Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
૯. દાનમહપ્ફલસુત્તવણ્ણના
9. Dānamahapphalasuttavaṇṇanā
૫૨. નવમે ‘‘સાહુ દાન’’ન્તિ દાનં દેતીતિ ‘‘દાનં નામ સાધુ સુન્દર’’ન્તિ દાનં દેતીતિ અત્થો. દાનઞ્હિ દત્વા તં પચ્ચવેક્ખન્તસ્સ પામોજ્જપીતિસોમનસ્સાદયો ઉપ્પજ્જન્તિ, લોભદોસઇસ્સામચ્છેરાદયો વિદૂરીભવન્તિ. ઇદાનિ દાનં અનુકૂલધમ્મપરિબ્રૂહનેન પચ્ચનીકધમ્મવિદૂરીકરણેન ચ ભાવનાચિત્તસ્સ ઉપસોભનાય ચ પરિક્ખારાય ચ હોતીતિ ‘‘અલઙ્કારભૂતઞ્ચેવ પરિવારભૂતઞ્ચ દેતી’’તિ વુત્તં. ઝાનાનાગામી નામ હોતિ ઝાનં નિબ્બત્તેત્વા બ્રહ્મલોકૂપપન્નાનં અરિયાનં હેટ્ઠા અનુપ્પજ્જનતો. ઇમં પેચ્ચ પરિભુઞ્જિસ્સામીતિ સાપેક્ખસ્સ દાનં પરલોકફલાસાય સાતિસયાય ચ પુબ્બાચારવસેન ઉપ્પજ્જમાનાય અનુભવત્તા તણ્હુત્તરં નામ હોતીતિ આહ ‘‘પઠમં તણ્હુત્તરિયદાન’’ન્તિ. દાનં નામ બુદ્ધાદીહિ પસત્થન્તિ ગરું ચિત્તીકારં ઉપટ્ઠપેત્વા દાતબ્બત્તા ‘‘દુતિયં ચિત્તીકારદાન’’ન્તિ વુત્તં. પુબ્બકેહિ પિતુપિતામહેહિ દિન્નપુબ્બં કતપુબ્બં જહાપેતું નામ નાનુચ્છવિકન્તિ અત્તભાવસભાગવસેન હિરોત્તપ્પં પચ્ચુપટ્ઠપેત્વા દાતબ્બતો ‘‘તતિયં હિરોત્તપ્પદાન’’ન્તિ વુત્તં. ‘‘અહં પચામિ, ન ઇમે પચન્તિ, નારહામિ પચન્તો અપચન્તાનં દાનં અદાતુ’’ન્તિ એવંસઞ્ઞી હુત્વા દેન્તો નિરવસેસં કત્વા દેતીતિ આહ ‘‘ચતુત્થં નિરવસેસદાન’’ન્તિ. ‘‘યથા તેસં પુબ્બકાનં ઇસીનં તાનિ મહાયઞ્ઞકાનિ અહેસું, એવં મે અયં દાનપરિભોગો ભવિસ્સતી’’તિ એવંસઞ્ઞિનો દાનં દક્ખિણં અરહેસુ દાતબ્બતો ‘‘પઞ્ચમં દક્ખિણેય્યદાન’’ન્તિ વુત્તં. ‘‘ઇમં મે દાનં દદતો ચિત્તં પસીદતી’’તિઆદિના પીતિસોમનસ્સં ઉપ્પાદેત્વા દેન્તસ્સ દાનં સોમનસ્સબાહુલ્લપ્પત્તિયા સોમનસ્સુપચારં નામ હોતીતિ આહ ‘‘છટ્ઠં સોમનસ્સુપવિચારદાન’’ન્તિ વુત્તં.
52. Navame ‘‘sāhu dāna’’nti dānaṃ detīti ‘‘dānaṃ nāma sādhu sundara’’nti dānaṃ detīti attho. Dānañhi datvā taṃ paccavekkhantassa pāmojjapītisomanassādayo uppajjanti, lobhadosaissāmaccherādayo vidūrībhavanti. Idāni dānaṃ anukūladhammaparibrūhanena paccanīkadhammavidūrīkaraṇena ca bhāvanācittassa upasobhanāya ca parikkhārāya ca hotīti ‘‘alaṅkārabhūtañceva parivārabhūtañca detī’’ti vuttaṃ. Jhānānāgāmī nāma hoti jhānaṃ nibbattetvā brahmalokūpapannānaṃ ariyānaṃ heṭṭhā anuppajjanato. Imaṃ pecca paribhuñjissāmīti sāpekkhassa dānaṃ paralokaphalāsāya sātisayāya ca pubbācāravasena uppajjamānāya anubhavattā taṇhuttaraṃ nāma hotīti āha ‘‘paṭhamaṃ taṇhuttariyadāna’’nti. Dānaṃ nāma buddhādīhi pasatthanti garuṃ cittīkāraṃ upaṭṭhapetvā dātabbattā ‘‘dutiyaṃ cittīkāradāna’’nti vuttaṃ. Pubbakehi pitupitāmahehi dinnapubbaṃ katapubbaṃ jahāpetuṃ nāma nānucchavikanti attabhāvasabhāgavasena hirottappaṃ paccupaṭṭhapetvā dātabbato ‘‘tatiyaṃ hirottappadāna’’nti vuttaṃ. ‘‘Ahaṃ pacāmi, na ime pacanti, nārahāmi pacanto apacantānaṃ dānaṃ adātu’’nti evaṃsaññī hutvā dento niravasesaṃ katvā detīti āha ‘‘catutthaṃ niravasesadāna’’nti. ‘‘Yathā tesaṃ pubbakānaṃ isīnaṃ tāni mahāyaññakāni ahesuṃ, evaṃ me ayaṃ dānaparibhogo bhavissatī’’ti evaṃsaññino dānaṃ dakkhiṇaṃ arahesu dātabbato ‘‘pañcamaṃ dakkhiṇeyyadāna’’nti vuttaṃ. ‘‘Imaṃ me dānaṃ dadato cittaṃ pasīdatī’’tiādinā pītisomanassaṃ uppādetvā dentassa dānaṃ somanassabāhullappattiyā somanassupacāraṃ nāma hotīti āha ‘‘chaṭṭhaṃ somanassupavicāradāna’’nti vuttaṃ.
દાનમહપ્ફલસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Dānamahapphalasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૯. દાનમહપ્ફલસુત્તં • 9. Dānamahapphalasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૯. દાનમહપ્ફલસુત્તવણ્ણના • 9. Dānamahapphalasuttavaṇṇanā