Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā

    ൪. ദാനകഥാവണ്ണനാ

    4. Dānakathāvaṇṇanā

    ൪൭൮. ഇദാനി ദാനകഥാ നാമ ഹോതി. തത്ഥ ദാനം നാമ തിവിധം – ചാഗചേതനാപി, വിരതിപി, ദേയ്യധമ്മോപി. ‘‘സദ്ധാ ഹിരിയം കുസലഞ്ച ദാന’’ന്തി (അ॰ നി॰ ൮.൩൦) ആഗതട്ഠാനേ ചാഗചേതനാ ദാനം. ‘‘അഭയം ദേതീ’’തി (അ॰ നി॰ ൮.൩൯) ആഗതട്ഠാനേ വിരതി. ‘‘ദാനം ദേതി അന്നം പാന’’ന്തി ആഗതട്ഠാനേ ദേയ്യധമ്മോ. തത്ഥ ചാഗചേതനാ ‘‘ദേതി വാ ദേയ്യധമ്മം, ദേന്തി വാ ഏതായ ദേയ്യധമ്മ’’ന്തി ദാനം. വിരതി അവഖണ്ഡനട്ഠേന ലവനട്ഠേന വാ ദാനം. സാ ഹി ഉപ്പജ്ജമാനാ ഭയഭേരവാദിസങ്ഖാതം ദുസ്സീല്യചേതനം ദാതി ഖണ്ഡേതി ലുനാതി വാതി ദാനം. ദേയ്യധമ്മോ ദിയ്യതീതി ദാനം. ഏവമേതം തിവിധമ്പി അത്ഥതോ ചേതസികോ ചേവ ധമ്മോ ദേയ്യധമ്മോ ചാതി ദുവിധം ഹോതി. തത്ഥ യേസം ‘‘ചേതസികോവ ധമ്മോ ദാനം, ന ദേയ്യധമ്മോ’’തി ലദ്ധി, സേയ്യഥാപി രാജഗിരികസിദ്ധത്ഥികാനം; തേ സന്ധായ ചേതസികോതി പുച്ഛാ സകവാദിസ്സ, പടിഞ്ഞാ ഇതരസ്സ. അഥ നം ദേയ്യധമ്മവസേന ചോദേതും ലബ്ഭാതി പുച്ഛാ സകവാദിസ്സ, അന്നാദീനി വിയ സോ ന സക്കാ ദാതുന്തി പടിക്ഖേപോ ഇതരസ്സ. പുന ദള്ഹം കത്വാ പുട്ഠേ ‘‘അഭയം ദേതീ’’തി സുത്തവസേന പടിഞ്ഞാ തസ്സേവ. ഫസ്സപഞ്ഹാദീസു പന ഫസ്സം ദേതീതിആദിവോഹാരം അപസ്സന്തോ പടിക്ഖിപതേവ.

    478. Idāni dānakathā nāma hoti. Tattha dānaṃ nāma tividhaṃ – cāgacetanāpi, viratipi, deyyadhammopi. ‘‘Saddhā hiriyaṃ kusalañca dāna’’nti (a. ni. 8.30) āgataṭṭhāne cāgacetanā dānaṃ. ‘‘Abhayaṃ detī’’ti (a. ni. 8.39) āgataṭṭhāne virati. ‘‘Dānaṃ deti annaṃ pāna’’nti āgataṭṭhāne deyyadhammo. Tattha cāgacetanā ‘‘deti vā deyyadhammaṃ, denti vā etāya deyyadhamma’’nti dānaṃ. Virati avakhaṇḍanaṭṭhena lavanaṭṭhena vā dānaṃ. Sā hi uppajjamānā bhayabheravādisaṅkhātaṃ dussīlyacetanaṃ dāti khaṇḍeti lunāti vāti dānaṃ. Deyyadhammo diyyatīti dānaṃ. Evametaṃ tividhampi atthato cetasiko ceva dhammo deyyadhammo cāti duvidhaṃ hoti. Tattha yesaṃ ‘‘cetasikova dhammo dānaṃ, na deyyadhammo’’ti laddhi, seyyathāpi rājagirikasiddhatthikānaṃ; te sandhāya cetasikoti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ deyyadhammavasena codetuṃ labbhāti pucchā sakavādissa, annādīni viya so na sakkā dātunti paṭikkhepo itarassa. Puna daḷhaṃ katvā puṭṭhe ‘‘abhayaṃ detī’’ti suttavasena paṭiññā tasseva. Phassapañhādīsu pana phassaṃ detītiādivohāraṃ apassanto paṭikkhipateva.

    ൪൭൯. അനിട്ഠഫലന്തിആദി അചേതസികസ്സ ധമ്മസ്സ ദാനഭാവദീപനത്ഥം വുത്തം. ന ഹി അചേതസികോ അന്നാദിധമ്മോ ആയതിം വിപാകം ദേതി, ഇട്ഠഫലഭാവനിയമനത്ഥം പനേതം വുത്തന്തി വേദിതബ്ബം. അയമ്പി ഹേത്ഥ അധിപ്പായോ – യദി അചേതസികോ അന്നാദിധമ്മോ ദാനം ഭവേയ്യ, ഹിതചിത്തേന അനിട്ഠം അകന്തം ഭേസജ്ജം ദേന്തസ്സ നിമ്ബബീജാദീഹി വിയ നിമ്ബാദയോ അനിട്ഠമേവ ഫലം നിബ്ബത്തേയ്യ. യസ്മാ പനേത്ഥ ഹിതഫരണചാഗചേതനാ ദാനം, തസ്മാ അനിട്ഠേപി ദേയ്യധമ്മേ ദാനം ഇട്ഠഫലമേവ ഹോതീതി.

    479. Aniṭṭhaphalantiādi acetasikassa dhammassa dānabhāvadīpanatthaṃ vuttaṃ. Na hi acetasiko annādidhammo āyatiṃ vipākaṃ deti, iṭṭhaphalabhāvaniyamanatthaṃ panetaṃ vuttanti veditabbaṃ. Ayampi hettha adhippāyo – yadi acetasiko annādidhammo dānaṃ bhaveyya, hitacittena aniṭṭhaṃ akantaṃ bhesajjaṃ dentassa nimbabījādīhi viya nimbādayo aniṭṭhameva phalaṃ nibbatteyya. Yasmā panettha hitapharaṇacāgacetanā dānaṃ, tasmā aniṭṭhepi deyyadhamme dānaṃ iṭṭhaphalameva hotīti.

    ഏവം പരവാദിനാ ചേതസികധമ്മസ്സ ദാനഭാവേ പതിട്ഠാപിതേ സകവാദീ ഇതരേന പരിയായേന ദേയ്യധമ്മസ്സ ദാനഭാവം സാധേതും ദാനം ഇട്ഠഫലം വുത്തം ഭഗവതാതിആദിമാഹ. പരവാദീ പന ചീവരാദീനം ഇട്ഠവിപാകതം അപസ്സന്തോ പടിക്ഖിപതി. സുത്തസാധനം പരവാദീവാദേപി യുജ്ജതി സകവാദീവാദേപി, ന പന ഏകേനത്ഥേന. ദേയ്യധമ്മോ ഇട്ഠഫലോതി ഇട്ഠഫലഭാവമത്തമേവ പടിക്ഖിത്തം. തസ്മാ തേന ഹി ന വത്തബ്ബന്തി ഇട്ഠഫലഭാവേനേവ ന വത്തബ്ബതാ യുജ്ജതി . ദാതബ്ബട്ഠേന പന ദേയ്യധമ്മോ ദാനമേവ. ദിന്നഞ്ഹി ദാനാനം സങ്കരഭാവമോചനത്ഥമേവ അയം കഥാതി.

    Evaṃ paravādinā cetasikadhammassa dānabhāve patiṭṭhāpite sakavādī itarena pariyāyena deyyadhammassa dānabhāvaṃ sādhetuṃ dānaṃ iṭṭhaphalaṃ vuttaṃ bhagavatātiādimāha. Paravādī pana cīvarādīnaṃ iṭṭhavipākataṃ apassanto paṭikkhipati. Suttasādhanaṃ paravādīvādepi yujjati sakavādīvādepi, na pana ekenatthena. Deyyadhammo iṭṭhaphaloti iṭṭhaphalabhāvamattameva paṭikkhittaṃ. Tasmā tena hi na vattabbanti iṭṭhaphalabhāveneva na vattabbatā yujjati . Dātabbaṭṭhena pana deyyadhammo dānameva. Dinnañhi dānānaṃ saṅkarabhāvamocanatthameva ayaṃ kathāti.

    ദാനകഥാവണ്ണനാ.

    Dānakathāvaṇṇanā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / കഥാവത്ഥുപാളി • Kathāvatthupāḷi / (൬൬) ൪. ദാനകഥാ • (66) 4. Dānakathā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൪. ദാനകഥാവണ്ണനാ • 4. Dānakathāvaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൪. ദാനകഥാവണ്ണനാ • 4. Dānakathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact