Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཛཱཏཀ-ཨཊྛཀཐཱ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[༤༩༥] ༡༢. དསབྲཱཧྨཎཛཱཏཀཝཎྞནཱ
[495] 12. Dasabrāhmaṇajātakavaṇṇanā
རཱཛཱ ཨཝོཙ ཝིདྷུརནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨསདིསདཱནཾ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི། ཏཾ ཨཊྛཀནིཔཱཏེ ཨཱདིཏྟཛཱཏཀེ (ཛཱ॰ ༡.༨.༦༩ ཨཱདཡོ) ཝིཏྠཱརིཏམེཝ། རཱཛཱ ཀིར ཏཾ དཱནཾ དདནྟོ སཏྠཱརཾ ཛེཊྛཀཾ ཀཏྭཱ པཉྩ བྷིཀྑུསཏཱནི ཝིཙིནིཏྭཱ གཎྷིཏྭཱ མཧཱཁཱིཎཱསཝཱནཾཡེཝ ཨདཱསི། ཨཐསྶ གུཎཀཐཾ ཀཐེནྟཱ ‘‘ཨཱཝུསོ, རཱཛཱ ཨསདིསདཱནཾ དདནྟོ ཝིཙིནིཏྭཱ མཧཔྥལཊྛཱནེ ཨདཱསཱི’’ཏི དྷམྨསབྷཱཡཾ ཀཐཾ སམུཊྛཱཔེསུཾ། སཏྠཱ ཨཱགནྟྭཱ ‘‘ཀཱཡ ནུཏྠ, བྷིཀྑཝེ, ཨེཏརཧི ཀཐཱཡ སནྣིསིནྣཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཨིམཱཡ ནཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟེ ‘‘ཨནཙྪརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཡཾ ཀོསལརཱཛཱ མཱདིསསྶ བུདྡྷསྶ ཨུཔཊྛཱཀོ ཧུཏྭཱ ཝིཙེཡྻདཱནཾ དེཏི, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨནུཔྤནྣེ བུདྡྷེཔི ཝིཙེཡྻདཱནཾ ཨདཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི།
Rājāavoca vidhuranti idaṃ satthā jetavane viharanto asadisadānaṃ ārabbha kathesi. Taṃ aṭṭhakanipāte ādittajātake (jā. 1.8.69 ādayo) vitthāritameva. Rājā kira taṃ dānaṃ dadanto satthāraṃ jeṭṭhakaṃ katvā pañca bhikkhusatāni vicinitvā gaṇhitvā mahākhīṇāsavānaṃyeva adāsi. Athassa guṇakathaṃ kathentā ‘‘āvuso, rājā asadisadānaṃ dadanto vicinitvā mahapphalaṭṭhāne adāsī’’ti dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘anacchariyaṃ, bhikkhave, yaṃ kosalarājā mādisassa buddhassa upaṭṭhāko hutvā viceyyadānaṃ deti, porāṇakapaṇḍitā anuppanne buddhepi viceyyadānaṃ adaṃsū’’ti vatvā atītaṃ āhari.
ཨཏཱིཏེ ཀུརུརཊྛེ ཨིནྡཔཏྠནགརེ ཡུདྷིཊྛིལགོཏྟོ ཀོརབྱོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི། ཏསྶ ཝིདྷུརོ ནཱམ ཨམཙྩོ ཨཏྠཉྩ དྷམྨཉྩ ཨནུསཱསཏི། རཱཛཱ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཁོབྷེཏྭཱ མཧཱདཱནཾ དེཏི། ཏཾ གཧེཏྭཱ བྷུཉྫནྟེསུ ཨེཀོཔི པཉྩསཱིལམཏྟཾ རཀྑནྟོ ནཱམ ནཏྠི, སབྦེ དུསྶཱིལཱཝ, དཱནཾ རཱཛཱནཾ ན ཏོསེཏི། རཱཛཱ ‘‘ཝིཙེཡྻདཱནཾ མཧཔྥལ’’ནྟི སཱིལཝནྟཱནཾ དཱཏུཀཱམོ ཧུཏྭཱ ཙིནྟེསི ‘‘ཝིདྷུརཔཎྜིཏེན སདྡྷིཾ མནྟཡིསྶཱམཱི’’ཏི། སོ ཏཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཏཾ ཨཱསནེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ པཉྷཾ པུཙྪི། ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨུཔཌྜྷགཱཐམཱཧ –
Atīte kururaṭṭhe indapatthanagare yudhiṭṭhilagotto korabyo nāma rājā rajjaṃ kāresi. Tassa vidhuro nāma amacco atthañca dhammañca anusāsati. Rājā sakalajambudīpaṃ khobhetvā mahādānaṃ deti. Taṃ gahetvā bhuñjantesu ekopi pañcasīlamattaṃ rakkhanto nāma natthi, sabbe dussīlāva, dānaṃ rājānaṃ na toseti. Rājā ‘‘viceyyadānaṃ mahapphala’’nti sīlavantānaṃ dātukāmo hutvā cintesi ‘‘vidhurapaṇḍitena saddhiṃ mantayissāmī’’ti. So taṃ upaṭṭhānaṃ āgataṃ āsane nisīdāpetvā pañhaṃ pucchi. Tamatthaṃ pakāsento satthā upaḍḍhagāthamāha –
༢༢༢.
222.
‘‘རཱཛཱ ཨཝོཙ ཝིདྷུརཾ, དྷམྨཀཱམོ ཡུདྷིཊྛིལོ’’ཏི།
‘‘Rājā avoca vidhuraṃ, dhammakāmo yudhiṭṭhilo’’ti;
པརཏོ རཉྙོ ཙ ཝིདྷུརསྶ ཙ ཝཙནཔཊིཝཙནཾ ཧོཏི –
Parato rañño ca vidhurassa ca vacanapaṭivacanaṃ hoti –
‘‘བྲཱཧྨཎེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ༎
‘‘Brāhmaṇe vidhura pariyesa, sīlavante bahussute.
༢༢༣.
223.
‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ།
‘‘Virate methunā dhammā, ye me bhuñjeyyu bhojanaṃ;
དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ༎
Dakkhiṇaṃ samma dassāma, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
༢༢༤.
224.
‘‘དུལླབྷཱ བྲཱཧྨཎཱ དེཝ, སཱིལཝནྟོ བཧུསྶུཏཱ།
‘‘Dullabhā brāhmaṇā deva, sīlavanto bahussutā;
ཝིརཏཱ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ ཏེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ༎
Viratā methunā dhammā, ye te bhuñjeyyu bhojanaṃ.
