Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౯. దానమహప్ఫలసుత్తవణ్ణనా
9. Dānamahapphalasuttavaṇṇanā
౫౨. నవమే ‘‘సాహు దాన’’న్తి దానం దేతీతి ‘‘దానం నామ సాధు సున్దర’’న్తి దానం దేతీతి అత్థో. దానఞ్హి దత్వా తం పచ్చవేక్ఖన్తస్స పామోజ్జపీతిసోమనస్సాదయో ఉప్పజ్జన్తి, లోభదోసఇస్సామచ్ఛేరాదయో విదూరీభవన్తి. ఇదాని దానం అనుకూలధమ్మపరిబ్రూహనేన పచ్చనీకధమ్మవిదూరీకరణేన చ భావనాచిత్తస్స ఉపసోభనాయ చ పరిక్ఖారాయ చ హోతీతి ‘‘అలఙ్కారభూతఞ్చేవ పరివారభూతఞ్చ దేతీ’’తి వుత్తం. ఝానానాగామీ నామ హోతి ఝానం నిబ్బత్తేత్వా బ్రహ్మలోకూపపన్నానం అరియానం హేట్ఠా అనుప్పజ్జనతో. ఇమం పేచ్చ పరిభుఞ్జిస్సామీతి సాపేక్ఖస్స దానం పరలోకఫలాసాయ సాతిసయాయ చ పుబ్బాచారవసేన ఉప్పజ్జమానాయ అనుభవత్తా తణ్హుత్తరం నామ హోతీతి ఆహ ‘‘పఠమం తణ్హుత్తరియదాన’’న్తి. దానం నామ బుద్ధాదీహి పసత్థన్తి గరుం చిత్తీకారం ఉపట్ఠపేత్వా దాతబ్బత్తా ‘‘దుతియం చిత్తీకారదాన’’న్తి వుత్తం. పుబ్బకేహి పితుపితామహేహి దిన్నపుబ్బం కతపుబ్బం జహాపేతుం నామ నానుచ్ఛవికన్తి అత్తభావసభాగవసేన హిరోత్తప్పం పచ్చుపట్ఠపేత్వా దాతబ్బతో ‘‘తతియం హిరోత్తప్పదాన’’న్తి వుత్తం. ‘‘అహం పచామి, న ఇమే పచన్తి, నారహామి పచన్తో అపచన్తానం దానం అదాతు’’న్తి ఏవంసఞ్ఞీ హుత్వా దేన్తో నిరవసేసం కత్వా దేతీతి ఆహ ‘‘చతుత్థం నిరవసేసదాన’’న్తి. ‘‘యథా తేసం పుబ్బకానం ఇసీనం తాని మహాయఞ్ఞకాని అహేసుం, ఏవం మే అయం దానపరిభోగో భవిస్సతీ’’తి ఏవంసఞ్ఞినో దానం దక్ఖిణం అరహేసు దాతబ్బతో ‘‘పఞ్చమం దక్ఖిణేయ్యదాన’’న్తి వుత్తం. ‘‘ఇమం మే దానం దదతో చిత్తం పసీదతీ’’తిఆదినా పీతిసోమనస్సం ఉప్పాదేత్వా దేన్తస్స దానం సోమనస్సబాహుల్లప్పత్తియా సోమనస్సుపచారం నామ హోతీతి ఆహ ‘‘ఛట్ఠం సోమనస్సుపవిచారదాన’’న్తి వుత్తం.
52. Navame ‘‘sāhu dāna’’nti dānaṃ detīti ‘‘dānaṃ nāma sādhu sundara’’nti dānaṃ detīti attho. Dānañhi datvā taṃ paccavekkhantassa pāmojjapītisomanassādayo uppajjanti, lobhadosaissāmaccherādayo vidūrībhavanti. Idāni dānaṃ anukūladhammaparibrūhanena paccanīkadhammavidūrīkaraṇena ca bhāvanācittassa upasobhanāya ca parikkhārāya ca hotīti ‘‘alaṅkārabhūtañceva parivārabhūtañca detī’’ti vuttaṃ. Jhānānāgāmī nāma hoti jhānaṃ nibbattetvā brahmalokūpapannānaṃ ariyānaṃ heṭṭhā anuppajjanato. Imaṃ pecca paribhuñjissāmīti sāpekkhassa dānaṃ paralokaphalāsāya sātisayāya ca pubbācāravasena uppajjamānāya anubhavattā taṇhuttaraṃ nāma hotīti āha ‘‘paṭhamaṃ taṇhuttariyadāna’’nti. Dānaṃ nāma buddhādīhi pasatthanti garuṃ cittīkāraṃ upaṭṭhapetvā dātabbattā ‘‘dutiyaṃ cittīkāradāna’’nti vuttaṃ. Pubbakehi pitupitāmahehi dinnapubbaṃ katapubbaṃ jahāpetuṃ nāma nānucchavikanti attabhāvasabhāgavasena hirottappaṃ paccupaṭṭhapetvā dātabbato ‘‘tatiyaṃ hirottappadāna’’nti vuttaṃ. ‘‘Ahaṃ pacāmi, na ime pacanti, nārahāmi pacanto apacantānaṃ dānaṃ adātu’’nti evaṃsaññī hutvā dento niravasesaṃ katvā detīti āha ‘‘catutthaṃ niravasesadāna’’nti. ‘‘Yathā tesaṃ pubbakānaṃ isīnaṃ tāni mahāyaññakāni ahesuṃ, evaṃ me ayaṃ dānaparibhogo bhavissatī’’ti evaṃsaññino dānaṃ dakkhiṇaṃ arahesu dātabbato ‘‘pañcamaṃ dakkhiṇeyyadāna’’nti vuttaṃ. ‘‘Imaṃ me dānaṃ dadato cittaṃ pasīdatī’’tiādinā pītisomanassaṃ uppādetvā dentassa dānaṃ somanassabāhullappattiyā somanassupacāraṃ nāma hotīti āha ‘‘chaṭṭhaṃ somanassupavicāradāna’’nti vuttaṃ.
దానమహప్ఫలసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Dānamahapphalasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౯. దానమహప్ఫలసుత్తం • 9. Dānamahapphalasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౯. దానమహప్ఫలసుత్తవణ్ణనా • 9. Dānamahapphalasuttavaṇṇanā