Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
൧൨. സത്തസതികക്ഖന്ധകവണ്ണനാ
12. Sattasatikakkhandhakavaṇṇanā
ദസവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ
Dasavatthukathāvaṇṇanā
൪൪൬. നിക്ഖിത്തമണിസുവണ്ണാതി സിക്ഖാപദേനേവ പടിക്ഖിത്തമണിസുവണ്ണാ. തത്ഥ മണിഗ്ഗഹണേന സബ്ബം ദുക്കടവത്ഥു, സുവണ്ണഗ്ഗഹണേന സബ്ബം പാചിത്തിയവത്ഥു ഗഹിതം ഹോതി. ഭിക്ഖഗ്ഗേന ഭിക്ഖുഗണനായാതി വുത്തം ഹോതി.
446.Nikkhittamaṇisuvaṇṇāti sikkhāpadeneva paṭikkhittamaṇisuvaṇṇā. Tattha maṇiggahaṇena sabbaṃ dukkaṭavatthu, suvaṇṇaggahaṇena sabbaṃ pācittiyavatthu gahitaṃ hoti. Bhikkhaggena bhikkhugaṇanāyāti vuttaṃ hoti.
൪൪൭. മഹികാതി ഹിമം. പോസാതി സത്താ. സരജാതി സകിലേസരജാ. മഗാതി മഗസദിസാ. തസ്മിം തസ്മിം വിസയേ, ഭവേ വാ നേതീതി നേത്തി, തണ്ഹായേതം അധിവചനം, തായ സഹ വത്തന്തീതി സനേത്തികാ.
447.Mahikāti himaṃ. Posāti sattā. Sarajāti sakilesarajā. Magāti magasadisā. Tasmiṃ tasmiṃ visaye, bhave vā netīti netti, taṇhāyetaṃ adhivacanaṃ, tāya saha vattantīti sanettikā.
൪൫൦-൨. അഹോഗങ്ഗോതി പബ്ബതസ്സ നാമം. അനുമാനേസ്സാമാതി പഞ്ഞാപേസ്സാമ. ആസുതാതി സജ്ജിതാ, ‘‘അസുത്താ’’തി വാ പാഠോ, അനാവിലാ അപക്കാ തരുണാ.
450-2.Ahogaṅgoti pabbatassa nāmaṃ. Anumānessāmāti paññāpessāma. Āsutāti sajjitā, ‘‘asuttā’’ti vā pāṭho, anāvilā apakkā taruṇā.
൪൫൩. ഉജ്ജവിംസു പടിസോതേന ഗച്ഛിംസു.
453.Ujjaviṃsu paṭisotena gacchiṃsu.
൪൫൫. അപ്പേവ നാമാതി സാധു നാമ. മൂലാ ദായകാ പേസലകാ. ‘‘കുല്ലകവിഹാരേനാതി ഖുദ്ദകവിഹാരേനാ’’തി ലിഖിതം. രൂപാവതാരത്താ കുല്ലകവിഹാരോ നാമ. കഥം പനേതം പഞ്ഞായതി, യേന സന്നിധികതം യാവജീവികം യാവകാലികേന തദഹുപടിഗ്ഗഹിതേന സമ്ഭിന്നരസം തദഹുപടിഗ്ഗഹിതസങ്ഖയം ആഗന്ത്വാ സന്നിധികതാമിസസങ്ഖ്യമേവ ഗച്ഛതീതി? വുച്ചതേ – ‘‘യാവകാലികേന, ഭിക്ഖവേ, യാവജീവികം തദഹുപടിഗ്ഗഹിത’’ന്തി വചനതോ പുരേപടിഗ്ഗഹിതം യാവജീവികം തദഹുപടിഗ്ഗഹിതേനാമിസേന ചേ സമ്ഭിന്നം, പുരേപടിഗ്ഗഹിതസങ്ഖ്യമേവ ഗച്ഛതീതി സിദ്ധം. അഞ്ഞഥാ ‘‘സത്താഹകാലികേന, ഭിക്ഖവേ, യാവജീവികം പടിഗ്ഗഹിതം സത്താഹം കപ്പതീ’’തി (മഹാവ॰ ൩൦൫) വുത്തട്ഠാനേ വിയ ഇധാപി ‘‘യാവകാലികേന, ഭിക്ഖവേ, യാവജീവികം പടിഗ്ഗഹിതം കാലേ കപ്പതീ’’തി വദേയ്യ, തഞ്ചാവുത്തം. തസ്മാ പുരേപടിഗ്ഗഹിതം തം ആമിസസമ്ഭിന്നം ആമിസഗതികമേവാതി വേദിതബ്ബം. ഗണ്ഠിപദേ പന ‘‘സന്നിധികാരകം ഖാദനീയം വാ ഭോജനീയം വാ’’തി (പാചി॰ ൨൫൩) വുത്തം. ബ്യഞ്ജനമത്തം ന ഗഹേതബ്ബം.
455.Appeva nāmāti sādhu nāma. Mūlā dāyakā pesalakā. ‘‘Kullakavihārenāti khuddakavihārenā’’ti likhitaṃ. Rūpāvatārattā kullakavihāro nāma. Kathaṃ panetaṃ paññāyati, yena sannidhikataṃ yāvajīvikaṃ yāvakālikena tadahupaṭiggahitena sambhinnarasaṃ tadahupaṭiggahitasaṅkhayaṃ āgantvā sannidhikatāmisasaṅkhyameva gacchatīti? Vuccate – ‘‘yāvakālikena, bhikkhave, yāvajīvikaṃ tadahupaṭiggahita’’nti vacanato purepaṭiggahitaṃ yāvajīvikaṃ tadahupaṭiggahitenāmisena ce sambhinnaṃ, purepaṭiggahitasaṅkhyameva gacchatīti siddhaṃ. Aññathā ‘‘sattāhakālikena, bhikkhave, yāvajīvikaṃ paṭiggahitaṃ sattāhaṃ kappatī’’ti (mahāva. 305) vuttaṭṭhāne viya idhāpi ‘‘yāvakālikena, bhikkhave, yāvajīvikaṃ paṭiggahitaṃ kāle kappatī’’ti vadeyya, tañcāvuttaṃ. Tasmā purepaṭiggahitaṃ taṃ āmisasambhinnaṃ āmisagatikamevāti veditabbaṃ. Gaṇṭhipade pana ‘‘sannidhikārakaṃ khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā’’ti (pāci. 253) vuttaṃ. Byañjanamattaṃ na gahetabbaṃ.
൪൫൭. ഇധാതി ഇമസ്മിം പാഠേ. ‘‘‘കാലേ കപ്പതി, വികാലേ ന കപ്പതീ’തി (മഹാവ॰ ൩൦൫) വുത്തവചനമത്തേന ‘വികാലേ കപ്പതീ’തി വികാലഭോജനപാചിത്തിയം ആവഹം ഹോതീതി അത്ഥോ, ‘ന കപ്പതീ’തി സന്നിധിഭോജനപാചിത്തിയം ആവഹം ഹോതീതി അത്ഥോ, യദി സമ്ഭിന്നരസം അജ്ജപടിഗ്ഗഹിതമ്പി യാവജീവികന്തി അത്ഥോ’’തി ലിഖിതം. സുത്തവിഭങ്ഗേതി മാതികാസങ്ഖാതേ സുത്തേ ച തസ്സ പദഭാജനീയസങ്ഖാതേ വിഭങ്ഗേ ചാതി അത്ഥോ. ഇദം ആഗതമേവ. കതരന്തി? ‘‘അതിക്കാമയതോ ഛേദനക’’ന്തി ഇദം.
457.Idhāti imasmiṃ pāṭhe. ‘‘‘Kāle kappati, vikāle na kappatī’ti (mahāva. 305) vuttavacanamattena ‘vikāle kappatī’ti vikālabhojanapācittiyaṃ āvahaṃ hotīti attho, ‘na kappatī’ti sannidhibhojanapācittiyaṃ āvahaṃ hotīti attho, yadi sambhinnarasaṃ ajjapaṭiggahitampi yāvajīvikanti attho’’ti likhitaṃ. Suttavibhaṅgeti mātikāsaṅkhāte sutte ca tassa padabhājanīyasaṅkhāte vibhaṅge cāti attho. Idaṃ āgatameva. Kataranti? ‘‘Atikkāmayato chedanaka’’nti idaṃ.
തിവിദത്ഥിപമാണഞ്ചേ, അദസം തം നിസീദനം;
Tividatthipamāṇañce, adasaṃ taṃ nisīdanaṃ;
നിസീദനം കഥം ഹോതി, സദസം തഞ്ഹി ലക്ഖണം.
Nisīdanaṃ kathaṃ hoti, sadasaṃ tañhi lakkhaṇaṃ.
തിവിദത്ഥിപമാണം തം, ദസാ തത്ഥ വിദത്ഥി ചേ;
Tividatthipamāṇaṃ taṃ, dasā tattha vidatthi ce;
തംനിസീദനനാമത്താ, തസ്മിം ഛേദനകം സിയാ.
Taṃnisīdananāmattā, tasmiṃ chedanakaṃ siyā.
അനിസീദനനാമമ്ഹി, കഥം ഛേദനകം ഭവേ;
Anisīdananāmamhi, kathaṃ chedanakaṃ bhave;
ഇതി ചേ നേവ വത്തബ്ബം, നിസീദനവിദത്ഥിതോ.
Iti ce neva vattabbaṃ, nisīdanavidatthito.
കപ്പതേ സദസാമത്തം, നിസീദനമിതി കാരണം;
Kappate sadasāmattaṃ, nisīdanamiti kāraṇaṃ;
കഥം യുജ്ജതി നോ ചേതം, നിസീദനസ്സ നാമകം.
Kathaṃ yujjati no cetaṃ, nisīdanassa nāmakaṃ.
നിസീദനന്തി വുത്തത്താ, പമാണസമതിക്കമാ;
Nisīdananti vuttattā, pamāṇasamatikkamā;
തസ്സാനുമതിഹേതുത്താ, തത്ഥ ഛേദനകം ഭവേ.
Tassānumatihetuttā, tattha chedanakaṃ bhave.
ജാതരൂപകപ്പേ –
Jātarūpakappe –
ജാതരൂപം പടിക്ഖിത്തം, പുഗ്ഗലസ്സേവ പാളിയം;
Jātarūpaṃ paṭikkhittaṃ, puggalasseva pāḷiyaṃ;
ന സങ്ഘസ്സാതി സങ്ഘസ്സ, തഞ്ചേ കപ്പതി സബ്ബസോ.
Na saṅghassāti saṅghassa, tañce kappati sabbaso.
വികാലഭോജനഞ്ചാപി, പുഗ്ഗലസ്സേവ വാരിതം;
Vikālabhojanañcāpi, puggalasseva vāritaṃ;
ന സങ്ഘസ്സാതി സങ്ഘസ്സ, കപ്പതീതി കഥം സമം.
Na saṅghassāti saṅghassa, kappatīti kathaṃ samaṃ.
സത്തസതികക്ഖന്ധകവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Sattasatikakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
ചൂളവഗ്ഗവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Cūḷavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / ചൂളവഗ്ഗപാളി • Cūḷavaggapāḷi
൧. പഠമഭാണവാരോ • 1. Paṭhamabhāṇavāro
൨. ദുതിയഭാണവാരോ • 2. Dutiyabhāṇavāro
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ചൂളവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ദസവത്ഥുകഥാ • Dasavatthukathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ദസവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Dasavatthukathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ദസവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Dasavatthukathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ദസവത്ഥുകഥാ • Dasavatthukathā