༢༢༥.
225.
‘‘དས ཁལུ མཧཱརཱཛ, ཡཱ ཏཱ བྲཱཧྨཎཛཱཏིཡོ།
‘‘Dasa khalu mahārāja, yā tā brāhmaṇajātiyo;
ཏེསཾ ཝིབྷངྒཾ ཝིཙཡཾ, ཝིཏྠཱརེན སུཎོཧི མེ༎
Tesaṃ vibhaṅgaṃ vicayaṃ, vitthārena suṇohi me.
༢༢༦.
226.
‘‘པསིབྦཀེ གཧེཏྭཱན, པུཎྞེ མཱུལསྶ སཾཝུཏེ།
‘‘Pasibbake gahetvāna, puṇṇe mūlassa saṃvute;
ཨོསདྷིཀཱཡོ གནྠེནྟི, ནྷཱཔཡནྟི ཛཔནྟི ཙ༎
Osadhikāyo ganthenti, nhāpayanti japanti ca.
༢༢༧.
227.
‘‘ཏིཀིཙྪཀསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
‘‘Tikicchakasamā rāja, tepi vuccanti brāhmaṇā;
ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ༎
Akkhātā te mahārāja, tādise nipatāmase.
༢༢༨.
228.
‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)
‘‘Apetā te ca brahmaññā, (iti rājā korabyo)
ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
Na te vuccanti brāhmaṇā;
ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ༎
Aññe vidhura pariyesa, sīlavante bahussute.
༢༢༩.
229.
‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ།
‘‘Virate methunā dhammā, ye me bhuñjeyyu bhojanaṃ;
དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ༎
Dakkhiṇaṃ samma dassāma, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
༢༣༠.
230.
‘‘ཀིངྐིཎིཀཱཡོ གཧེཏྭཱ, གྷོསེནྟི པུརཏོཔི ཏེ།
‘‘Kiṅkiṇikāyo gahetvā, ghosenti puratopi te;
པེསནཱནིཔི གཙྪནྟི, རཐཙརིཡཱསུ སིཀྑརེ༎
Pesanānipi gacchanti, rathacariyāsu sikkhare.
༢༣༡.
231.
‘‘པརིཙཱརཀསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
‘‘Paricārakasamā rāja, tepi vuccanti brāhmaṇā;
ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ༎
Akkhātā te mahārāja, tādise nipatāmase.
༢༣༢.
232.
‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)
‘‘Apetā te ca brahmaññā, (iti rājā korabyo)
ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
Na te vuccanti brāhmaṇā;
ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ༎
Aññe vidhura pariyesa, sīlavante bahussute.
༢༣༣.
233.
‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ།
‘‘Virate methunā dhammā, ye me bhuñjeyyu bhojanaṃ;
དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ༎
Dakkhiṇaṃ samma dassāma, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
༢༣༤.
234.
‘‘ཀམཎྜལུཾ གཧེཏྭཱན, ཝངྐདཎྜཉྩ བྲཱཧྨཎཱ།
‘‘Kamaṇḍaluṃ gahetvāna, vaṅkadaṇḍañca brāhmaṇā;
པཙྩུཔེསྶནྟི རཱཛཱནོ, གཱམེསུ ནིགམེསུ ཙ།
Paccupessanti rājāno, gāmesu nigamesu ca;
ནཱདིནྣེ ཝུཊྛཧིསྶཱམ, གཱམམྷི ཝཱ ཝནམྷི ཝཱ༎
Nādinne vuṭṭhahissāma, gāmamhi vā vanamhi vā.
༢༣༥.
235.
‘‘ནིགྒཱཧཀསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
‘‘Niggāhakasamā rāja, tepi vuccanti brāhmaṇā;
ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ༎
Akkhātā te mahārāja, tādise nipatāmase.
༢༣༦.
236.
‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)
‘‘Apetā te ca brahmaññā, (iti rājā korabyo)
ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
Na te vuccanti brāhmaṇā;
ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ༎
Aññe vidhura pariyesa, sīlavante bahussute.
༢༣༧.
237.
‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ།
‘‘Virate methunā dhammā, ye me bhuñjeyyu bhojanaṃ;
དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ༎
Dakkhiṇaṃ samma dassāma, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
༢༣༨.
238.
‘‘པརཱུལ༹ྷཀཙྪནཁལོམཱ, པངྐདནྟཱ རཛསྶིརཱ།
‘‘Parūḷhakacchanakhalomā, paṅkadantā rajassirā;
ཨོཀིཎྞཱ རཛརེཎཱུཧི, ཡཱཙཀཱ ཝིཙརནྟི ཏེ༎
Okiṇṇā rajareṇūhi, yācakā vicaranti te.
༢༣༩.
239.
‘‘ཁཱཎུགྷཱཏསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
‘‘Khāṇughātasamā rāja, tepi vuccanti brāhmaṇā;
ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ༎
Akkhātā te mahārāja, tādise nipatāmase.
༢༤༠.
240.
‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)
‘‘Apetā te ca brahmaññā, (iti rājā korabyo)
ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
Na te vuccanti brāhmaṇā;
ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ༎
Aññe vidhura pariyesa, sīlavante bahussute.
༢༤༡.
241.
‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ།
‘‘Virate methunā dhammā, ye me bhuñjeyyu bhojanaṃ;
དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ༎
Dakkhiṇaṃ samma dassāma, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
༢༤༢.
242.
‘‘ཧརཱིཏཀཾ ཨཱམལཀཾ, ཨམྦཾ ཛམྦུཾ ཝིབྷཱིཏཀཾ།
‘‘Harītakaṃ āmalakaṃ, ambaṃ jambuṃ vibhītakaṃ;
ལབུཛཾ དནྟཔོཎཱནི, བེལུཝཱ བདརཱནི ཙ༎
Labujaṃ dantapoṇāni, beluvā badarāni ca.
༢༤༣.
243.
‘‘རཱཛཱཡཏནཾ ཨུཙྪུཔུཊཾ, དྷཱུམནེཏྟཾ མདྷུཨཉྫནཾ།
‘‘Rājāyatanaṃ ucchupuṭaṃ, dhūmanettaṃ madhuañjanaṃ;
ཨུཙྩཱཝཙཱནི པཎིཡཱནི, ཝིཔཎེནྟི ཛནཱདྷིཔ༎
Uccāvacāni paṇiyāni, vipaṇenti janādhipa.
༢༤༤.
244.
‘‘ཝཱཎིཛཀསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
‘‘Vāṇijakasamā rāja, tepi vuccanti brāhmaṇā;
ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ༎
Akkhātā te mahārāja, tādise nipatāmase.
༢༤༥.
245.
‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)
‘‘Apetā te ca brahmaññā, (iti rājā korabyo)
ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
Na te vuccanti brāhmaṇā;
ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ༎
Aññe vidhura pariyesa, sīlavante bahussute.
༢༤༦.
246.
‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ།
‘‘Virate methunā dhammā, ye me bhuñjeyyu bhojanaṃ;
དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ༎
Dakkhiṇaṃ samma dassāma, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
༢༤༧.
247.
‘‘ཀསིཝཱཎིཛྫཾ ཀཱརེནྟི, པོསཡནྟི ཨཛེལ༹ཀེ།
‘‘Kasivāṇijjaṃ kārenti, posayanti ajeḷake;
ཀུམཱརིཡོ པཝེཙྪནྟི, ཝིཝཱཧནྟཱཝཧནྟི ཙ༎
Kumāriyo pavecchanti, vivāhantāvahanti ca.
༢༤༨.
248.
‘‘སམཱ ཨམྦཊྛཝེསྶེཧི, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
‘‘Samā ambaṭṭhavessehi, tepi vuccanti brāhmaṇā;
ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ༎
Akkhātā te mahārāja, tādise nipatāmase.
༢༤༩.
249.
‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)
‘‘Apetā te ca brahmaññā, (iti rājā korabyo)
ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
Na te vuccanti brāhmaṇā;
ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ༎
Aññe vidhura pariyesa, sīlavante bahussute.
༢༥༠.
250.
‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ།
‘‘Virate methunā dhammā, ye me bhuñjeyyu bhojanaṃ;
དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ༎
Dakkhiṇaṃ samma dassāma, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
༢༥༡.
251.
‘‘ནིཀྑིཏྟབྷིཀྑཾ བྷུཉྫནྟི, གཱམེསྭེཀེ པུརོཧིཏཱ།
‘‘Nikkhittabhikkhaṃ bhuñjanti, gāmesveke purohitā;
བཧཱུ ཏེ པརིཔུཙྪནྟི, ཨཎྜཙྪེདཱ ནིལཉྪཀཱ༎
Bahū te paripucchanti, aṇḍacchedā nilañchakā.
༢༥༢.
252.
‘‘པསཱུཔི ཏཏྠ ཧཉྙནྟི, མཧིཾསཱ སཱུཀརཱ ཨཛཱ།
‘‘Pasūpi tattha haññanti, mahiṃsā sūkarā ajā;
གོགྷཱཏཀསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
Goghātakasamā rāja, tepi vuccanti brāhmaṇā;
ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ༎
Akkhātā te mahārāja, tādise nipatāmase.
༢༥༣.
253.
‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)
‘‘Apetā te ca brahmaññā, (iti rājā korabyo)
ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
Na te vuccanti brāhmaṇā;
ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ༎
Aññe vidhura pariyesa, sīlavante bahussute.
༢༥༤.
254.
‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ།
‘‘Virate methunā dhammā, ye me bhuñjeyyu bhojanaṃ;
དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ༎
Dakkhiṇaṃ samma dassāma, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
༢༥༥.
255.
‘‘ཨསིཙམྨཾ གཧེཏྭཱན, ཁགྒཾ པགྒཡ྄ཧ བྲཱཧྨཎཱ།
‘‘Asicammaṃ gahetvāna, khaggaṃ paggayha brāhmaṇā;
ཝེསྶཔཐེསུ ཏིཊྛནྟི, སཏྠཾ ཨབྦཱཧཡནྟིཔི༎
Vessapathesu tiṭṭhanti, satthaṃ abbāhayantipi.
༢༥༦.
256.
‘‘སམཱ གོཔནིསཱདེཧི, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
‘‘Samā gopanisādehi, tepi vuccanti brāhmaṇā;
ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ༎
Akkhātā te mahārāja, tādise nipatāmase.
༢༥༧.
257.
‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)
‘‘Apetā te ca brahmaññā, (iti rājā korabyo)
ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
Na te vuccanti brāhmaṇā;
ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ༎
Aññe vidhura pariyesa, sīlavante bahussute.
༢༥༨.
258.
‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ།
‘‘Virate methunā dhammā, ye me bhuñjeyyu bhojanaṃ;
དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ༎
Dakkhiṇaṃ samma dassāma, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
༢༥༩.
259.
‘‘ཨརཉྙེ ཀུཊིཀཾ ཀཏྭཱ, ཀུཊཱནི ཀཱརཡནྟི ཏེ།
‘‘Araññe kuṭikaṃ katvā, kuṭāni kārayanti te;
སསབིལཱ༹རེ བཱདྷེནྟི, ཨཱགོདྷཱ མཙྪཀཙྪཔཾ༎
Sasabiḷāre bādhenti, āgodhā macchakacchapaṃ.
༢༦༠.
260.
‘‘ཏེ ལུདྡཀསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
‘‘Te luddakasamā rāja, tepi vuccanti brāhmaṇā;
ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ༎
Akkhātā te mahārāja, tādise nipatāmase.
༢༦༡.
261.
‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)
‘‘Apetā te ca brahmaññā, (iti rājā korabyo)
ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
Na te vuccanti brāhmaṇā;
ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ༎
Aññe vidhura pariyesa, sīlavante bahussute.
༢༦༢.
262.
‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ།
‘‘Virate methunā dhammā, ye me bhuñjeyyu bhojanaṃ;
དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལཾ༎
Dakkhiṇaṃ samma dassāma, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
༢༦༣.
263.
‘‘ཨཉྙེ དྷནསྶ ཀཱམཱ ཧི, ཧེཊྛཱམཉྩེ པསཀྐིཏཱ།
‘‘Aññe dhanassa kāmā hi, heṭṭhāmañce pasakkitā;
རཱཛཱནོ ཨུཔརི ནྷཱཡནྟི, སོམཡཱགེ ཨུཔཊྛིཏེ༎
Rājāno upari nhāyanti, somayāge upaṭṭhite.
༢༦༤.
264.
‘‘མལམཛྫཀསམཱ རཱཛ, ཏེཔི ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
‘‘Malamajjakasamā rāja, tepi vuccanti brāhmaṇā;
ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ༎
Akkhātā te mahārāja, tādise nipatāmase.
༢༦༥.
265.
