Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൪൦൦] ൫. ദബ്ഭപുപ്ഫജാതകവണ്ണനാ

    [400] 5. Dabbhapupphajātakavaṇṇanā

    അനുതീരചാരീ ഭദ്ദന്തേതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ ഉപനന്ദം സക്യപുത്തം ആരബ്ഭ കഥേസി. സോ ഹി സാസനേ പബ്ബജിത്വാ അപ്പിച്ഛതാദിഗുണേ പഹായ മഹാതണ്ഹോ അഹോസി. വസ്സൂപനായികായ ദ്വേ തയോ വിഹാരേ പരിഗ്ഗഹേത്വാ ഏകസ്മിം ഛത്തം വാ ഉപാഹനം വാ ഏകസ്മിം കത്തരയട്ഠിം വാ ഉദകതുമ്ബം വാ ഠപേത്വാ ഏകസ്മിം സയം വസതി. സോ ഏകസ്മിം ജനപദവിഹാരേ വസ്സം ഉപഗന്ത്വാ ‘‘ഭിക്ഖൂഹി നാമ അപ്പിച്ഛേഹി ഭവിതബ്ബ’’ന്തി ആകാസേ ചന്ദം ഉട്ഠാപേന്തോ വിയ ഭിക്ഖൂനം പച്ചയസന്തോസദീപകം അരിയവംസപടിപദം കഥേസി. തം സുത്വാ ഭിക്ഖൂ മനാപാനി പത്തചീവരാനി ഛഡ്ഡേത്വാ മത്തികാപത്താനി ചേവ പംസുകൂലചീവരാനി ച ഗണ്ഹിംസു. സോ താനി അത്തനോ വസനട്ഠാനേ ഠപേത്വാ വുത്ഥവസ്സോ പവാരേത്വാ യാനകം പൂരേത്വാ ജേതവനം ഗച്ഛന്തോ അന്തരാമഗ്ഗേ ഏകസ്സ അരഞ്ഞവിഹാരസ്സ പിട്ഠിഭാഗേ പാദേ വല്ലിയാ പലിബുദ്ധോ ‘‘അദ്ധാ ഏത്ഥ കിഞ്ചി ലദ്ധബ്ബം ഭവിസ്സതീ’’തി തം വിഹാരം പാവിസി. തത്ഥ പന ദ്വേ മഹല്ലകാ ഭിക്ഖൂ വസ്സം ഉപഗച്ഛിംസു. തേ ദ്വേ ച ഥൂലസാടകേ ഏകഞ്ച സുഖുമകമ്ബലം ലഭിത്വാ ഭാജേതും അസക്കോന്താ തം ദിസ്വാ ‘‘ഥേരോ നോ ഭാജേത്വാ ദസ്സതീ’’തി തുട്ഠചിത്താ ‘‘മയം, ഭന്തേ, ഇമം വസ്സാവാസികം ഭാജേതും ന സക്കോമ, ഇമം നോ നിസ്സായ വിവാദോ ഹോതി, ഇദം അമ്ഹാകം ഭാജേത്വാ ദേഥാ’’തി ആഹംസു. സോ ‘‘സാധു ഭാജേസ്സാമീ’’തി ദ്വേ ഥൂലസാടകേ ദ്വിന്നമ്പി ഭാജേത്വാ ‘‘അയം അമ്ഹാകം വിനയധരാനം പാപുണാതീ’’തി കമ്ബലം ഗഹേത്വാ പക്കാമി.

    Anutīracārī bhaddanteti idaṃ satthā jetavane viharanto upanandaṃ sakyaputtaṃ ārabbha kathesi. So hi sāsane pabbajitvā appicchatādiguṇe pahāya mahātaṇho ahosi. Vassūpanāyikāya dve tayo vihāre pariggahetvā ekasmiṃ chattaṃ vā upāhanaṃ vā ekasmiṃ kattarayaṭṭhiṃ vā udakatumbaṃ vā ṭhapetvā ekasmiṃ sayaṃ vasati. So ekasmiṃ janapadavihāre vassaṃ upagantvā ‘‘bhikkhūhi nāma appicchehi bhavitabba’’nti ākāse candaṃ uṭṭhāpento viya bhikkhūnaṃ paccayasantosadīpakaṃ ariyavaṃsapaṭipadaṃ kathesi. Taṃ sutvā bhikkhū manāpāni pattacīvarāni chaḍḍetvā mattikāpattāni ceva paṃsukūlacīvarāni ca gaṇhiṃsu. So tāni attano vasanaṭṭhāne ṭhapetvā vutthavasso pavāretvā yānakaṃ pūretvā jetavanaṃ gacchanto antarāmagge ekassa araññavihārassa piṭṭhibhāge pāde valliyā palibuddho ‘‘addhā ettha kiñci laddhabbaṃ bhavissatī’’ti taṃ vihāraṃ pāvisi. Tattha pana dve mahallakā bhikkhū vassaṃ upagacchiṃsu. Te dve ca thūlasāṭake ekañca sukhumakambalaṃ labhitvā bhājetuṃ asakkontā taṃ disvā ‘‘thero no bhājetvā dassatī’’ti tuṭṭhacittā ‘‘mayaṃ, bhante, imaṃ vassāvāsikaṃ bhājetuṃ na sakkoma, imaṃ no nissāya vivādo hoti, idaṃ amhākaṃ bhājetvā dethā’’ti āhaṃsu. So ‘‘sādhu bhājessāmī’’ti dve thūlasāṭake dvinnampi bhājetvā ‘‘ayaṃ amhākaṃ vinayadharānaṃ pāpuṇātī’’ti kambalaṃ gahetvā pakkāmi.

    തേപി ഥേരാ കമ്ബലേ സാലയാ തേനേവ സദ്ധിം ജേതവനം ഗന്ത്വാ വിനയധരാനം ഭിക്ഖൂനം തമത്ഥം ആരോചേത്വാ ‘‘ലബ്ഭതി നു ഖോ, ഭന്തേ, വിനയധരാനം ഏവം വിലോപം ഖാദിതു’’ന്തി ആഹംസു. ഭിക്ഖൂ ഉപനന്ദത്ഥേരേന ആഭതം പത്തചീവരരാസിം ദിസ്വാ ‘‘മഹാപുഞ്ഞോസി ത്വം ആവുസോ, ബഹും തേ പത്തചീവരം ലദ്ധ’’ന്തി വദിംസു. സോ ‘‘കുതോ മേ ആവുസോ, പുഞ്ഞം, ഇമിനാ മേ ഉപായേന ഇദം ലദ്ധ’’ന്തി സബ്ബം കഥേസി. ഭിക്ഖൂ ധമ്മസഭായം കഥം സമുട്ഠാപേസും ‘‘ആവുസോ, ഉപനന്ദോ സക്യപുത്തോ മഹാതണ്ഹോ മഹാലോഭോ’’തി. സത്ഥാ ആഗന്ത്വാ ‘‘കായ നുത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഇമായ നാമാ’’തി വുത്തേ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഉപനന്ദേന പടിപദായ അനുച്ഛവികം കതം, പരസ്സ പടിപദം കഥേന്തേന നാമ ഭിക്ഖുനാ പഠമം അത്തനോ അനുച്ഛവികം കത്വാ പച്ഛാ പരോ ഓവദിതബ്ബോ’’തി.

    Tepi therā kambale sālayā teneva saddhiṃ jetavanaṃ gantvā vinayadharānaṃ bhikkhūnaṃ tamatthaṃ ārocetvā ‘‘labbhati nu kho, bhante, vinayadharānaṃ evaṃ vilopaṃ khāditu’’nti āhaṃsu. Bhikkhū upanandattherena ābhataṃ pattacīvararāsiṃ disvā ‘‘mahāpuññosi tvaṃ āvuso, bahuṃ te pattacīvaraṃ laddha’’nti vadiṃsu. So ‘‘kuto me āvuso, puññaṃ, iminā me upāyena idaṃ laddha’’nti sabbaṃ kathesi. Bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, upanando sakyaputto mahātaṇho mahālobho’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, upanandena paṭipadāya anucchavikaṃ kataṃ, parassa paṭipadaṃ kathentena nāma bhikkhunā paṭhamaṃ attano anucchavikaṃ katvā pacchā paro ovaditabbo’’ti.

    ‘‘അത്താനമേവ പഠമം, പതിരൂപേ നിവേസയേ;

    ‘‘Attānameva paṭhamaṃ, patirūpe nivesaye;

    അഥഞ്ഞമനുസാസേയ്യ, ന കിലിസ്സേയ്യ പണ്ഡിതോ’’തി. (ധ॰ പ॰ ൧൫൮) –

    Athaññamanusāseyya, na kilisseyya paṇḍito’’ti. (dha. pa. 158) –

    ഇമായ ധമ്മപദേ ഗാഥായ ധമ്മം ദേസേത്വാ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഉപനന്ദോ ഇദാനേവ, പുബ്ബേപേസ മഹാതണ്ഹോ മഹാലോഭോവ, ന ച പന ഇദാനേവ, പുബ്ബേപേസ ഇമേസം സന്തകം വിലുമ്പിയേവാ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.

    Imāya dhammapade gāthāya dhammaṃ desetvā ‘‘na, bhikkhave, upanando idāneva, pubbepesa mahātaṇho mahālobhova, na ca pana idāneva, pubbepesa imesaṃ santakaṃ vilumpiyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ നദീതീരേ രുക്ഖദേവതാ അഹോസി. തദാ ഏകോ സിങ്ഗാലോ മായാവിം നാമ ഭരിയം ഗഹേത്വാ നദീതീരേ ഏകസ്മിം ഠാനേ വസി. അഥേകദിവസം സിങ്ഗാലീ സിങ്ഗാലം ആഹ ‘‘ദോഹളോ മേ സാമി, ഉപ്പന്നോ, അല്ലരോഹിതമച്ഛം ഖാദിതും ഇച്ഛാമീ’’തി. സിങ്ഗാലോ ‘‘അപ്പോസ്സുക്കാ ഹോഹി, ആഹരിസ്സാമി തേ’’തി നദീതീരേ ചരന്തോ വല്ലിയാ പാദേ പലിബുജ്ഝിത്വാ അനുതീരമേവ അഗമാസി. തസ്മിം ഖണേ ഗമ്ഭീരചാരീ ച അനുതീരചാരീ ചാതി ദ്വേ ഉദ്ദാ മച്ഛേ പരിയേസന്താ തീരേ അട്ഠംസു. തേസു ഗമ്ഭീരചാരീ മഹന്തം രോഹിതമച്ഛം ദിസ്വാ വേഗേന ഉദകേ പവിസിത്വാ തം നങ്ഗുട്ഠേ ഗണ്ഹി. ബലവാ മച്ഛോ പരികഡ്ഢന്തോ യാസി. സോ ഗമ്ഭീരചാരീ ഉദ്ദോ ‘‘മഹാമച്ഛോ ഉഭിന്നമ്പി നോ പഹോസ്സതി, ഏഹി മേ സഹായോ ഹോഹീ’’തി ഇതരേന സദ്ധിം സല്ലപന്തോ പഠമം ഗാഥമാഹ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto nadītīre rukkhadevatā ahosi. Tadā eko siṅgālo māyāviṃ nāma bhariyaṃ gahetvā nadītīre ekasmiṃ ṭhāne vasi. Athekadivasaṃ siṅgālī siṅgālaṃ āha ‘‘dohaḷo me sāmi, uppanno, allarohitamacchaṃ khādituṃ icchāmī’’ti. Siṅgālo ‘‘appossukkā hohi, āharissāmi te’’ti nadītīre caranto valliyā pāde palibujjhitvā anutīrameva agamāsi. Tasmiṃ khaṇe gambhīracārī ca anutīracārī cāti dve uddā macche pariyesantā tīre aṭṭhaṃsu. Tesu gambhīracārī mahantaṃ rohitamacchaṃ disvā vegena udake pavisitvā taṃ naṅguṭṭhe gaṇhi. Balavā maccho parikaḍḍhanto yāsi. So gambhīracārī uddo ‘‘mahāmaccho ubhinnampi no pahossati, ehi me sahāyo hohī’’ti itarena saddhiṃ sallapanto paṭhamaṃ gāthamāha –

    ൨൯.

    29.

    ‘‘അനുതീരചാരീ ഭദ്ദന്തേ, സഹായമനുധാവ മം;

    ‘‘Anutīracārī bhaddante, sahāyamanudhāva maṃ;

    മഹാ മേ ഗഹിതോ മച്ഛോ, സോ മം ഹരതി വേഗസാ’’തി.

    Mahā me gahito maccho, so maṃ harati vegasā’’ti.

    തത്ഥ സഹായമനുധാവ മന്തി സഹായ അനുധാവ മം, സന്ധിവസേന മ-കാരോ വുത്തോ. ഇദം വുത്തം ഹോതി – യഥാഹം ഇമിനാ മച്ഛേന ന സംഹീരാമി, ഏവം മം നങ്ഗുട്ഠഖണ്ഡേ ഗഹേത്വാ ത്വം അനുധാവാതി.

    Tattha sahāyamanudhāva manti sahāya anudhāva maṃ, sandhivasena ma-kāro vutto. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathāhaṃ iminā macchena na saṃhīrāmi, evaṃ maṃ naṅguṭṭhakhaṇḍe gahetvā tvaṃ anudhāvāti.

    തം സുത്വാ ഇതരോ ദുതിയം ഗാഥമാഹ –

    Taṃ sutvā itaro dutiyaṃ gāthamāha –

    ൩൦.

    30.

    ‘‘ഗമ്ഭീരചാരീ ഭദ്ദന്തേ, ദള്ഹം ഗണ്ഹാഹി ഥാമസാ;

    ‘‘Gambhīracārī bhaddante, daḷhaṃ gaṇhāhi thāmasā;

    അഹം തം ഉദ്ധരിസ്സാമി, സുപണ്ണോ ഉരഗാമിവാ’’തി.

    Ahaṃ taṃ uddharissāmi, supaṇṇo uragāmivā’’ti.

    തത്ഥ ഥാമസാതി ഥാമേന. ഉദ്ധരിസ്സാമീതി നീഹരിസ്സാമി. സുപണ്ണോ ഉരഗാമിവാതി ഗരുളോ സപ്പം വിയ.

    Tattha thāmasāti thāmena. Uddharissāmīti nīharissāmi. Supaṇṇo uragāmivāti garuḷo sappaṃ viya.

    അഥ ദ്വേപി തേ ഏകതോ ഹുത്വാ രോഹിതമച്ഛം നീഹരിത്വാ ഥലേ ഠപേത്വാ മാരേത്വാ ‘‘ത്വം ഭാജേഹി, ത്വം ഭാജേഹീ’’തി കലഹം കത്വാ ഭാജേതും അസക്കോന്താ ഠപേത്വാ നിസീദിംസു. തസ്മിം കാലേ സിങ്ഗാലോ തം ഠാനം അനുപ്പത്തോ. തേ തം ദിസ്വാ ഉഭോപി പച്ചുഗ്ഗമനം കത്വാ ‘‘അയം, സമ്മ, ദബ്ഭപുപ്ഫമച്ഛോ അമ്ഹേഹി ഏകതോ ഹുത്വാ ഗഹിതോ, തം നോ ഭാജേതും അസക്കോന്താനം വിവാദോ ഉപ്പന്നോ, സമഭാഗം നോ ഭാജേത്വാ ദേഹീ’’തി തതിയം ഗാഥമാഹംസു –

    Atha dvepi te ekato hutvā rohitamacchaṃ nīharitvā thale ṭhapetvā māretvā ‘‘tvaṃ bhājehi, tvaṃ bhājehī’’ti kalahaṃ katvā bhājetuṃ asakkontā ṭhapetvā nisīdiṃsu. Tasmiṃ kāle siṅgālo taṃ ṭhānaṃ anuppatto. Te taṃ disvā ubhopi paccuggamanaṃ katvā ‘‘ayaṃ, samma, dabbhapupphamaccho amhehi ekato hutvā gahito, taṃ no bhājetuṃ asakkontānaṃ vivādo uppanno, samabhāgaṃ no bhājetvā dehī’’ti tatiyaṃ gāthamāhaṃsu –

    ൩൧.

    31.

    ‘‘വിവാദോ നോ സമുപ്പന്നോ, ദബ്ഭപുപ്ഫ സുണോഹി മേ;

    ‘‘Vivādo no samuppanno, dabbhapuppha suṇohi me;

    സമേഹി മേധഗം സമ്മാ, വിവാദോ വൂപസമ്മത’’ന്തി.

    Samehi medhagaṃ sammā, vivādo vūpasammata’’nti.

    തത്ഥ ദബ്ഭപുപ്ഫാതി ദബ്ഭപുപ്ഫസമാനവണ്ണതായ തം ആലപന്തി. മേധഗന്തി കലഹം.

    Tattha dabbhapupphāti dabbhapupphasamānavaṇṇatāya taṃ ālapanti. Medhaganti kalahaṃ.

    തേസം വചനം സുത്വാ സിങ്ഗാലോ അത്തനോ ബലം ദീപേന്തോ –

    Tesaṃ vacanaṃ sutvā siṅgālo attano balaṃ dīpento –

    ൩൨.

    32.

    ‘‘ധമ്മട്ഠോഹം പുരേ ആസിം, ബഹൂ അഡ്ഡാ മേ തീരിതാ;

    ‘‘Dhammaṭṭhohaṃ pure āsiṃ, bahū aḍḍā me tīritā;

    സമേമി മേധഗം സമ്മാ, വിവാദോ വൂപസമ്മത’’ന്തി. –

    Samemi medhagaṃ sammā, vivādo vūpasammata’’nti. –

    ഇദം ഗാഥം വത്വാ ഭാജേന്തോ –

    Idaṃ gāthaṃ vatvā bhājento –

    ൩൩.

    33.

    ‘‘അനുതീരചാരി നങ്ഗുട്ഠം, സീസം ഗമ്ഭീരചാരിനോ;

    ‘‘Anutīracāri naṅguṭṭhaṃ, sīsaṃ gambhīracārino;

    അച്ചായം മജ്ഝിമോ ഖണ്ഡോ, ധമ്മട്ഠസ്സ ഭവിസ്സതീ’’തി. –

    Accāyaṃ majjhimo khaṇḍo, dhammaṭṭhassa bhavissatī’’ti. –

    ഇമം ഗാഥമാഹ –

    Imaṃ gāthamāha –

    തത്ഥ പഠമഗാഥായ അയമത്ഥോ – അഹം പുബ്ബേ രാജൂനം വിനിച്ഛയാമച്ചോ ആസിം, തേന മയാ വിനിച്ഛയേ നിസീദിത്വാ ബഹൂ അഡ്ഡാ തീരിതാ, തേസം തേസം ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാദീനം ബഹൂ അഡ്ഡാ തീരിതാ വിനിച്ഛിതാ, സ്വാഹം തുമ്ഹാദിസാനം സമജാതികാനം ചതുപ്പദാനം അഡ്ഡം തീരേതും കിം ന സക്ഖിസ്സാമി, അഹം വോ സമേമി മേധഗം, സമ്മാ മം നിസ്സായ തുമ്ഹാകം വിവാദോ വൂപസമ്മതൂതി .

    Tattha paṭhamagāthāya ayamattho – ahaṃ pubbe rājūnaṃ vinicchayāmacco āsiṃ, tena mayā vinicchaye nisīditvā bahū aḍḍā tīritā, tesaṃ tesaṃ brāhmaṇagahapatikādīnaṃ bahū aḍḍā tīritā vinicchitā, svāhaṃ tumhādisānaṃ samajātikānaṃ catuppadānaṃ aḍḍaṃ tīretuṃ kiṃ na sakkhissāmi, ahaṃ vo samemi medhagaṃ, sammā maṃ nissāya tumhākaṃ vivādo vūpasammatūti .

    ഏവഞ്ച പന വത്വാ മച്ഛം തയോ കോട്ഠാസേ കത്വാ അനുതീരചാരി ത്വം നങ്ഗുട്ഠം ഗണ്ഹ, സീസം ഗമ്ഭീരചാരിനോ ഹോതു. അച്ചായം മജ്ഝിമോ ഖണ്ഡോതി അപിച അയം മജ്ഝിമോ കോട്ഠാസോ. അഥ വാ അച്ചാതി അതിച്ച, ഇമേ ദ്വേ കോട്ഠാസേ അതിക്കമിത്വാ ഠിതോ അയം മജ്ഝിമോ ഖണ്ഡോ ധമ്മട്ഠസ്സ വിനിച്ഛയസാമികസ്സ മയ്ഹം ഭവിസ്സതീതി.

    Evañca pana vatvā macchaṃ tayo koṭṭhāse katvā anutīracāri tvaṃ naṅguṭṭhaṃ gaṇha, sīsaṃ gambhīracārino hotu. Accāyaṃ majjhimo khaṇḍoti apica ayaṃ majjhimo koṭṭhāso. Atha vā accāti aticca, ime dve koṭṭhāse atikkamitvā ṭhito ayaṃ majjhimo khaṇḍo dhammaṭṭhassa vinicchayasāmikassa mayhaṃ bhavissatīti.

    ഏവം തം മച്ഛം വിഭജിത്വാ ‘‘തുമ്ഹേ കലഹം അകത്വാ നങ്ഗുട്ഠഞ്ച സീസഞ്ച ഖാദഥാ’’തി വത്വാ മജ്ഝിമഖണ്ഡം മുഖേന ഡംസിത്വാ തേസം പസ്സന്താനംയേവ പലായി. തേ സഹസ്സം പരാജിതാ വിയ ദുമ്മുഖാ നിസീദിത്വാ ഗാഥമാഹംസു –

    Evaṃ taṃ macchaṃ vibhajitvā ‘‘tumhe kalahaṃ akatvā naṅguṭṭhañca sīsañca khādathā’’ti vatvā majjhimakhaṇḍaṃ mukhena ḍaṃsitvā tesaṃ passantānaṃyeva palāyi. Te sahassaṃ parājitā viya dummukhā nisīditvā gāthamāhaṃsu –

    ൩൪.

    34.

    ‘‘ചിരമ്പി ഭക്ഖോ അഭവിസ്സ, സചേ ന വിവദേമസേ;

    ‘‘Cirampi bhakkho abhavissa, sace na vivademase;

    അസീസകം അനങ്ഗുട്ഠം, സിങ്ഗാലോ ഹരതി രോഹിത’’ന്തി.

    Asīsakaṃ anaṅguṭṭhaṃ, siṅgālo harati rohita’’nti.

    തത്ഥ ചിരമ്പീതി ദ്വേ തയോ ദിവസേ സന്ധായ വുത്തം.

    Tattha cirampīti dve tayo divase sandhāya vuttaṃ.

    സിങ്ഗാലോപി ‘‘അജ്ജ ഭരിയം രോഹിതമച്ഛം ഖാദാപേസ്സാമീ’’തി തുട്ഠചിത്തോ തസ്സാ സന്തികം അഗമാസി. സാ തം ആഗച്ഛന്തം ദിസ്വാ അഭിനന്ദമാനാ –

    Siṅgālopi ‘‘ajja bhariyaṃ rohitamacchaṃ khādāpessāmī’’ti tuṭṭhacitto tassā santikaṃ agamāsi. Sā taṃ āgacchantaṃ disvā abhinandamānā –

    ൩൫.

    35.

    ‘‘യഥാപി രാജാ നന്ദേയ്യ, രജ്ജം ലദ്ധാന ഖത്തിയോ;

    ‘‘Yathāpi rājā nandeyya, rajjaṃ laddhāna khattiyo;

    ഏവാഹമജ്ജ നന്ദാമി, ദിസ്വാ പുണ്ണമുഖം പതി’’ന്തി. –

    Evāhamajja nandāmi, disvā puṇṇamukhaṃ pati’’nti. –

    ഇമം ഗാഥം വത്വാ അധിഗമൂപായം പുച്ഛന്തീ –

    Imaṃ gāthaṃ vatvā adhigamūpāyaṃ pucchantī –

    ൩൬.

    36.

    ‘‘കഥം നു ഥലജോ സന്തോ, ഉദകേ മച്ഛം പരാമസി;

    ‘‘Kathaṃ nu thalajo santo, udake macchaṃ parāmasi;

    പുട്ഠോ മേ സമ്മ അക്ഖാഹി, കഥം അധിഗതം തയാ’’തി. –

    Puṭṭho me samma akkhāhi, kathaṃ adhigataṃ tayā’’ti. –

    ഇമം ഗാഥമാഹ –

    Imaṃ gāthamāha –

    തത്ഥ കഥം നൂതി ‘‘ഖാദ, ഭദ്ദേ’’തി മച്ഛഖണ്ഡേ പുരതോ ഠപിതേ ‘‘കഥം നു ത്വം ഥലജോ സമാനോ ഉദകേ മച്ഛം ഗണ്ഹീ’’തി പുച്ഛി.

    Tattha kathaṃ nūti ‘‘khāda, bhadde’’ti macchakhaṇḍe purato ṭhapite ‘‘kathaṃ nu tvaṃ thalajo samāno udake macchaṃ gaṇhī’’ti pucchi.

    സിങ്ഗാലോ തസ്സാ അധിഗമൂപായം ആചിക്ഖന്തോ അനന്തരഗാഥമാഹ –

    Siṅgālo tassā adhigamūpāyaṃ ācikkhanto anantaragāthamāha –

    ൩൭.

    37.

    ‘‘വിവാദേന കിസാ ഹോന്തി, വിവാദേന ധനക്ഖയാ;

    ‘‘Vivādena kisā honti, vivādena dhanakkhayā;

    ജീനാ ഉദ്ദാ വിവാദേന, ഭുഞ്ജ മായാവി രോഹിത’’ന്തി.

    Jīnā uddā vivādena, bhuñja māyāvi rohita’’nti.

    തത്ഥ വിവാദേന കിസാ ഹോന്തീതി ഭദ്ദേ, ഇമേ സത്താ വിവാദം കരോന്താ വിവാദം നിസ്സായ കിസാ അപ്പമംസലോഹിതാ ഹോന്തി. വിവാദേന ധനക്ഖയാതി ഹിരഞ്ഞസുവണ്ണാദീനം ധനാനം ഖയാ വിവാദേനേവ ഹോന്തി. ദ്വീസുപി വിവദന്തേസു ഏകോ പരാജിതോ പരാജിതത്താ ധനക്ഖയം പാപുണാതി, ഇതരോ ജയഭാഗദാനേന. ജീനാ ഉദ്ദാതി ദ്വേ ഉദ്ദാപി വിവാദേനേവ ഇമം മച്ഛം ജീനാ, തസ്മാ ത്വം മയാ ആഭതസ്സ ഉപ്പത്തിം മാ പുച്ഛ, കേവലം ഇമം ഭുഞ്ജ മായാവി രോഹിതന്തി.

    Tattha vivādena kisā hontīti bhadde, ime sattā vivādaṃ karontā vivādaṃ nissāya kisā appamaṃsalohitā honti. Vivādena dhanakkhayāti hiraññasuvaṇṇādīnaṃ dhanānaṃ khayā vivādeneva honti. Dvīsupi vivadantesu eko parājito parājitattā dhanakkhayaṃ pāpuṇāti, itaro jayabhāgadānena. Jīnā uddāti dve uddāpi vivādeneva imaṃ macchaṃ jīnā, tasmā tvaṃ mayā ābhatassa uppattiṃ mā puccha, kevalaṃ imaṃ bhuñja māyāvi rohitanti.

    ഇതരാ അഭിസമ്ബുദ്ധഗാഥാ –

    Itarā abhisambuddhagāthā –

    ൩൮.

    38.

    ‘‘ഏവമേവ മനുസ്സേസു, വിവാദോ യത്ഥ ജായതി;

    ‘‘Evameva manussesu, vivādo yattha jāyati;

    ധമ്മട്ഠം പടിധാവതി, സോ ഹി നേസം വിനായകോ;

    Dhammaṭṭhaṃ paṭidhāvati, so hi nesaṃ vināyako;

    ധനാപി തത്ഥ ജീയന്തി, രാജകോസോ പവഡ്ഢതീ’’തി.

    Dhanāpi tattha jīyanti, rājakoso pavaḍḍhatī’’ti.

    തത്ഥ ഏവമേവാതി ഭിക്ഖവേ, യഥാ ഏതേ ഉദ്ദാ ജീനാ, ഏവമേവ മനുസ്സേസുപി യസ്മിം ഠാനേ വിവാദോ ജായതി, തത്ഥ തേ മനുസ്സാ ധമ്മട്ഠം പതിധാവന്തി, വിനിച്ഛയസാമികം ഉപസങ്കമന്തി. കിംകാരണാ? സോ ഹി നേസം വിനായകോ, സോ തേസം വിവാദാപന്നാനം വിവാദവൂപസമകോതി അത്ഥോ. ധനാപി തത്ഥാതി തത്ഥ തേ വിവാദാപന്നാ ധനതോപി ജീയന്തി, അത്തനോ സന്തകാ പരിഹായന്തി, ദണ്ഡേന ചേവ ജയഭാഗഗ്ഗഹണേന ച രാജകോസോ പവഡ്ഢതീതി.

    Tattha evamevāti bhikkhave, yathā ete uddā jīnā, evameva manussesupi yasmiṃ ṭhāne vivādo jāyati, tattha te manussā dhammaṭṭhaṃ patidhāvanti, vinicchayasāmikaṃ upasaṅkamanti. Kiṃkāraṇā? So hi nesaṃ vināyako, so tesaṃ vivādāpannānaṃ vivādavūpasamakoti attho. Dhanāpitatthāti tattha te vivādāpannā dhanatopi jīyanti, attano santakā parihāyanti, daṇḍena ceva jayabhāgaggahaṇena ca rājakoso pavaḍḍhatīti.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ സിങ്ഗാലോ ഉപനന്ദോ അഹോസി, ഉദ്ദാ ദ്വേ മഹല്ലകാ, തസ്സ കാരണസ്സ പച്ചക്ഖകാരികാ രുക്ഖദേവതാ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā siṅgālo upanando ahosi, uddā dve mahallakā, tassa kāraṇassa paccakkhakārikā rukkhadevatā pana ahameva ahosi’’nti.

    ദബ്ഭപുപ്ഫജാതകവണ്ണനാ പഞ്ചമാ.

    Dabbhapupphajātakavaṇṇanā pañcamā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൪൦൦. ദബ്ഭപുപ്ഫജാതകം • 400. Dabbhapupphajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact