Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
૫-૧૦. દટ્ઠબ્બસુત્તાદિવણ્ણના
5-10. Daṭṭhabbasuttādivaṇṇanā
૧૫-૨૦. પઞ્ચમે સવિસયસ્મિંયેવાતિ અત્તનો અત્તનો વિસયે એવ. લોકિયલોકુત્તરધમ્મે કથેતુન્તિ લોકિયધમ્મે લોકુત્તરધમ્મે ચ તેન તેન પવત્તિવિસેસેન કથેતું. ચતૂસુ સોતાપત્તિયઙ્ગેસૂતિ સપ્પુરિસસંસેવો સદ્ધમ્મસ્સવનં યોનિસોમનસિકારો ધમ્માનુધમ્મપ્પટિપત્તીતિ ઇમેસુ ચતૂસુ સોતાપત્તિમગ્ગકારણેસુ. કામઞ્ચ તેસુ સતિઆદયોપિ ધમ્મા ઇચ્છિતબ્બાવ તેહિ વિના તેસં અસમ્ભવતો , તથાપિ ચેત્થ સદ્ધા વિસેસતો કિચ્ચકારીતિ વેદિતબ્બા. સદ્ધો એવ હિ સપ્પુરિસે પયિરુપાસતિ, સદ્ધમ્મં સુણાતિ, યોનિસો ચ અનિચ્ચાદિતો મનસિ કરોતિ, અરિયમગ્ગસ્સ ચ અનુધમ્મં પટિપજ્જતિ, તસ્મા વુત્તં ‘‘એત્થ સદ્ધાબલં દટ્ઠબ્બ’’ન્તિ. ઇમિના નયેન સેસબલેસુપિ અત્થો દટ્ઠબ્બો.
15-20. Pañcame savisayasmiṃyevāti attano attano visaye eva. Lokiyalokuttaradhamme kathetunti lokiyadhamme lokuttaradhamme ca tena tena pavattivisesena kathetuṃ. Catūsu sotāpattiyaṅgesūti sappurisasaṃsevo saddhammassavanaṃ yonisomanasikāro dhammānudhammappaṭipattīti imesu catūsu sotāpattimaggakāraṇesu. Kāmañca tesu satiādayopi dhammā icchitabbāva tehi vinā tesaṃ asambhavato , tathāpi cettha saddhā visesato kiccakārīti veditabbā. Saddho eva hi sappurise payirupāsati, saddhammaṃ suṇāti, yoniso ca aniccādito manasi karoti, ariyamaggassa ca anudhammaṃ paṭipajjati, tasmā vuttaṃ ‘‘ettha saddhābalaṃ daṭṭhabba’’nti. Iminā nayena sesabalesupi attho daṭṭhabbo.
ચતૂસુ સમ્મપ્પધાનેસૂતિ ચતુબ્બિધસમ્મપ્પધાનભાવનાય. ચતૂસુ સતિપટ્ઠાનેસૂતિઆદીસુપિ એસેવ નયો. એત્થ ચ સોતાપત્તિઅઙ્ગેસુ સદ્ધા વિય, સમ્મપ્પધાનભાવનાય વીરિયં વિય ચ સતિપટ્ઠાનભાવનાય યસ્મા ‘‘વિનેય્ય લોકે અભિજ્ઝાદોમનસ્સ’’ન્તિ (દી॰ નિ॰ ૨.૩૭૩; મ॰ નિ॰ ૧.૧૦૬) વચનતો પુબ્બભાગે કિચ્ચતો સતિ અધિકા ઇચ્છિતબ્બા, એવં સમાધિકમ્મિકસ્સ સમાધિ, ‘‘અરિયસચ્ચભાવના પઞ્ઞાભાવના’’તિ કત્વા તત્થ પઞ્ઞા પુબ્બભાગે અધિકા ઇચ્છિતબ્બાતિ પાકટોયમત્થો. અધિગમક્ખણે પન સમાધિપઞ્ઞાનં વિય સબ્બેસમ્પિ બલાનં સદ્ધાદીનં સમતાવ ઇચ્છિતબ્બા. તથા હિ ‘‘એત્થ સદ્ધાબલ’’ન્તિઆદિના તત્થ તત્થ એત્થગ્ગહણં કતં.
Catūsu sammappadhānesūti catubbidhasammappadhānabhāvanāya. Catūsu satipaṭṭhānesūtiādīsupi eseva nayo. Ettha ca sotāpattiaṅgesu saddhā viya, sammappadhānabhāvanāya vīriyaṃ viya ca satipaṭṭhānabhāvanāya yasmā ‘‘vineyya loke abhijjhādomanassa’’nti (dī. ni. 2.373; ma. ni. 1.106) vacanato pubbabhāge kiccato sati adhikā icchitabbā, evaṃ samādhikammikassa samādhi, ‘‘ariyasaccabhāvanā paññābhāvanā’’ti katvā tattha paññā pubbabhāge adhikā icchitabbāti pākaṭoyamattho. Adhigamakkhaṇe pana samādhipaññānaṃ viya sabbesampi balānaṃ saddhādīnaṃ samatāva icchitabbā. Tathā hi ‘‘ettha saddhābala’’ntiādinā tattha tattha etthaggahaṇaṃ kataṃ.
ઇદાનિ સદ્ધાદીનં તત્થ તત્થ અતિરેકકિચ્ચતં ઉપમાય વિભાવેતું ‘‘યથા હી’’તિઆદિ વુત્તં. તત્રિદં ઉપમા સંસન્દનં – રાજપઞ્ચમસહાયા વિય વિમુત્તિપરિપાચકાનિ પઞ્ચ બલાનિ. નેસં કીળનત્થં એકજ્ઝં વીથિઓતરણં વિય બલાનં એકજ્ઝં વિપસ્સનાવીથિઓતરણં, સહાયેસુ પઠમાદીનં યથાસકં ગેહેવ વિચારણા વિય સદ્ધાદીનં સોતાપત્તિઅઙ્ગાદીનિ પત્વા પુબ્બઙ્ગમતા. સહાયેસુ ઇતરેસં તત્થ તત્થ તુણ્હીભાવો વિય સેસબલાનં તત્થ તત્થ તદન્વયતા, તસ્સ પુબ્બઙ્ગમસ્સ બલસ્સ કિચ્ચાનુગતા. ન હિ તદા તેસં સસમ્ભારપથવીઆદીસુ આપાદીનં વિય કિચ્ચં પાકટં હોતિ, સદ્ધાદીનંયેવ પન કિચ્ચં વિભૂતં હુત્વા તિટ્ઠતિ પુરેતરં તથાપચ્ચયેહિ ચિત્તસન્તાનસ્સ અભિસઙ્ખતત્તા. એત્થ ચ વિપસ્સનાકમ્મિકસ્સ ભાવના વિસેસતો પઞ્ઞુત્તરાતિ દસ્સનત્થં રાજાનં નિદસ્સનં કત્વા પઞ્ઞિન્દ્રિયં વુત્તં. છટ્ઠાદીનિ સુવિઞ્ઞેય્યાનિ.
Idāni saddhādīnaṃ tattha tattha atirekakiccataṃ upamāya vibhāvetuṃ ‘‘yathā hī’’tiādi vuttaṃ. Tatridaṃ upamā saṃsandanaṃ – rājapañcamasahāyā viya vimuttiparipācakāni pañca balāni. Nesaṃ kīḷanatthaṃ ekajjhaṃ vīthiotaraṇaṃ viya balānaṃ ekajjhaṃ vipassanāvīthiotaraṇaṃ, sahāyesu paṭhamādīnaṃ yathāsakaṃ geheva vicāraṇā viya saddhādīnaṃ sotāpattiaṅgādīni patvā pubbaṅgamatā. Sahāyesu itaresaṃ tattha tattha tuṇhībhāvo viya sesabalānaṃ tattha tattha tadanvayatā, tassa pubbaṅgamassa balassa kiccānugatā. Na hi tadā tesaṃ sasambhārapathavīādīsu āpādīnaṃ viya kiccaṃ pākaṭaṃ hoti, saddhādīnaṃyeva pana kiccaṃ vibhūtaṃ hutvā tiṭṭhati puretaraṃ tathāpaccayehi cittasantānassa abhisaṅkhatattā. Ettha ca vipassanākammikassa bhāvanā visesato paññuttarāti dassanatthaṃ rājānaṃ nidassanaṃ katvā paññindriyaṃ vuttaṃ. Chaṭṭhādīni suviññeyyāni.
દટ્ઠબ્બસુત્તાદિવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Daṭṭhabbasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
બલવગ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Balavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya
૫. દટ્ઠબ્બસુત્તં • 5. Daṭṭhabbasuttaṃ
૬. પુનકૂટસુત્તં • 6. Punakūṭasuttaṃ
૭. પઠમહિતસુત્તં • 7. Paṭhamahitasuttaṃ
૮. દુતિયહિતસુત્તં • 8. Dutiyahitasuttaṃ
૯. તતિયહિતસુત્તં • 9. Tatiyahitasuttaṃ
૧૦. ચતુત્થહિતસુત્તં • 10. Catutthahitasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
૫. દટ્ઠબ્બસુત્તવણ્ણના • 5. Daṭṭhabbasuttavaṇṇanā
૭. પઠમહિતસુત્તવણ્ણના • 7. Paṭhamahitasuttavaṇṇanā
૮-૧૦. દુતિયહિતસુત્તાદિવણ્ણના • 8-10. Dutiyahitasuttādivaṇṇanā