Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમાનવત્થુ-અટ્ઠકથા • Vimānavatthu-aṭṭhakathā

    ૨. ચિત્તલતાવગ્ગો

    2. Cittalatāvaggo

    ૧. દાસિવિમાનવણ્ણના

    1. Dāsivimānavaṇṇanā

    દુતિયવગ્ગે અપિ સક્કોવ દેવિન્દોતિ દાસિવિમાનં. તસ્સ કા ઉપ્પત્તિ? ભગવતિ જેતવને વિહરન્તે સાવત્થિવાસી અઞ્ઞતરો ઉપાસકો સમ્બહુલેહિ ઉપાસકેહિ સદ્ધિં સાયન્હસમયં વિહારં ગન્ત્વા ધમ્મં સુત્વા પરિસાય વુટ્ઠિતાય ભગવન્તં ઉપસઙ્કમિત્વા ‘‘ઇતો પટ્ઠાય અહં, ભન્તે, સઙ્ઘસ્સ ચત્તારિ નિચ્ચભત્તાનિ દસ્સામી’’તિ આહ. અથ નં ભગવા તદનુચ્છવિકં ધમ્મકથં કથેત્વા વિસ્સજ્જેસિ. સો ‘‘મયા, ભન્તે, સઙ્ઘસ્સ ચત્તારિ નિચ્ચભત્તાનિ પઞ્ઞત્તાનિ. સ્વે પટ્ઠાય અય્યા મમ ગેહં આગચ્છન્તૂ’’તિ ભત્તુદ્દેસકસ્સ આરોચેત્વા અત્તનો ગેહં ગન્ત્વા દાસિયા તમત્થં આચિક્ખિત્વા ‘‘તત્થ તયા નિચ્ચકાલં અપ્પમત્તાય ભવિતબ્બ’’ન્તિ આહ. સા ‘‘સાધૂ’’તિ સમ્પટિચ્છિ. પકતિયાવ સા સદ્ધાસમ્પન્ના પુઞ્ઞકામા સીલવતી, તસ્મા દિવસે દિવસે કાલસ્સેવ ઉટ્ઠાય પણીતં અન્નપાનં પટિયાદેત્વા ભિક્ખૂનં નિસીદનટ્ઠાનં સુસમ્મટ્ઠં સુપરિભણ્ડકં કત્વા આસનાનિ પઞ્ઞાપેત્વા ભિક્ખૂ ઉપગતે તત્થ નિસીદાપેત્વા વન્દિત્વા ગન્ધપુપ્ફધૂપદીપેહિ પૂજેત્વા સક્કચ્ચં પરિવિસતિ.

    Dutiyavagge api sakkova devindoti dāsivimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavati jetavane viharante sāvatthivāsī aññataro upāsako sambahulehi upāsakehi saddhiṃ sāyanhasamayaṃ vihāraṃ gantvā dhammaṃ sutvā parisāya vuṭṭhitāya bhagavantaṃ upasaṅkamitvā ‘‘ito paṭṭhāya ahaṃ, bhante, saṅghassa cattāri niccabhattāni dassāmī’’ti āha. Atha naṃ bhagavā tadanucchavikaṃ dhammakathaṃ kathetvā vissajjesi. So ‘‘mayā, bhante, saṅghassa cattāri niccabhattāni paññattāni. Sve paṭṭhāya ayyā mama gehaṃ āgacchantū’’ti bhattuddesakassa ārocetvā attano gehaṃ gantvā dāsiyā tamatthaṃ ācikkhitvā ‘‘tattha tayā niccakālaṃ appamattāya bhavitabba’’nti āha. Sā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchi. Pakatiyāva sā saddhāsampannā puññakāmā sīlavatī, tasmā divase divase kālasseva uṭṭhāya paṇītaṃ annapānaṃ paṭiyādetvā bhikkhūnaṃ nisīdanaṭṭhānaṃ susammaṭṭhaṃ suparibhaṇḍakaṃ katvā āsanāni paññāpetvā bhikkhū upagate tattha nisīdāpetvā vanditvā gandhapupphadhūpadīpehi pūjetvā sakkaccaṃ parivisati.

    અથેકદિવસં ભિક્ખૂ કતભત્તકિચ્ચે ઉપસઙ્કમિત્વા વન્દિત્વા એવમાહ ‘‘કથં નુ ખો, ભન્તે, ઇતો જાતિઆદિદુક્ખતો પરિમુત્તિ હોતી’’તિ. ભિક્ખૂ તસ્સા સરણાનિ ચ પઞ્ચ સીલાનિ ચ દત્વા કાયસભાવં પકાસેત્વા પટિકૂલમનસિકારે નિયોજેસું, અપરે અનિચ્ચતાપટિસંયુત્તં ધમ્મકથં કથેસું. સા સોળસ વસ્સાનિ સીલં રક્ખન્તી અન્તરન્તરા યોનિસો મનસિકરોન્તી એકદિવસં ધમ્મસ્સવનસપ્પાયં લભિત્વા ઞાણસ્સ ચ પરિપક્કત્તા વિપસ્સનં વડ્ઢેત્વા સોતાપત્તિફલં સચ્છાકાસિ. સા અપરેન સમયેન કાલં કત્વા સક્કસ્સ દેવરઞ્ઞો વલ્લભા પરિચારિકા હુત્વા નિબ્બત્તિ. સા સટ્ઠિતૂરિયસહસ્સેહિ પરિચરિયમાના અચ્છરાસતસહસ્સપરિવુતા મહન્તં દિબ્બસમ્પત્તિં અનુભવન્તી પમુદા મોદમાના સપરિવારા ઉય્યાનાદીસુ વિચરતિ. તં આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો હેટ્ઠા વુત્તનયેનેવ દિસ્વા –

    Athekadivasaṃ bhikkhū katabhattakicce upasaṅkamitvā vanditvā evamāha ‘‘kathaṃ nu kho, bhante, ito jātiādidukkhato parimutti hotī’’ti. Bhikkhū tassā saraṇāni ca pañca sīlāni ca datvā kāyasabhāvaṃ pakāsetvā paṭikūlamanasikāre niyojesuṃ, apare aniccatāpaṭisaṃyuttaṃ dhammakathaṃ kathesuṃ. Sā soḷasa vassāni sīlaṃ rakkhantī antarantarā yoniso manasikarontī ekadivasaṃ dhammassavanasappāyaṃ labhitvā ñāṇassa ca paripakkattā vipassanaṃ vaḍḍhetvā sotāpattiphalaṃ sacchākāsi. Sā aparena samayena kālaṃ katvā sakkassa devarañño vallabhā paricārikā hutvā nibbatti. Sā saṭṭhitūriyasahassehi paricariyamānā accharāsatasahassaparivutā mahantaṃ dibbasampattiṃ anubhavantī pamudā modamānā saparivārā uyyānādīsu vicarati. Taṃ āyasmā mahāmoggallāno heṭṭhā vuttanayeneva disvā –

    ૧૫૭.

    157.

    ‘‘અપિ સક્કોવ દેવિન્દો, રમ્મે ચિત્તલતાવને;

    ‘‘Api sakkova devindo, ramme cittalatāvane;

    સમન્તા અનુપરિયાસિ, નારીગણપુરક્ખતા;

    Samantā anupariyāsi, nārīgaṇapurakkhatā;

    ઓભાસેન્તી દિસા સબ્બા, ઓસધી વિય તારકા.

    Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.

    ૧૫૮.

    158.

    ‘‘કેન તેતાદિસો વણ્ણો, કેન તે ઇધ મિજ્ઝતિ;

    ‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;

    ઉપ્પજ્જન્તિ ચ તે ભોગા, યે કેચિ મનસો પિયા.

    Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.

    ૧૫૯.

    159.

    ‘‘પુચ્છામિ તં દેવિ મહાનુભાવે,

    ‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve,

    મનુસ્સભૂતા કિમકાસિ પુઞ્ઞં;

    Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;

    કેનાસિ એવં જલિતાનુભાવા,

    Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā,

    વણ્ણો ચ તે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ. – પુચ્છિ;

    Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti. – pucchi;

    ૧૬૦.

    160.

    ‘‘સા દેવતા અત્તમના, મોગ્ગલ્લાનેન પુચ્છિતા;

    ‘‘Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;

    પઞ્હં પુટ્ઠા વિયાકાસિ, યસ્સ કમ્મસ્સિદં ફલં’’.

    Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.

    ૧૬૧.

    161.

    ‘‘અહં મનુસ્સેસુ મનુસ્સભૂતા, દાસી અહોસિં પરપેસ્સિયા કુલે.

    ‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, dāsī ahosiṃ parapessiyā kule.

