Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / उदानपाळि • Udānapāḷi

    ५. चुन्दसुत्तं

    5. Cundasuttaṃ

    ७५. एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा मल्‍लेसु चारिकं चरमानो महता भिक्खुसङ्घेन सद्धिं येन पावा तदवसरि। तत्र सुदं भगवा पावायं विहरति चुन्दस्स कम्मारपुत्तस्स अम्बवने।

    75. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā mallesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena pāvā tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā pāvāyaṃ viharati cundassa kammāraputtassa ambavane.

    अस्सोसि खो चुन्दो कम्मारपुत्तो – ‘‘भगवा किर मल्‍लेसु चारिकं चरमानो महता भिक्खुसङ्घेन सद्धिं पावं अनुप्पत्तो पावायं विहरति मय्हं अम्बवने’’ति। अथ खो चुन्दो कम्मारपुत्तो येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्‍नं खो चुन्दं कम्मारपुत्तं भगवा धम्मिया कथाय सन्दस्सेसि समादपेसि समुत्तेजेसि सम्पहंसेसि। अथ खो चुन्दो कम्मारपुत्तो भगवता धम्मिया कथाय सन्दस्सितो समादपितो समुत्तेजितो सम्पहंसितो भगवन्तं एतदवोच – ‘‘अधिवासेतु मे, भन्ते, भगवा स्वातनाय भत्तं सद्धिं भिक्खुसङ्घेना’’ति। अधिवासेसि भगवा तुण्हीभावेन।

    Assosi kho cundo kammāraputto – ‘‘bhagavā kira mallesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pāvaṃ anuppatto pāvāyaṃ viharati mayhaṃ ambavane’’ti. Atha kho cundo kammāraputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho cundaṃ kammāraputtaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho cundo kammāraputto bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.

    अथ खो चुन्दो कम्मारपुत्तो भगवतो अधिवासनं विदित्वा उट्ठायासना भगवन्तं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा पक्‍कामि। अथ खो चुन्दो कम्मारपुत्तो तस्सा रत्तिया अच्‍चयेन सके निवेसने पणीतं खादनीयं भोजनीयं पटियादापेत्वा पहूतञ्‍च सूकरमद्दवं भगवतो कालं आरोचापेसि – ‘‘कालो, भन्ते, निट्ठितं भत्त’’न्ति।

    Atha kho cundo kammāraputto bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho cundo kammāraputto tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā pahūtañca sūkaramaddavaṃ bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.

    अथ खो भगवा पुब्बण्हसमयं निवासेत्वा पत्तचीवरमादाय सद्धिं भिक्खुसङ्घेन येन चुन्दस्स कम्मारपुत्तस्स निवेसनं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा पञ्‍ञत्ते आसने निसीदि। निसज्‍ज खो भगवा चुन्दं कम्मारपुत्तं आमन्तेसि – ‘‘यं ते, चुन्द, सूकरमद्दवं पटियत्तं तेन मं परिविस, यं पनञ्‍ञं खादनीयं भोजनीयं पटियत्तं तेन भिक्खुसङ्घं परिविसा’’ति। ‘‘एवं, भन्ते’’ति खो चुन्दो कम्मारपुत्तो भगवतो पटिस्सुत्वा यं अहोसि सूकरमद्दवं पटियत्तं तेन भगवन्तं परिविसि; यं पनञ्‍ञं खादनीयं भोजनीयं पटियत्तं तेन भिक्खुसङ्घं परिविसि।

    Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena cundassa kammāraputtassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā cundaṃ kammāraputtaṃ āmantesi – ‘‘yaṃ te, cunda, sūkaramaddavaṃ paṭiyattaṃ tena maṃ parivisa, yaṃ panaññaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyattaṃ tena bhikkhusaṅghaṃ parivisā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho cundo kammāraputto bhagavato paṭissutvā yaṃ ahosi sūkaramaddavaṃ paṭiyattaṃ tena bhagavantaṃ parivisi; yaṃ panaññaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyattaṃ tena bhikkhusaṅghaṃ parivisi.

    अथ खो भगवा चुन्दं कम्मारपुत्तं आमन्तेसि – ‘‘यं ते, चुन्द, सूकरमद्दवं अवसिट्ठं तं सोब्भे निखणाहि। नाहं तं, चुन्द, पस्सामि सदेवके लोके समारके सब्रह्मके सस्समणब्राह्मणिया पजाय सदेवमनुस्साय यस्स तं परिभुत्तं सम्मा परिणामं गच्छेय्य अञ्‍ञत्र तथागतस्सा’’ति 1। ‘‘एवं, भन्ते’’ति खो चुन्दो कम्मारपुत्तो भगवतो पटिस्सुत्वा यं अहोसि सूकरमद्दवं अवसिट्ठं तं सोब्भे निखणित्वा येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्‍नं खो चुन्दं कम्मारपुत्तं भगवा धम्मिया कथाय सन्दस्सेत्वा समादपेत्वा समुत्तेजेत्वा सम्पहंसेत्वा उट्ठायासना पक्‍कामि।

    Atha kho bhagavā cundaṃ kammāraputtaṃ āmantesi – ‘‘yaṃ te, cunda, sūkaramaddavaṃ avasiṭṭhaṃ taṃ sobbhe nikhaṇāhi. Nāhaṃ taṃ, cunda, passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yassa taṃ paribhuttaṃ sammā pariṇāmaṃ gaccheyya aññatra tathāgatassā’’ti 2. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho cundo kammāraputto bhagavato paṭissutvā yaṃ ahosi sūkaramaddavaṃ avasiṭṭhaṃ taṃ sobbhe nikhaṇitvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho cundaṃ kammāraputtaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.

    अथ खो भगवतो चुन्दस्स कम्मारपुत्तस्स भत्तं भुत्ताविस्स खरो आबाधो उप्पज्‍जि। लोहितपक्खन्दिका पबाळ्हा 3 वेदना वत्तन्ति मारणन्तिका। तत्र सुदं भगवा सतो सम्पजानो अधिवासेसि अविहञ्‍ञमानो। अथ खो भगवा आयस्मन्तं आनन्दं आमन्तेसि – ‘‘आयामानन्द, येन कुसिनारा तेनुपसङ्कमिस्सामा’’ति। ‘‘एवं, भन्ते’’ति खो आयस्मा आनन्दो भगवतो पच्‍चस्सोसि।

    Atha kho bhagavato cundassa kammāraputtassa bhattaṃ bhuttāvissa kharo ābādho uppajji. Lohitapakkhandikā pabāḷhā 4 vedanā vattanti māraṇantikā. Tatra sudaṃ bhagavā sato sampajāno adhivāsesi avihaññamāno. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena kusinārā tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi.

    ‘‘चुन्दस्स भत्तं भुञ्‍जित्वा, कम्मारस्साति मे सुतं।

    ‘‘Cundassa bhattaṃ bhuñjitvā, kammārassāti me sutaṃ;

    आबाधं सम्फुसी धीरो, पबाळ्हं मारणन्तिकं॥

    Ābādhaṃ samphusī dhīro, pabāḷhaṃ māraṇantikaṃ.

    ‘‘भुत्तस्स च सूकरमद्दवेन, ब्याधिप्पबाळ्हो उदपादि सत्थुनो।

    ‘‘Bhuttassa ca sūkaramaddavena, byādhippabāḷho udapādi satthuno;

    विरिच्‍चमानो 5 भगवा अवोच, ‘गच्छामहं कुसिनारं नगर’’’न्ति॥

    Viriccamāno 6 bhagavā avoca, ‘gacchāmahaṃ kusināraṃ nagara’’’nti.

    अथ खो भगवा मग्गा ओक्‍कम्म येन अञ्‍ञतरं रुक्खमूलं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा आयस्मन्तं आनन्दं आमन्तेसि – ‘‘इङ्घ मे त्वं, आनन्द, चतुग्गुणं सङ्घाटिं पञ्‍ञापेहि; किलन्तोस्मि, आनन्द, निसीदिस्सामी’’ति। ‘‘एवं, भन्ते’’ति खो आयस्मा आनन्दो भगवतो पटिस्सुत्वा चतुग्गुणं सङ्घाटिं पञ्‍ञापेसि। निसीदि भगवा पञ्‍ञत्ते आसने। निसज्‍ज खो भगवा आयस्मन्तं आनन्दं आमन्तेसि – ‘‘इङ्घ मे त्वं, आनन्द, पानीयं आहर; पिपासितोस्मि, आनन्द, पिविस्सामी’’ति।

    Atha kho bhagavā maggā okkamma yena aññataraṃ rukkhamūlaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpehi; kilantosmi, ānanda, nisīdissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpesi. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, pānīyaṃ āhara; pipāsitosmi, ānanda, pivissāmī’’ti.

    एवं वुत्ते, आयस्मा आनन्दो भगवन्तं एतदवोच – ‘‘इदानि, भन्ते, पञ्‍चमत्तानि सकटसतानि अतिक्‍कन्तानि। तं चक्‍कच्छिन्‍नं उदकं परित्तं लुळितं आविलं सन्दति। अयं, भन्ते, कुकुट्ठा 7 नदी अविदूरे अच्छोदका सातोदका सीतोदका सेतोदका सुपतित्था रमणीया। एत्थ भगवा पानीयञ्‍च पिविस्सति गत्तानि च सीतीकरिस्सती’’ति 8

    Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idāni, bhante, pañcamattāni sakaṭasatāni atikkantāni. Taṃ cakkacchinnaṃ udakaṃ parittaṃ luḷitaṃ āvilaṃ sandati. Ayaṃ, bhante, kukuṭṭhā 9 nadī avidūre acchodakā sātodakā sītodakā setodakā supatitthā ramaṇīyā. Ettha bhagavā pānīyañca pivissati gattāni ca sītīkarissatī’’ti 10.

    दुतियम्पि खो…पे॰… ततियम्पि खो भगवा आयस्मन्तं आनन्दं आमन्तेसि – ‘‘इङ्घ मे त्वं, आनन्द, पानीयं आहर; पिपासितोस्मि, आनन्द, पिविस्सामी’’ति। ‘‘एवं, भन्ते’’ति खो आयस्मा आनन्दो भगवतो पटिस्सुत्वा पत्तं गहेत्वा येन सा नदी तेनुपसङ्कमि। अथ खो सा नदी चक्‍कच्छिन्‍ना परित्ता लुळिता आविला सन्दमाना आयस्मन्ते आनन्दे उपसङ्कमन्ते अच्छा विप्पसन्‍ना अनाविला सन्दति।

    Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, pānīyaṃ āhara; pipāsitosmi, ānanda, pivissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā pattaṃ gahetvā yena sā nadī tenupasaṅkami. Atha kho sā nadī cakkacchinnā parittā luḷitā āvilā sandamānā āyasmante ānande upasaṅkamante acchā vippasannā anāvilā sandati.

    अथ खो आयस्मतो आनन्दस्स एतदहोसि – ‘‘अच्छरियं वत, भो, अब्भुतं वत, भो, तथागतस्स महिद्धिकता महानुभावता! अयञ्हि सा नदी चक्‍कच्छिन्‍ना परित्ता लुळिता आविला सन्दमाना मयि उपसङ्कमन्ते अच्छा विप्पसन्‍ना अनाविला सन्दती’’ति!! पत्तेन पानीयं आदाय येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं एतदवोच – ‘‘अच्छरियं, भन्ते, अब्भुतं, भन्ते, तथागतस्स महिद्धिकता महानुभावता! अयञ्हि सा, भन्ते, नदी चक्‍कच्छिन्‍ना परित्ता लुळिता आविला सन्दमाना मयि उपसङ्कमन्ते अच्छा विप्पसन्‍ना अनाविला सन्दति!! पिवतु भगवा पानीयं , पिवतु सुगतो पानीय’’न्ति।

    Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā! Ayañhi sā nadī cakkacchinnā parittā luḷitā āvilā sandamānā mayi upasaṅkamante acchā vippasannā anāvilā sandatī’’ti!! Pattena pānīyaṃ ādāya yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā! Ayañhi sā, bhante, nadī cakkacchinnā parittā luḷitā āvilā sandamānā mayi upasaṅkamante acchā vippasannā anāvilā sandati!! Pivatu bhagavā pānīyaṃ , pivatu sugato pānīya’’nti.

    अथ खो भगवा पानीयं अपायि 11। अथ खो भगवा महता भिक्खुसङ्घेन सद्धिं येन कुकुट्ठा नदी तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा कुकुट्ठं नदिं अज्झोगाहेत्वा न्हत्वा च पिवित्वा च पच्‍चुत्तरित्वा येन अम्बवनं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा आयस्मन्तं चुन्दकं आमन्तेसि – ‘‘इङ्घ मे त्वं, चुन्दक, चतुग्गुणं सङ्घाटिं पञ्‍ञापेहि; किलन्तोस्मि, चुन्दक, निपज्‍जिस्सामी’’ति । ‘‘एवं, भन्ते’’ति खो आयस्मा चुन्दको भगवतो पटिस्सुत्वा चतुग्गुणं सङ्घाटिं पञ्‍ञापेसि। अथ खो भगवा दक्खिणेन पस्सेन सीहसेय्यं कप्पेसि पादे पादं अच्‍चाधाय सतो सम्पजानो उट्ठानसञ्‍ञं मनसि करित्वा। आयस्मा पन चुन्दको तत्थेव भगवतो पुरतो निसीदि।

    Atha kho bhagavā pānīyaṃ apāyi 12. Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena kukuṭṭhā nadī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā kukuṭṭhaṃ nadiṃ ajjhogāhetvā nhatvā ca pivitvā ca paccuttaritvā yena ambavanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ cundakaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, cundaka, catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpehi; kilantosmi, cundaka, nipajjissāmī’’ti . ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā cundako bhagavato paṭissutvā catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpesi. Atha kho bhagavā dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappesi pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaṃ manasi karitvā. Āyasmā pana cundako tattheva bhagavato purato nisīdi.

    ‘‘गन्त्वान बुद्धो नदिकं कुकुट्ठं,

    ‘‘Gantvāna buddho nadikaṃ kukuṭṭhaṃ,

    अच्छोदकं सातुदकं 13 विप्पसन्‍नं।

    Acchodakaṃ sātudakaṃ 14 vippasannaṃ;

    ओगाहि सत्था सुकिलन्तरूपो,

    Ogāhi satthā sukilantarūpo,

    तथागतो अप्पटिमोध लोके॥

    Tathāgato appaṭimodha loke.

    ‘‘न्हत्वा च पिवित्वा चुदतारि 15 सत्था,

    ‘‘Nhatvā ca pivitvā cudatāri 16 satthā,

    पुरक्खतो भिक्खुगणस्स मज्झे।

    Purakkhato bhikkhugaṇassa majjhe;

    सत्था पवत्ता भगवा इध धम्मे,

    Satthā pavattā bhagavā idha dhamme,

    उपागमि अम्बवनं महेसि।

    Upāgami ambavanaṃ mahesi;

    आमन्तयि चुन्दकं नाम भिक्खुं,

    Āmantayi cundakaṃ nāma bhikkhuṃ,

    चतुग्गुणं सन्थर 17 मे निपज्‍जं॥

    Catugguṇaṃ santhara 18 me nipajjaṃ.

    ‘‘सो चोदितो भावितत्तेन चुन्दो,

    ‘‘So codito bhāvitattena cundo,

    चतुग्गुणं सन्थरि 19 खिप्पमेव।

    Catugguṇaṃ santhari 20 khippameva;

    निपज्‍जि सत्था सुकिलन्तरूपो,

    Nipajji satthā sukilantarūpo,

    चुन्दोपि तत्थ पमुखे निसीदी’’ति॥

    Cundopi tattha pamukhe nisīdī’’ti.

    अथ खो भगवा आयस्मन्तं आनन्दं आमन्तेसि – ‘‘सिया खो , पनानन्द, चुन्दस्स कम्मारपुत्तस्स कोचि विप्पटिसारं उपदहेय्य – ‘तस्स ते, आवुसो चुन्द, अलाभा, तस्स ते दुल्‍लद्धं यस्स ते तथागतो पच्छिमं पिण्डपातं भुञ्‍जित्वा परिनिब्बुतो’ति। चुन्दस्सानन्द, कम्मारपुत्तस्स एवं विप्पटिसारो पटिविनोदेतब्बो –

    Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘siyā kho , panānanda, cundassa kammāraputtassa koci vippaṭisāraṃ upadaheyya – ‘tassa te, āvuso cunda, alābhā, tassa te dulladdhaṃ yassa te tathāgato pacchimaṃ piṇḍapātaṃ bhuñjitvā parinibbuto’ti. Cundassānanda, kammāraputtassa evaṃ vippaṭisāro paṭivinodetabbo –

    ‘‘‘तस्स ते, आवुसो चुन्द, लाभा, तस्स ते सुलद्धं यस्स ते तथागतो पच्छिमं पिण्डपातं परिभुञ्‍जित्वा परिनिब्बुतो। सम्मुखा मेतं, आवुसो चुन्द, भगवतो सुतं, सम्मुखा पटिग्गहितं – द्वेमे पिण्डपाता समसमफला समसमविपाका अतिविय अञ्‍ञेहि पिण्डपातेहि महप्फलतरा च महानिसंसतरा च। कतमे द्वे? यञ्‍च पिण्डपातं परिभुञ्‍जित्वा तथागतो अनुत्तरं सम्मासम्बोधिं अभिसम्बुज्झति, यञ्‍च पिण्डपातं परिभुञ्‍जित्वा अनुपादिसेसाय निब्बानधातुया परिनिब्बायति। इमे द्वे पिण्डपाता समसमफला समसमविपाका अतिविय अञ्‍ञेहि पिण्डपातेहि महप्फलतरा च महानिसंसतरा च।

    ‘‘‘Tassa te, āvuso cunda, lābhā, tassa te suladdhaṃ yassa te tathāgato pacchimaṃ piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā parinibbuto. Sammukhā metaṃ, āvuso cunda, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – dveme piṇḍapātā samasamaphalā samasamavipākā ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā ca. Katame dve? Yañca piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, yañca piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati. Ime dve piṇḍapātā samasamaphalā samasamavipākā ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā ca.

    ‘‘‘आयुसंवत्तनिकं आयस्मता चुन्देन कम्मारपुत्तेन कम्मं उपचितं, वण्णसंवत्तनिकं आयस्मता चुन्देन कम्मारपुत्तेन कम्मं उपचितं, सुखसंवत्तनिकं आयस्मता चुन्देन कम्मारपुत्तेन कम्मं उपचितं, सग्गसंवत्तनिकं आयस्मता चुन्देन कम्मारपुत्तेन कम्मं उपचितं, यससंवत्तनिकं आयस्मता चुन्देन कम्मारपुत्तेन कम्मं उपचितं, आधिपतेय्यसंवत्तनिकं आयस्मता चुन्देन कम्मारपुत्तेन कम्मं उपचित’न्ति। चुन्दस्सानन्द, कम्मारपुत्तस्स एवं विप्पटिसारो पटिविनोदेतब्बो’’ति।

    ‘‘‘Āyusaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, vaṇṇasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, sukhasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, saggasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, yasasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, ādhipateyyasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacita’nti. Cundassānanda, kammāraputtassa evaṃ vippaṭisāro paṭivinodetabbo’’ti.

    अथ खो भगवा एतमत्थं विदित्वा तायं वेलायं इमं उदानं उदानेसि –

    Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –

    ‘‘ददतो पुञ्‍ञं पवड्ढति,

    ‘‘Dadato puññaṃ pavaḍḍhati,

    संयमतो वेरं न चीयति।

    Saṃyamato veraṃ na cīyati;

    कुसलो च जहाति पापकं,

    Kusalo ca jahāti pāpakaṃ,

    रागदोसमोहक्खया सनिब्बुतो’’ति 21॥ पञ्‍चमं।

    Rāgadosamohakkhayā sanibbuto’’ti 22. pañcamaṃ;







    Footnotes:
    1. अञ्‍ञत्र तथागतेनाति (क॰ सी॰)
    2. aññatra tathāgatenāti (ka. sī.)
    3. बाळ्हा (सी॰ स्या॰ पी॰)
    4. bāḷhā (sī. syā. pī.)
    5. विरिञ्‍चमानो (?) विरेचमानो (दी॰ नि॰ २.१९०)
    6. viriñcamāno (?) virecamāno (dī. ni. 2.190)
    7. ककुत्था (सी॰), कुकुटा (स्या॰), ककुधा (दी॰ नि॰ २.१९१)
    8. सीतिं करिस्सतीति (सी॰), सीतं करिस्सतीति (स्या॰ पी॰ क॰)
    9. kakutthā (sī.), kukuṭā (syā.), kakudhā (dī. ni. 2.191)
    10. sītiṃ karissatīti (sī.), sītaṃ karissatīti (syā. pī. ka.)
    11. अपासि (सी॰)
    12. apāsi (sī.)
    13. सातोदकं (सब्बत्थ)
    14. sātodakaṃ (sabbattha)
    15. न्हत्वा च उत्तरि (क॰)
    16. nhatvā ca uttari (ka.)
    17. पत्थर (सी॰ पी॰)
    18. patthara (sī. pī.)
    19. पत्थरि (सी॰ पी॰)
    20. patthari (sī. pī.)
    21. परिनिब्बुतोति (सी॰ स्या॰ पी॰)
    22. parinibbutoti (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / उदान-अट्ठकथा • Udāna-aṭṭhakathā / ५. चुन्दसुत्तवण्णना • 5. Cundasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact