A World of Knowledge
    Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / ж̇аад̇ага-адтагат̇аа • Jātaka-aṭṭhakathā

    [438] 12. д̣̇ад̣̇д̣̇араж̇аад̇агаван̣н̣анаа

    [438] 12. Daddarajātakavaṇṇanā

    яо д̇з буд̇д̇агзд̇и ид̣̇ам̣ сад̇т̇аа г̇иж̇жхагуудз вихаранд̇о д̣̇звад̣̇ад̇д̇асса вад̇хааяа барисагганам̣ аараб̣бха гат̇зси. д̇асмин̃хи самаяз д̇хаммасабхааяам̣ гат̇ам̣ самудтаабзсум̣ ‘‘ахо аавусо д̣̇звад̣̇ад̇д̇о ниллаж̇ж̇о анарияо звам̣ уд̇д̇амаг̇ун̣ад̇харасса саммаасамб̣уд̣̇д̇хасса аж̇аад̇асад̇д̇унаа сад̣̇д̇хим̣ згад̇о худ̇ваа д̇хануг̇г̇ахабаяож̇анасилаабавиж̇жхананаал̣ааг̇иривиссаж̇ж̇анзхи вад̇хааяа убааяам̣ гарод̇ий’’д̇и. сад̇т̇аа ааг̇анд̇ваа ‘‘гааяа нуд̇т̇а, бхигкавз, зд̇арахи гат̇ааяа саннисиннаа’’д̇и бужчид̇ваа ‘‘имааяа наамаа’’д̇и вуд̇д̇з ‘‘на, бхигкавз, ид̣̇аанзва, буб̣б̣зби д̣̇звад̣̇ад̇д̇о маяхам̣ вад̇хааяа барисагги, ид̣̇аани бана мз д̇аасамад̇д̇амби гаад̇ум̣ наасагкий’’д̇и вад̇ваа ад̇ийд̇ам̣ аахари.

    Yote puttaketi idaṃ satthā gijjhakūṭe viharanto devadattassa vadhāya parisakkanaṃ ārabbha kathesi. Tasmiñhi samaye dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘aho āvuso devadatto nillajjo anariyo evaṃ uttamaguṇadharassa sammāsambuddhassa ajātasattunā saddhiṃ ekato hutvā dhanuggahapayojanasilāpavijjhananāḷāgirivissajjanehi vadhāya upāyaṃ karotī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepi devadatto mayhaṃ vadhāya parisakki, idāni pana me tāsamattampi kātuṃ nāsakkhī’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    ад̇ийд̇з б̣аараан̣асияам̣ б̣рахмад̣̇ад̇д̇з раж̇ж̇ам̣ гаарзнд̇з зго д̣̇исаабаамогко аажарияо бан̃жасад̇аанам̣ маан̣авагаанам̣ сиббам̣ ваажзнд̇о згад̣̇ивасам̣ жинд̇зси ‘‘маяхам̣ ид̇ха васанд̇асса балиб̣од̇хо ход̇и, маан̣авагаанамби сиббам̣ на нидтаад̇и, химаванд̇абад̣̇зсз аран̃н̃ааяад̇анам̣ бависид̇ваа д̇ад̇т̇а васанд̇о ваажзссаамий’’д̇и. со маан̣авагаанам̣ гат̇зд̇ваа д̇илад̇ан̣д̣улад̇злавад̇т̇аад̣̇ийни г̇аахаабзд̇ваа аран̃н̃ам̣ бависид̇ваа маг̇г̇ад̇о авид̣̇уурз таанз бан̣н̣асаалам̣ гаарзд̇ваа ниваасам̣ габбзси, маан̣авааби ад̇д̇ано бан̣н̣асаалам̣ гарим̣су. маан̣авагаанам̣ н̃аад̇агаа д̇злад̇ан̣д̣улаад̣̇ийни бзсзнд̇и. радтаваасиноби ‘‘д̣̇исаабаамогко аажарияо гира аран̃н̃з асугадтаанз наама васанд̇о сиббам̣ уг̇г̇ан̣хаабзд̇ий’’д̇и д̇асса д̇ан̣д̣улаад̣̇ийни абхихаранд̇и, ганд̇аараббадибаннааби д̣̇знд̇и, ан̃н̃ад̇ароби бурисо кийрабаанад̇т̇ааяа саважчам̣ д̇хзнум̣ ад̣̇ааси. аажарияасса бан̣н̣асаалааяа санд̇игз д̣̇вийхи бод̇агзхи сад̣̇д̇хим̣ згаа г̇од̇хаа васад̇и, сийхаб̣яаг̇гхаабисса убадтаанам̣ ааг̇ажчанд̇и. зго д̇ид̇д̇ироби д̇ад̇т̇а ниб̣ад̣̇д̇хаваасо ахоси. со аажарияасса маан̣аваанам̣ манд̇з ваажзнд̇асса сад̣̇д̣̇ам̣ суд̇ваа д̇аяоби взд̣̇з уг̇г̇ан̣хи. маан̣аваа д̇зна сад̣̇д̇хим̣ ад̇ивиссаасигаа ахзсум̣.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente eko disāpāmokkho ācariyo pañcasatānaṃ māṇavakānaṃ sippaṃ vācento ekadivasaṃ cintesi ‘‘mayhaṃ idha vasantassa palibodho hoti, māṇavakānampi sippaṃ na niṭṭhāti, himavantapadese araññāyatanaṃ pavisitvā tattha vasanto vācessāmī’’ti. So māṇavakānaṃ kathetvā tilataṇḍulatelavatthādīni gāhāpetvā araññaṃ pavisitvā maggato avidūre ṭhāne paṇṇasālaṃ kāretvā nivāsaṃ kappesi, māṇavāpi attano paṇṇasālaṃ kariṃsu. Māṇavakānaṃ ñātakā telataṇḍulādīni pesenti. Raṭṭhavāsinopi ‘‘disāpāmokkho ācariyo kira araññe asukaṭṭhāne nāma vasanto sippaṃ uggaṇhāpetī’’ti tassa taṇḍulādīni abhiharanti, kantārappaṭipannāpi denti, aññataropi puriso khīrapānatthāya savacchaṃ dhenuṃ adāsi. Ācariyassa paṇṇasālāya santike dvīhi potakehi saddhiṃ ekā godhā vasati, sīhabyagghāpissa upaṭṭhānaṃ āgacchanti. Eko tittiropi tattha nibaddhavāso ahosi. So ācariyassa māṇavānaṃ mante vācentassa saddaṃ sutvā tayopi vede uggaṇhi. Māṇavā tena saddhiṃ ativissāsikā ahesuṃ.