‘‘ཨཔེཏཱ ཏེ ཙ བྲཧྨཉྙཱ, (ཨིཏི རཱཛཱ ཀོརབྱོ)
‘‘Apetā te ca brahmaññā, (iti rājā korabyo)
ན ཏེ ཝུཙྩནྟི བྲཱཧྨཎཱ།
Na te vuccanti brāhmaṇā;
ཨཉྙེ ཝིདྷུར པརིཡེས, སཱིལཝནྟེ བཧུསྶུཏེ༎
Aññe vidhura pariyesa, sīlavante bahussute.
༢༦༦.
266.
‘‘ཝིརཏེ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ མེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ།
‘‘Virate methunā dhammā, ye me bhuñjeyyu bhojanaṃ;
དཀྑིཎཾ སམྨ དསྶཱམ, ཡཏྠ དིནྣཾ མཧཔྥལ’’ནྟི༎
Dakkhiṇaṃ samma dassāma, yattha dinnaṃ mahapphala’’nti.
ཏཏྠ སཱིལཝནྟེཏི མགྒེནཱགཏསཱིལེ། བཧུསྶུཏེཏི པཊིཝེདྷབཧུསྶུཏེ། དཀྑིཎནྟི དཱནཾ། ཡེ ཏེཏི ཡེ དྷམྨིཀཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཏཝ དཱནཾ བྷུཉྫེཡྻུཾ, ཏེ དུལླབྷཱ། བྲཱཧྨཎཛཱཏིཡོཏི བྲཱཧྨཎཀུལཱནི། ཏེསཾ ཝིབྷངྒཾ ཝིཙཡནྟི ཏེསཾ བྲཱཧྨཎཱནཾ ཝིབྷངྒཾ མམ པཉྙཱཡ ཝིཙིཏབྷཱཝཾ ཝིཏྠཱརེན སུཎོཧི། སཾཝུཏེཏི བདྡྷམུཁེ། ཨོསདྷིཀཱཡོ གནྠེནྟཱིཏི ‘‘ཨིདཾ ཨིམསྶ རོགསྶ བྷེསཛྫཾ, ཨིདཾ ཨིམསྶ རོགསྶ བྷེསཛྫ’’ནྟི ཨེཝཾ སིལོཀེ བནྡྷིཏྭཱ མནུསྶཱནཾ དེནྟི། ནྷཱཔཡནྟཱིཏི ནཧཱཔནཾ ནཱམ ཀརོནྟི། ཛཔནྟི ཙཱཏི བྷཱུཏཝིཛྫཾ པརིཝཏྟེནྟི། ཏིཀིཙྪཀསམཱཏི ཝེཛྫསདིསཱ། ཏེཔི ཝུཙྩནྟཱིཏི ཏེཔི ‘‘བྲཱཧྨཎཱ ཝཱ མཡཾ, ཨབྲཱཧྨཎཱ ཝཱ’’ཏི ཨཛཱནིཏྭཱ ཝེཛྫཀམྨེན ཛཱིཝིཀཾ ཀཔྤེནྟཱ ཝོཧཱརེན ‘‘བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི། ཨཀྑཱཏཱ ཏེཏི ཨིམེ ཏེ མཡཱ ཝེཛྫབྲཱཧྨཎཱ ནཱམ ཨཀྑཱཏཱ། ནིཔཏཱམསེཏི ཝདེཧི དཱནི, ཀིཾ ཏཱདིསེ བྲཱཧྨཎེ ནིཔཏཱམ, ནིམནྟནཏྠཱཡ ཨུཔསངྐམཱམ, ཨཏྠི ཏེ ཨེཏེཧི ཨཏྠོཏི པུཙྪཏི། བྲཧྨཉྙཱཏི བྲཱཧྨཎདྷམྨཏོ། ན ཏེ ཝུཙྩནྟཱིཏི ཏེ བཱཧིཏཔཱཔཏཱཡ བྲཱཧྨཎཱ ནཱམ ན ཝུཙྩནྟི།
Tattha sīlavanteti maggenāgatasīle. Bahussuteti paṭivedhabahussute. Dakkhiṇanti dānaṃ. Ye teti ye dhammikā samaṇabrāhmaṇā tava dānaṃ bhuñjeyyuṃ, te dullabhā. Brāhmaṇajātiyoti brāhmaṇakulāni. Tesaṃ vibhaṅgaṃ vicayanti tesaṃ brāhmaṇānaṃ vibhaṅgaṃ mama paññāya vicitabhāvaṃ vitthārena suṇohi. Saṃvuteti baddhamukhe. Osadhikāyo ganthentīti ‘‘idaṃ imassa rogassa bhesajjaṃ, idaṃ imassa rogassa bhesajja’’nti evaṃ siloke bandhitvā manussānaṃ denti. Nhāpayantīti nahāpanaṃ nāma karonti. Japanti cāti bhūtavijjaṃ parivattenti. Tikicchakasamāti vejjasadisā. Tepi vuccantīti tepi ‘‘brāhmaṇā vā mayaṃ, abrāhmaṇā vā’’ti ajānitvā vejjakammena jīvikaṃ kappentā vohārena ‘‘brāhmaṇā’’ti vuccanti. Akkhātā teti ime te mayā vejjabrāhmaṇā nāma akkhātā. Nipatāmaseti vadehi dāni, kiṃ tādise brāhmaṇe nipatāma, nimantanatthāya upasaṅkamāma, atthi te etehi atthoti pucchati. Brahmaññāti brāhmaṇadhammato. Na te vuccantīti te bāhitapāpatāya brāhmaṇā nāma na vuccanti.
ཀིངྐིཎིཀཱཡོཏི མཧཱརཱཛ, ཨཔརེཔི བྲཱཧྨཎཱ ཨཏྟནོ བྲཱཧྨཎདྷམྨཾ ཚཌྜེཏྭཱ ཛཱིཝིཀཏྠཱཡ རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟཱནཾ པུརཏོ ཀཾསཏཱལེ༹ གཧེཏྭཱ ཝཱདེནྟཱ གཱཡནྟཱ གཙྪནྟི། པེསནཱནིཔཱིཏི དཱསཀམྨཀརཱ ཝིཡ པེསནཱནིཔི གཙྪནྟི། རཐཙརིཡཱསཱུཏི རཐསིཔྤཾ སིཀྑནྟི། པརིཙཱརཀསམཱཏི དཱསཀམྨཀརསདིསཱ། ཝངྐདཎྜནྟི ཝངྐདཎྜཀཊྛཾ། པཙྩུཔེསྶནྟི རཱཛཱནོཏི རཱཛརཱཛམཧཱམཏྟེ པཊིཙྩ ཨཱགམྨ སནྡྷཱཡ ཨུཔསེཝནྟི། གཱམེསུ ནིགམེསུ ཙཱཏི ཏེསཾ ནིཝེསནདྭཱརེ ནིསཱིདནྟི། ནིགྒཱཧཀསམཱཏི ནིགྒཧཀཱརཀེཧི བལིསཱདྷཀརཱཛཔུརིསེཧི སམཱ། ཡཐཱ ཏེ པུརིསཱ ‘‘ཨགྒཧེཏྭཱ ན གམིསྶཱམཱ’’ཏི ནིགྒཧཾ ཀཏྭཱ གཎྷནྟིཡེཝ, ཏཐཱ ‘‘གཱམེ ཝཱ ཝནེ ཝཱ ཨལདྡྷཱ མརནྟཱཔི ན ཝུཊྛཧིསྶཱམཱ’’ཏི ཨུཔཝསནྟི། ཏེཔཱིཏི ཏེཔི བལིསཱདྷཀསདིསཱ པཱཔདྷམྨཱ།
Kiṅkiṇikāyoti mahārāja, aparepi brāhmaṇā attano brāhmaṇadhammaṃ chaḍḍetvā jīvikatthāya rājarājamahāmattānaṃ purato kaṃsatāḷe gahetvā vādentā gāyantā gacchanti. Pesanānipīti dāsakammakarā viya pesanānipi gacchanti. Rathacariyāsūti rathasippaṃ sikkhanti. Paricārakasamāti dāsakammakarasadisā. Vaṅkadaṇḍanti vaṅkadaṇḍakaṭṭhaṃ. Paccupessanti rājānoti rājarājamahāmatte paṭicca āgamma sandhāya upasevanti. Gāmesu nigamesu cāti tesaṃ nivesanadvāre nisīdanti. Niggāhakasamāti niggahakārakehi balisādhakarājapurisehi samā. Yathā te purisā ‘‘aggahetvā na gamissāmā’’ti niggahaṃ katvā gaṇhantiyeva, tathā ‘‘gāme vā vane vā aladdhā marantāpi na vuṭṭhahissāmā’’ti upavasanti. Tepīti tepi balisādhakasadisā pāpadhammā.
རཛརེཎཱུཧཱིཏི རཛེཧི ཙ པཾསཱུཧི ཙ ཨོཀིཎྞཱ། ཡཱཙཀཱཏི དྷནཡཱཙཀཱ། ཁཱཎུགྷཱཏསམཱཏི མལཱིནསརཱིརཏཱཡ ཛྷཱམཁེཏྟེ ཁཱཎུགྷཱཏཀེཧི བྷཱུམིཾ ཁཎིཏྭཱ ཛྷཱམཁཱཎུཀཨུདྡྷརཎཀམནུསྶེཧི སམཱནཱ, ‘‘ཨགྒཧེཏྭཱ ན གམིསྶཱམཱ’’ཏི ནིཙྩལབྷཱཝེན ཋིཏཏྟཱ ནིཁཎིཏྭཱ ཋཔིཏཝཏིཁཱཎུཀཱ ཝིཡཱཏིཔི ཨཏྠོ། ཏེཔཱིཏི ཏེཔི ཏཐཱ ལདྡྷཾ དྷནཾ ཝཌྜྷིཡཱ པཡོཛེཏྭཱ པུན ཏཐེཝ ཋིཏཏྟཱ དུསྶཱིལཱ བྲཱཧྨཎཱ།
Rajareṇūhīti rajehi ca paṃsūhi ca okiṇṇā. Yācakāti dhanayācakā. Khāṇughātasamāti malīnasarīratāya jhāmakhette khāṇughātakehi bhūmiṃ khaṇitvā jhāmakhāṇukauddharaṇakamanussehi samānā, ‘‘aggahetvā na gamissāmā’’ti niccalabhāvena ṭhitattā nikhaṇitvā ṭhapitavatikhāṇukā viyātipi attho. Tepīti tepi tathā laddhaṃ dhanaṃ vaḍḍhiyā payojetvā puna tatheva ṭhitattā dussīlā brāhmaṇā.
ཨུཙྪུཔུཊནྟི ཨུཙྪུཉྩེཝ ཕཱཎིཏཔུཊཉྩ། མདྷུཨཉྫནནྟི མདྷུཉྩེཝ ཨཉྫནཉྩ། ཨུཙྩཱཝཙཱནཱིཏི མཧགྒྷཨཔྤགྒྷཱནི། པཎིཡཱནཱིཏི བྷཎྜཱནི། ཝིཔཎེནྟཱིཏི ཝིཀྐིཎནྟི། ཏེཔཱིཏི ཏེཔི ཨིམཱནི ཨེཏྟཀཱནི ཝིཀྐིཎིཏྭཱ ཛཱིཝིཀཀཔྤཀཱ ཝཱཎིཛཀབྲཱཧྨཎཱ། པོསཡནྟཱིཏི གོརསཝིཀྐཡེན ཛཱིཝིཀཀཔྤནཏྠཾ པོསེནྟི། པཝེཙྪནྟཱིཏི ཨཏྟནོ དྷཱིཏརོ ཧིརཉྙསུཝཎྞཾ གཧེཏྭཱ པརེསཾ དེནྟི། ཏེ ཨེཝཾ པརེསཾ དདམཱནཱ ཝིཝཱཧནྟི ནཱམ, ཨཏྟནོ པུཏྟཱནཾ ཨཏྠཱཡ གཎྷམཱནཱ ཨཱཝཱཧནྟི ནཱམ། ཨམྦཊྛཝེསྶེཧཱིཏི ཀུཊུམྦིཀེཧི ཙེཝ གཧཔཏཱིཧི ཙ སམཱ, ཏེཔི ཝོཧཱརཝསེན ‘‘བྲཱཧྨཎཱ’’ཏི ཝུཙྩནྟི།
Ucchupuṭanti ucchuñceva phāṇitapuṭañca. Madhuañjananti madhuñceva añjanañca. Uccāvacānīti mahagghaappagghāni. Paṇiyānīti bhaṇḍāni. Vipaṇentīti vikkiṇanti. Tepīti tepi imāni ettakāni vikkiṇitvā jīvikakappakā vāṇijakabrāhmaṇā. Posayantīti gorasavikkayena jīvikakappanatthaṃ posenti. Pavecchantīti attano dhītaro hiraññasuvaṇṇaṃ gahetvā paresaṃ denti. Te evaṃ paresaṃ dadamānā vivāhanti nāma, attano puttānaṃ atthāya gaṇhamānā āvāhanti nāma. Ambaṭṭhavessehīti kuṭumbikehi ceva gahapatīhi ca samā, tepi vohāravasena ‘‘brāhmaṇā’’ti vuccanti.
ནིཀྑིཏྟབྷིཀྑནྟི གཱམཔུརོཧིཏཱ ཧུཏྭཱ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ ནིབདྡྷབྷིཀྑཾ། བཧཱུ ཏེཏི བཧཱུ ཛནཱ ཨེཏེ གཱམཔུརོཧིཏེ ནཀྑཏྟམུཧུཏྟམངྒལཱནི པུཙྪནྟི། ཨཎྜཙྪེདཱ ནིལཉྪཀཱཏི བྷཏིཾ གཧེཏྭཱ བལིབདྡཱནཾ ཨཎྜཙྪེདཀཱ ཙེཝ ཏིསཱུལཱདིཨངྐཀརཎེན ལཉྪཀཱ ཙ, ལཀྑཎཀཱརཀཱཏི ཨཏྠོ། ཏཏྠཱཏི ཏེསཾ གཱམཔུརོཧིཏཱནཾ གེཧེསུ མཾསཝིཀྐིཎནཏྠཾ ཨེཏེ པསུཨཱདཡོཔི ཧཉྙནྟི། ཏེཔཱིཏི ཏེཔི གོགྷཱཏཀསམཱ བྲཱཧྨཎཱཏི ཝུཙྩནྟི།
Nikkhittabhikkhanti gāmapurohitā hutvā attano atthāya nibaddhabhikkhaṃ. Bahū teti bahū janā ete gāmapurohite nakkhattamuhuttamaṅgalāni pucchanti. Aṇḍacchedā nilañchakāti bhatiṃ gahetvā balibaddānaṃ aṇḍacchedakā ceva tisūlādiaṅkakaraṇena lañchakā ca, lakkhaṇakārakāti attho. Tatthāti tesaṃ gāmapurohitānaṃ gehesu maṃsavikkiṇanatthaṃ ete pasuādayopi haññanti. Tepīti tepi goghātakasamā brāhmaṇāti vuccanti.
ཨསིཙམྨནྟི ཨསིལཊྛིཉྩེཝ ཀཎྜཝཱརཎཉྩ། ཝེསྶཔཐེསཱུཏི ཝཱཎིཛཱནཾ གམནམགྒེསུ། སཏྠཾ ཨབྦཱཧཡནྟཱིཏི སཏྠཝཱཧཱནཾ ཧཏྠཏོ སཏམྤི སཧསྶམྤི གཧེཏྭཱ སཏྠེ ཙོརཱཊཝིཾ ཨཏིབཱཧེནྟི། གོཔནིསཱདེཧཱིཏི གོཔཱལཀེཧི ཙེཝ ནིསཱདེཧི ཙ གཱམགྷཱཏཀཙོརེཧི སམཱཏི ཝུཏྟཾ། ཏེཔཱིཏི ཏེཔི ཨེཝརཱུཔཱ བྲཱཧྨཎཱཏི ཝུཙྩནྟི། ཀུཊཱནི ཀཱརཡནྟི ཏེཏི ཀཱུཊཔཱསཱདཱིནི རོཔེནྟི། སསབིལཱ༹རེཏི སསེ ཙེཝ བིལཱ༹རེ ཙ། ཨེཏེན ཐལཙརེ མིགེ དསྶེཏི། ཨཱགོདྷཱ མཙྪཀཙྪཔནྟི ཐལཛེསུ ཏཱཝ ཨཱགོདྷཏོ མཧནྟེ ཙ ཁུདྡཀེ ཙ པཱཎཡོ བཱདྷེནྟི མཱརེནྟི, ཛལཛེསུ མཙྪཀཙྪཔེ། ཏེཔཱིཏི ཏེཔི ལུདྡཀསམཱ བྲཱཧྨཎཱཏི ཝུཙྩནྟི།
Asicammanti asilaṭṭhiñceva kaṇḍavāraṇañca. Vessapathesūti vāṇijānaṃ gamanamaggesu. Satthaṃ abbāhayantīti satthavāhānaṃ hatthato satampi sahassampi gahetvā satthe corāṭaviṃ atibāhenti. Gopanisādehīti gopālakehi ceva nisādehi ca gāmaghātakacorehi samāti vuttaṃ. Tepīti tepi evarūpā brāhmaṇāti vuccanti. Kuṭāni kārayanti teti kūṭapāsādīni ropenti. Sasabiḷāreti sase ceva biḷāre ca. Etena thalacare mige dasseti. Āgodhā macchakacchapanti thalajesu tāva āgodhato mahante ca khuddake ca pāṇayo bādhenti mārenti, jalajesu macchakacchape. Tepīti tepi luddakasamā brāhmaṇāti vuccanti.
ཨཉྙེ དྷནསྶ ཀཱམཱ ཧཱིཏི ཨཔརེ བྲཱཧྨཎཱ དྷནཾ པཏྠེནྟཱ། ཧེཊྛཱམཉྩེ པསཀྐིཏཱཏི ‘‘ཀལིཔཝཱཧཀམྨཾ ཀཱརེསྶཱམཱ’’ཏི རཏནམཡཾ མཉྩཾ ཀཱརེཏྭཱ ཏསྶ ཧེཊྛཱ ནིཔནྣཱ ཨཙྪནྟི། ཨཐ ནེསཾ སོམཡཱགེ ཨུཔཊྛིཏེ རཱཛཱནོ ཨུཔརི ནཧཱཡནྟི, ཏེ ཀིར སོམཡཱགེ ནིཊྛིཏེ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྨིཾ མཉྩེ ནིསཱིདནྟི། ཨཐ ནེ ཨཉྙེ བྲཱཧྨཎཱ ‘‘ཀལིཾ པཝཱཧེསྶཱམཱ’’ཏི ནཧཱཔེནྟི། རཏནམཉྩོ ཙེཝ རཉྙོ རཱཛཱལངྐཱརོ ཙ སབྦོ ཧེཊྛཱམཉྩེ ནིཔནྣསྶེཝ ཧོཏི། ཏེཔཱིཏི ཏེཔི མལམཛྫཀེཧི ནཧཱཔིཏེཧི སདིསཱ བྲཱཧྨཎཱཏི ཝུཙྩནྟི།
Aññedhanassa kāmā hīti apare brāhmaṇā dhanaṃ patthentā. Heṭṭhāmañce pasakkitāti ‘‘kalipavāhakammaṃ kāressāmā’’ti ratanamayaṃ mañcaṃ kāretvā tassa heṭṭhā nipannā acchanti. Atha nesaṃ somayāge upaṭṭhite rājāno upari nahāyanti, te kira somayāge niṭṭhite āgantvā tasmiṃ mañce nisīdanti. Atha ne aññe brāhmaṇā ‘‘kaliṃ pavāhessāmā’’ti nahāpenti. Ratanamañco ceva rañño rājālaṅkāro ca sabbo heṭṭhāmañce nipannasseva hoti. Tepīti tepi malamajjakehi nahāpitehi sadisā brāhmaṇāti vuccanti.
