Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౫. దన్తభూమిసుత్తం
5. Dantabhūmisuttaṃ
౨౧౩. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన ఖో పన సమయేన అచిరవతో సమణుద్దేసో అరఞ్ఞకుటికాయం విహరతి. అథ ఖో జయసేనో రాజకుమారో జఙ్ఘావిహారం అనుచఙ్కమమానో అనువిచరమానో యేన అచిరవతో సమణుద్దేసో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా అచిరవతేన సమణుద్దేసేన సద్ధిం సమ్మోది. సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో జయసేనో రాజకుమారో అచిరవతం సమణుద్దేసం ఏతదవోచ –
213. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena aciravato samaṇuddeso araññakuṭikāyaṃ viharati. Atha kho jayaseno rājakumāro jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena aciravato samaṇuddeso tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā aciravatena samaṇuddesena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho jayaseno rājakumāro aciravataṃ samaṇuddesaṃ etadavoca –
‘‘సుతం మేతం, భో అగ్గివేస్సన – ‘ఇధ భిక్ఖు అప్పమత్తో ఆతాపీ పహితత్తో విహరన్తో ఫుసేయ్య చిత్తస్స ఏకగ్గత’న్తి. ‘ఏవమేతం, రాజకుమార, ఏవమేతం, రాజకుమార. ఇధ భిక్ఖు అప్పమత్తో ఆతాపీ పహితత్తో విహరన్తో ఫుసేయ్య చిత్తస్స ఏకగ్గత’న్తి. ‘సాధు మే భవం అగ్గివేస్సనో యథాసుతం యథాపరియత్తం ధమ్మం దేసేతూ’తి. ‘న ఖో తే అహం, రాజకుమార, సక్కోమి యథాసుతం యథాపరియత్తం ధమ్మం దేసేతుం. అహఞ్చ హి తే, రాజకుమార, యథాసుతం యథాపరియత్తం ధమ్మం దేసేయ్యం, త్వఞ్చ మే భాసితస్స అత్థం న ఆజానేయ్యాసి; సో మమస్స కిలమథో, సా మమస్స విహేసా’తి. ‘దేసేతు మే భవం అగ్గివేస్సనో యథాసుతం యథాపరియత్తం ధమ్మం. అప్పేవనామాహం భోతో అగ్గివేస్సనస్స భాసితస్స అత్థం ఆజానేయ్య’న్తి. ‘దేసేయ్యం ఖో తే అహం, రాజకుమార, యథాసుతం యథాపరియత్తం ధమ్మం. సచే మే త్వం భాసితస్స అత్థం ఆజానేయ్యాసి, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే మే త్వం భాసితస్స అత్థం ఆజానేయ్యాసి, యథాసకే తిట్ఠేయ్యాసి, న మం తత్థ ఉత్తరిం పటిపుచ్ఛేయ్యాసీ’తి. ‘దేసేతు మే భవం అగ్గివేస్సనో యథాసుతం యథాపరియత్తం ధమ్మం. సచే అహం భోతో అగ్గివేస్సనస్స భాసితస్స అత్థం ఆజానిస్సామి 1, ఇచ్చేతం కుసలం; నో చే అహం భోతో అగ్గివేస్సనస్స భాసితస్స అత్థం ఆజానిస్సామి, యథాసకే తిట్ఠిస్సామి 2, నాహం తత్థ భవన్తం అగ్గివేస్సనం ఉత్తరిం పటిపుచ్ఛిస్సామీ’’’తి.
‘‘Sutaṃ metaṃ, bho aggivessana – ‘idha bhikkhu appamatto ātāpī pahitatto viharanto phuseyya cittassa ekaggata’nti. ‘Evametaṃ, rājakumāra, evametaṃ, rājakumāra. Idha bhikkhu appamatto ātāpī pahitatto viharanto phuseyya cittassa ekaggata’nti. ‘Sādhu me bhavaṃ aggivessano yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ desetū’ti. ‘Na kho te ahaṃ, rājakumāra, sakkomi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ desetuṃ. Ahañca hi te, rājakumāra, yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ deseyyaṃ, tvañca me bhāsitassa atthaṃ na ājāneyyāsi; so mamassa kilamatho, sā mamassa vihesā’ti. ‘Desetu me bhavaṃ aggivessano yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ. Appevanāmāhaṃ bhoto aggivessanassa bhāsitassa atthaṃ ājāneyya’nti. ‘Deseyyaṃ kho te ahaṃ, rājakumāra, yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ. Sace me tvaṃ bhāsitassa atthaṃ ājāneyyāsi, iccetaṃ kusalaṃ; no ce me tvaṃ bhāsitassa atthaṃ ājāneyyāsi, yathāsake tiṭṭheyyāsi, na maṃ tattha uttariṃ paṭipuccheyyāsī’ti. ‘Desetu me bhavaṃ aggivessano yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ. Sace ahaṃ bhoto aggivessanassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmi 3, iccetaṃ kusalaṃ; no ce ahaṃ bhoto aggivessanassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmi, yathāsake tiṭṭhissāmi 4, nāhaṃ tattha bhavantaṃ aggivessanaṃ uttariṃ paṭipucchissāmī’’’ti.
౨౧౪. అథ ఖో అచిరవతో సమణుద్దేసో జయసేనస్స రాజకుమారస్స యథాసుతం యథాపరియత్తం ధమ్మం దేసేసి. ఏవం వుత్తే, జయసేనో రాజకుమారో అచిరవతం సమణుద్దేసం ఏతదవోచ – ‘‘అట్ఠానమేతం, భో అగ్గివేస్సన, అనవకాసో యం భిక్ఖు అప్పమత్తో ఆతాపీ పహితత్తో విహరన్తో ఫుసేయ్య చిత్తస్స ఏకగ్గత’’న్తి. అథ ఖో జయసేనో రాజకుమారో అచిరవతస్స సమణుద్దేసస్స అట్ఠానతఞ్చ అనవకాసతఞ్చ పవేదేత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి.
214. Atha kho aciravato samaṇuddeso jayasenassa rājakumārassa yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ desesi. Evaṃ vutte, jayaseno rājakumāro aciravataṃ samaṇuddesaṃ etadavoca – ‘‘aṭṭhānametaṃ, bho aggivessana, anavakāso yaṃ bhikkhu appamatto ātāpī pahitatto viharanto phuseyya cittassa ekaggata’’nti. Atha kho jayaseno rājakumāro aciravatassa samaṇuddesassa aṭṭhānatañca anavakāsatañca pavedetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
అథ ఖో అచిరవతో సమణుద్దేసో అచిరపక్కన్తే జయసేనే రాజకుమారే యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో అచిరవతో సమణుద్దేసో యావతకో అహోసి జయసేనేన రాజకుమారేన సద్ధిం కథాసల్లాపో తం సబ్బం భగవతో ఆరోచేసి.
Atha kho aciravato samaṇuddeso acirapakkante jayasene rājakumāre yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho aciravato samaṇuddeso yāvatako ahosi jayasenena rājakumārena saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesi.
ఏవం వుత్తే, భగవా అచిరవతం సమణుద్దేసం ఏతదవోచ – ‘‘తం కుతేత్థ, అగ్గివేస్సన, లబ్భా. యం తం నేక్ఖమ్మేన ఞాతబ్బం నేక్ఖమ్మేన దట్ఠబ్బం నేక్ఖమ్మేన పత్తబ్బం నేక్ఖమ్మేన సచ్ఛికాతబ్బం తం వత జయసేనో రాజకుమారో కామమజ్ఝే వసన్తో కామే పరిభుఞ్జన్తో కామవితక్కేహి ఖజ్జమానో కామపరిళాహేన పరిడయ్హమానో కామపరియేసనాయ ఉస్సుకో 5 ఞస్సతి వా దక్ఖతి వా సచ్ఛి వా కరిస్సతీ’’తి – నేతం ఠానం విజ్జతి.
Evaṃ vutte, bhagavā aciravataṃ samaṇuddesaṃ etadavoca – ‘‘taṃ kutettha, aggivessana, labbhā. Yaṃ taṃ nekkhammena ñātabbaṃ nekkhammena daṭṭhabbaṃ nekkhammena pattabbaṃ nekkhammena sacchikātabbaṃ taṃ vata jayaseno rājakumāro kāmamajjhe vasanto kāme paribhuñjanto kāmavitakkehi khajjamāno kāmapariḷāhena pariḍayhamāno kāmapariyesanāya ussuko 6 ñassati vā dakkhati vā sacchi vā karissatī’’ti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
౨౧౫. ‘‘సేయ్యథాపిస్సు, అగ్గివేస్సన, ద్వే హత్థిదమ్మా వా అస్సదమ్మా వా గోదమ్మా వా సుదన్తా సువినీతా, ద్వే హత్థిదమ్మా వా అస్సదమ్మా వా గోదమ్మా వా అదన్తా అవినీతా. తం కిం మఞ్ఞసి, అగ్గివేస్సన, యే తే ద్వే హత్థిదమ్మా వా అస్సదమ్మా వా గోదమ్మా వా సుదన్తా సువినీతా, అపి ను తే దన్తావ దన్తకారణం గచ్ఛేయ్యుం, దన్తావ దన్తభూమిం సమ్పాపుణేయ్యు’’న్తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘యే పన తే ద్వే హత్థిదమ్మా వా అస్సదమ్మా వా గోదమ్మా వా అదన్తా అవినీతా, అపి ను తే అదన్తావ దన్తకారణం గచ్ఛేయ్యుం, అదన్తావ దన్తభూమిం సమ్పాపుణేయ్యుం, సేయ్యథాపి తే ద్వే హత్థిదమ్మా వా అస్సదమ్మా వా గోదమ్మా వా సుదన్తా సువినీతా’’తి? ‘‘నో హేతం, భన్తే’’. ‘‘ఏవమేవ ఖో, అగ్గివేస్సన, యం తం నేక్ఖమ్మేన ఞాతబ్బం నేక్ఖమ్మేన దట్ఠబ్బం నేక్ఖమ్మేన పత్తబ్బం నేక్ఖమ్మేన సచ్ఛికాతబ్బం తం వత జయసేనో రాజకుమారో కామమజ్ఝే వసన్తో కామే పరిభుఞ్జన్తో కామవితక్కేహి ఖజ్జమానో కామపరిళాహేన పరిడయ్హమానో కామపరియేసనాయ ఉస్సుకో ఞస్సతి వా దక్ఖతి వా సచ్ఛి వా కరిస్సతీ’’తి – నేతం ఠానం విజ్జతి.
215. ‘‘Seyyathāpissu, aggivessana, dve hatthidammā vā assadammā vā godammā vā sudantā suvinītā, dve hatthidammā vā assadammā vā godammā vā adantā avinītā. Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, ye te dve hatthidammā vā assadammā vā godammā vā sudantā suvinītā, api nu te dantāva dantakāraṇaṃ gaccheyyuṃ, dantāva dantabhūmiṃ sampāpuṇeyyu’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Ye pana te dve hatthidammā vā assadammā vā godammā vā adantā avinītā, api nu te adantāva dantakāraṇaṃ gaccheyyuṃ, adantāva dantabhūmiṃ sampāpuṇeyyuṃ, seyyathāpi te dve hatthidammā vā assadammā vā godammā vā sudantā suvinītā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Evameva kho, aggivessana, yaṃ taṃ nekkhammena ñātabbaṃ nekkhammena daṭṭhabbaṃ nekkhammena pattabbaṃ nekkhammena sacchikātabbaṃ taṃ vata jayaseno rājakumāro kāmamajjhe vasanto kāme paribhuñjanto kāmavitakkehi khajjamāno kāmapariḷāhena pariḍayhamāno kāmapariyesanāya ussuko ñassati vā dakkhati vā sacchi vā karissatī’’ti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
౨౧౬. ‘‘సేయ్యథాపి , అగ్గివేస్సన, గామస్స వా నిగమస్స వా అవిదూరే మహాపబ్బతో. తమేనం ద్వే సహాయకా తమ్హా గామా వా నిగమా వా నిక్ఖమిత్వా హత్థవిలఙ్ఘకేన యేన సో పబ్బతో తేనుపసఙ్కమేయ్యుం; ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకో సహాయకో హేట్ఠా పబ్బతపాదే తిట్ఠేయ్య, ఏకో సహాయకో ఉపరిపబ్బతం ఆరోహేయ్య. తమేనం హేట్ఠా పబ్బతపాదే ఠితో సహాయకో ఉపరిపబ్బతే ఠితం సహాయకం ఏవం వేదయ్య – ‘యం, సమ్మ, కిం త్వం పస్ససి ఉపరిపబ్బతే ఠితో’తి? సో ఏవం వదేయ్య – ‘పస్సామి ఖో అహం, సమ్మ, ఉపరిపబ్బతే ఠితో ఆరామరామణేయ్యకం వనరామణేయ్యకం భూమిరామణేయ్యకం పోక్ఖరణీరామణేయ్యక’’’న్తి.
