| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
੬. ਦਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Dānasuttavaṇṇanā
੨੬. ਛਟ੍ਠੇ ਏવਞ੍ਚੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏવਨ੍ਤਿ ਉਪਮਾਕਾਰੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਚੇਤਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪਨੇ। ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਸਤ੍ਤਾ વਿਸਤ੍ਤਾ। ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਬੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯੁਂ। ਦਾਨਸਂવਿਭਾਗਸ੍ਸਾਤਿ ਯਾਯ ਹਿ ਚੇਤਨਾਯ ਅਨ੍ਨਾਦਿਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਸਂਹਰਿਤ੍વਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਪੂਜਾਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰવਸੇਨ ਪਰੇਸਂ ਦੀਯਤਿ, ਤਂ ਦਾਨਂ। ਯਾਯ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਭਾવੇਨ ਗਹਿਤવਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸੋ ਸਂવਿਭਜਿਤ੍વਾ ਦੀਯਤਿ, ਅਯਂ ਸਂવਿਭਾਗੋ। વਿਪਾਕਨ੍ਤਿ ਫਲਂ। ਯਥਾਹਂ ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਯਥਾ ਅਹਂ ਜਾਨਾਮਿ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਸ੍ਸਪਿ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਭਾવਸਤੇ ਪવਤ੍ਤਸੁਖવਿਪਚ੍ਚਨવਸੇਨ ਸਤਗੁਣਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਹੋਤੀਤਿ ਏવਮਾਦਿਨਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਅਹਂ ਦਾਨਸ੍ਸ ਸਂવਿਭਾਗਸ੍ਸ ਚ વਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕਂ ਞਾਣਬਲੇਨ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਜਾਨਾਮਿ, ਏવਂ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਯਦਿ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ। ਨ ਅਦਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਯਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤੋ ਪਰੇਸਂ ਨ ਅਦਤ੍વਾ ਮਚ੍ਛਰਿਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚ ਤਣ੍ਹਾਲੋਭવਸੇਨ ਚ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਦਤ੍વਾવ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ। ਨ ਚ ਨੇਸਂ ਮਚ੍ਛੇਰਮਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ਪਰੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਭਾવਾਸਹਨਲਕ੍ਖਣਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਭਸ੍ਸਰਭਾવਦੂਸਕਾਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਭੂਤਾਨਂ ਕਣ੍ਹਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਮਚ੍ਛੇਰਮਲਂ। ਅਥ વਾ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਮਚ੍ਛੇਰਞ੍ਚੇવ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਦਾਨਨ੍ਤਰਾਯਕਰਂ ਇਸ੍ਸਾਲੋਭਦੋਸਾਦਿਮਲਞ੍ਚ ਨੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਯਥਾ ਦਾਨਚੇਤਨਾ ਨ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਨ વਾ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ, ਏવਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਪਰਿਤੋ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ। ਕੋ ਹਿ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਦਾਨਫਲਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤੇ ਮਚ੍ਛੇਰਮਲਸ੍ਸ ਓਕਾਸਂ ਦਦੇਯ੍ਯ।
26. Chaṭṭhe evañceti ettha evanti upamākāre nipāto, ceti parikappane. Sattāti rūpādīsu sattā visattā. Jāneyyunti bujjheyyuṃ. Dānasaṃvibhāgassāti yāya hi cetanāya annādideyyadhammaṃ saṃharitvā anukampāpūjāsu aññataravasena paresaṃ dīyati, taṃ dānaṃ. Yāya pana attanā paribhuñjitabbabhāvena gahitavatthussa ekadeso saṃvibhajitvā dīyati, ayaṃ saṃvibhāgo. Vipākanti phalaṃ. Yathāhaṃ jānāmīti yathā ahaṃ jānāmi. Idaṃ vuttaṃ hoti – tiracchānagatassapi dānaṃ datvā attabhāvasate pavattasukhavipaccanavasena sataguṇā dakkhiṇā hotīti evamādinā, bhikkhave, yena pakārena ahaṃ dānassa saṃvibhāgassa ca vipākaṃ kammavipākaṃ ñāṇabalena paccakkhato jānāmi, evaṃ ime sattā yadi jāneyyunti. Na adatvā bhuñjeyyunti yaṃ bhuñjitabbayuttakaṃ attano atthi, tato paresaṃ na adatvā macchariyacittena ca taṇhālobhavasena ca bhuñjeyyuṃ, datvāva bhuñjeyyuṃ. Na ca nesaṃ maccheramalaṃ cittaṃ pariyādāya tiṭṭheyyāti attano sampattīnaṃ parehi sādhāraṇabhāvāsahanalakkhaṇaṃ cittassa pabhassarabhāvadūsakānaṃ upakkilesabhūtānaṃ kaṇhadhammānaṃ aññataraṃ maccheramalaṃ. Atha vā yathāvuttamaccherañceva aññampi dānantarāyakaraṃ issālobhadosādimalañca nesaṃ sattānaṃ cittaṃ yathā dānacetanā na pavattati, na vā suparisuddhā hoti, evaṃ pariyādāya parito gahetvā abhibhavitvā na tiṭṭheyya. Ko hi sammadeva dānaphalaṃ jānanto attano citte maccheramalassa okāsaṃ dadeyya.
ਯੋਪਿ ਨੇਸਂ ਅਸ੍ਸ ਚਰਿਮੋ ਆਲੋਪੋਤਿ ਨੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਯੋ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਆਲੋਪੋ ਸਿਯਾ। ਚਰਿਮਂ ਕਬਲ਼ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਂ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਪਕਤਿਯਾ ਯਤ੍ਤਕੇਹਿ ਆਲੋਪੇਹਿ ਸਯਂ ਯਾਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਸੁ ਏਕਮੇવ ਆਲੋਪਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਠਪੇਤ੍વਾ ਤਦਞ੍ਞੇ ਸਬ੍ਬੇ ਆਲੋਪੇ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਯੋ ਠਪਿਤੋ ਆਲੋਪੋ ਅਸ੍ਸ, ਸੋ ਇਧ ਚਰਿਮੋ ਆਲੋਪੋ ਨਾਮ। ਤਤੋਪਿ ਨ ਅਸਂવਿਭਜਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਸਚੇ ਨੇਸਂ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਅਸ੍ਸੂਤਿ ਨੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਯਦਿ ਸਿਯੁਂ, ਤਤੋਪਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਚਰਿਮਾਲੋਪਤੋਪਿ ਸਂવਿਭਜਿਤ੍વਾવ ਏਕਦੇਸਂ ਦਤ੍વਾવ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਯਥਾਹਂ ਦਾਨਸਂવਿਭਾਗਸ੍ਸ વਿਪਾਕਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਜਾਨਾਮਿ, ਏવਂ ਯਦਿ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਖੋਤਿਆਦਿਨਾ ਕਮ੍ਮਫਲਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਭਾવਤੋ ਏવਮੇਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਦਾਨਸਂવਿਭਾਗੇਸੁ ਨ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਮਤ੍ਥਂ ਕਾਰਣੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਪਾਦੇਤਿ। ਏਤੇਨੇવ ਤੇਸਂ ਤਦਞ੍ਞਪੁਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪੁਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
Yopi nesaṃ assa carimo ālopoti nesaṃ sattānaṃ yo sabbapacchimako ālopo siyā. Carimaṃ kabaḷanti tasseva vevacanaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – ime sattā pakatiyā yattakehi ālopehi sayaṃ yāpeyyuṃ, tesu ekameva ālopaṃ attano atthāya ṭhapetvā tadaññe sabbe ālope āgatāgatānaṃ atthikānaṃ datvā yo ṭhapito ālopo assa, so idha carimo ālopo nāma. Tatopi na asaṃvibhajitvā bhuñjeyyuṃ, sace nesaṃ paṭiggāhakā assūti nesaṃ sattānaṃ paṭiggāhakā yadi siyuṃ, tatopi yathāvuttacarimālopatopi saṃvibhajitvāva ekadesaṃ datvāva bhuñjeyyuṃ, yathāhaṃ dānasaṃvibhāgassa vipākaṃ paccakkhato jānāmi, evaṃ yadi jāneyyunti. Yasmā ca khotiādinā kammaphalassa appaccakkhabhāvato evamete sattā dānasaṃvibhāgesu na pavattantīti yathādhippetamatthaṃ kāraṇena sampaṭipādeti. Eteneva tesaṃ tadaññapuññesu ca appaṭipattiyā apuññesu ca paṭipattiyā kāraṇaṃ dassitanti daṭṭhabbaṃ.
ਗਾਥਾਸੁ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਂ ਮਹੇਸਿਨਾਤਿ ਮਹੇਸਿਨਾ ਭਗવਤਾ ‘‘ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੇ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਸਤਗੁਣਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ’ ਤਿਆਦਿਨਾ, ਇਧੇવ વਾ ‘‘ਏવਂ ਚੇ ਸਤ੍ਤਾ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਂ, ਞਾਣਚਾਰੇਨ ਤਂ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਪਾਕਂ ਸਂવਿਭਾਗਸ੍ਸਾਤਿ ਸਂવਿਭਾਗਸ੍ਸਪਿ વਿਪਾਕਂ, ਕੋ ਪਨ વਾਦੋ ਦਾਨਸ੍ਸ। ਯਥਾ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਸੋ વਿਪਾਕੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਫਲਂ ਹੋਤਿ, ਏવਂ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਯਦਿ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। વਿਨੇਯ੍ਯ ਮਚ੍ਛੇਰਮਲਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਛਰਿਯਮਲਂ ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਫਲਸਦ੍ਧਾਯ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸਦ੍ਧਾਯ ਚ વਿਸੇਸਤੋ ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਯੇਸੁ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯੇਸੁ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਦਿਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਦਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਸੁ ਯੁਤ੍ਤਕਾਲੇਨ ਦਜ੍ਜੁਂ ਦਦੇਯ੍ਯੁਂ।
Gāthāsu yathāvuttaṃ mahesināti mahesinā bhagavatā ‘‘tiracchānagate dānaṃ datvā sataguṇā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā’ tiādinā, idheva vā ‘‘evaṃ ce sattā jāneyyu’’ntiādinā yathāvuttaṃ, ñāṇacārena taṃ yathāvuttaṃ cittaṃ ñātanti attho. Vipākaṃ saṃvibhāgassāti saṃvibhāgassapi vipākaṃ, ko pana vādo dānassa. Yathā hoti mahapphalanti yathā so vipāko mahantaṃ phalaṃ hoti, evaṃ ime sattā yadi jāneyyunti sambandho. Vineyya maccheramalanti macchariyamalaṃ apanetvā kammaphalasaddhāya ratanattayasaddhāya ca visesato pasannena cittena yesu kilesehi ārakattā ariyesu sīlādiguṇasampannesu dinnaṃ appakampi dānaṃ mahapphalaṃ hoti, tesu yuttakālena dajjuṃ dadeyyuṃ.
ਮਹਪ੍ਫਲਭਾવਕਰਣਤੋ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਅਰਹਨ੍ਤੀਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇਸੁ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੇਸੁ। ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਪਰਲੋਕਂ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਯਥਾ ਤਂ ਦਾਨਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਦਾਨਂ, ਏવਂ ਦਤ੍વਾ। ਅਥ વਾ ਬਹੁਨੋ ਅਨ੍ਨਂ ਦਤ੍વਾ, ਕਥਂ ਪਨ ਅਨ੍ਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੇਸੁ ਦਕ੍ਖਿਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਇਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਭਾવਤੋ ਚੁਤਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿવਸੇਨ ਸਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਦਾਯਕਾ। ਕਾਮਕਾਮਿਨੋਤਿ ਕਾਮੇਤਬ੍ਬਾਨਂ ਉਲ਼ਾਰਾਨਂ ਦੇવਭੋਗਾਨਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਰੂਪવਿਭવੇਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਉਪਗਮਨੇ ਸਾਧੁਕਾਰਿਤਾਯ ਕਾਮਕਾਮਿਨੋ ਸਬ੍ਬਕਾਮਸਮਙ੍ਗਿਨੋ। ਮੋਦਨ੍ਤਿ ਯਥਾਰੁਚਿ ਪਰਿਚਾਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Mahapphalabhāvakaraṇato dakkhiṇaṃ arahantīti dakkhiṇeyyā, sammāpaṭipannā, tesu dakkhiṇeyyesu. Dakkhiṇaṃ paralokaṃ saddahitvā dātabbaṃ deyyadhammaṃ yathā taṃ dānaṃ hoti mahādānaṃ, evaṃ datvā. Atha vā bahuno annaṃ datvā, kathaṃ pana annaṃ dātabbanti āha ‘‘dakkhiṇeyyesu dakkhiṇa’’nti. Ito manussattā manussattabhāvato cutā paṭisandhivasena saggaṃ gacchanti dāyakā. Kāmakāminoti kāmetabbānaṃ uḷārānaṃ devabhogānaṃ paṭiladdharūpavibhavena kammunā upagamane sādhukāritāya kāmakāmino sabbakāmasamaṅgino. Modanti yathāruci paricārentīti attho.
ਛਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Chaṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਪਾਲ਼ਿ • Itivuttakapāḷi / ੬. ਦਾਨਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Dānasuttaṃ