    ૧૬૨.

    162.

    ‘‘ઉપાસિકા ચક્ખુમતો, ગોતમસ્સ યસસ્સિનો;

    ‘‘Upāsikā cakkhumato, gotamassa yasassino;

    તસ્સા મે નિક્કમો આસિ, સાસને તસ્સ તાદિનો.

    Tassā me nikkamo āsi, sāsane tassa tādino.

    ૧૬૩.

    163.

    ‘‘કામં ભિજ્જતુયં કાયો, નેવ અત્થેત્થ સણ્ઠનં;

    ‘‘Kāmaṃ bhijjatuyaṃ kāyo, neva atthettha saṇṭhanaṃ;

    સિક્ખાપદાનં પઞ્ચન્નં, મગ્ગો સોવત્થિકો સિવો.

    Sikkhāpadānaṃ pañcannaṃ, maggo sovatthiko sivo.

    ૧૬૪.

    164.

    ‘‘અકણ્ટકો અગહનો, ઉજુ સબ્ભિ પવેદિતો;

    ‘‘Akaṇṭako agahano, uju sabbhi pavedito;

    નિક્કમસ્સ ફલં પસ્સ, યથિદં પાપુણિત્થિકા.

    Nikkamassa phalaṃ passa, yathidaṃ pāpuṇitthikā.

    ૧૬૫.

    165.

    ‘‘આમન્તનિકા રઞ્ઞોમ્હિ, સક્કસ્સ વસવત્તિનો;

    ‘‘Āmantanikā raññomhi, sakkassa vasavattino;

    સટ્ઠિ તૂરિયસહસ્સાનિ, પટિબોધં કરોન્તિ મે.

    Saṭṭhi tūriyasahassāni, paṭibodhaṃ karonti me.

    ૧૬૬.

    166.

    ‘‘આલમ્બો ગગ્ગરો ભીમો, સાધુવાદી ચ સંસયો;

    ‘‘Ālambo gaggaro bhīmo, sādhuvādī ca saṃsayo;

    પોક્ખરો ચ સુફસ્સો ચ, વીણામોક્ખા ચ નારિયો.

    Pokkharo ca suphasso ca, vīṇāmokkhā ca nāriyo.

    ૧૬૭.

    167.

    ‘‘નન્દા ચેવ સુનન્દા ચ, સોણદિન્ના સુચિમ્હિતા;

    ‘‘Nandā ceva sunandā ca, soṇadinnā sucimhitā;

    અલમ્બુસા મિસ્સકેસી ચ, પુણ્ડરીકાતિ દારુણી.

    Alambusā missakesī ca, puṇḍarīkāti dāruṇī.

    ૧૬૮.

    168.

    ‘‘એણીફસ્સા સુફસ્સા ચ, સુભદ્દા મુદુવાદિની;

    ‘‘Eṇīphassā suphassā ca, subhaddā muduvādinī;

    એતા ચઞ્ઞા ચ સેય્યાસે, અચ્છરાનં પબોધિકા.

    Etā caññā ca seyyāse, accharānaṃ pabodhikā.

    ૧૬૯.

    169.

    ‘‘તા મં કાલેનુપાગન્ત્વા, અભિભાસન્તિ દેવતા;

    ‘‘Tā maṃ kālenupāgantvā, abhibhāsanti devatā;

    હન્દ નચ્ચામ ગાયામ, હન્દ તં રમયામસે.

    Handa naccāma gāyāma, handa taṃ ramayāmase.

    ૧૭૦.

    170.

    ‘‘નયિદં અકતપુઞ્ઞાનં, કતપુઞ્ઞાનમેવિદં;

    ‘‘Nayidaṃ akatapuññānaṃ, katapuññānamevidaṃ;

    અસોકં નન્દનં રમ્મં, તિદસાનં મહાવનં.

    Asokaṃ nandanaṃ rammaṃ, tidasānaṃ mahāvanaṃ.

    ૧૭૧.

    171.

    ‘‘સુખં અકતપુઞ્ઞાનં, ઇધ નત્થિ પરત્થ ચ;

    ‘‘Sukhaṃ akatapuññānaṃ, idha natthi parattha ca;

    સુખઞ્ચ કતપુઞ્ઞાનં, ઇધ ચેવ પરત્થ ચ.

    Sukhañca katapuññānaṃ, idha ceva parattha ca.

    ૧૭૨.

    172.

    ‘‘તેસં સહબ્યકામાનં, કત્તબ્બં કુસલં બહું;

    ‘‘Tesaṃ sahabyakāmānaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ;

    કતપુઞ્ઞા હિ મોદન્તિ, સગ્ગે ભોગસમઙ્ગિનો’’તિ. – દેવતા વિસ્સજ્જેસિ;

    Katapuññā hi modanti, sagge bhogasamaṅgino’’ti. – devatā vissajjesi;

    ૧૫૭. તત્થ અપિ સક્કોવ દેવિન્દોતિ અપિસદ્દો સમ્ભાવનાયં, ઇવસદ્દો ઇકારલોપં કત્વા વુત્તો ઉપમાયં, તસ્મા યથા નામ સક્કો દેવાનમિન્દોતિ અત્થો. સક્કસમભાવો તિસ્સા દેવતાય પરિવારસમ્પત્તિદસ્સનત્થં વુત્તો. કેચિ ‘‘અપીતિ નિપાતમત્ત’’ન્તિ વદન્તિ. ચિત્તલતાવનેતિ ચિત્તાય નામ દેવધીતાય પુઞ્ઞાનુભાવેન નિબ્બત્તે, ચિત્તાનં વા વિચિત્તપુપ્ફફલાદિવિસેસયુત્તાનં સન્તાનકવલ્લિઆદીનં તત્થ યેભુય્યતાય ચિત્તલતાવનન્તિ લદ્ધનામે દેવુય્યાને.

    157. Tattha api sakkova devindoti apisaddo sambhāvanāyaṃ, ivasaddo ikāralopaṃ katvā vutto upamāyaṃ, tasmā yathā nāma sakko devānamindoti attho. Sakkasamabhāvo tissā devatāya parivārasampattidassanatthaṃ vutto. Keci ‘‘apīti nipātamatta’’nti vadanti. Cittalatāvaneti cittāya nāma devadhītāya puññānubhāvena nibbatte, cittānaṃ vā vicittapupphaphalādivisesayuttānaṃ santānakavalliādīnaṃ tattha yebhuyyatāya cittalatāvananti laddhanāme devuyyāne.

    ૧૬૧. પરપેસ્સિયાતિ પરેસં કુલે તસ્મિં તસ્મિં કિચ્ચે પેસનિયા, પરેસં વેય્યાવચ્ચકારીતિ અત્થો.

    161.Parapessiyāti paresaṃ kule tasmiṃ tasmiṃ kicce pesaniyā, paresaṃ veyyāvaccakārīti attho.

    ૧૬૨. તસ્સા મે નિક્કમો આસિ, સાસને તસ્સ તાદિનોતિ તસ્સા દાસિયાપિ સમાનાય પઞ્ચહિ ચક્ખૂહિ ચક્ખુમતો બુદ્ધસ્સ ભગવતો ઉપાસિકા હુત્વા સોળસ વસ્સાનિ સીલં રક્ખન્તિયા કમ્મટ્ઠાનઞ્ચ મનસિ કરોન્તિયા મનસિકારાનુભાવેન મે મય્હં ઉપ્પજ્જમાને સત્તતિંસબોધિપક્ખિયધમ્મસઙ્ખાતે ઇટ્ઠાદીસુ તાદિલક્ખણસમ્પત્તિયા તાદિનો સત્થુ સાસને તપ્પરિયાપન્નોયેવ સંકિલેસપક્ખતો નિક્કમનેન ‘‘નિક્કમો’’તિ લદ્ધનામો સમ્માવાયામો આસિ અહોસિ ઉપ્પજ્જિ.

    162.Tassā me nikkamo āsi, sāsane tassa tādinoti tassā dāsiyāpi samānāya pañcahi cakkhūhi cakkhumato buddhassa bhagavato upāsikā hutvā soḷasa vassāni sīlaṃ rakkhantiyā kammaṭṭhānañca manasi karontiyā manasikārānubhāvena me mayhaṃ uppajjamāne sattatiṃsabodhipakkhiyadhammasaṅkhāte iṭṭhādīsu tādilakkhaṇasampattiyā tādino satthu sāsane tappariyāpannoyeva saṃkilesapakkhato nikkamanena ‘‘nikkamo’’ti laddhanāmo sammāvāyāmo āsi ahosi uppajji.

    ૧૬૩-૪. તસ્સ પન નિક્કમસ્સ પુબ્બભાગસ્સ પવત્તાકારં દસ્સેતું ‘‘કામં ભિજ્જતુયં કાયો, નેવ અત્થેત્થ સણ્ઠનન્તિ વુત્તં. તસ્સત્થો – યદિપિ મે અયં કાયો ભિજ્જતુ વિનસ્સતુ, તત્થ કિઞ્ચિમત્તમ્પિ અપેક્ખં અકરોન્તી એત્થ એતસ્મિં કમ્મટ્ઠાનાનુયોગે નેવ અત્થિ, મે વીરિયસ્સ સણ્ઠનં સિથિલીકરણન્તિ વીરિયં સમુત્તેજેન્તી વિપસ્સનં ઉસ્સુક્કાપેસિન્તિ.

    163-4. Tassa pana nikkamassa pubbabhāgassa pavattākāraṃ dassetuṃ ‘‘kāmaṃ bhijjatuyaṃ kāyo, neva atthettha saṇṭhananti vuttaṃ. Tassattho – yadipi me ayaṃ kāyo bhijjatu vinassatu, tattha kiñcimattampi apekkhaṃ akarontī ettha etasmiṃ kammaṭṭhānānuyoge neva atthi, me vīriyassa saṇṭhanaṃ sithilīkaraṇanti vīriyaṃ samuttejentī vipassanaṃ ussukkāpesinti.

    ઇદાનિ તથા વિપસ્સનં ઉસ્સુક્કાપેત્વા પટિલદ્ધગુણં દસ્સેન્તી –

    Idāni tathā vipassanaṃ ussukkāpetvā paṭiladdhaguṇaṃ dassentī –

    ‘‘સિક્ખાપદાનં પઞ્ચન્નં, મગ્ગો સોવત્થિકો સિવો;

    ‘‘Sikkhāpadānaṃ pañcannaṃ, maggo sovatthiko sivo;

    અકણ્ટકો અગહનો, ઉજુ સબ્ભિ પવેદિતો;

    Akaṇṭako agahano, uju sabbhi pavedito;

    નિક્કમસ્સ ફલં પસ્સ, યથિદં પાપુણિત્થિકા’’તિ. – આહ;

    Nikkamassa phalaṃ passa, yathidaṃ pāpuṇitthikā’’ti. – āha;

    તત્રાયં સઙ્ખેપત્થો – યો નિચ્ચસીલવસેન સમાદિન્નાનં પઞ્ચન્નં સિક્ખાપદાનં સિક્ખાકોટ્ઠાસાનં ઉપનિસ્સયભાવેન લદ્ધત્તા તેસં પરિપૂરિતત્તા ચ સિક્ખાપદાનં પઞ્ચન્નં સમ્બન્ધીભૂતો, યસ્મિં સન્તાને ઉપ્પન્નો, તસ્સ સબ્બાકારેન સોત્થિભાવસમ્પાદનતો સુન્દરત્થભાવતો ચ સોવત્થિકો સોત્થિકો, સંકિલેસધમ્મેહિ અનુપદ્દુતત્તા ખેમપ્પત્તિહેતુતાય ચ સિવો, રાગકણ્ટકાદીનં અભાવેન અકણ્ટકો, કિલેસદિટ્ઠિદુચ્ચરિતગહનસમુચ્છેદનતો અગહનો, સબ્બજિમ્હવઙ્કકુટિલભાવાપગમહેતુતાય ઉજુ, બુદ્ધાદીહિ સપ્પુરિસેહિ પકાસિતત્તા સબ્ભિ પવેદિતો અરિયમગ્ગો, તં યથા યેન ઉપાયભૂતેન ઇત્થિકા દ્વઙ્ગુલબહલબુદ્ધિકાપિ સમાના પાપુણિં, તસ્સ નિક્કમસ્સ યથાવુત્તવીરિયસ્સ ઇદં ફલં પસ્સાતિ સક્કં આલપતિ.

    Tatrāyaṃ saṅkhepattho – yo niccasīlavasena samādinnānaṃ pañcannaṃ sikkhāpadānaṃ sikkhākoṭṭhāsānaṃ upanissayabhāvena laddhattā tesaṃ paripūritattā ca sikkhāpadānaṃ pañcannaṃ sambandhībhūto, yasmiṃ santāne uppanno, tassa sabbākārena sotthibhāvasampādanato sundaratthabhāvato ca sovatthiko sotthiko, saṃkilesadhammehi anupaddutattā khemappattihetutāya ca sivo, rāgakaṇṭakādīnaṃ abhāvena akaṇṭako, kilesadiṭṭhiduccaritagahanasamucchedanato agahano, sabbajimhavaṅkakuṭilabhāvāpagamahetutāya uju, buddhādīhi sappurisehi pakāsitattā sabbhi pavedito ariyamaggo, taṃ yathā yena upāyabhūtena itthikā dvaṅgulabahalabuddhikāpi samānā pāpuṇiṃ, tassa nikkamassa yathāvuttavīriyassa idaṃ phalaṃ passāti sakkaṃ ālapati.

    ૧૬૫. આમન્તનિકા રઞ્ઞોમ્હિ, સક્કસ્સ વસવત્તિનોતિ સયંવસીભાવેન વત્તનતો, દ્વીસુ દેવલોકેસુ અત્તનો વસં ઇસ્સરિયં વત્તેતીતિ વા વસવત્તી, તસ્સ વસવત્તિનો સક્કસ્સ દેવરઞ્ઞો આમન્તનિકા આલાપસલ્લાપયોગ્ગા, કીળનકાલે વા તેન આમન્તેતબ્બા અમ્હિ, નિક્કમસ્સ વીરિયસ્સ ફલં પસ્સાતિ યોજના. આતતવિતતાદિભેદેન પઞ્ચ તૂરિયઙ્ગાનિ દ્વાદસહિ પાણિભાગેહિ એકતો પવજ્જમાનાનિ સટ્ઠિ હોન્તિ, તાનિ પન સહસ્સમત્તાનિ પયિરુપાસનવસેન ઉપટ્ઠિતાનિ સન્ધાયાહ ‘‘સટ્ઠિ તૂરિયસહસ્સાનિ, પટિબોધં કરોન્તિ મે’’તિ. તત્થ પટિબોધન્તિ પીતિસોમનસ્સાનં પબોધનં.

    165.Āmantanikā raññomhi, sakkassa vasavattinoti sayaṃvasībhāvena vattanato, dvīsu devalokesu attano vasaṃ issariyaṃ vattetīti vā vasavattī, tassa vasavattino sakkassa devarañño āmantanikā ālāpasallāpayoggā, kīḷanakāle vā tena āmantetabbā amhi, nikkamassa vīriyassa phalaṃ passāti yojanā. Ātatavitatādibhedena pañca tūriyaṅgāni dvādasahi pāṇibhāgehi ekato pavajjamānāni saṭṭhi honti, tāni pana sahassamattāni payirupāsanavasena upaṭṭhitāni sandhāyāha ‘‘saṭṭhi tūriyasahassāni, paṭibodhaṃ karonti me’’ti. Tattha paṭibodhanti pītisomanassānaṃ pabodhanaṃ.

    ૧૬૬-૮. આલમ્બોતિઆદિ તૂરિયવાદકાનં દેવપુત્તાનં એકદેસતો નામગ્ગહણન્તિ વદન્તિ, તૂરિયાનં પનેતં નામગ્ગહણં. વીણામોક્ખાદિકા દેવધીતા. સુચિમ્હિતાતિ સુદ્ધમિહિતા, નામમેવ વા એતં. મુદુવાદિનીતિ મુદુનાવ વદતીતિ મુદુવાદિની, મુદુકં અતિવિય વાદનસીલા, નામમેવ વા. સેય્યાસેતિ સેય્યતરા. અચ્છરાનન્તિ અચ્છરાસુ સઙ્ગીતે પાસંસતરા. પબોધિકાતિ પબોધનકરા.

    166-8.Ālambotiādi tūriyavādakānaṃ devaputtānaṃ ekadesato nāmaggahaṇanti vadanti, tūriyānaṃ panetaṃ nāmaggahaṇaṃ. Vīṇāmokkhādikā devadhītā. Sucimhitāti suddhamihitā, nāmameva vā etaṃ. Muduvādinīti mudunāva vadatīti muduvādinī, mudukaṃ ativiya vādanasīlā, nāmameva vā. Seyyāseti seyyatarā. Accharānanti accharāsu saṅgīte pāsaṃsatarā. Pabodhikāti pabodhanakarā.

    ૧૬૯. કાલેનાતિ યુત્તપ્પત્તકાલેન. અભિભાસન્તીતિ અભિમુખા, અભિરતા વા હુત્વા ભાસન્તિ. યથા ચ ભાસન્તિ, તં દસ્સેતું ‘‘હન્દ નચ્ચામ ગાયામ, હન્દ તં રમયામસે’’તિ વુત્તં.

    169.Kālenāti yuttappattakālena. Abhibhāsantīti abhimukhā, abhiratā vā hutvā bhāsanti. Yathā ca bhāsanti, taṃ dassetuṃ ‘‘handa naccāma gāyāma, handa taṃ ramayāmase’’ti vuttaṃ.

    ૧૭૦. ઇદન્તિ ઇદં મયા લદ્ધટ્ઠાનં. અસોકન્તિ ઇટ્ઠકન્તપિયમનાપાનંયેવ રૂપાદીનં સમ્ભવતો વિસોકં. તતો એવ સબ્બકાલં પમોદસંવદ્ધનતો નન્દનં. તિદસાનં મહાવનન્તિ તાવતિંસદેવાનં મહન્તં મહનીયઞ્ચ ઉય્યાનં.

    170.Idanti idaṃ mayā laddhaṭṭhānaṃ. Asokanti iṭṭhakantapiyamanāpānaṃyeva rūpādīnaṃ sambhavato visokaṃ. Tato eva sabbakālaṃ pamodasaṃvaddhanato nandanaṃ. Tidasānaṃ mahāvananti tāvatiṃsadevānaṃ mahantaṃ mahanīyañca uyyānaṃ.

    ૧૭૧. એવરૂપા દિબ્બસમ્પત્તિ નામ પુઞ્ઞકમ્મવસેનેવાતિ ઓદિસ્સકનયેન વત્વા પનુ અનોદિસ્સકનયેન દસ્સેન્તી ‘‘સુખં અકતપુઞ્ઞાન’’ન્તિ ગાથમાહ.

    171. Evarūpā dibbasampatti nāma puññakammavasenevāti odissakanayena vatvā panu anodissakanayena dassentī ‘‘sukhaṃ akatapuññāna’’nti gāthamāha.

    ૧૭૨. પુન અત્તના લદ્ધસ્સ દિબ્બટ્ઠાનસ્સ પરેહિ સાધારણકામતાવસેન ધમ્મં કથેન્તી ‘‘તેસં સહબ્યકામાન’’ન્તિ ઓસાનગાથમાહ. તેસન્તિ તાવતિંસદેવાનં. સહબ્યકામાનન્તિ સહભાવં ઇચ્છન્તેહિ, કત્તુઅત્થે હિ ઇદં સામિવચનં. સહ વાતિ પવત્તતીતિ સહવો, તસ્સ ભાવો સહબ્યં યથા વીરસ્સ ભાવો વીરિયન્તિ.

    172. Puna attanā laddhassa dibbaṭṭhānassa parehi sādhāraṇakāmatāvasena dhammaṃ kathentī ‘‘tesaṃ sahabyakāmāna’’nti osānagāthamāha. Tesanti tāvatiṃsadevānaṃ. Sahabyakāmānanti sahabhāvaṃ icchantehi, kattuatthe hi idaṃ sāmivacanaṃ. Saha vāti pavattatīti sahavo, tassa bhāvo sahabyaṃ yathā vīrassa bhāvo vīriyanti.

    એવં થેરો દેવતાય અત્તનો પુઞ્ઞકમ્મે આવિકતે તસ્સા સપરિવારાય ધમ્મં દેસેત્વા દેવલોકતો આગન્ત્વા તં પવત્તિં ભગવતો આરોચેસિ. ભગવા તમત્થં અટ્ઠુપ્પત્તિં કત્વા સમ્પત્તપરિસાય ધમ્મં દેસેસિ. સા દેસના સદેવકસ્સ લોકસ્સ સાત્થિકા અહોસીતિ.

    Evaṃ thero devatāya attano puññakamme āvikate tassā saparivārāya dhammaṃ desetvā devalokato āgantvā taṃ pavattiṃ bhagavato ārocesi. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi. Sā desanā sadevakassa lokassa sātthikā ahosīti.

    દાસિવિમાનવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Dāsivimānavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / વિમાનવત્થુપાળિ • Vimānavatthupāḷi / ૧. દાસિવિમાનવત્થુ • 1. Dāsivimānavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact