Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဣတိဝုတ္တက-အဋ္ဌကထာ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
၂. ဒေသနာသုတ္တဝဏ္ဏနာ
2. Desanāsuttavaṇṇanā
၃၉. ဒုတိယေ ပရိယာယေနာတိ ဧတ္ထ ပရိယာယ-သဒ္ဒော ‘‘မဓုပိဏ္ဍိကပရိယာယောတ္ဝေဝ နံ ဓာရေဟီ’’တိအာဒီသု (မ. နိ. ၁.၂၀၅) ဒေသနာယံ အာဂတော။ ‘‘အတ္ထိ ခ္ဝေသ , ဗ္ရာဟ္မဏ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယ – အကိရိယဝာဒော သမဏော ဂောတမော’’တိအာဒီသု (ပာရာ. ၅; အ. နိ. ၈.၁၁) ကာရဏေ။ ‘‘ကသ္သ နု ခော, အာနန္ဒ, အဇ္ဇ ပရိယာယော ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတု’’န္တိအာဒီသု (မ. နိ. ၃.၃၉၈) ဝာရေ။ ဣဓ ပန ဝာရေပိ ကာရဏေပိ ဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတသ္သ ဒ္ဝေ ဓမ္မဒေသနာ ယထာရဟံ ကာရဏေန ဘဝန္တိ, ဝာရေန ဝာတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။ ဘဂဝာ ဟိ ဝေနေယ္ယဇ္ဈာသယာနုရူပံ ကဒာစိ ‘‘ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ, ဣမေ, ဓမ္မာ အကုသလာ။ ဣမေ ဓမ္မာ သာဝဇ္ဇာ, ဣမေ ဓမ္မာ အနဝဇ္ဇာ။ ဣမေ သေဝိတဗ္ဗာ, ဣမေ န သေဝိတဗ္ဗာ’’တိအာဒိနာ ကုသလာကုသလဓမ္မေ ဝိဘဇန္တော ကုသလဓမ္မေဟိ အကုသလဓမ္မေ အသင္ကရတော ပညာပေန္တော ‘‘ပာပံ ပာပကတော ပသ္သထာ’’တိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ကဒာစိ ‘‘ပာဏာတိပာတော, ဘိက္ခဝေ, အာသေဝိတော ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော နိရယသံဝတ္တနိကော တိရစ္ဆာနယောနိသံဝတ္တနိကော ပေတ္တိဝိသယသံဝတ္တနိကော, ယော သဗ္ဗလဟုကော ပာဏာတိပာတော, သော အပ္ပာယုကသံဝတ္တနိကော’’တိအာဒိနာ (အ. နိ. ၈.၄၀) အာဒီနဝံ ပကာသေန္တော ပာပတော နိဗ္ဗိဒာဒီဟိ နိယောဇေန္တော ‘‘နိဗ္ဗိန္ဒထ ဝိရဇ္ဇထာ’’တိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။
39. Dutiye pariyāyenāti ettha pariyāya-saddo ‘‘madhupiṇḍikapariyāyotveva naṃ dhārehī’’tiādīsu (ma. ni. 1.205) desanāyaṃ āgato. ‘‘Atthi khvesa , brāhmaṇa, pariyāyo, yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – akiriyavādo samaṇo gotamo’’tiādīsu (pārā. 5; a. ni. 8.11) kāraṇe. ‘‘Kassa nu kho, ānanda, ajja pariyāyo bhikkhuniyo ovaditu’’ntiādīsu (ma. ni. 3.398) vāre. Idha pana vārepi kāraṇepi vaṭṭati, tasmā, bhikkhave, tathāgatassa dve dhammadesanā yathārahaṃ kāraṇena bhavanti, vārena vāti ayamettha attho. Bhagavā hi veneyyajjhāsayānurūpaṃ kadāci ‘‘ime dhammā kusalā, ime, dhammā akusalā. Ime dhammā sāvajjā, ime dhammā anavajjā. Ime sevitabbā, ime na sevitabbā’’tiādinā kusalākusaladhamme vibhajanto kusaladhammehi akusaladhamme asaṅkarato paññāpento ‘‘pāpaṃ pāpakato passathā’’ti dhammaṃ deseti. Kadāci ‘‘pāṇātipāto, bhikkhave, āsevito bhāvito bahulīkato nirayasaṃvattaniko tiracchānayonisaṃvattaniko pettivisayasaṃvattaniko, yo sabbalahuko pāṇātipāto, so appāyukasaṃvattaniko’’tiādinā (a. ni. 8.40) ādīnavaṃ pakāsento pāpato nibbidādīhi niyojento ‘‘nibbindatha virajjathā’’ti dhammaṃ deseti.
ဘဝန္တီတိ ဟောန္တိ ပဝတ္တန္တိ။ ပာပံ ပာပကတော ပသ္သထာတိ သဗ္ဗံ ပာပဓမ္မံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အာယတိဉ္စ အဟိတဒုက္ခာဝဟတော လာမကတော ပသ္သထ။ တတ္ထ နိဗ္ဗိန္ဒထာတိ တသ္မိံ ပာပဓမ္မေ ‘‘အစ္စန္တဟီနဘာဝတော လာမကဋ္ဌေန ပာပံ, အကောသလ္လသမ္ဘူတဋ္ဌေန အကုသလံ, ပကတိပဘသ္သရသ္သ ပသန္နသ္သ စ စိတ္တသ္သ ပဘသ္သရာဒိဘာဝဝိနာသနတော သံကိလေသိကံ, ပုနပ္ပုနံ ဘဝဒုက္ခနိဗ္ဗတ္တနတော ပောနောဗ္ဘဝိကံ, သဟေဝ ဒရထေဟိ ပရိဠာဟေဟိ ဝတ္တနတော သဒရထံ, ဒုက္ခသ္သေဝ ဝိပစ္စနတော ဒုက္ခဝိပာကံ, အပရိမာဏမ္ပိ ကာလံ အနာဂတေ ဇာတိဇရာမရဏနိဗ္ဗတ္တနတော အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယံ, သဗ္ဗဟိတသုခဝိဒ္ဓံသနသမတ္ထ’’န္တိအာဒိနာ နယေန နာနာဝိဓေ အာဒီနဝေ, တသ္သ စ ပဟာနေ အာနိသံသေ သမ္မပညာယ ပသ္သန္တာ နိဗ္ဗိန္ဒထ နိဗ္ဗေဒံ အာပဇ္ဇထ။ နိဗ္ဗိန္ဒန္တာ စ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ အရိယမဂ္ဂာဓိဂမေန ပာပတော ဝိရဇ္ဇထ စေဝ ဝိမုစ္စထ စ။ မဂ္ဂေန ဝာ သမုစ္ဆေဒဝိရာဂဝသေန ဝိရဇ္ဇထ, တတော ဖလေန ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိဝိမုတ္တိဝသေန ဝိမုစ္စထ။ အထ ဝာ ပာပန္တိ လာမကတော ပာပံ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ယံ အနိစ္စဒုက္ခာဒိဘာဝေန ကုစ္ဆိတံ အရိယေဟိ ဇိဂုစ္ဆနီယံ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ ပာပေတီတိ ပာပံ။ ကိံ ပန တံ? တေဘူမကဓမ္မဇာတံ ။ ယထာဝုတ္တေန အတ္ထေန ပာပကတော ဒိသ္ဝာ တတ္ထ အနိစ္စတော, ဒုက္ခတော, ရောဂတော, ဂဏ္ဍတော, သလ္လတော, အဃတော, အာဗာဓတောတိအာဒိနာ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေန္တာ နိဗ္ဗိန္ဒထ။ အယံ ဒုတိယာတိ ယာထာဝတော အဟိတာနတ္ထဝိဘာဝနံ ပဌမံ ဥပာဒာယ တတော ဝိဝေစနံ အယံ ဒုတိယာ ဓမ္မဒေသနာ။
Bhavantīti honti pavattanti. Pāpaṃ pāpakato passathāti sabbaṃ pāpadhammaṃ diṭṭheva dhamme āyatiñca ahitadukkhāvahato lāmakato passatha. Tattha nibbindathāti tasmiṃ pāpadhamme ‘‘accantahīnabhāvato lāmakaṭṭhena pāpaṃ, akosallasambhūtaṭṭhena akusalaṃ, pakatipabhassarassa pasannassa ca cittassa pabhassarādibhāvavināsanato saṃkilesikaṃ, punappunaṃ bhavadukkhanibbattanato ponobbhavikaṃ, saheva darathehi pariḷāhehi vattanato sadarathaṃ, dukkhasseva vipaccanato dukkhavipākaṃ, aparimāṇampi kālaṃ anāgate jātijarāmaraṇanibbattanato āyatiṃ jātijarāmaraṇiyaṃ, sabbahitasukhaviddhaṃsanasamattha’’ntiādinā nayena nānāvidhe ādīnave, tassa ca pahāne ānisaṃse sammapaññāya passantā nibbindatha nibbedaṃ āpajjatha. Nibbindantā ca vipassanaṃ vaḍḍhetvā ariyamaggādhigamena pāpato virajjatha ceva vimuccatha ca. Maggena vā samucchedavirāgavasena virajjatha, tato phalena paṭippassaddhivimuttivasena vimuccatha. Atha vā pāpanti lāmakato pāpaṃ. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yaṃ aniccadukkhādibhāvena kucchitaṃ ariyehi jigucchanīyaṃ vaṭṭadukkhaṃ pāpetīti pāpaṃ. Kiṃ pana taṃ? Tebhūmakadhammajātaṃ . Yathāvuttena atthena pāpakato disvā tattha aniccato, dukkhato, rogato, gaṇḍato, sallato, aghato, ābādhatotiādinā vipassanaṃ vaḍḍhentā nibbindatha. Ayaṃ dutiyāti yāthāvato ahitānatthavibhāvanaṃ paṭhamaṃ upādāya tato vivecanaṃ ayaṃ dutiyā dhammadesanā.
ဂာထာသု ဗုဒ္ဓသ္သာတိ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓသ္သ။ သဗ္ဗဘူတာနုကမ္ပိနောတိ သဗ္ဗေပိ သတ္တေ မဟာကရုဏာယ အနုကမ္ပနသဘာဝသ္သ။ ပရိယာယဝစနန္တိ ပရိယာယေန ကထနံ ဒေသနံ။ ပသ္သာတိ ပရိသံ အာလပတိ, ပရိသဇေဋ္ဌကံ ဝာ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကေစိ ပနာဟု ‘‘အတ္တာနမေဝ သန္ဓာယ ဘဂဝာ ‘ပသ္သာ’တိ အဝောစာ’’တိ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ပာပကေ ဝိရဇ္ဇထ ရာဂံ ပဇဟထာတိ အတ္ထော။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။
Gāthāsu buddhassāti sabbaññubuddhassa. Sabbabhūtānukampinoti sabbepi satte mahākaruṇāya anukampanasabhāvassa. Pariyāyavacananti pariyāyena kathanaṃ desanaṃ. Passāti parisaṃ ālapati, parisajeṭṭhakaṃ vā sandhāya vuttaṃ. Keci panāhu ‘‘attānameva sandhāya bhagavā ‘passā’ti avocā’’ti. Tatthāti tasmiṃ pāpake virajjatha rāgaṃ pajahathāti attho. Sesaṃ vuttanayameva.
ဒုတိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Dutiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဣတိဝုတ္တကပာဠိ • Itivuttakapāḷi / ၂. ဒေသနာသုတ္တံ • 2. Desanāsuttaṃ