| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमानवत्थु-अट्ठकथा • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
२. चित्तलतावग्गो
2. Cittalatāvaggo
१. दासिविमानवण्णना
1. Dāsivimānavaṇṇanā
दुतियवग्गे अपि सक्कोव देविन्दोति दासिविमानं। तस्स का उप्पत्ति? भगवति जेतवने विहरन्ते सावत्थिवासी अञ्ञतरो उपासको सम्बहुलेहि उपासकेहि सद्धिं सायन्हसमयं विहारं गन्त्वा धम्मं सुत्वा परिसाय वुट्ठिताय भगवन्तं उपसङ्कमित्वा ‘‘इतो पट्ठाय अहं, भन्ते, सङ्घस्स चत्तारि निच्चभत्तानि दस्सामी’’ति आह। अथ नं भगवा तदनुच्छविकं धम्मकथं कथेत्वा विस्सज्जेसि। सो ‘‘मया, भन्ते, सङ्घस्स चत्तारि निच्चभत्तानि पञ्ञत्तानि। स्वे पट्ठाय अय्या मम गेहं आगच्छन्तू’’ति भत्तुद्देसकस्स आरोचेत्वा अत्तनो गेहं गन्त्वा दासिया तमत्थं आचिक्खित्वा ‘‘तत्थ तया निच्चकालं अप्पमत्ताय भवितब्ब’’न्ति आह। सा ‘‘साधू’’ति सम्पटिच्छि। पकतियाव सा सद्धासम्पन्ना पुञ्ञकामा सीलवती, तस्मा दिवसे दिवसे कालस्सेव उट्ठाय पणीतं अन्नपानं पटियादेत्वा भिक्खूनं निसीदनट्ठानं सुसम्मट्ठं सुपरिभण्डकं कत्वा आसनानि पञ्ञापेत्वा भिक्खू उपगते तत्थ निसीदापेत्वा वन्दित्वा गन्धपुप्फधूपदीपेहि पूजेत्वा सक्कच्चं परिविसति।
Dutiyavagge api sakkova devindoti dāsivimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavati jetavane viharante sāvatthivāsī aññataro upāsako sambahulehi upāsakehi saddhiṃ sāyanhasamayaṃ vihāraṃ gantvā dhammaṃ sutvā parisāya vuṭṭhitāya bhagavantaṃ upasaṅkamitvā ‘‘ito paṭṭhāya ahaṃ, bhante, saṅghassa cattāri niccabhattāni dassāmī’’ti āha. Atha naṃ bhagavā tadanucchavikaṃ dhammakathaṃ kathetvā vissajjesi. So ‘‘mayā, bhante, saṅghassa cattāri niccabhattāni paññattāni. Sve paṭṭhāya ayyā mama gehaṃ āgacchantū’’ti bhattuddesakassa ārocetvā attano gehaṃ gantvā dāsiyā tamatthaṃ ācikkhitvā ‘‘tattha tayā niccakālaṃ appamattāya bhavitabba’’nti āha. Sā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchi. Pakatiyāva sā saddhāsampannā puññakāmā sīlavatī, tasmā divase divase kālasseva uṭṭhāya paṇītaṃ annapānaṃ paṭiyādetvā bhikkhūnaṃ nisīdanaṭṭhānaṃ susammaṭṭhaṃ suparibhaṇḍakaṃ katvā āsanāni paññāpetvā bhikkhū upagate tattha nisīdāpetvā vanditvā gandhapupphadhūpadīpehi pūjetvā sakkaccaṃ parivisati.
अथेकदिवसं भिक्खू कतभत्तकिच्चे उपसङ्कमित्वा वन्दित्वा एवमाह ‘‘कथं नु खो, भन्ते, इतो जातिआदिदुक्खतो परिमुत्ति होती’’ति। भिक्खू तस्सा सरणानि च पञ्च सीलानि च दत्वा कायसभावं पकासेत्वा पटिकूलमनसिकारे नियोजेसुं, अपरे अनिच्चतापटिसंयुत्तं धम्मकथं कथेसुं। सा सोळस वस्सानि सीलं रक्खन्ती अन्तरन्तरा योनिसो मनसिकरोन्ती एकदिवसं धम्मस्सवनसप्पायं लभित्वा ञाणस्स च परिपक्कत्ता विपस्सनं वड्ढेत्वा सोतापत्तिफलं सच्छाकासि। सा अपरेन समयेन कालं कत्वा सक्कस्स देवरञ्ञो वल्लभा परिचारिका हुत्वा निब्बत्ति। सा सट्ठितूरियसहस्सेहि परिचरियमाना अच्छरासतसहस्सपरिवुता महन्तं दिब्बसम्पत्तिं अनुभवन्ती पमुदा मोदमाना सपरिवारा उय्यानादीसु विचरति। तं आयस्मा महामोग्गल्लानो हेट्ठा वुत्तनयेनेव दिस्वा –
Athekadivasaṃ bhikkhū katabhattakicce upasaṅkamitvā vanditvā evamāha ‘‘kathaṃ nu kho, bhante, ito jātiādidukkhato parimutti hotī’’ti. Bhikkhū tassā saraṇāni ca pañca sīlāni ca datvā kāyasabhāvaṃ pakāsetvā paṭikūlamanasikāre niyojesuṃ, apare aniccatāpaṭisaṃyuttaṃ dhammakathaṃ kathesuṃ. Sā soḷasa vassāni sīlaṃ rakkhantī antarantarā yoniso manasikarontī ekadivasaṃ dhammassavanasappāyaṃ labhitvā ñāṇassa ca paripakkattā vipassanaṃ vaḍḍhetvā sotāpattiphalaṃ sacchākāsi. Sā aparena samayena kālaṃ katvā sakkassa devarañño vallabhā paricārikā hutvā nibbatti. Sā saṭṭhitūriyasahassehi paricariyamānā accharāsatasahassaparivutā mahantaṃ dibbasampattiṃ anubhavantī pamudā modamānā saparivārā uyyānādīsu vicarati. Taṃ āyasmā mahāmoggallāno heṭṭhā vuttanayeneva disvā –
१५७.
157.
‘‘अपि सक्कोव देविन्दो, रम्मे चित्तलतावने।
‘‘Api sakkova devindo, ramme cittalatāvane;
समन्ता अनुपरियासि, नारीगणपुरक्खता।
Samantā anupariyāsi, nārīgaṇapurakkhatā;
ओभासेन्ती दिसा सब्बा, ओसधी विय तारका॥
Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.
१५८.
158.
‘‘केन तेतादिसो वण्णो, केन ते इध मिज्झति।
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;
उप्पज्जन्ति च ते भोगा, ये केचि मनसो पिया॥
Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.
१५९.
159.
‘‘पुच्छामि तं देवि महानुभावे,
‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve,
मनुस्सभूता किमकासि पुञ्ञं।
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;
केनासि एवं जलितानुभावा,
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā,
वण्णो च ते सब्बदिसा पभासती’’ति॥ – पुच्छि।
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti. – pucchi;
१६०.
160.
‘‘सा देवता अत्तमना, मोग्गल्लानेन पुच्छिता।
‘‘Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;
पञ्हं पुट्ठा वियाकासि, यस्स कम्मस्सिदं फलं’’॥
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
१६१.
161.
‘‘अहं मनुस्सेसु मनुस्सभूता, दासी अहोसिं परपेस्सिया कुले॥
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, dāsī ahosiṃ parapessiyā kule.
१६२.
162.
‘‘उपासिका चक्खुमतो, गोतमस्स यसस्सिनो।
‘‘Upāsikā cakkhumato, gotamassa yasassino;
तस्सा मे निक्कमो आसि, सासने तस्स तादिनो॥
Tassā me nikkamo āsi, sāsane tassa tādino.
१६३.
163.
‘‘कामं भिज्जतुयं कायो, नेव अत्थेत्थ सण्ठनं।
‘‘Kāmaṃ bhijjatuyaṃ kāyo, neva atthettha saṇṭhanaṃ;
सिक्खापदानं पञ्चन्नं, मग्गो सोवत्थिको सिवो॥
Sikkhāpadānaṃ pañcannaṃ, maggo sovatthiko sivo.
१६४.
164.
‘‘अकण्टको अगहनो, उजु सब्भि पवेदितो।
‘‘Akaṇṭako agahano, uju sabbhi pavedito;
निक्कमस्स फलं पस्स, यथिदं पापुणित्थिका॥
Nikkamassa phalaṃ passa, yathidaṃ pāpuṇitthikā.
१६५.
165.
‘‘आमन्तनिका रञ्ञोम्हि, सक्कस्स वसवत्तिनो।
‘‘Āmantanikā raññomhi, sakkassa vasavattino;
सट्ठि तूरियसहस्सानि, पटिबोधं करोन्ति मे॥
Saṭṭhi tūriyasahassāni, paṭibodhaṃ karonti me.
१६६.
166.
‘‘आलम्बो गग्गरो भीमो, साधुवादी च संसयो।
‘‘Ālambo gaggaro bhīmo, sādhuvādī ca saṃsayo;
पोक्खरो च सुफस्सो च, वीणामोक्खा च नारियो॥
Pokkharo ca suphasso ca, vīṇāmokkhā ca nāriyo.
१६७.
167.
‘‘नन्दा चेव सुनन्दा च, सोणदिन्ना सुचिम्हिता।
‘‘Nandā ceva sunandā ca, soṇadinnā sucimhitā;
अलम्बुसा मिस्सकेसी च, पुण्डरीकाति दारुणी॥
Alambusā missakesī ca, puṇḍarīkāti dāruṇī.
१६८.
168.
‘‘एणीफस्सा सुफस्सा च, सुभद्दा मुदुवादिनी।
‘‘Eṇīphassā suphassā ca, subhaddā muduvādinī;
एता चञ्ञा च सेय्यासे, अच्छरानं पबोधिका॥
Etā caññā ca seyyāse, accharānaṃ pabodhikā.
१६९.
169.
‘‘ता मं कालेनुपागन्त्वा, अभिभासन्ति देवता।
‘‘Tā maṃ kālenupāgantvā, abhibhāsanti devatā;
हन्द नच्चाम गायाम, हन्द तं रमयामसे॥
Handa naccāma gāyāma, handa taṃ ramayāmase.
१७०.
170.
‘‘नयिदं अकतपुञ्ञानं, कतपुञ्ञानमेविदं।
‘‘Nayidaṃ akatapuññānaṃ, katapuññānamevidaṃ;
असोकं नन्दनं रम्मं, तिदसानं महावनं॥
Asokaṃ nandanaṃ rammaṃ, tidasānaṃ mahāvanaṃ.
१७१.
171.
‘‘सुखं अकतपुञ्ञानं, इध नत्थि परत्थ च।
‘‘Sukhaṃ akatapuññānaṃ, idha natthi parattha ca;
सुखञ्च कतपुञ्ञानं, इध चेव परत्थ च॥
Sukhañca katapuññānaṃ, idha ceva parattha ca.
१७२.
172.
‘‘तेसं सहब्यकामानं, कत्तब्बं कुसलं बहुं।
‘‘Tesaṃ sahabyakāmānaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ;
कतपुञ्ञा हि मोदन्ति, सग्गे भोगसमङ्गिनो’’ति॥ – देवता विस्सज्जेसि।
Katapuññā hi modanti, sagge bhogasamaṅgino’’ti. – devatā vissajjesi;
१५७. तत्थ अपि सक्कोव देविन्दोति अपिसद्दो सम्भावनायं, इवसद्दो इकारलोपं कत्वा वुत्तो उपमायं, तस्मा यथा नाम सक्को देवानमिन्दोति अत्थो। सक्कसमभावो तिस्सा देवताय परिवारसम्पत्तिदस्सनत्थं वुत्तो। केचि ‘‘अपीति निपातमत्त’’न्ति वदन्ति। चित्तलतावनेति चित्ताय नाम देवधीताय पुञ्ञानुभावेन निब्बत्ते, चित्तानं वा विचित्तपुप्फफलादिविसेसयुत्तानं सन्तानकवल्लिआदीनं तत्थ येभुय्यताय चित्तलतावनन्ति लद्धनामे देवुय्याने।
157. Tattha api sakkova devindoti apisaddo sambhāvanāyaṃ, ivasaddo ikāralopaṃ katvā vutto upamāyaṃ, tasmā yathā nāma sakko devānamindoti attho. Sakkasamabhāvo tissā devatāya parivārasampattidassanatthaṃ vutto. Keci ‘‘apīti nipātamatta’’nti vadanti. Cittalatāvaneti cittāya nāma devadhītāya puññānubhāvena nibbatte, cittānaṃ vā vicittapupphaphalādivisesayuttānaṃ santānakavalliādīnaṃ tattha yebhuyyatāya cittalatāvananti laddhanāme devuyyāne.
१६१. परपेस्सियाति परेसं कुले तस्मिं तस्मिं किच्चे पेसनिया, परेसं वेय्यावच्चकारीति अत्थो।
161.Parapessiyāti paresaṃ kule tasmiṃ tasmiṃ kicce pesaniyā, paresaṃ veyyāvaccakārīti attho.
१६२. तस्सा मे निक्कमो आसि, सासने तस्स तादिनोति तस्सा दासियापि समानाय पञ्चहि चक्खूहि चक्खुमतो बुद्धस्स भगवतो उपासिका हुत्वा सोळस वस्सानि सीलं रक्खन्तिया कम्मट्ठानञ्च मनसि करोन्तिया मनसिकारानुभावेन मे मय्हं उप्पज्जमाने सत्ततिंसबोधिपक्खियधम्मसङ्खाते इट्ठादीसु तादिलक्खणसम्पत्तिया तादिनो सत्थु सासने तप्परियापन्नोयेव संकिलेसपक्खतो निक्कमनेन ‘‘निक्कमो’’ति लद्धनामो सम्मावायामो आसि अहोसि उप्पज्जि।
162.Tassā me nikkamo āsi, sāsane tassa tādinoti tassā dāsiyāpi samānāya pañcahi cakkhūhi cakkhumato buddhassa bhagavato upāsikā hutvā soḷasa vassāni sīlaṃ rakkhantiyā kammaṭṭhānañca manasi karontiyā manasikārānubhāvena me mayhaṃ uppajjamāne sattatiṃsabodhipakkhiyadhammasaṅkhāte iṭṭhādīsu tādilakkhaṇasampattiyā tādino satthu sāsane tappariyāpannoyeva saṃkilesapakkhato nikkamanena ‘‘nikkamo’’ti laddhanāmo sammāvāyāmo āsi ahosi uppajji.
१६३-४. तस्स पन निक्कमस्स पुब्बभागस्स पवत्ताकारं दस्सेतुं ‘‘कामं भिज्जतुयं कायो, नेव अत्थेत्थ सण्ठनन्ति वुत्तं। तस्सत्थो – यदिपि मे अयं कायो भिज्जतु विनस्सतु, तत्थ किञ्चिमत्तम्पि अपेक्खं अकरोन्ती एत्थ एतस्मिं कम्मट्ठानानुयोगे नेव अत्थि, मे वीरियस्स सण्ठनं सिथिलीकरणन्ति वीरियं समुत्तेजेन्ती विपस्सनं उस्सुक्कापेसिन्ति।
163-4. Tassa pana nikkamassa pubbabhāgassa pavattākāraṃ dassetuṃ ‘‘kāmaṃ bhijjatuyaṃ kāyo, neva atthettha saṇṭhananti vuttaṃ. Tassattho – yadipi me ayaṃ kāyo bhijjatu vinassatu, tattha kiñcimattampi apekkhaṃ akarontī ettha etasmiṃ kammaṭṭhānānuyoge neva atthi, me vīriyassa saṇṭhanaṃ sithilīkaraṇanti vīriyaṃ samuttejentī vipassanaṃ ussukkāpesinti.
इदानि तथा विपस्सनं उस्सुक्कापेत्वा पटिलद्धगुणं दस्सेन्ती –
Idāni tathā vipassanaṃ ussukkāpetvā paṭiladdhaguṇaṃ dassentī –
‘‘सिक्खापदानं पञ्चन्नं, मग्गो सोवत्थिको सिवो।
‘‘Sikkhāpadānaṃ pañcannaṃ, maggo sovatthiko sivo;
अकण्टको अगहनो, उजु सब्भि पवेदितो।
Akaṇṭako agahano, uju sabbhi pavedito;
निक्कमस्स फलं पस्स, यथिदं पापुणित्थिका’’ति॥ – आह।
Nikkamassa phalaṃ passa, yathidaṃ pāpuṇitthikā’’ti. – āha;
तत्रायं सङ्खेपत्थो – यो निच्चसीलवसेन समादिन्नानं पञ्चन्नं सिक्खापदानं सिक्खाकोट्ठासानं उपनिस्सयभावेन लद्धत्ता तेसं परिपूरितत्ता च सिक्खापदानं पञ्चन्नं सम्बन्धीभूतो, यस्मिं सन्ताने उप्पन्नो, तस्स सब्बाकारेन सोत्थिभावसम्पादनतो सुन्दरत्थभावतो च सोवत्थिको सोत्थिको, संकिलेसधम्मेहि अनुपद्दुतत्ता खेमप्पत्तिहेतुताय च सिवो, रागकण्टकादीनं अभावेन अकण्टको, किलेसदिट्ठिदुच्चरितगहनसमुच्छेदनतो अगहनो, सब्बजिम्हवङ्ककुटिलभावापगमहेतुताय उजु, बुद्धादीहि सप्पुरिसेहि पकासितत्ता सब्भि पवेदितो अरियमग्गो, तं यथा येन उपायभूतेन इत्थिका द्वङ्गुलबहलबुद्धिकापि समाना पापुणिं, तस्स निक्कमस्स यथावुत्तवीरियस्स इदं फलं पस्साति सक्कं आलपति।
Tatrāyaṃ saṅkhepattho – yo niccasīlavasena samādinnānaṃ pañcannaṃ sikkhāpadānaṃ sikkhākoṭṭhāsānaṃ upanissayabhāvena laddhattā tesaṃ paripūritattā ca sikkhāpadānaṃ pañcannaṃ sambandhībhūto, yasmiṃ santāne uppanno, tassa sabbākārena sotthibhāvasampādanato sundaratthabhāvato ca sovatthiko sotthiko, saṃkilesadhammehi anupaddutattā khemappattihetutāya ca sivo, rāgakaṇṭakādīnaṃ abhāvena akaṇṭako, kilesadiṭṭhiduccaritagahanasamucchedanato agahano, sabbajimhavaṅkakuṭilabhāvāpagamahetutāya uju, buddhādīhi sappurisehi pakāsitattā sabbhi pavedito ariyamaggo, taṃ yathā yena upāyabhūtena itthikā dvaṅgulabahalabuddhikāpi samānā pāpuṇiṃ, tassa nikkamassa yathāvuttavīriyassa idaṃ phalaṃ passāti sakkaṃ ālapati.
१६५. आमन्तनिका रञ्ञोम्हि, सक्कस्स वसवत्तिनोति सयंवसीभावेन वत्तनतो, द्वीसु देवलोकेसु अत्तनो वसं इस्सरियं वत्तेतीति वा वसवत्ती, तस्स वसवत्तिनो सक्कस्स देवरञ्ञो आमन्तनिका आलापसल्लापयोग्गा, कीळनकाले वा तेन आमन्तेतब्बा अम्हि, निक्कमस्स वीरियस्स फलं पस्साति योजना। आततविततादिभेदेन पञ्च तूरियङ्गानि द्वादसहि पाणिभागेहि एकतो पवज्जमानानि सट्ठि होन्ति, तानि पन सहस्समत्तानि पयिरुपासनवसेन उपट्ठितानि सन्धायाह ‘‘सट्ठि तूरियसहस्सानि, पटिबोधं करोन्ति मे’’ति। तत्थ पटिबोधन्ति पीतिसोमनस्सानं पबोधनं।
165.Āmantanikā raññomhi, sakkassa vasavattinoti sayaṃvasībhāvena vattanato, dvīsu devalokesu attano vasaṃ issariyaṃ vattetīti vā vasavattī, tassa vasavattino sakkassa devarañño āmantanikā ālāpasallāpayoggā, kīḷanakāle vā tena āmantetabbā amhi, nikkamassa vīriyassa phalaṃ passāti yojanā. Ātatavitatādibhedena pañca tūriyaṅgāni dvādasahi pāṇibhāgehi ekato pavajjamānāni saṭṭhi honti, tāni pana sahassamattāni payirupāsanavasena upaṭṭhitāni sandhāyāha ‘‘saṭṭhi tūriyasahassāni, paṭibodhaṃ karonti me’’ti. Tattha paṭibodhanti pītisomanassānaṃ pabodhanaṃ.
१६६-८. आलम्बोतिआदि तूरियवादकानं देवपुत्तानं एकदेसतो नामग्गहणन्ति वदन्ति, तूरियानं पनेतं नामग्गहणं। वीणामोक्खादिका देवधीता। सुचिम्हिताति सुद्धमिहिता, नाममेव वा एतं। मुदुवादिनीति मुदुनाव वदतीति मुदुवादिनी, मुदुकं अतिविय वादनसीला, नाममेव वा। सेय्यासेति सेय्यतरा। अच्छरानन्ति अच्छरासु सङ्गीते पासंसतरा। पबोधिकाति पबोधनकरा।
166-8.Ālambotiādi tūriyavādakānaṃ devaputtānaṃ ekadesato nāmaggahaṇanti vadanti, tūriyānaṃ panetaṃ nāmaggahaṇaṃ. Vīṇāmokkhādikā devadhītā. Sucimhitāti suddhamihitā, nāmameva vā etaṃ. Muduvādinīti mudunāva vadatīti muduvādinī, mudukaṃ ativiya vādanasīlā, nāmameva vā. Seyyāseti seyyatarā. Accharānanti accharāsu saṅgīte pāsaṃsatarā. Pabodhikāti pabodhanakarā.
१६९. कालेनाति युत्तप्पत्तकालेन। अभिभासन्तीति अभिमुखा, अभिरता वा हुत्वा भासन्ति। यथा च भासन्ति, तं दस्सेतुं ‘‘हन्द नच्चाम गायाम, हन्द तं रमयामसे’’ति वुत्तं।
169.Kālenāti yuttappattakālena. Abhibhāsantīti abhimukhā, abhiratā vā hutvā bhāsanti. Yathā ca bhāsanti, taṃ dassetuṃ ‘‘handa naccāma gāyāma, handa taṃ ramayāmase’’ti vuttaṃ.
१७०. इदन्ति इदं मया लद्धट्ठानं। असोकन्ति इट्ठकन्तपियमनापानंयेव रूपादीनं सम्भवतो विसोकं। ततो एव सब्बकालं पमोदसंवद्धनतो नन्दनं। तिदसानं महावनन्ति तावतिंसदेवानं महन्तं महनीयञ्च उय्यानं।
170.Idanti idaṃ mayā laddhaṭṭhānaṃ. Asokanti iṭṭhakantapiyamanāpānaṃyeva rūpādīnaṃ sambhavato visokaṃ. Tato eva sabbakālaṃ pamodasaṃvaddhanato nandanaṃ. Tidasānaṃ mahāvananti tāvatiṃsadevānaṃ mahantaṃ mahanīyañca uyyānaṃ.
१७१. एवरूपा दिब्बसम्पत्ति नाम पुञ्ञकम्मवसेनेवाति ओदिस्सकनयेन वत्वा पनु अनोदिस्सकनयेन दस्सेन्ती ‘‘सुखं अकतपुञ्ञान’’न्ति गाथमाह।
171. Evarūpā dibbasampatti nāma puññakammavasenevāti odissakanayena vatvā panu anodissakanayena dassentī ‘‘sukhaṃ akatapuññāna’’nti gāthamāha.
१७२. पुन अत्तना लद्धस्स दिब्बट्ठानस्स परेहि साधारणकामतावसेन धम्मं कथेन्ती ‘‘तेसं सहब्यकामान’’न्ति ओसानगाथमाह। तेसन्ति तावतिंसदेवानं। सहब्यकामानन्ति सहभावं इच्छन्तेहि, कत्तुअत्थे हि इदं सामिवचनं। सह वाति पवत्ततीति सहवो, तस्स भावो सहब्यं यथा वीरस्स भावो वीरियन्ति।
172. Puna attanā laddhassa dibbaṭṭhānassa parehi sādhāraṇakāmatāvasena dhammaṃ kathentī ‘‘tesaṃ sahabyakāmāna’’nti osānagāthamāha. Tesanti tāvatiṃsadevānaṃ. Sahabyakāmānanti sahabhāvaṃ icchantehi, kattuatthe hi idaṃ sāmivacanaṃ. Saha vāti pavattatīti sahavo, tassa bhāvo sahabyaṃ yathā vīrassa bhāvo vīriyanti.
एवं थेरो देवताय अत्तनो पुञ्ञकम्मे आविकते तस्सा सपरिवाराय धम्मं देसेत्वा देवलोकतो आगन्त्वा तं पवत्तिं भगवतो आरोचेसि। भगवा तमत्थं अट्ठुप्पत्तिं कत्वा सम्पत्तपरिसाय धम्मं देसेसि। सा देसना सदेवकस्स लोकस्स सात्थिका अहोसीति।
Evaṃ thero devatāya attano puññakamme āvikate tassā saparivārāya dhammaṃ desetvā devalokato āgantvā taṃ pavattiṃ bhagavato ārocesi. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi. Sā desanā sadevakassa lokassa sātthikā ahosīti.
दासिविमानवण्णना निट्ठिता।
Dāsivimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / विमानवत्थुपाळि • Vimānavatthupāḷi / १. दासिविमानवत्थु • 1. Dāsivimānavatthu
