വീസു (അ॰ നി॰ ൧.൧൯൯) ഠാനേസു ഭഗവതാ ഏതദഗ്ഗേ ഠപിതോ അസീതിയാ മഹാസാവകേസു അബ്ഭന്തരോ.
50. Dasame cūḷapanthakoti mahāpanthakattherassa kaniṭṭhabhātikattā panthe jātattā ca daharakāle laddhavohārena aparabhāgepi ayamāyasmā ‘‘cūḷapanthako’’tveva paññāyittha. Guṇavisesehi pana chaḷabhiñño pabhinnapaṭisambhido ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ manomayaṃ kāyaṃ abhinimminantānaṃ yadidaṃ cūḷapanthako, cetovivaṭṭakusalānaṃ yadidaṃ cūḷapanthako’’ti dvīsu (a. ni. 1.199) ṭhānesu bhagavatā etadagge ṭhapito asītiyā mahāsāvakesu abbhantaro.
സോ ഏകദിവസം പച്ഛാഭത്തം പിണ്ഡപാതപ്പടിക്കന്തോ അത്തനോ ദിവാട്ഠാനേ ദിവാവിഹാരം നിസിന്നോ സമാപത്തീഹി ദിവസഭാഗം വീതിനാമേത്വാ സായന്ഹസമയം ഉപാസകേസു ധമ്മസ്സവനത്ഥം അനാഗതേസു ഏവ വിഹാരമജ്ഝം പവിസിത്വാ ഭഗവതി ഗന്ധകുടിയം നിസിന്നേ ‘‘അകാലോ താവ ഭഗവതോ ഉപട്ഠാനം ഉപസങ്കമിതു’’ന്തി ഗന്ധകുടിപമുഖേ ഏകമന്തം നിസീദി പല്ലങ്കം ആഭുജിത്വാ. തേന വുത്തം – ‘‘തേന ഖോ പന സമയേന ആയസ്മാ ചൂളപന്ഥകോ ഭഗവതോ അവിദൂരേ നിസിന്നോ ഹോതി പല്ലങ്കം ആഭുജിത്വാ ഉജും കായം പണിധായ പരിമുഖം സതിം ഉപട്ഠപേത്വാ’’തി. സോ ഹി തദാ കാലപരിച്ഛേദം കത്വാ സമാപത്തിം സമാപജ്ജിത്വാ നിസീദി.
So ekadivasaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto attano divāṭṭhāne divāvihāraṃ nisinno samāpattīhi divasabhāgaṃ vītināmetvā sāyanhasamayaṃ upāsakesu dhammassavanatthaṃ anāgatesu eva vihāramajjhaṃ pavisitvā bhagavati gandhakuṭiyaṃ nisinne ‘‘akālo tāva bhagavato upaṭṭhānaṃ upasaṅkamitu’’nti gandhakuṭipamukhe ekamantaṃ nisīdi pallaṅkaṃ ābhujitvā. Tena vuttaṃ – ‘‘tena kho pana samayena āyasmā cūḷapanthako bhagavato avidūre nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā’’ti. So hi tadā kālaparicchedaṃ katvā samāpattiṃ samāpajjitvā nisīdi.
ഏതമത്ഥം വിദിത്വാതി ഏതം ആയസ്മതോ ചൂളപന്ഥകസ്സ കായചിത്താനം സമ്മാപണിഹിതഭാവസങ്ഖാതം അത്ഥം ജാനിത്വാ. ഇമം ഉദാനന്തി അഞ്ഞോപി യോ പസ്സദ്ധകായോ സബ്ബിരിയാപഥേസു ഉപട്ഠിതസ്സതി സമാഹിതോ, തസ്സ ഭിക്ഖുനോ അനുപാദാ പരിനിബ്ബാനപരിയോസാനസ്സ വിസേസാധിഗമസ്സ തത്ഥ പാതുഭാവവിഭാവനം ഇമം ഉദാനം ഉദാനേസി.
Etamatthaṃ viditvāti etaṃ āyasmato cūḷapanthakassa kāyacittānaṃ sammāpaṇihitabhāvasaṅkhātaṃ atthaṃ jānitvā. Imaṃ udānanti aññopi yo passaddhakāyo sabbiriyāpathesu upaṭṭhitassati samāhito, tassa bhikkhuno anupādā parinibbānapariyosānassa visesādhigamassa tattha pātubhāvavibhāvanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
തത്ഥ ഠിതേന കായേനാതി കായദ്വാരികസ്സ അസംവരസ്സ പഹാനേന അകരണേന സമ്മാ ഠപിതേന ചോപനകായേന, തഥാ ചക്ഖാദീനം ഇന്ദ്രിയാനം നിബ്ബിസേവനഭാവകരണേന സുട്ഠു ഠപിതേന പഞ്ചദ്വാരികകായേന, സംയതഹത്ഥപാദതായ ഹത്ഥകുക്കുച്ചാദീനം അഭാവതോ അപരിഫന്ദനേന ഠിതേന കരജകായേന ചാതി സങ്ഖേപതോ സബ്ബേനപി കായേന നിബ്ബികാരതാസങ്ഖാതേന നിച്ചലഭാവേന ഠിതേന. ഏതേനസ്സ സീലപാരിസുദ്ധി ദസ്സിതാ. ഇത്ഥമ്ഭൂതലക്ഖണേ ച ഇദം കരണവചനം. ഠിതേന ചേതസാതി ചിത്തസ്സ ഠിതിപരിദീപനേന സമാധിസമ്പദം ദസ്സേതി. സമാധി ഹി ചിത്തസ്സ ‘ഠിതീ’തി വുച്ചതി. തസ്മാ സമഥവസേന വിപസ്സനാവസേനേവ വാ ഏകഗ്ഗതായ സതി ചിത്തം ആരമ്മണേ ഏകോദിഭാവൂപഗമനേന ഠിതം നാമ ഹോതി, ന അഞ്ഞഥാ. ഇദഞ്ച യഥാവുത്തകായചിത്താനം ഠപനം സമാദഹനം സബ്ബസ്മിം കാലേ സബ്ബേസു ച ഇരിയാപഥേസു ഇച്ഛിതബ്ബന്തി ദസ്സേന്തോ ആഹ – ‘‘തിട്ഠം നിസിന്നോ ഉദ വാ സയാനോ’’തി . തത്ഥ വാ-സദ്ദോ അനിയമത്ഥോ. തേന തിട്ഠന്തോ വാ നിസിന്നോ വാ സയാനോ വാ തദഞ്ഞിരിയാപഥോ വാതി അയമത്ഥോ ദീപിതോ ഹോതീതി ചങ്കമനസ്സാപി ഇധ സങ്ഗഹോ വേദിതബ്ബോ.
Tattha ṭhitena kāyenāti kāyadvārikassa asaṃvarassa pahānena akaraṇena sammā ṭhapitena copanakāyena, tathā cakkhādīnaṃ indriyānaṃ nibbisevanabhāvakaraṇena suṭṭhu ṭhapitena pañcadvārikakāyena, saṃyatahatthapādatāya hatthakukkuccādīnaṃ abhāvato apariphandanena ṭhitena karajakāyena cāti saṅkhepato sabbenapi kāyena nibbikāratāsaṅkhātena niccalabhāvena ṭhitena. Etenassa sīlapārisuddhi dassitā. Itthambhūtalakkhaṇe ca idaṃ karaṇavacanaṃ. Ṭhitena cetasāti cittassa ṭhitiparidīpanena samādhisampadaṃ dasseti. Samādhi hi cittassa ‘ṭhitī’ti vuccati. Tasmā samathavasena vipassanāvaseneva vā ekaggatāya sati cittaṃ ārammaṇe ekodibhāvūpagamanena ṭhitaṃ nāma hoti, na aññathā. Idañca yathāvuttakāyacittānaṃ ṭhapanaṃ samādahanaṃ sabbasmiṃ kāle sabbesu ca iriyāpathesu icchitabbanti dassento āha – ‘‘tiṭṭhaṃ nisinno uda vā sayāno’’ti . Tattha vā-saddo aniyamattho. Tena tiṭṭhanto vā nisinno vā sayāno vā tadaññiriyāpatho vāti ayamattho dīpito hotīti caṅkamanassāpi idha saṅgaho veditabbo.
ഏതം സതിം ഭിക്ഖു അധിട്ഠഹാനോതി യായ പഗേവ പരിസുദ്ധസമാചാരോ കായചിത്തദുട്ഠുല്ലഭാവൂപസമനേന കായം ചിത്തഞ്ച അസാരദ്ധം കത്വാ പടിലദ്ധായ അനവജ്ജസുഖാധിട്ഠായ കായചിത്തപസ്സദ്ധിവസേന ചിത്തം ലഹും മുദും കമ്മഞ്ഞഞ്ച കത്വാ സമ്മാ ഠപേന്തോ സമാദഹന്തോ കമ്മട്ഠാനം പരിബ്രൂഹേതി മത്ഥകഞ്ച പാപേതി, തം ഏവ കമ്മട്ഠാനാനുയോഗസ്സ ആദിമജ്ഝപരിയോസാനേസു ബഹൂപകാരം സതിം ഭിക്ഖു അധിട്ഠഹാനോ സീലവിസോധനം ആദിം കത്വാ യാവ വിസേസാധിഗമാ തത്ഥ തത്ഥ അധിട്ഠഹന്തോതി അത്ഥോ. ലഭേഥ പുബ്ബാപരിയം വിസേസന്തി സോ ഏവം സതിആരക്ഖേന ചേതസാ കമ്മട്ഠാനം ഉപരൂപരി വഡ്ഢേന്തോ ബ്രൂഹേന്തോ ഫാതിം കരോന്തോ പുബ്ബാപരിയം പുബ്ബാപരിയവന്തം പുബ്ബാപരഭാഗേന പവത്തം ഉളാരുളാരതരാദിഭേദവിസേസം ലഭേയ്യ.
Etaṃsatiṃ bhikkhu adhiṭṭhahānoti yāya pageva parisuddhasamācāro kāyacittaduṭṭhullabhāvūpasamanena kāyaṃ cittañca asāraddhaṃ katvā paṭiladdhāya anavajjasukhādhiṭṭhāya kāyacittapassaddhivasena cittaṃ lahuṃ muduṃ kammaññañca katvā sammā ṭhapento samādahanto kammaṭṭhānaṃ paribrūheti matthakañca pāpeti, taṃ eva kammaṭṭhānānuyogassa ādimajjhapariyosānesu bahūpakāraṃ satiṃ bhikkhu adhiṭṭhahāno sīlavisodhanaṃ ādiṃ katvā yāva visesādhigamā tattha tattha adhiṭṭhahantoti attho. Labhetha pubbāpariyaṃ visesanti so evaṃ satiārakkhena cetasā kammaṭṭhānaṃ uparūpari vaḍḍhento brūhento phātiṃ karonto pubbāpariyaṃ pubbāpariyavantaṃ pubbāparabhāgena pavattaṃ uḷāruḷāratarādibhedavisesaṃ labheyya.
തത്ഥ ദുവിധോ പുബ്ബാപരിയവിസേസോ സമഥവസേന വിപസ്സനാവസേന ചാതി. തേസു സമഥവസേന താവ നിമിത്തുപ്പത്തിതോ പട്ഠായ യാവ നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനവസീഭാവോ, താവ പവത്തോ ഭാവനാവിസേസോ പുബ്ബാപരിയവിസേസോ. വിപസ്സനാവസേന പന രൂപമുഖേന അഭിനിവിസന്തസ്സ രൂപധമ്മപരിഗ്ഗഹതോ, ഇതരസ്സ നാമധമ്മപരിഗ്ഗഹതോ പട്ഠായ യാവ അരഹത്താധിഗമോ, താവ പവത്തോ ഭാവനാവിസേസോ പുബ്ബാപരിയവിസേസോ. അയമേവ ച ഇധാധിപ്പേതോ.
Tattha duvidho pubbāpariyaviseso samathavasena vipassanāvasena cāti. Tesu samathavasena tāva nimittuppattito paṭṭhāya yāva nevasaññānāsaññāyatanavasībhāvo, tāva pavatto bhāvanāviseso pubbāpariyaviseso. Vipassanāvasena pana rūpamukhena abhinivisantassa rūpadhammapariggahato, itarassa nāmadhammapariggahato paṭṭhāya yāva arahattādhigamo, tāva pavatto bhāvanāviseso pubbāpariyaviseso. Ayameva ca idhādhippeto.
ലദ്ധാന പുബ്ബാപരിയം വിസേസന്തി പുബ്ബാപരിയവിസേസം ഉക്കംസപാരമിപ്പത്തം അരഹത്തം ലഭിത്വാ. അദസ്സനം മച്ചുരാജസ്സ ഗച്ഛേതി ജീവിതുപച്ഛേദവസേന സബ്ബേസം സത്താനം അഭിഭവനതോ മച്ചുരാജസങ്ഖാതസ്സ മരണസ്സ വിസയഭൂതം ഭവത്തയം സമതിക്കന്തത്താ അദസ്സനം അഗോചരം ഗച്ഛേയ്യ. ഇമസ്മിം വഗ്ഗേ യം അവുത്തം, തം ഹേട്ഠാ വുത്തനയമേവാതി.
Laddhāna pubbāpariyaṃ visesanti pubbāpariyavisesaṃ ukkaṃsapāramippattaṃ arahattaṃ labhitvā. Adassanaṃ maccurājassa gaccheti jīvitupacchedavasena sabbesaṃ sattānaṃ abhibhavanato maccurājasaṅkhātassa maraṇassa visayabhūtaṃ bhavattayaṃ samatikkantattā adassanaṃ agocaraṃ gaccheyya. Imasmiṃ vagge yaṃ avuttaṃ, taṃ heṭṭhā vuttanayamevāti.
ദസമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
നിട്ഠിതാ ച മഹാവഗ്ഗവണ്ണനാ.
Niṭṭhitā ca mahāvaggavaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഉദാനപാളി • Udānapāḷi / ൧൦. ചൂളപന്ഥകസുത്തം • 10. Cūḷapanthakasuttaṃ