216. ‘‘Seyyathāpi , aggivessana, gāmassa vā nigamassa vā avidūre mahāpabbato. Tamenaṃ dve sahāyakā tamhā gāmā vā nigamā vā nikkhamitvā hatthavilaṅghakena yena so pabbato tenupasaṅkameyyuṃ; upasaṅkamitvā eko sahāyako heṭṭhā pabbatapāde tiṭṭheyya, eko sahāyako uparipabbataṃ āroheyya. Tamenaṃ heṭṭhā pabbatapāde ṭhito sahāyako uparipabbate ṭhitaṃ sahāyakaṃ evaṃ vedayya – ‘yaṃ, samma, kiṃ tvaṃ passasi uparipabbate ṭhito’ti? So evaṃ vadeyya – ‘passāmi kho ahaṃ, samma, uparipabbate ṭhito ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’’’nti.
‘‘సో ఏవం వదేయ్య – ‘అట్ఠానం ఖో ఏతం, సమ్మ , అనవకాసో యం త్వం ఉపరిపబ్బతే ఠితో పస్సేయ్యాసి ఆరామరామణేయ్యకం వనరామణేయ్యకం భూమిరామణేయ్యకం పోక్ఖరణీరామణేయ్యక’న్తి. తమేనం ఉపరిపబ్బతే ఠితో సహాయకో హేట్ఠిమపబ్బతపాదం ఓరోహిత్వా తం సహాయకం బాహాయం గహేత్వా ఉపరిపబ్బతం ఆరోపేత్వా ముహుత్తం అస్సాసేత్వా ఏవం వదేయ్య – ‘యం, సమ్మ, కిం త్వం పస్ససి ఉపరిపబ్బతే ఠితో’తి? సో ఏవం వదేయ్య – ‘పస్సామి ఖో అహం, సమ్మ, ఉపరిపబ్బతే ఠితో ఆరామరామణేయ్యకం వనరామణేయ్యకం భూమిరామణేయ్యకం పోక్ఖరణీరామణేయ్యక’’’న్తి .
‘‘So evaṃ vadeyya – ‘aṭṭhānaṃ kho etaṃ, samma , anavakāso yaṃ tvaṃ uparipabbate ṭhito passeyyāsi ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’nti. Tamenaṃ uparipabbate ṭhito sahāyako heṭṭhimapabbatapādaṃ orohitvā taṃ sahāyakaṃ bāhāyaṃ gahetvā uparipabbataṃ āropetvā muhuttaṃ assāsetvā evaṃ vadeyya – ‘yaṃ, samma, kiṃ tvaṃ passasi uparipabbate ṭhito’ti? So evaṃ vadeyya – ‘passāmi kho ahaṃ, samma, uparipabbate ṭhito ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’’’nti .
‘‘సో ఏవం వదేయ్య – ‘ఇదానేవ ఖో తే, సమ్మ, భాసితం – మయం ఏవం ఆజానామ – అట్ఠానం ఖో ఏతం సమ్మ, అనవకాసో యం త్వం ఉపరిపబ్బతే ఠితో పస్సేయ్యాసి ఆరామరామణేయ్యకం వనరామణేయ్యకం భూమిరామణేయ్యకం పోక్ఖరణీరామణేయ్యక’న్తి. ఇదానేవ చ పన తే భాసితం మయం ఏవం ఆజానామ – ‘పస్సామి ఖో అహం, సమ్మ, ఉపరిపబ్బతే ఠితో ఆరామరామణేయ్యకం వనరామణేయ్యకం భూమిరామణేయ్యకం పోక్ఖరణీరామణేయ్యక’న్తి. సో ఏవం వదేయ్య – ‘తథా హి పనాహం, సమ్మ, ఇమినా మహతా పబ్బతేన ఆవుతో 7 దట్ఠేయ్యం నాద్దస’’’న్తి.
‘‘So evaṃ vadeyya – ‘idāneva kho te, samma, bhāsitaṃ – mayaṃ evaṃ ājānāma – aṭṭhānaṃ kho etaṃ samma, anavakāso yaṃ tvaṃ uparipabbate ṭhito passeyyāsi ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’nti. Idāneva ca pana te bhāsitaṃ mayaṃ evaṃ ājānāma – ‘passāmi kho ahaṃ, samma, uparipabbate ṭhito ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’nti. So evaṃ vadeyya – ‘tathā hi panāhaṃ, samma, iminā mahatā pabbatena āvuto 8 daṭṭheyyaṃ nāddasa’’’nti.
‘‘అతో మహన్తతరేన, అగ్గివేస్సన, అవిజ్జాఖన్ధేన జయసేనో రాజకుమారో ఆవుతో నివుతో 9 ఓఫుటో 10 పరియోనద్ధో. సో వత యం తం నేక్ఖమ్మేన ఞాతబ్బం నేక్ఖమ్మేన దట్ఠబ్బం నేక్ఖమ్మేన పత్తబ్బం నేక్ఖమ్మేన సచ్ఛికాతబ్బం తం వత జయసేనో రాజకుమారో కామమజ్ఝే వసన్తో కామే పరిభుఞ్జన్తో కామవితక్కేహి ఖజ్జమానో కామపరిళాహేన పరిడయ్హమానో కామపరియేసనాయ ఉస్సుకో ఞస్సతి వా దక్ఖతి వా సచ్ఛి వా కరిస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి . సచే ఖో తం, అగ్గివేస్సన, జయసేనస్స రాజకుమారస్స ఇమా ద్వే ఉపమా పటిభాయేయ్యుం 11, అనచ్ఛరియం తే జయసేనో రాజకుమారో పసీదేయ్య, పసన్నో చ తే పసన్నాకారం కరేయ్యా’’తి. ‘‘కుతో పన మం, భన్తే, జయసేనస్స రాజకుమారస్స ఇమా ద్వే ఉపమా పటిభాయిస్సన్తి 12 అనచ్ఛరియా పుబ్బే అస్సుతపుబ్బా, సేయ్యథాపి భగవన్త’’న్తి?
‘‘Ato mahantatarena, aggivessana, avijjākhandhena jayaseno rājakumāro āvuto nivuto 13 ophuṭo 14 pariyonaddho. So vata yaṃ taṃ nekkhammena ñātabbaṃ nekkhammena daṭṭhabbaṃ nekkhammena pattabbaṃ nekkhammena sacchikātabbaṃ taṃ vata jayaseno rājakumāro kāmamajjhe vasanto kāme paribhuñjanto kāmavitakkehi khajjamāno kāmapariḷāhena pariḍayhamāno kāmapariyesanāya ussuko ñassati vā dakkhati vā sacchi vā karissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati . Sace kho taṃ, aggivessana, jayasenassa rājakumārassa imā dve upamā paṭibhāyeyyuṃ 15, anacchariyaṃ te jayaseno rājakumāro pasīdeyya, pasanno ca te pasannākāraṃ kareyyā’’ti. ‘‘Kuto pana maṃ, bhante, jayasenassa rājakumārassa imā dve upamā paṭibhāyissanti 16 anacchariyā pubbe assutapubbā, seyyathāpi bhagavanta’’nti?
౨౧౭. ‘‘సేయ్యథాపి , అగ్గివేస్సన, రాజా ఖత్తియో ముద్ధావసిత్తో నాగవనికం ఆమన్తేతి – ‘ఏహి త్వం, సమ్మ నాగవనిక, రఞ్ఞో నాగం అభిరుహిత్వా నాగవనం పవిసిత్వా ఆరఞ్ఞకం నాగం అతిపస్సిత్వా రఞ్ఞో నాగస్స గీవాయం ఉపనిబన్ధాహీ’తి. ‘ఏవం, దేవా’తి ఖో, అగ్గివేస్సన, నాగవనికో రఞ్ఞో ఖత్తియస్స ముద్ధావసిత్తస్స పటిస్సుత్వా రఞ్ఞో నాగం అభిరుహిత్వా నాగవనం పవిసిత్వా ఆరఞ్ఞకం నాగం అతిపస్సిత్వా రఞ్ఞో నాగస్స గీవాయం ఉపనిబన్ధతి. తమేనం రఞ్ఞో నాగో అబ్భోకాసం నీహరతి. ఏత్తావతా ఖో, అగ్గివేస్సన, ఆరఞ్ఞకో నాగో అబ్భోకాసం గతో హోతి. ఏత్థగేధా 17 హి, అగ్గివేస్సన, ఆరఞ్ఞకా నాగా యదిదం – నాగవనం. తమేనం నాగవనికో రఞ్ఞో ఖత్తియస్స ముద్ధావసిత్తస్స ఆరోచేసి – ‘అబ్భోకాసగతో ఖో 18, దేవ, ఆరఞ్ఞకో నాగో’తి. అథ ఖో అగ్గివేస్సన, తమేనం రాజా ఖత్తియో ముద్ధావసిత్తో హత్థిదమకం ఆమన్తేసి – ‘ఏహి త్వం, సమ్మ హత్థిదమక, ఆరఞ్ఞకం నాగం దమయాహి ఆరఞ్ఞకానఞ్చేవ సీలానం అభినిమ్మదనాయ ఆరఞ్ఞకానఞ్చేవ సరసఙ్కప్పానం అభినిమ్మదనాయ ఆరఞ్ఞకానఞ్చేవ దరథకిలమథపరిళాహానం అభినిమ్మదనాయ గామన్తే అభిరమాపనాయ మనుస్సకన్తేసు సీలేసు సమాదపనాయా’’’తి 19.
217. ‘‘Seyyathāpi , aggivessana, rājā khattiyo muddhāvasitto nāgavanikaṃ āmanteti – ‘ehi tvaṃ, samma nāgavanika, rañño nāgaṃ abhiruhitvā nāgavanaṃ pavisitvā āraññakaṃ nāgaṃ atipassitvā rañño nāgassa gīvāyaṃ upanibandhāhī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, aggivessana, nāgavaniko rañño khattiyassa muddhāvasittassa paṭissutvā rañño nāgaṃ abhiruhitvā nāgavanaṃ pavisitvā āraññakaṃ nāgaṃ atipassitvā rañño nāgassa gīvāyaṃ upanibandhati. Tamenaṃ rañño nāgo abbhokāsaṃ nīharati. Ettāvatā kho, aggivessana, āraññako nāgo abbhokāsaṃ gato hoti. Etthagedhā 20 hi, aggivessana, āraññakā nāgā yadidaṃ – nāgavanaṃ. Tamenaṃ nāgavaniko rañño khattiyassa muddhāvasittassa ārocesi – ‘abbhokāsagato kho 21, deva, āraññako nāgo’ti. Atha kho aggivessana, tamenaṃ rājā khattiyo muddhāvasitto hatthidamakaṃ āmantesi – ‘ehi tvaṃ, samma hatthidamaka, āraññakaṃ nāgaṃ damayāhi āraññakānañceva sīlānaṃ abhinimmadanāya āraññakānañceva sarasaṅkappānaṃ abhinimmadanāya āraññakānañceva darathakilamathapariḷāhānaṃ abhinimmadanāya gāmante abhiramāpanāya manussakantesu sīlesu samādapanāyā’’’ti 22.
‘‘‘ఏవం , దేవా’తి ఖో, అగ్గివేస్సన, హత్థిదమకో రఞ్ఞో ఖత్తియస్స ముద్ధావసిత్తస్స పటిస్సుత్వా మహన్తం థమ్భం పథవియం నిఖణిత్వా ఆరఞ్ఞకస్స నాగస్స గీవాయం ఉపనిబన్ధతి ఆరఞ్ఞకానఞ్చేవ సీలానం అభినిమ్మదనాయ ఆరఞ్ఞకానఞ్చేవ సరసఙ్కప్పానం అభినిమ్మదనాయ ఆరఞ్ఞకానఞ్చేవ దరథకిలమథపరిళాహానం అభినిమ్మదనాయ గామన్తే అభిరమాపనాయ మనుస్సకన్తేసు సీలేసు సమాదపనాయ. తమేనం హత్థిదమకో యా సా వాచా నేలా కణ్ణసుఖా పేమనీయా హదయఙ్గమా పోరీ బహుజనకన్తా బహుజనమనాపా తథారూపాహి వాచాహి సముదాచరతి. యతో ఖో, అగ్గివేస్సన, ఆరఞ్ఞకో నాగో హత్థిదమకస్స యా సా వాచా నేలా కణ్ణసుఖా పేమనీయా హదయఙ్గమా పోరీ బహుజనకన్తా బహుజనమనాపా తథారూపాహి వాచాహి సముదాచరియమానో సుస్సూసతి, సోతం ఓదహతి, అఞ్ఞా చిత్తం ఉపట్ఠాపేతి; తమేనం హత్థిదమకో ఉత్తరి తిణఘాసోదకం అనుప్పవేచ్ఛతి.
‘‘‘Evaṃ , devā’ti kho, aggivessana, hatthidamako rañño khattiyassa muddhāvasittassa paṭissutvā mahantaṃ thambhaṃ pathaviyaṃ nikhaṇitvā āraññakassa nāgassa gīvāyaṃ upanibandhati āraññakānañceva sīlānaṃ abhinimmadanāya āraññakānañceva sarasaṅkappānaṃ abhinimmadanāya āraññakānañceva darathakilamathapariḷāhānaṃ abhinimmadanāya gāmante abhiramāpanāya manussakantesu sīlesu samādapanāya. Tamenaṃ hatthidamako yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpāhi vācāhi samudācarati. Yato kho, aggivessana, āraññako nāgo hatthidamakassa yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpāhi vācāhi samudācariyamāno sussūsati, sotaṃ odahati, aññā cittaṃ upaṭṭhāpeti; tamenaṃ hatthidamako uttari tiṇaghāsodakaṃ anuppavecchati.
‘‘యతో ఖో, అగ్గివేస్సన, ఆరఞ్ఞకో నాగో హత్థిదమకస్స తిణఘాసోదకం పటిగ్గణ్హాతి, తత్ర హత్థిదమకస్స ఏవం హోతి – ‘జీవిస్సతి ఖో 23 దాని ఆరఞ్ఞకో 24 నాగో’తి. తమేనం హత్థిదమకో ఉత్తరి కారణం కారేతి – ‘ఆదియ, భో, నిక్ఖిప, భో’తి. యతో ఖో, అగ్గివేస్సన, ఆరఞ్ఞకో నాగో హత్థిదమకస్స ఆదాననిక్ఖేపే వచనకరో హోతి ఓవాదప్పటికరో, తమేనం హత్థిదమకో ఉత్తరి కారణం కారేతి – ‘అభిక్కమ, భో, పటిక్కమ, భో’తి. యతో ఖో, అగ్గివేస్సన, ఆరఞ్ఞకో నాగో హత్థిదమకస్స అభిక్కమపటిక్కమవచనకరో హోతి ఓవాదప్పటికరో, తమేనం హత్థిదమకో ఉత్తరి కారణం కారేతి – ‘ఉట్ఠహ, భో, నిసీద, భో’తి. యతో ఖో, అగ్గివేస్సన, ఆరఞ్ఞకో నాగో హత్థిదమకస్స ఉట్ఠాననిసజ్జాయ వచనకరో హోతి ఓవాదప్పటికరో, తమేనం హత్థిదమకో ఉత్తరి ఆనేఞ్జం నామ కారణం కారేతి, మహన్తస్స ఫలకం సోణ్డాయ ఉపనిబన్ధతి, తోమరహత్థో చ పురిసో ఉపరిగీవాయ నిసిన్నో హోతి, సమన్తతో చ తోమరహత్థా పురిసా పరివారేత్వా ఠితా హోన్తి, హత్థిదమకో చ దీఘతోమరయట్ఠిం గహేత్వా పురతో ఠితో హోతి. సో ఆనేఞ్జం కారణం కారియమానో నేవ పురిమే పాదే చోపేతి న పచ్ఛిమే పాదే చోపేతి, న పురిమకాయం చోపేతి న పచ్ఛిమకాయం చోపేతి, న సీసం చోపేతి, న కణ్ణే చోపేతి, న దన్తే చోపేతి , న నఙ్గుట్ఠం చోపేతి, న సోణ్డం చోపేతి. సో హోతి ఆరఞ్ఞకో నాగో ఖమో సత్తిప్పహారానం అసిప్పహారానం ఉసుప్పహారానం సరపత్తప్పహారానం 25 భేరిపణవవంససఙ్ఖడిణ్డిమనిన్నాదసద్దానం 26 సబ్బవఙ్కదోసనిహితనిన్నీతకసావో రాజారహో రాజభోగ్గో రఞ్ఞో అఙ్గన్తేవ సఙ్ఖం గచ్ఛతి.
‘‘Yato kho, aggivessana, āraññako nāgo hatthidamakassa tiṇaghāsodakaṃ paṭiggaṇhāti, tatra hatthidamakassa evaṃ hoti – ‘jīvissati kho 27 dāni āraññako 28 nāgo’ti. Tamenaṃ hatthidamako uttari kāraṇaṃ kāreti – ‘ādiya, bho, nikkhipa, bho’ti. Yato kho, aggivessana, āraññako nāgo hatthidamakassa ādānanikkhepe vacanakaro hoti ovādappaṭikaro, tamenaṃ hatthidamako uttari kāraṇaṃ kāreti – ‘abhikkama, bho, paṭikkama, bho’ti. Yato kho, aggivessana, āraññako nāgo hatthidamakassa abhikkamapaṭikkamavacanakaro hoti ovādappaṭikaro, tamenaṃ hatthidamako uttari kāraṇaṃ kāreti – ‘uṭṭhaha, bho, nisīda, bho’ti. Yato kho, aggivessana, āraññako nāgo hatthidamakassa uṭṭhānanisajjāya vacanakaro hoti ovādappaṭikaro, tamenaṃ hatthidamako uttari āneñjaṃ nāma kāraṇaṃ kāreti, mahantassa phalakaṃ soṇḍāya upanibandhati, tomarahattho ca puriso uparigīvāya nisinno hoti, samantato ca tomarahatthā purisā parivāretvā ṭhitā honti, hatthidamako ca dīghatomarayaṭṭhiṃ gahetvā purato ṭhito hoti. So āneñjaṃ kāraṇaṃ kāriyamāno neva purime pāde copeti na pacchime pāde copeti, na purimakāyaṃ copeti na pacchimakāyaṃ copeti, na sīsaṃ copeti, na kaṇṇe copeti, na dante copeti , na naṅguṭṭhaṃ copeti, na soṇḍaṃ copeti. So hoti āraññako nāgo khamo sattippahārānaṃ asippahārānaṃ usuppahārānaṃ sarapattappahārānaṃ 29 bheripaṇavavaṃsasaṅkhaḍiṇḍimaninnādasaddānaṃ 30 sabbavaṅkadosanihitaninnītakasāvo rājāraho rājabhoggo rañño aṅganteva saṅkhaṃ gacchati.
౨౧౮. ‘‘ఏవమేవ ఖో, అగ్గివేస్సన, ఇధ తథాగతో లోకే ఉప్పజ్జతి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో విజ్జాచరణసమ్పన్నో సుగతో లోకవిదూ అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథి సత్థా దేవమనుస్సానం బుద్ధో భగవా. సో ఇమం లోకం సదేవకం సమారకం సబ్రహ్మకం సస్సమణబ్రాహ్మణిం పజం సదేవమనుస్సం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా పవేదేతి. సో ధమ్మం దేసేతి ఆదికల్యాణం మజ్ఝేకల్యాణం పరియోసానకల్యాణం సాత్థం సబ్యఞ్జనం, కేవలపరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం పకాసేతి. తం ధమ్మం సుణాతి గహపతి వా గహపతిపుత్తో వా అఞ్ఞతరస్మిం వా కులే పచ్చాజాతో. సో తం ధమ్మం సుత్వా తథాగతే సద్ధం పటిలభతి. సో తేన సద్ధాపటిలాభేన సమన్నాగతో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘సమ్బాధో ఘరావాసో రజాపథో, అబ్భోకాసో పబ్బజ్జా. నయిదం సుకరం అగారం అజ్ఝావసతా ఏకన్తపరిపుణ్ణం ఏకన్తపరిసుద్ధం సఙ్ఖలిఖితం బ్రహ్మచరియం చరితుం. యంనూనాహం కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజేయ్య’న్తి.
218. ‘‘Evameva kho, aggivessana, idha tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ vā kule paccājāto. So taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati. So tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati – ‘sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti.
‘‘సో అపరేన సమయేన అప్పం వా భోగక్ఖన్ధం పహాయ మహన్తం వా భోగక్ఖన్ధం పహాయ అప్పం వా ఞాతిపరివట్టం పహాయ మహన్తం వా ఞాతిపరివట్టం పహాయ కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజతి. ఏత్తావతా ఖో, అగ్గివేస్సన, అరియసావకో అబ్భోకాసగతో హోతి. ఏత్థగేధా హి, అగ్గివేస్సన, దేవమనుస్సా యదిదం – పఞ్చ కామగుణా. తమేనం తథాగతో ఉత్తరిం వినేతి – ‘ఏహి త్వం, భిక్ఖు, సీలవా హోహి, పాతిమోక్ఖసంవరసంవుతో విహరాహి ఆచారగోచరసమ్పన్నో, అణుమత్తేసు వజ్జేసు భయదస్సావీ, సమాదాయ సిక్ఖస్సు సిక్ఖాపదేసూ’’’తి.
‘‘So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. Ettāvatā kho, aggivessana, ariyasāvako abbhokāsagato hoti. Etthagedhā hi, aggivessana, devamanussā yadidaṃ – pañca kāmaguṇā. Tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, sīlavā hohi, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharāhi ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhassu sikkhāpadesū’’’ti.
‘‘యతో ఖో, అగ్గివేస్సన, అరియసావకో సీలవా హోతి, పాతిమోక్ఖసంవరసంవుతో విహరతి ఆచారగోచరసమ్పన్నో అణుమత్తేసు వజ్జేసు భయదస్సావీ, సమాదాయ సిక్ఖతి సిక్ఖాపదేసు, తమేనం తథాగతో ఉత్తరిం వినేతి – ‘ఏహి త్వం, భిక్ఖు, ఇన్ద్రియేసు గుత్తద్వారో హోహి, చక్ఖునా రూపం దిస్వా మా నిమిత్తగ్గాహీ…పే॰… (యథా గణకమోగ్గల్లానసుత్తన్తే, ఏవం విత్థారేతబ్బాని.)
‘‘Yato kho, aggivessana, ariyasāvako sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, indriyesu guttadvāro hohi, cakkhunā rūpaṃ disvā mā nimittaggāhī…pe… (yathā gaṇakamoggallānasuttante, evaṃ vitthāretabbāni.)
౨౧౯. ‘‘సో ఇమే పఞ్చ నీవరణే పహాయ చేతసో ఉపక్కిలేసే పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణే కాయే కాయానుపస్సీ విహరతి ఆతాపీ సమ్పజానో సతిమా వినేయ్య లోకే అభిజ్ఝాదోమనస్సం. వేదనాసు…పే॰… చిత్తే…పే॰… ధమ్మేసు ధమ్మానుపస్సీ విహరతి ఆతాపీ సమ్పజానో సతిమా వినేయ్య లోకే అభిజ్ఝాదోమనస్సం. సేయ్యథాపి, అగ్గివేస్సన, హత్థిదమకో మహన్తం థమ్భం పథవియం నిఖణిత్వా ఆరఞ్ఞకస్స నాగస్స గీవాయం ఉపనిబన్ధతి ఆరఞ్ఞకానఞ్చేవ సీలానం అభినిమ్మదనాయ ఆరఞ్ఞకానఞ్చేవ సరసఙ్కప్పానం అభినిమ్మదనాయ ఆరఞ్ఞకానఞ్చేవ దరథకిలమథపరిళాహానం అభినిమ్మదనాయ గామన్తే అభిరమాపనాయ మనుస్సకన్తేసు సీలేసు సమాదపనాయ; ఏవమేవ ఖో, అగ్గివేస్సన, అరియసావకస్స ఇమే చత్తారో సతిపట్ఠానా చేతసో ఉపనిబన్ధనా హోన్తి గేహసితానఞ్చేవ సీలానం అభినిమ్మదనాయ గేహసితానఞ్చేవ సరసఙ్కప్పానం అభినిమ్మదనాయ గేహసితానఞ్చేవ దరథకిలమథపరిళాహానం అభినిమ్మదనాయ ఞాయస్స అధిగమాయ నిబ్బానస్స సచ్ఛికిరియాయ.
219. ‘‘So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Seyyathāpi, aggivessana, hatthidamako mahantaṃ thambhaṃ pathaviyaṃ nikhaṇitvā āraññakassa nāgassa gīvāyaṃ upanibandhati āraññakānañceva sīlānaṃ abhinimmadanāya āraññakānañceva sarasaṅkappānaṃ abhinimmadanāya āraññakānañceva darathakilamathapariḷāhānaṃ abhinimmadanāya gāmante abhiramāpanāya manussakantesu sīlesu samādapanāya; evameva kho, aggivessana, ariyasāvakassa ime cattāro satipaṭṭhānā cetaso upanibandhanā honti gehasitānañceva sīlānaṃ abhinimmadanāya gehasitānañceva sarasaṅkappānaṃ abhinimmadanāya gehasitānañceva darathakilamathapariḷāhānaṃ abhinimmadanāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya.
౨౨౦. ‘‘తమేనం తథాగతో ఉత్తరిం వినేతి – ‘ఏహి త్వం, భిక్ఖు, కాయే కాయానుపస్సీ విహరాహి , మా చ కామూపసంహితం వితక్కం వితక్కేసి. వేదనాసు… చిత్తే… ధమ్మేసు ధమ్మానుపస్సీ విహరాహి, మా చ కామూపసంహితం వితక్కం వితక్కేసీ’’’తి.
220. ‘‘Tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, kāye kāyānupassī viharāhi , mā ca kāmūpasaṃhitaṃ vitakkaṃ vitakkesi. Vedanāsu… citte… dhammesu dhammānupassī viharāhi, mā ca kāmūpasaṃhitaṃ vitakkaṃ vitakkesī’’’ti.
‘‘సో వితక్కవిచారానం వూపసమా అజ్ఝత్తం సమ్పసాదనం చేతసో ఏకోదిభావం అవితక్కం అవిచారం సమాధిజం పీతిసుఖం దుతియం ఝానం…పే॰… తతియం ఝానం… చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేతి. సో అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతి, సేయ్యథిదం – ఏకమ్పి జాతిం ద్వేపి జాతియో…పే॰… ఇతి సాకారం సఉద్దేసం అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతి.
‘‘So vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
౨౨౧. ‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే సత్తానం చుతూపపాతఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేతి. సో దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సత్తే పస్సతి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే, సుగతే దుగ్గతే…పే॰… యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానాతి.
221. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate…pe… yathākammūpage satte pajānāti.
‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే ఆసవానం ఖయఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేతి. సో ‘ఇదం దుక్ఖ’న్తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం దుక్ఖసముదయో’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం దుక్ఖనిరోధో’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’తి యథాభూతం పజానాతి; ‘ఇమే ఆసవా’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం ఆసవసముదయో’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం ఆసవనిరోధో’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం ఆసవనిరోధగామినీ పటిపదా’తి యథాభూతం పజానాతి. తస్స ఏవం జానతో ఏవం పస్సతో కామాసవాపి చిత్తం విముచ్చతి, భవాసవాపి చిత్తం విముచ్చతి, అవిజ్జాసవాపి చిత్తం విముచ్చతి. విముత్తస్మిం విముత్తమితి ఞాణం హోతి. ‘ఖీణా జాతి, వుసితం బ్రహ్మచరియం, కతం కరణీయం, నాపరం ఇత్థత్తాయా’తి పజానాతి.
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti; ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
‘‘సో హోతి భిక్ఖు ఖమో సీతస్స ఉణ్హస్స జిఘచ్ఛాయ పిపాసాయ డంసమకసవాతాతపసరీసపసమ్ఫస్సానం దురుత్తానం దురాగతానం వచనపథానం, ఉప్పన్నానం సారీరికానం వేదనానం దుక్ఖానం తిబ్బానం ఖరానం కటుకానం అసాతానం అమనాపానం పాణహరానం అధివాసకజాతికో హోతి సబ్బరాగదోసమోహనిహితనిన్నీతకసావో ఆహునేయ్యో పాహునేయ్యో దక్ఖిణేయ్యో అఞ్జలికరణీయో అనుత్తరం పుఞ్ఞక్ఖేత్తం లోకస్స.
‘‘So hoti bhikkhu khamo sītassa uṇhassa jighacchāya pipāsāya ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassānaṃ duruttānaṃ durāgatānaṃ vacanapathānaṃ, uppannānaṃ sārīrikānaṃ vedanānaṃ dukkhānaṃ tibbānaṃ kharānaṃ kaṭukānaṃ asātānaṃ amanāpānaṃ pāṇaharānaṃ adhivāsakajātiko hoti sabbarāgadosamohanihitaninnītakasāvo āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
౨౨౨. ‘‘మహల్లకో చేపి, అగ్గివేస్సన, రఞ్ఞో నాగో అదన్తో అవినీతో కాలఙ్కరోతి, ‘అదన్తమరణం 31 మహల్లకో రఞ్ఞో నాగో కాలఙ్కతో’త్వేవ సఙ్ఖం గచ్ఛతి; మజ్ఝిమో చేపి, అగ్గివేస్సన, రఞ్ఞో నాగో. దహరో చేపి, అగ్గివేస్సన, రఞ్ఞో నాగో అదన్తో అవినీతో కాలఙ్కరోతి , ‘అదన్తమరణం దహరో రఞ్ఞో నాగో కాలఙ్కతో’త్వేవ సఙ్ఖం గచ్ఛతి; ఏవమేవ ఖో, అగ్గివేస్సన, థేరో చేపి భిక్ఖు అఖీణాసవో కాలఙ్కరోతి, ‘అదన్తమరణం థేరో భిక్ఖు కాలఙ్కతో’త్వేవ సఙ్ఖం గచ్ఛతి; మజ్ఝిమో చేపి, అగ్గివేస్సన, భిక్ఖు. నవో చేపి, అగ్గివేస్సన, భిక్ఖు అఖీణాసవో కాలఙ్కరోతి, ‘అదన్తమరణం నవో భిక్ఖు కాలఙ్కతో’త్వేవ సఙ్ఖం గచ్ఛతి.
222. ‘‘Mahallako cepi, aggivessana, rañño nāgo adanto avinīto kālaṅkaroti, ‘adantamaraṇaṃ 32 mahallako rañño nāgo kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati; majjhimo cepi, aggivessana, rañño nāgo. Daharo cepi, aggivessana, rañño nāgo adanto avinīto kālaṅkaroti , ‘adantamaraṇaṃ daharo rañño nāgo kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati; evameva kho, aggivessana, thero cepi bhikkhu akhīṇāsavo kālaṅkaroti, ‘adantamaraṇaṃ thero bhikkhu kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati; majjhimo cepi, aggivessana, bhikkhu. Navo cepi, aggivessana, bhikkhu akhīṇāsavo kālaṅkaroti, ‘adantamaraṇaṃ navo bhikkhu kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati.
‘‘మహల్లకో చేపి, అగ్గివేస్సన, రఞ్ఞో నాగో సుదన్తో సువినీతో కాలఙ్కరోతి, ‘దన్తమరణం మహల్లకో రఞ్ఞో నాగో కాలఙ్కతో’త్వేవ సఙ్ఖం గచ్ఛతి; మజ్ఝిమో చేపి, అగ్గివేస్సన, రఞ్ఞో నాగో… దహరో చేపి, అగ్గివేస్సన, రఞ్ఞో నాగో సుదన్తో సువినీతో కాలఙ్కరోతి, ‘దన్తమరణం దహరో రఞ్ఞో నాగో కాలఙ్కతో’త్వేవ సఙ్ఖం గచ్ఛతి; ఏవమేవ ఖో, అగ్గివేస్సన, థేరో చేపి భిక్ఖు ఖీణాసవో కాలఙ్కరోతి, ‘దన్తమరణం థేరో భిక్ఖు కాలఙ్కతో’త్వేవ సఙ్ఖం గచ్ఛతి; మజ్ఝిమో చేపి, అగ్గివేస్సన, భిక్ఖు. నవో చేపి, అగ్గివేస్సన, భిక్ఖు ఖీణాసవో కాలఙ్కరోతి, ‘దన్తమరణం నవో భిక్ఖు కాలఙ్కతో’త్వేవ సఙ్ఖం గచ్ఛతీ’’తి.
‘‘Mahallako cepi, aggivessana, rañño nāgo sudanto suvinīto kālaṅkaroti, ‘dantamaraṇaṃ mahallako rañño nāgo kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati; majjhimo cepi, aggivessana, rañño nāgo… daharo cepi, aggivessana, rañño nāgo sudanto suvinīto kālaṅkaroti, ‘dantamaraṇaṃ daharo rañño nāgo kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati; evameva kho, aggivessana, thero cepi bhikkhu khīṇāsavo kālaṅkaroti, ‘dantamaraṇaṃ thero bhikkhu kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati; majjhimo cepi, aggivessana, bhikkhu. Navo cepi, aggivessana, bhikkhu khīṇāsavo kālaṅkaroti, ‘dantamaraṇaṃ navo bhikkhu kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchatī’’ti.
ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనో అచిరవతో సమణుద్దేసో భగవతో భాసితం అభినన్దీతి.
Idamavoca bhagavā. Attamano aciravato samaṇuddeso bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
దన్తభూమిసుత్తం నిట్ఠితం పఞ్చమం.
Dantabhūmisuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౫. దన్తభూమిసుత్తవణ్ణనా • 5. Dantabhūmisuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౫. దన్తభూమిసుత్తవణ్ణనా • 5. Dantabhūmisuttavaṇṇanā