ཨེཝཉྩིམེ ཝོཧཱརམཏྟབྲཱཧྨཎེ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི པརམཏྠབྲཱཧྨཎེ དསྶེནྟོ དྭེ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –
Evañcime vohāramattabrāhmaṇe dassetvā idāni paramatthabrāhmaṇe dassento dve gāthā abhāsi –
༢༦༧.
267.
‘‘ཨཏྠི ཁོ བྲཱཧྨཎཱ དེཝ, སཱིལཝནྟོ བཧུསྶུཏཱ།
‘‘Atthi kho brāhmaṇā deva, sīlavanto bahussutā;
ཝིརཏཱ མེཐུནཱ དྷམྨཱ, ཡེ ཏེ བྷུཉྫེཡྻུ བྷོཛནཾ༎
Viratā methunā dhammā, ye te bhuñjeyyu bhojanaṃ.
༢༦༨.
268.
‘‘ཨེཀཉྩ བྷཏྟཾ བྷུཉྫནྟི, ན ཙ མཛྫཾ པིཝནྟི ཏེ།
‘‘Ekañca bhattaṃ bhuñjanti, na ca majjaṃ pivanti te;
ཨཀྑཱཏཱ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཏཱདིསེ ནིཔཏཱམསེ’’ཏི༎
Akkhātā te mahārāja, tādise nipatāmase’’ti.
ཏཏྠ སཱིལཝནྟོཏི ཨརིཡསཱིལེན སམནྣཱགཏཱ། བཧུསྶུཏཱཏི པཊིཝེདྷབཱཧུསཙྩེན སམནྣཱགཏཱ། ཏཱདིསེཏི ཨེཝརཱུཔེ བཱཧིཏཔཱཔེ པཙྩེཀབུདྡྷབྲཱཧྨཎེ ནིམནྟནཏྠཱཡ ཨུཔསངྐམཱམཱཏི།
Tattha sīlavantoti ariyasīlena samannāgatā. Bahussutāti paṭivedhabāhusaccena samannāgatā. Tādiseti evarūpe bāhitapāpe paccekabuddhabrāhmaṇe nimantanatthāya upasaṅkamāmāti.
རཱཛཱ ཏསྶ ཀཐཾ སུཏྭཱ པུཙྪི ‘‘སམྨ ཝིདྷུར, ཨེཝརཱུཔཱ ཨགྒདཀྑིཎེཡྻཱ བྲཱཧྨཎཱ ཀཧཾ ཝསནྟཱི’’ཏི? ཨུཏྟརཧིམཝནྟེ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརེ, མཧཱརཱཛཱཏི། ‘‘ཏེན ཧི, པཎྜིཏ, ཏཝ བལེན མཡ྄ཧཾ ཏེ བྲཱཧྨཎེ པརིཡེསཱ’’ཏི ཏུཊྛམཱནསོ གཱཐམཱཧ –
Rājā tassa kathaṃ sutvā pucchi ‘‘samma vidhura, evarūpā aggadakkhiṇeyyā brāhmaṇā kahaṃ vasantī’’ti? Uttarahimavante nandamūlakapabbhāre, mahārājāti. ‘‘Tena hi, paṇḍita, tava balena mayhaṃ te brāhmaṇe pariyesā’’ti tuṭṭhamānaso gāthamāha –
༢༦༩.
269.
‘‘ཨེཏེ ཁོ བྲཱཧྨཎཱ ཝིདྷུར, སཱིསཝནྟོ བཧུསྶུཏཱ།
‘‘Ete kho brāhmaṇā vidhura, sīsavanto bahussutā;
ཨེཏེ ཝིདྷུར པརིཡེས, ཁིཔྤཉྩ ནེ ནིམནྟཡཱ’’ཏི༎
Ete vidhura pariyesa, khippañca ne nimantayā’’ti.
མཧཱསཏྟོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཏསྶ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ ‘‘ཏེན ཧི, མཧཱརཱཛ, ནགརཾ ཨལངྐཱརཱཔེཏྭཱ སབྦེ ནགརཝཱསིནོ དཱནཾ དཏྭཱ ཨུཔོསཐཾ ཨདྷིཊྛཱཡ སམཱདིནྣསཱིལཱ ཧོནྟཱུ’’ཏི བྷེརིཾ ཙརཱཔེཏྭཱ ‘‘ཏུམྷེཔི སདྡྷིཾ པརིཛནེན ཨུཔོསཐཾ སམཱདིཡཐཱ’’ཏི ཝཏྭཱ སཡཾ པཱཏོཝ བྷུཉྫིཏྭཱ ཨུཔོསཐཾ སམཱདཱཡ སཱཡནྷསམཡེ ཛཱཏིཔུཔྥཔུཎྞཾ སུཝཎྞསམུགྒཾ ཨཱཧརཱཔེཏྭཱ རཉྙཱ སདྡྷིཾ པཉྩཔཏིཊྛིཏཾ པཏིཊྛཧིཏྭཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱནཾ གུཎེ ཨནུསྶརིཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘ཨུཏྟརཧིམཝནྟེ ནནྡམཱུལཀཔབྦྷཱརཝཱསིནོ པཉྩསཏཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ སྭེ ཨམྷཱཀཾ བྷིཀྑཾ གཎྷནྟཱུ’’ཏི ནིམནྟེཏྭཱ ཨཱཀཱསེ ཨཊྛ པུཔྥམུཊྛིཡོ ཝིསྶཛྫེསི། ཏདཱ ཏཏྠ པཉྩསཏཱ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཝསནྟི, པུཔྥཱནི གནྟྭཱ ཏེསཾ ཨུཔརི པཏིཾསུ། ཏེ ཨཱཝཛྫེནྟཱ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ ‘‘མཱརིསཱ, ཝིདྷུརཔཎྜིཏེན ནིམནྟིཏམྷ, ན ཁོ པནེས ཨིཏྟརསཏྟོ, བུདྡྷངྐུརོ ཨེས, ཨིམསྨིཾཡེཝ ཀཔྤེ བུདྡྷོ བྷཝིསྶཏི, ཀརིསྶཱམསྶ སངྒཧ’’ནྟི ནིམནྟནཾ ཨདྷིཝཱསཡིཾསུ། མཧཱསཏྟོ པུཔྥཱནཾ ཨནཱགམནསཉྙཱཡ ཨདྷིཝཱསིཏབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ ‘‘མཧཱརཱཛ, སྭེ པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཨཱགམིསྶནྟི, སཀྐཱརསམྨཱནཾ ཀརོཧཱི’’ཏི ཨཱཧ། རཱཛཱ པུནདིཝསེ མཧཱསཀྐཱརཾ ཀཏྭཱ མཧཱཏལེ མཧཱརཧཱནི ཨཱསནཱནི པཉྙཔེསི། པཙྩེཀབུདྡྷཱ ཨནོཏཏྟདཧེ ཀཏསརཱིརཔཊིཛགྒནཱ ཝེལཾ སལླཀྑེཏྭཱ ཨཱཀཱསེནཱགནྟྭཱ རཱཛངྒཎེ ཨོཏརིཾསུ། རཱཛཱ ཙ བོདྷིསཏྟོ ཙ པསནྣམཱནསཱ ཏེསཾ ཧཏྠཏོ པཏྟཱནི གཧེཏྭཱ པཱསཱདཾ ཨཱརོཔེཏྭཱ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ དཀྑིཎོདཀཾ དཏྭཱ པཎཱིཏེན ཁཱདནཱིཡེན བྷོཛནཱིཡེན པརིཝིསིཾསུ། བྷཏྟཀིཙྩཔརིཡོསཱནེ ཙ པུནདིཝསཏྠཱཡཱཏི ཨེཝཾ སཏྟ དིཝསེ ནིམནྟེཏྭཱ མཧཱདཱནཾ དཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ སབྦཔརིཀྑཱརེ ཨདཾསུ། ཏེ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ ཨཱཀཱསེན ཏཏྠེཝ གཏཱ, པརིཀྑཱརཱཔི ཏེཧི སདྡྷིཾཡེཝ གཏཱ།
Mahāsatto ‘‘sādhū’’ti tassa vacanaṃ sampaṭicchitvā ‘‘tena hi, mahārāja, nagaraṃ alaṅkārāpetvā sabbe nagaravāsino dānaṃ datvā uposathaṃ adhiṭṭhāya samādinnasīlā hontū’’ti bheriṃ carāpetvā ‘‘tumhepi saddhiṃ parijanena uposathaṃ samādiyathā’’ti vatvā sayaṃ pātova bhuñjitvā uposathaṃ samādāya sāyanhasamaye jātipupphapuṇṇaṃ suvaṇṇasamuggaṃ āharāpetvā raññā saddhiṃ pañcapatiṭṭhitaṃ patiṭṭhahitvā paccekabuddhānaṃ guṇe anussaritvā vanditvā ‘‘uttarahimavante nandamūlakapabbhāravāsino pañcasatā paccekabuddhā sve amhākaṃ bhikkhaṃ gaṇhantū’’ti nimantetvā ākāse aṭṭha pupphamuṭṭhiyo vissajjesi. Tadā tattha pañcasatā paccekabuddhā vasanti, pupphāni gantvā tesaṃ upari patiṃsu. Te āvajjentā taṃ kāraṇaṃ ñatvā ‘‘mārisā, vidhurapaṇḍitena nimantitamha, na kho panesa ittarasatto, buddhaṅkuro esa, imasmiṃyeva kappe buddho bhavissati, karissāmassa saṅgaha’’nti nimantanaṃ adhivāsayiṃsu. Mahāsatto pupphānaṃ anāgamanasaññāya adhivāsitabhāvaṃ ñatvā ‘‘mahārāja, sve paccekabuddhā āgamissanti, sakkārasammānaṃ karohī’’ti āha. Rājā punadivase mahāsakkāraṃ katvā mahātale mahārahāni āsanāni paññapesi. Paccekabuddhā anotattadahe katasarīrapaṭijagganā velaṃ sallakkhetvā ākāsenāgantvā rājaṅgaṇe otariṃsu. Rājā ca bodhisatto ca pasannamānasā tesaṃ hatthato pattāni gahetvā pāsādaṃ āropetvā nisīdāpetvā dakkhiṇodakaṃ datvā paṇītena khādanīyena bhojanīyena parivisiṃsu. Bhattakiccapariyosāne ca punadivasatthāyāti evaṃ satta divase nimantetvā mahādānaṃ datvā sattame divase sabbaparikkhāre adaṃsu. Te anumodanaṃ katvā ākāsena tattheva gatā, parikkhārāpi tehi saddhiṃyeva gatā.
སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨནཙྪརིཡཾ, བྷིཀྑཝེ, ཀོསལརཉྙོ མམ ཨུཔཊྛཱཀསྶ སཏོ ཝིཙེཡྻདཱནཾ དཱཏུཾ, པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨནུཔྤནྣེཔི བུདྡྷེ དཱནཾ ཨདཾསུཡེཝཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི – ‘‘ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡོ ཨཧོསི, ཝིདྷུརཔཎྜིཏོ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསི’’ནྟི།
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘anacchariyaṃ, bhikkhave, kosalarañño mama upaṭṭhākassa sato viceyyadānaṃ dātuṃ, porāṇakapaṇḍitā anuppannepi buddhe dānaṃ adaṃsuyevā’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā rājā ānando ahosi, vidhurapaṇḍito pana ahameva ahosi’’nti.
དསབྲཱཧྨཎཛཱཏཀཝཎྞནཱ དྭཱདསམཱ།
Dasabrāhmaṇajātakavaṇṇanā dvādasamā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / ཁུདྡཀནིཀཱཡ • Khuddakanikāya / ཛཱཏཀཔཱལི༹ • Jātakapāḷi / ༤༩༥. དསབྲཱཧྨཎཛཱཏཀཾ • 495. Dasabrāhmaṇajātakaṃ