    абарабхааг̇з маан̣авзсу нибпад̇д̇им̣ аббад̇д̇зсуязва аажарияо гааламагааси. маан̣аваа д̇асса сарийрам̣ жхаабзд̇ваа ваалугааяа т̇уубам̣ гад̇ваа наанаабубпзхи бууж̇зд̇ваа род̣̇анд̇и барид̣̇званд̇и. ат̇а нз д̇ид̇д̇иро ‘‘гасмаа род̣̇ат̇аа’’д̇и ааха. ‘‘аажарияо но сиббз анидтид̇зязва гаалагад̇о, д̇асмаа род̣̇аамаа’’д̇и. ‘‘звам̣ санд̇з маа сожид̇т̇а, ахам̣ во сиббам̣ ваажзссаамий’’д̇и. ‘‘д̇вам̣ гат̇ам̣ ж̇аанаасий’’д̇и? ‘‘ахам̣ аажарияз д̇умхаагам̣ ваажзнд̇з сад̣̇д̣̇ам̣ суд̇ваа д̇аяо взд̣̇з баг̇ун̣з агаасинд̇и. д̇зна хи ад̇д̇ано баг̇ун̣абхаавам̣ амхз ж̇аанаабзхий’’д̇и. д̇ид̇д̇иро ‘‘д̇зна хи сун̣аат̇аа’’д̇и д̇зсам̣ г̇ан̣тидтаанамзва баб̣б̣ад̇амад̇т̇агаа над̣̇им̣ од̇аранд̇о вияа осаарзси. маан̣аваа хадтад̇удтаа худ̇ваа д̇ид̇д̇ирабан̣д̣ид̇асса санд̇игз сиббам̣ бадтабзсум̣. соби д̣̇исаабаамогкаажарияасса таанз тад̇ваа д̇зсам̣ сиббам̣ ваажзси. маан̣аваа д̇асса суван̣н̣абан̃ж̇арам̣ гарид̇ваа убари вид̇аанам̣ б̣анд̇хид̇ваа суван̣н̣ад̇аддагз мад̇хулааж̇аад̣̇ийни убахаранд̇аа наанааван̣н̣зхи бубпзхи бууж̇знд̇аа маханд̇ам̣ саггаарам̣ гарим̣су. ‘‘д̇ид̇д̇иро гира аран̃н̃ааяад̇анз бан̃жасад̇з маан̣авагз манд̇ам̣ ваажзд̇ий’’д̇и сагалаж̇амб̣уд̣̇ийбз баагадо ахоси.

    Aparabhāge māṇavesu nipphattiṃ appattesuyeva ācariyo kālamakāsi. Māṇavā tassa sarīraṃ jhāpetvā vālukāya thūpaṃ katvā nānāpupphehi pūjetvā rodanti paridevanti. Atha ne tittiro ‘‘kasmā rodathā’’ti āha. ‘‘Ācariyo no sippe aniṭṭhiteyeva kālakato, tasmā rodāmā’’ti. ‘‘Evaṃ sante mā socittha, ahaṃ vo sippaṃ vācessāmī’’ti. ‘‘Tvaṃ kathaṃ jānāsī’’ti? ‘‘Ahaṃ ācariye tumhākaṃ vācente saddaṃ sutvā tayo vede paguṇe akāsinti. Tena hi attano paguṇabhāvaṃ amhe jānāpehī’’ti. Tittiro ‘‘tena hi suṇāthā’’ti tesaṃ gaṇṭhiṭṭhānameva pabbatamatthakā nadiṃ otaranto viya osāresi. Māṇavā haṭṭhatuṭṭhā hutvā tittirapaṇḍitassa santike sippaṃ paṭṭhapesuṃ. Sopi disāpāmokkhācariyassa ṭhāne ṭhatvā tesaṃ sippaṃ vācesi. Māṇavā tassa suvaṇṇapañjaraṃ karitvā upari vitānaṃ bandhitvā suvaṇṇataṭṭake madhulājādīni upaharantā nānāvaṇṇehi pupphehi pūjentā mahantaṃ sakkāraṃ kariṃsu. ‘‘Tittiro kira araññāyatane pañcasate māṇavake mantaṃ vācetī’’ti sakalajambudīpe pākaṭo ahosi.

    д̇ад̣̇аа ж̇амб̣уд̣̇ийбз г̇ираг̇г̇асамаж̇ж̇асад̣̇исам̣ маханд̇ам̣ чан̣ам̣ гхосаяим̣су. маан̣аваанам̣ маад̇аабид̇аро ‘‘чан̣ад̣̇ассанад̇т̇ааяа ааг̇ажчанд̇уу’’д̇и бзсзсум̣. маан̣аваа д̇ид̇д̇ирасса аарожзд̇ваа д̇ид̇д̇ирабан̣д̣ид̇ам̣ саб̣б̣ан̃жа ассамабад̣̇ам̣ г̇од̇хам̣ бадижчаабзд̇ваа ад̇д̇ано ад̇д̇ано наг̇арамзва аг̇амим̣су. д̇ад̣̇аа зго ниггаарун̣иго д̣̇удтад̇аабасо д̇ад̇т̇а д̇ад̇т̇а вижаранд̇о д̇ам̣ таанам̣ самбаабун̣и. г̇од̇хаа д̇ам̣ д̣̇исваа бадисант̇аарам̣ гад̇ваа ‘‘асугадтаанз д̇ан̣д̣улаа, асугадтаанз д̇злаад̣̇ийни ад̇т̇и, бхад̇д̇ам̣ бажид̇ваа бхун̃ж̇аахий’’д̇и вад̇ваа г̇ожарад̇т̇ааяа г̇ад̇аа. д̇аабасо баад̇ова бхад̇д̇ам̣ бажид̇ваа д̣̇вз г̇од̇хаабуд̇д̇агз маарзд̇ваа каад̣̇и, д̣̇иваа д̇ид̇д̇ирабан̣д̣ид̇ан̃жа важчаган̃жа маарзд̇ваа каад̣̇и, сааяам̣ д̇хзнум̣ ааг̇ажчанд̇ам̣ д̣̇исваа д̇амби маарзд̇ваа мам̣сам̣ каад̣̇ид̇ваа ругкамуулз нибаж̇ж̇ид̇ваа гхуругхурааяанд̇о нид̣̇д̣̇ам̣ оггами. г̇од̇хаа сааяам̣ ааг̇анд̇ваа буд̇д̇агз абассанд̇ий убад̇хаараяамаанаа вижари. ругкад̣̇звад̇аа г̇од̇хам̣ буд̇д̇агз ад̣̇исваа гамбамаанам̣ ологзд̇ваа канд̇хавидабаб̣бханд̇арз д̣̇иб̣б̣аанубхаавзна тад̇ваа ‘‘г̇од̇хз маа гамби, иминаа баабабурисзна д̇ава буд̇д̇агаа жа д̇ид̇д̇иро жа важчо жа д̇хзну жа маарид̇аа, г̇ийвааяа нам̣ д̣ам̣сид̇ваа ж̇ийвид̇агкаяам̣ баабзхий’’д̇и саллабанд̇ий батамам̣ г̇аат̇амааха –

    Tadā jambudīpe giraggasamajjasadisaṃ mahantaṃ chaṇaṃ ghosayiṃsu. Māṇavānaṃ mātāpitaro ‘‘chaṇadassanatthāya āgacchantū’’ti pesesuṃ. Māṇavā tittirassa ārocetvā tittirapaṇḍitaṃ sabbañca assamapadaṃ godhaṃ paṭicchāpetvā attano attano nagarameva agamiṃsu. Tadā eko nikkāruṇiko duṭṭhatāpaso tattha tattha vicaranto taṃ ṭhānaṃ sampāpuṇi. Godhā taṃ disvā paṭisanthāraṃ katvā ‘‘asukaṭṭhāne taṇḍulā, asukaṭṭhāne telādīni atthi, bhattaṃ pacitvā bhuñjāhī’’ti vatvā gocaratthāya gatā. Tāpaso pātova bhattaṃ pacitvā dve godhāputtake māretvā khādi, divā tittirapaṇḍitañca vacchakañca māretvā khādi, sāyaṃ dhenuṃ āgacchantaṃ disvā tampi māretvā maṃsaṃ khāditvā rukkhamūle nipajjitvā ghurughurāyanto niddaṃ okkami. Godhā sāyaṃ āgantvā puttake apassantī upadhārayamānā vicari. Rukkhadevatā godhaṃ puttake adisvā kampamānaṃ oloketvā khandhaviṭapabbhantare dibbānubhāvena ṭhatvā ‘‘godhe mā kampi, iminā pāpapurisena tava puttakā ca tittiro ca vaccho ca dhenu ca māritā, gīvāya naṃ ḍaṃsitvā jīvitakkhayaṃ pāpehī’’ti sallapantī paṭhamaṃ gāthamāha –

    105.

    105.

    ‘‘яо д̇з буд̇д̇агз акаад̣̇и, д̣̇иннабхад̇д̇о ад̣̇уусагз;

    ‘‘Yo te puttake akhādi, dinnabhatto adūsake;

    д̇асмим̣ д̣̇аатам̣ нибаад̇зхи, маа д̇з мужжид̇т̇а ж̇ийвад̇о’’д̇и.

    Tasmiṃ dāṭhaṃ nipātehi, mā te muccittha jīvato’’ti.

    д̇ад̇т̇а д̣̇иннабхад̇д̇од̇и бхад̇д̇ам̣ бажид̇ваа бхун̃ж̇аахийд̇и д̇аяаа д̣̇иннабхад̇д̇о. ад̣̇уусагзд̇и нид̣̇д̣̇осз нирабараад̇хз. д̇асмим̣ д̣̇аатам̣ нибаад̇зхийд̇и д̇асмим̣ баабабурисз жад̇ассоби д̣̇аатаа нибаад̇зхийд̇и ад̇хиббааяо. маа д̇з мужжид̇т̇а ж̇ийвад̇од̇и ж̇ийванд̇о саж̇ийво худ̇ваа д̇ава хад̇т̇ад̇о зсо баабад̇хаммо маа мужжид̇т̇а, могкам̣ маа лабхад̇у, ж̇ийвид̇агкаяам̣ баабзхийд̇и ад̇т̇о.

    Tattha dinnabhattoti bhattaṃ pacitvā bhuñjāhīti tayā dinnabhatto. Adūsaketi niddose niraparādhe. Tasmiṃ dāṭhaṃ nipātehīti tasmiṃ pāpapurise catassopi dāṭhā nipātehīti adhippāyo. Mā te muccittha jīvatoti jīvanto sajīvo hutvā tava hatthato eso pāpadhammo mā muccittha, mokkhaṃ mā labhatu, jīvitakkhayaṃ pāpehīti attho.

    д̇ад̇о г̇од̇хаа д̣̇вз г̇аат̇аа абхааси –

    Tato godhā dve gāthā abhāsi –

    106.

    106.

    ‘‘аагин̣н̣алуд̣̇д̣̇о бурисо, д̇хаад̇ижзлам̣ва магкид̇о;

    ‘‘Ākiṇṇaluddo puriso, dhāticelaṃva makkhito;

    бад̣̇зсам̣ д̇ам̣ на бассаами, яад̇т̇а д̣̇аатам̣ нибаад̇аяз.

    Padesaṃ taṃ na passāmi, yattha dāṭhaṃ nipātaye.

    107.

    107.

    ‘‘агад̇ан̃н̃усса босасса, нижжам̣ виварад̣̇ассино;

    ‘‘Akataññussa posassa, niccaṃ vivaradassino;

    саб̣б̣ам̣ жз бат̇авим̣ д̣̇аж̇ж̇аа, нзва нам̣ абхираад̇хаяз’’д̇и.

    Sabbaṃ ce pathaviṃ dajjā, neva naṃ abhirādhaye’’ti.

    д̇ад̇т̇а аагин̣н̣алуд̣̇д̣̇од̇и г̇аал̣халуд̣̇д̣̇о. виварад̣̇ассинод̇и чид̣̇д̣̇ам̣ од̇аарам̣ бариязсанд̇асса. нзва нам̣ абхираад̇хаязд̇и зваруубам̣ буг̇г̇алам̣ сагалабат̇авим̣ д̣̇знд̇оби д̇осзд̇ум̣ на саггун̣зяяа, гиман̇г̇ам̣ банаахам̣ бхад̇д̇амад̇д̇ад̣̇ааяигаад̇и д̣̇ассзд̇и.

    Tattha ākiṇṇaluddoti gāḷhaluddo. Vivaradassinoti chiddaṃ otāraṃ pariyesantassa. Neva naṃ abhirādhayeti evarūpaṃ puggalaṃ sakalapathaviṃ dentopi tosetuṃ na sakkuṇeyya, kimaṅgaṃ panāhaṃ bhattamattadāyikāti dasseti.

    г̇од̇хаа звам̣ вад̇ваа ‘‘аяам̣ баб̣уж̇жхид̇ваа мамби каад̣̇зяяаа’’д̇и ад̇д̇ано ж̇ийвид̇ам̣ рагкамаанаа балааяи. д̇зби бана сийхаб̣яаг̇гхаа д̇ид̇д̇ирасса сахааяагаава, гад̣̇аажи д̇з ааг̇анд̇ваа д̇ид̇д̇ирам̣ бассанд̇и, гад̣̇аажи со г̇анд̇ваа д̇зсам̣ д̇хаммам̣ д̣̇зсзд̇ваа ааг̇ажчад̇и, д̇асмим̣ бана д̣̇ивасз сийхо б̣яаг̇гхам̣ ааха – ‘‘самма, жирам̣ д̣̇идто но д̇ид̇д̇иро, аж̇ж̇а сад̇д̇адтад̣̇ивасаа хонд̇и, г̇ажча, д̇аавасса бавад̇д̇им̣ н̃ад̇ваа зхий’’д̇и. б̣яаг̇гхо ‘‘саад̇хуу’’д̇и самбадижчид̇ваа г̇од̇хааяа балааяанагаалз д̇ам̣ таанам̣ бад̇ваа д̇ам̣ баабабурисам̣ нид̣̇д̣̇ааяанд̇ам̣ басси. д̇асса ж̇аданд̇арз д̇ид̇д̇ирабан̣д̣ид̇асса ломаани бан̃н̃ааяанд̇и, д̇хзнуяаа жа важчагасса жа адтийни бан̃н̃ааяанд̇и. б̣яаг̇гхарааж̇аа д̇ам̣ саб̣б̣ам̣ д̣̇исваа суван̣н̣абан̃ж̇арз жа д̇ид̇д̇ирабан̣д̣ид̇ам̣ ад̣̇исваа ‘‘иминаа баабабурисзна зд̇з маарид̇аа бхависсанд̇ий’’д̇и д̇ам̣ баад̣̇зна бахарид̇ваа удтаабзси. соби д̇ам̣ д̣̇исваа бхийд̇ад̇асид̇о ахоси. ат̇а нам̣ б̣яаг̇гхо ‘‘д̇вам̣ зд̇з маарзд̇ваа каад̣̇асий’’д̇и бужчи. ‘‘нзва маарзми, на каад̣̇аамий’’д̇и. ‘‘баабад̇хамма д̇аяи амаарзнд̇з ан̃н̃о го маарзссад̇и, гат̇зхи д̇аава гааран̣ам̣, агат̇знд̇асса ж̇ийвид̇ам̣ д̇з над̇т̇ий’’д̇и. со маран̣абхаяабхийд̇о ‘‘аама, саами, г̇од̇хаабуд̇д̇агз жа важчаган̃жа д̇хзнун̃жа маарзд̇ваа каад̣̇аами, д̇ид̇д̇ирам̣ бана на маарзмий’’д̇иааха. со д̇асса б̣ахум̣ гат̇знд̇ассаби асад̣̇д̣̇ахид̇ваа ‘‘д̇вам̣ гуд̇о ааг̇ад̇осий’’д̇и бужчид̇ваа ‘‘саами, галин̇г̇арадтад̇о ваан̣иж̇агаанам̣ бхан̣д̣ам̣ ваханд̇о ж̇ийвигахзд̇у ид̣̇ан̃жид̣̇ан̃жа гаммам̣ гад̇ваа ид̣̇аанимхи ид̇хааг̇ад̇о’’д̇и д̇зна саб̣б̣асмим̣ ад̇д̇анаа гад̇агаммз гат̇ид̇з ‘‘баабад̇хамма д̇аяи д̇ид̇д̇ирам̣ амаарзнд̇з ан̃н̃о го маарзссад̇и, зхи сийхасса миг̇аран̃н̃о санд̇игам̣ д̇ам̣ нзссаамий’’д̇и д̇ам̣ бурад̇о гад̇ваа д̇аасзнд̇о аг̇амааси. сийхарааж̇аа д̇ам̣ аанзнд̇ам̣ б̣яаг̇гхам̣ бужчанд̇о жад̇уд̇т̇ам̣ г̇аат̇амааха –

    Godhā evaṃ vatvā ‘‘ayaṃ pabujjhitvā mampi khādeyyā’’ti attano jīvitaṃ rakkhamānā palāyi. Tepi pana sīhabyagghā tittirassa sahāyakāva, kadāci te āgantvā tittiraṃ passanti, kadāci so gantvā tesaṃ dhammaṃ desetvā āgacchati, tasmiṃ pana divase sīho byagghaṃ āha – ‘‘samma, ciraṃ diṭṭho no tittiro, ajja sattaṭṭhadivasā honti, gaccha, tāvassa pavattiṃ ñatvā ehī’’ti. Byaggho ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā godhāya palāyanakāle taṃ ṭhānaṃ patvā taṃ pāpapurisaṃ niddāyantaṃ passi. Tassa jaṭantare tittirapaṇḍitassa lomāni paññāyanti, dhenuyā ca vacchakassa ca aṭṭhīni paññāyanti. Byaggharājā taṃ sabbaṃ disvā suvaṇṇapañjare ca tittirapaṇḍitaṃ adisvā ‘‘iminā pāpapurisena ete māritā bhavissantī’’ti taṃ pādena paharitvā uṭṭhāpesi. Sopi taṃ disvā bhītatasito ahosi. Atha naṃ byaggho ‘‘tvaṃ ete māretvā khādasī’’ti pucchi. ‘‘Neva māremi, na khādāmī’’ti. ‘‘Pāpadhamma tayi amārente añño ko māressati, kathehi tāva kāraṇaṃ, akathentassa jīvitaṃ te natthī’’ti. So maraṇabhayabhīto ‘‘āma, sāmi, godhāputtake ca vacchakañca dhenuñca māretvā khādāmi, tittiraṃ pana na māremī’’tiāha. So tassa bahuṃ kathentassapi asaddahitvā ‘‘tvaṃ kuto āgatosī’’ti pucchitvā ‘‘sāmi, kaliṅgaraṭṭhato vāṇijakānaṃ bhaṇḍaṃ vahanto jīvikahetu idañcidañca kammaṃ katvā idānimhi idhāgato’’ti tena sabbasmiṃ attanā katakamme kathite ‘‘pāpadhamma tayi tittiraṃ amārente añño ko māressati, ehi sīhassa migarañño santikaṃ taṃ nessāmī’’ti taṃ purato katvā tāsento agamāsi. Sīharājā taṃ ānentaṃ byagghaṃ pucchanto catutthaṃ gāthamāha –

    108.

    108.

    ‘‘гим̣ ну суб̣ааху д̇арамаанаруубо, бажжааг̇ад̇оси саха маан̣авзна;

    ‘‘Kiṃ nu subāhu taramānarūpo, paccāgatosi saha māṇavena;

    гим̣ гижжамад̇т̇ам̣ ид̇хамад̇т̇и д̇уяхам̣, агкаахи мз бужчид̇о зд̇амад̇т̇а’’нд̇и.

    Kiṃ kiccamatthaṃ idhamatthi tuyhaṃ, akkhāhi me pucchito etamattha’’nti.

    д̇ад̇т̇а суб̣аахууд̇и б̣яаг̇гхам̣ наамзнаалабад̇и. б̣яаг̇гхасса хи буримагааяо манаабо ход̇и, д̇зна д̇ам̣ звамааха. гим̣ гижжамад̇т̇ам̣ ид̇хамад̇т̇и д̇уяханд̇и гим̣ гаран̣ийяам̣ ад̇т̇асан̃н̃ид̇ам̣ иминаа маан̣авзна ид̇ха ад̇т̇и. ‘‘д̇уяхам̣ гим̣ гижжамад̇т̇а’’нд̇иби баато, аяамзвад̇т̇о.

    Tattha subāhūti byagghaṃ nāmenālapati. Byagghassa hi purimakāyo manāpo hoti, tena taṃ evamāha. Kiṃ kiccamatthaṃ idhamatthi tuyhanti kiṃ karaṇīyaṃ atthasaññitaṃ iminā māṇavena idha atthi. ‘‘Tuyhaṃ kiṃ kiccamattha’’ntipi pāṭho, ayamevattho.

    д̇ам̣ суд̇ваа б̣яаг̇гхо бан̃жамам̣ г̇аат̇амааха –

    Taṃ sutvā byaggho pañcamaṃ gāthamāha –

    109.

    109.

    ‘‘яо д̇з сакаа д̣̇ад̣̇д̣̇аро саад̇хуруубо, д̇асса вад̇хам̣ барисан̇гаами аж̇ж̇а;

    ‘‘Yo te sakhā daddaro sādhurūpo, tassa vadhaṃ parisaṅkāmi ajja;

    бурисасса гаммааяад̇анаани суд̇ваа, наахам̣ суким̣ д̣̇ад̣̇д̣̇арам̣ аж̇ж̇а ман̃н̃з’’д̇и.

    Purisassa kammāyatanāni sutvā, nāhaṃ sukhiṃ daddaraṃ ajja maññe’’ti.

    д̇ад̇т̇а д̣̇ад̣̇д̣̇арод̇и д̇ид̇д̇иро. д̇асса вад̇ханд̇и д̇асса д̇ид̇д̇ирабан̣д̣ид̇асса имамхаа бурисамхаа аж̇ж̇а вад̇хам̣ барисан̇гаами. наахам̣ сукинд̇и ахам̣ аж̇ж̇а д̣̇ад̣̇д̣̇арам̣ суким̣ арог̇ам̣ на ман̃н̃аами.

    Tattha daddaroti tittiro. Tassa vadhanti tassa tittirapaṇḍitassa imamhā purisamhā ajja vadhaṃ parisaṅkāmi. Nāhaṃ sukhinti ahaṃ ajja daddaraṃ sukhiṃ arogaṃ na maññāmi.

    ат̇а нам̣ сийхо чадтам̣ г̇аат̇амааха –

    Atha naṃ sīho chaṭṭhaṃ gāthamāha –

    110.

    110.

    ‘‘гаанисса гаммааяад̇анаани ассу, бурисасса вуд̇д̇исамод̇хаанад̇ааяа;

    ‘‘Kānissa kammāyatanāni assu, purisassa vuttisamodhānatāya;

    гам̣ ваа бадин̃н̃ам̣ бурисасса суд̇ваа, барисан̇гаси д̣̇ад̣̇д̣̇арам̣ маан̣авзнаа’’д̇и.

    Kaṃ vā paṭiññaṃ purisassa sutvā, parisaṅkasi daddaraṃ māṇavenā’’ti.

    д̇ад̇т̇а ассууд̇и ассоси. вуд̇д̇исамод̇хаанад̇ааяаад̇и ж̇ийвид̇авуд̇д̇исамод̇хаанад̇ааяа, гаани наама иминаа ад̇д̇ано гаммаани д̇уяхам̣ гат̇ид̇аанийд̇и ад̇т̇о. маан̣авзнаад̇и гим̣ суд̇ваа иминаа маан̣авзна маарид̇ам̣ барисан̇гаси.

    Tattha assūti assosi. Vuttisamodhānatāyāti jīvitavuttisamodhānatāya, kāni nāma iminā attano kammāni tuyhaṃ kathitānīti attho. Māṇavenāti kiṃ sutvā iminā māṇavena māritaṃ parisaṅkasi.

    ат̇асса гат̇знд̇о б̣яаг̇гхарааж̇аа сзсаг̇аат̇аа абхааси –

    Athassa kathento byaggharājā sesagāthā abhāsi –

    111.

    111.

    ‘‘жин̣н̣аа галин̇г̇аа жарид̇аа ван̣иж̇ж̇аа, взд̇д̇аажаро сан̇губат̇оби жин̣н̣о;

    ‘‘Ciṇṇā kaliṅgā caritā vaṇijjā, vettācaro saṅkupathopi ciṇṇo;

    надзхи жин̣н̣ам̣ саха ваагурзхи, д̣̇ан̣д̣зна яуд̣̇д̇хамби самаж̇ж̇амаж̇жхз.

    Naṭehi ciṇṇaṃ saha vākurehi, daṇḍena yuddhampi samajjamajjhe.

    112.

    112.

    ‘‘б̣ад̣̇д̇хаа гулийгаа мид̇амаал̣агзна, агкаа ж̇ид̇аа сам̣яамо аб̣бхад̇ийд̇о;

    ‘‘Baddhā kulīkā mitamāḷakena, akkhā jitā saṃyamo abbhatīto;

    аб̣б̣аахид̇ам̣ буб̣б̣агам̣ ад̣дхарад̇д̇ам̣, хад̇т̇аа д̣̇ад̣дхаа бин̣д̣абадиг̇г̇ахзна.

    Abbāhitaṃ pubbakaṃ aḍḍharattaṃ, hatthā daḍḍhā piṇḍapaṭiggahena.

    113.

    113.

    ‘‘д̇аанисса гаммааяад̇анаани ассу, бурисасса вуд̇д̇исамод̇хаанад̇ааяа;

    ‘‘Tānissa kammāyatanāni assu, purisassa vuttisamodhānatāya;

    яат̇аа аяам̣ д̣̇иссад̇и ломабин̣д̣о, г̇ааво хад̇аа гим̣ бана д̣̇ад̣̇д̣̇арассаа’’д̇и.

    Yathā ayaṃ dissati lomapiṇḍo, gāvo hatā kiṃ pana daddarassā’’ti.

    д̇ад̇т̇а жин̣н̣аа галин̇г̇аад̇и ваан̣иж̇агаанам̣ бхан̣д̣ам̣ ваханд̇зна гира д̇зна галин̇г̇арадтз жин̣н̣аа. жарид̇аа ван̣иж̇ж̇аад̇и ван̣иж̇ж̇ааби д̇зна гад̇аа. взд̇д̇аажарод̇и взд̇д̇зхи сан̃жарид̇аб̣б̣о. сан̇губат̇оби жин̣н̣од̇и каан̣угамаг̇г̇оби валан̃ж̇ид̇о. надзхийд̇и ж̇ийвигахзд̇уязва надзхиби сад̣̇д̇хим̣. жин̣н̣ам̣ саха ваагурзхийд̇и ваагурам̣ ваханд̇зна ваагурзхи сад̣̇д̇хим̣ жарид̇ам̣. д̣̇ан̣д̣зна яуд̣̇д̇ханд̇и д̣̇ан̣д̣зна яуд̣̇д̇хамби гира д̇зна яуж̇жхид̇ам̣.

    Tattha ciṇṇā kaliṅgāti vāṇijakānaṃ bhaṇḍaṃ vahantena kira tena kaliṅgaraṭṭhe ciṇṇā. Caritā vaṇijjāti vaṇijjāpi tena katā. Vettācaroti vettehi sañcaritabbo. Saṅkupathopi ciṇṇoti khāṇukamaggopi valañjito. Naṭehīti jīvikahetuyeva naṭehipi saddhiṃ. Ciṇṇaṃ saha vākurehīti vākuraṃ vahantena vākurehi saddhiṃ caritaṃ. Daṇḍena yuddhanti daṇḍena yuddhampi kira tena yujjhitaṃ.

    б̣ад̣̇д̇хаа гулийгаад̇и сагун̣игааби гира д̇зна б̣ад̣̇д̇хаа. мид̇амаал̣агзнаад̇и д̇хан̃н̃амаабагагаммамби гира д̇зна гад̇ам̣. агкаа ж̇ид̇аад̇и агкад̇худ̇д̇аанам̣ взяяааважжам̣ гаронд̇зна агкаа хадаа. сам̣яамо аб̣бхад̇ийд̇од̇и ж̇ийвид̇авуд̇д̇им̣ ниссааяа баб̣б̣аж̇анд̇знзва сийласам̣яамо ад̇игганд̇о. аб̣б̣аахид̇анд̇и абаг̇гхаран̣ам̣ гад̇ам̣. буб̣б̣аганд̇и лохид̇ам̣. ид̣̇ам̣ вуд̇д̇ам̣ ход̇и – иминаа гира ж̇ийвигам̣ ниссааяа рааж̇аабараад̇хигаанам̣ хад̇т̇абаад̣̇з чинд̣̇ид̇ваа д̇з аанзд̇ваа саалааяа нибаж̇ж̇аабзд̇ваа ван̣амукзхи баг̇гхаранд̇ам̣ лохид̇ам̣ ад̣дхарад̇д̇асамаяз д̇ад̇т̇а г̇анд̇ваа гун̣д̣агад̇хуумам̣ д̣̇ад̇ваа табид̇анд̇и. хад̇т̇аа д̣̇ад̣дхаад̇и ааж̇ийвигабаб̣б̣аж̇ж̇ам̣ баб̣б̣аж̇ид̇агаалз ун̣хабин̣д̣абаад̇абадиг̇г̇ахан̣з хад̇т̇ааби гирасса д̣̇ад̣дхаа.

    Baddhā kulīkāti sakuṇikāpi kira tena baddhā. Mitamāḷakenāti dhaññamāpakakammampi kira tena kataṃ. Akkhā jitāti akkhadhuttānaṃ veyyāvaccaṃ karontena akkhā haṭā. Saṃyamo abbhatītoti jīvitavuttiṃ nissāya pabbajanteneva sīlasaṃyamo atikkanto. Abbāhitanti apaggharaṇaṃ kataṃ. Pubbakanti lohitaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – iminā kira jīvikaṃ nissāya rājāparādhikānaṃ hatthapāde chinditvā te ānetvā sālāya nipajjāpetvā vaṇamukhehi paggharantaṃ lohitaṃ aḍḍharattasamaye tattha gantvā kuṇḍakadhūmaṃ datvā ṭhapitanti. Hatthā daḍḍhāti ājīvikapabbajjaṃ pabbajitakāle uṇhapiṇḍapātapaṭiggahaṇe hatthāpi kirassa daḍḍhā.

    д̇аанисса гаммааяад̇анаанийд̇и д̇аани асса гаммаани. ассууд̇и ассосим̣. яат̇аа аяанд̇и яат̇аа зса зд̇асса ж̇аданд̇арз д̇ид̇д̇ираломабин̣д̣оби д̣̇иссад̇и, иминаа гааран̣зна взд̣̇ид̇аб̣б̣амзд̇ам̣ ‘‘зд̇знзва со маарид̇о’’д̇и. г̇ааво хад̇аа гим̣ бана д̣̇ад̣̇д̣̇арассаад̇и г̇аавоби зд̇зна хад̇аа, д̣̇ад̣̇д̣̇арасса бана гим̣ на ханид̇аб̣б̣ам̣, гасмаа зса д̇ам̣ на маарзссад̇ийд̇и.

    Tānissa kammāyatanānīti tāni assa kammāni. Assūti assosiṃ. Yathā ayanti yathā esa etassa jaṭantare tittiralomapiṇḍopi dissati, iminā kāraṇena veditabbametaṃ ‘‘eteneva so mārito’’ti. Gāvo hatā kiṃ pana daddarassāti gāvopi etena hatā, daddarassa pana kiṃ na hanitabbaṃ, kasmā esa taṃ na māressatīti.

    сийхо д̇ам̣ бурисам̣ бужчи ‘‘маарид̇о д̇з д̇ид̇д̇ирабан̣д̣ид̇о’’д̇и? ‘‘аама, саамий’’д̇и. ат̇асса сажжаважанам̣ суд̇ваа сийхо д̇ам̣ виссаж̇ж̇зд̇угаамо ахоси. б̣яаг̇гхарааж̇аа бана ‘‘маарзд̇аб̣б̣аяуд̇д̇аго зсо’’д̇и вад̇ваа д̇ад̇т̇зва нам̣ д̣̇аатаахи бахарид̇ваа маарзд̇ваа ааваадам̣ кан̣ид̇ваа багкиби. маан̣аваа ааг̇анд̇ваа д̇ид̇д̇ирабан̣д̣игам̣ ад̣̇исваа род̣̇ид̇ваа барид̣̇звид̇ваа нивад̇д̇им̣су.

    Sīho taṃ purisaṃ pucchi ‘‘mārito te tittirapaṇḍito’’ti? ‘‘Āma, sāmī’’ti. Athassa saccavacanaṃ sutvā sīho taṃ vissajjetukāmo ahosi. Byaggharājā pana ‘‘māretabbayuttako eso’’ti vatvā tattheva naṃ dāṭhāhi paharitvā māretvā āvāṭaṃ khaṇitvā pakkhipi. Māṇavā āgantvā tittirapaṇḍikaṃ adisvā roditvā paridevitvā nivattiṃsu.

    сад̇т̇аа имам̣ д̇хаммад̣̇зсанам̣ аахарид̇ваа ‘‘звам̣, бхигкавз, д̣̇звад̣̇ад̇д̇о буб̣б̣зби маяхам̣ вад̇хааяа барисаггий’’д̇и вад̇ваа ж̇аад̇агам̣ самод̇хаанзси – ‘‘д̇ад̣̇аа гуудаж̇адило д̣̇звад̣̇ад̇д̇о ахоси, г̇од̇хаа уббалаван̣н̣аа, б̣яаг̇гхо мог̇г̇аллаано, сийхо саарибуд̇д̇о, д̣̇исаабаамогко аажарияо махаагассабо, д̇ид̇д̇ирабан̣д̣ид̇о бана ахамзва ахоси’’нд̇и.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘evaṃ, bhikkhave, devadatto pubbepi mayhaṃ vadhāya parisakkī’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā kūṭajaṭilo devadatto ahosi, godhā uppalavaṇṇā, byaggho moggallāno, sīho sāriputto, disāpāmokkho ācariyo mahākassapo, tittirapaṇḍito pana ahameva ahosi’’nti.

    д̣̇ад̣̇д̣̇араж̇аад̇агаван̣н̣анаа д̣̇ваад̣̇асамаа.

    Daddarajātakavaṇṇanā dvādasamā.

    ж̇аад̇агуд̣̇д̣̇аанам̣ –

    Jātakuddānaṃ –

    г̇иж̇жхагосамб̣ий суван̃жа, жуул̣асуувам̣ харид̇д̇ажам̣;

    Gijjhakosambī suvañca, cūḷasūvaṃ harittacaṃ;

    гусалам̣ ломагассабам̣, жаггаваагам̣ халид̣̇д̣̇и жа.

    Kusalaṃ lomakassapaṃ, cakkavākaṃ haliddi ca.

    самуг̇г̇ам̣ бууд̇имам̣сан̃жа, д̣̇ад̣̇д̣̇аран̃жзва д̣̇ваад̣̇аса;

    Samuggaṃ pūtimaṃsañca, daddarañceva dvādasa;

    ж̇аад̇агз наванибаад̇з, г̇ийяим̣су г̇ийд̇игаарагаа.

    Jātake navanipāte, gīyiṃsu gītikārakā.

    наваганибаад̇аван̣н̣анаа нидтид̇аа.

    Navakanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.

    (д̇ад̇ияо бхааг̇о нидтид̇о.)

    (Tatiyo bhāgo niṭṭhito.)







    Related texts:



    д̇ибидага (муула) • Tipiṭaka (Mūla) / суд̇д̇абидага • Suttapiṭaka / куд̣̇д̣̇аганигааяа • Khuddakanikāya / ж̇аад̇агабаал̣и • Jātakapāḷi / 438. д̣̇ад̣̇д̣̇араж̇аад̇агам̣ • 438. Daddarajātakaṃ


    © 1991-2025 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact