Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၃. စုန္ဒသုတ္တံ
3. Cundasuttaṃ
၃၇၉. ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တေန ခော ပန သမယေန အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော မဂဓေသု ဝိဟရတိ နာလကဂာမကေ အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠ္ဟဂိလာနော။ စုန္ဒော စ သမဏုဒ္ဒေသော အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ ဥပဋ္ဌာကော ဟောတိ။
379. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā sāriputto magadhesu viharati nālakagāmake ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. Cundo ca samaṇuddeso āyasmato sāriputtassa upaṭṭhāko hoti.
အထ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနေဝ အာဗာဓေန ပရိနိဗ္ဗာယိ။ အထ ခော စုန္ဒော သမဏုဒ္ဒေသော အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ယေန သာဝတ္ထိ ဇေတဝနံ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမော ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော စုန္ဒော သမဏုဒ္ဒေသော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အာယသ္မာ, ဘန္တေ, သာရိပုတ္တော ပရိနိဗ္ဗုတော။ ဣဒမသ္သ ပတ္တစီဝရ’’န္တိ။
Atha kho āyasmā sāriputto teneva ābādhena parinibbāyi. Atha kho cundo samaṇuddeso āyasmato sāriputtassa pattacīvaramādāya yena sāvatthi jetavanaṃ anāthapiṇḍikassa ārāmo yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho cundo samaṇuddeso āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘āyasmā, bhante, sāriputto parinibbuto. Idamassa pattacīvara’’nti.
‘‘အတ္ထိ ခော ဣဒံ, အာဝုသော စုန္ဒ, ကထာပာဘတံ ဘဂဝန္တံ ဒသ္သနာယ။ အာယာမာဝုသော စုန္ဒ, ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိသ္သာမ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသ္သာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော စုန္ဒော သမဏုဒ္ဒေသော အာယသ္မတော အာနန္ဒသ္သ ပစ္စသ္သောသိ။
‘‘Atthi kho idaṃ, āvuso cunda, kathāpābhataṃ bhagavantaṃ dassanāya. Āyāmāvuso cunda, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocessāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho cundo samaṇuddeso āyasmato ānandassa paccassosi.
အထ ခော အာယသ္မာ စ အာနန္ဒော စုန္ဒော စ သမဏုဒ္ဒေသော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိံသု; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, စုန္ဒော သမဏုဒ္ဒေသော ဧဝမာဟ – ‘အာယသ္မာ, ဘန္တေ, သာရိပုတ္တော ပရိနိဗ္ဗုတော; ဣဒမသ္သ ပတ္တစီဝရ’န္တိ။ အပိ စ မေ, ဘန္တေ, မဓုရကဇာတော ဝိယ ကာယော, ဒိသာပိ မေ န ပက္ခာယန္တိ, ဓမ္မာပိ မံ နပ္ပဋိဘန္တိ ‘အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပရိနိဗ္ဗုတော’တိ သုတ္ဝာ’’။
Atha kho āyasmā ca ānando cundo ca samaṇuddeso yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, bhante, cundo samaṇuddeso evamāha – ‘āyasmā, bhante, sāriputto parinibbuto; idamassa pattacīvara’nti. Api ca me, bhante, madhurakajāto viya kāyo, disāpi me na pakkhāyanti, dhammāpi maṃ nappaṭibhanti ‘āyasmā sāriputto parinibbuto’ti sutvā’’.
‘‘ကိံ နု ခော တေ, အာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော သီလက္ခန္ဓံ ဝာ အာဒာယ ပရိနိဗ္ဗုတော, သမာဓိက္ခန္ဓံ ဝာ အာဒာယ ပရိနိဗ္ဗုတော, ပညာက္ခန္ဓံ ဝာ အာဒာယ ပရိနိဗ္ဗုတော, ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓံ ဝာ အာဒာယ ပရိနိဗ္ဗုတော, ဝိမုတ္တိဉာဏဒသ္သနက္ခန္ဓံ ဝာ အာဒာယ ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ? ‘‘န စ ခော မေ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သီလက္ခန္ဓံ ဝာ အာဒာယ ပရိနိဗ္ဗုတော, သမာဓိက္ခန္ဓံ ဝာ။ပေ.။ ပညာက္ခန္ဓံ ဝာ။ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓံ ဝာ။ ဝိမုတ္တိဉာဏဒသ္သနက္ခန္ဓံ ဝာ အာဒာယ ပရိနိဗ္ဗုတော။ အပိ စ မေ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဩဝာဒကော အဟောသိ ဩတိဏ္ဏော ဝိညာပကော သန္ဒသ္သကော သမာဒပကော သမုတ္တေဇကော သမ္ပဟံသကော, အကိလာသု ဓမ္မဒေသနာယ, အနုဂ္ဂာဟကော သဗ္ရဟ္မစာရီနံ။ တံ မယံ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ ဓမ္မောဇံ ဓမ္မဘောဂံ ဓမ္မာနုဂ္ဂဟံ အနုသ္သရာမာ’’တိ။
‘‘Kiṃ nu kho te, ānanda, sāriputto sīlakkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto, samādhikkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto, paññākkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto, vimuttikkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto, vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto’’ti? ‘‘Na ca kho me, bhante, āyasmā sāriputto sīlakkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto, samādhikkhandhaṃ vā…pe… paññākkhandhaṃ vā… vimuttikkhandhaṃ vā… vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto. Api ca me, bhante, āyasmā sāriputto ovādako ahosi otiṇṇo viññāpako sandassako samādapako samuttejako sampahaṃsako, akilāsu dhammadesanāya, anuggāhako sabrahmacārīnaṃ. Taṃ mayaṃ āyasmato sāriputtassa dhammojaṃ dhammabhogaṃ dhammānuggahaṃ anussarāmā’’ti.
‘‘နနု တံ, အာနန္ဒ, မယာ ပဋိကစ္စေဝ 1 အက္ခာတံ – ‘သဗ္ဗေဟိ ပိယေဟိ မနာပေဟိ နာနာဘာဝော ဝိနာဘာဝော အညထာဘာဝော ။ တံ ကုတေတ္ထ, အာနန္ဒ, လဗ္ဘာ! ယံ တံ ဇာတံ ဘူတံ သင္ခတံ ပလောကဓမ္မံ, တံ ဝတ မာ ပလုဇ္ဇီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ သေယ္ယထာပိ, အာနန္ဒ, မဟတော ရုက္ခသ္သ တိဋ္ဌတော သာရဝတော ယော မဟန္တတရော ခန္ဓော သော ပလုဇ္ဇေယ္ယ; ဧဝမေဝ ခော အာနန္ဒ, မဟတော ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ တိဋ္ဌတော သာရဝတော သာရိပုတ္တော ပရိနိဗ္ဗုတော။ တံ ကုတေတ္ထ, အာနန္ဒ, လဗ္ဘာ! ယံ တံ ဇာတံ ဘူတံ သင္ခတံ ပလောကဓမ္မံ, တံ ဝတ မာ ပလုဇ္ဇီ’တိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ တသ္မာတိဟာနန္ဒ, အတ္တဒီပာ ဝိဟရထ အတ္တသရဏာ အနညသရဏာ, ဓမ္မဒီပာ ဓမ္မသရဏာ အနညသရဏာ။
‘‘Nanu taṃ, ānanda, mayā paṭikacceva 2 akkhātaṃ – ‘sabbehi piyehi manāpehi nānābhāvo vinābhāvo aññathābhāvo . Taṃ kutettha, ānanda, labbhā! Yaṃ taṃ jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ, taṃ vata mā palujjīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Seyyathāpi, ānanda, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato yo mahantataro khandho so palujjeyya; evameva kho ānanda, mahato bhikkhusaṅghassa tiṭṭhato sāravato sāriputto parinibbuto. Taṃ kutettha, ānanda, labbhā! Yaṃ taṃ jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ, taṃ vata mā palujjī’ti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Tasmātihānanda, attadīpā viharatha attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā.
‘‘ကထဉ္စာနန္ဒ, ဘိက္ခု အတ္တဒီပော ဝိဟရတိ အတ္တသရဏော အနညသရဏော, ဓမ္မဒီပော ဓမ္မသရဏော အနညသရဏော? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပသ္သီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယ္ယ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သံ; ဝေဒနာသု။ပေ.။ စိတ္တေ။ပေ.။ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပသ္သီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယ္ယ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သံ။ ဧဝံ ခော, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု အတ္တဒီပော ဝိဟရတိ အတ္တသရဏော အနညသရဏော, ဓမ္မဒီပော ဓမ္မသရဏော အနညသရဏော။ ယေ ဟိ ကေစိ, အာနန္ဒ, ဧတရဟိ ဝာ မမစ္စယေ ဝာ အတ္တဒီပာ ဝိဟရိသ္သန္တိ အတ္တသရဏာ အနညသရဏာ, ဓမ္မဒီပာ ဓမ္မသရဏာ အနညသရဏာ; တမတဂ္ဂေ မေတေ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခူ ဘဝိသ္သန္တိ ယေ ကေစိ သိက္ခာကာမာ’’တိ။ တတိယံ။
‘‘Kathañcānanda, bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo, dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo? Idhānanda, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ; vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Evaṃ kho, ānanda, bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo, dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo. Ye hi keci, ānanda, etarahi vā mamaccaye vā attadīpā viharissanti attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā; tamatagge mete, ānanda, bhikkhū bhavissanti ye keci sikkhākāmā’’ti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၃. စုန္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Cundasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၃. စုန္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Cundasuttavaṇṇanā