A World of Knowledge
    Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya

    നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

    മജ്ഝിമനികായേ

    Majjhimanikāye

    ഉപരിപണ്ണാസപാളി

    Uparipaṇṇāsapāḷi

    ൧. ദേവദഹവഗ്ഗോ

    1. Devadahavaggo

    ൧. ദേവദഹസുത്തം

    1. Devadahasuttaṃ

    . ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ സക്കേസു വിഹരതി ദേവദഹം നാമ സക്യാനം നിഗമോ. തത്ര ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘ഭിക്ഖവോ’’തി. ‘‘ഭദന്തേ’’തി തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസും. ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘സന്തി, ഭിക്ഖവേ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘യം കിഞ്ചായം പുരിസപുഗ്ഗലോ പടിസംവേദേതി സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ, സബ്ബം തം പുബ്ബേകതഹേതു. ഇതി പുരാണാനം കമ്മാനം തപസാ ബ്യന്തീഭാവാ, നവാനം കമ്മാനം അകരണാ, ആയതിം അനവസ്സവോ; ആയതിം അനവസ്സവാ കമ്മക്ഖയോ; കമ്മക്ഖയാ ദുക്ഖക്ഖയോ; ദുക്ഖക്ഖയാ വേദനാക്ഖയോ; വേദനാക്ഖയാ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവംവാദിനോ, ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠാ.

    1. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati devadahaṃ nāma sakyānaṃ nigamo. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu. Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’ti. Evaṃvādino, bhikkhave, nigaṇṭhā.

    ‘‘ഏവംവാദാഹം , ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠേ ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവം വദാമി – ‘സച്ചം കിര തുമ്ഹേ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – യം കിഞ്ചായം പുരിസപുഗ്ഗലോ പടിസംവേദേതി സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ, സബ്ബം തം പുബ്ബേകതഹേതു. ഇതി പുരാണാനം കമ്മാനം തപസാ ബ്യന്തീഭാവാ, നവാനം കമ്മാനം അകരണാ, ആയതിം അനവസ്സവോ; ആയതിം അനവസ്സവാ കമ്മക്ഖയോ; കമ്മക്ഖയാ ദുക്ഖക്ഖയോ; ദുക്ഖക്ഖയാ വേദനാക്ഖയോ; വേദനാക്ഖയാ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീ’തി? തേ ച മേ, ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠാ ഏവം പുട്ഠാ ‘ആമാ’തി പടിജാനന്തി.

    ‘‘Evaṃvādāhaṃ , bhikkhave, nigaṇṭhe upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi – ‘saccaṃ kira tumhe, āvuso nigaṇṭhā, evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu. Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’ti? Te ca me, bhikkhave, nigaṇṭhā evaṃ puṭṭhā ‘āmā’ti paṭijānanti.

    ‘‘ത്യാഹം ഏവം വദാമി – ‘കിം പന തുമ്ഹേ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, ജാനാഥ – അഹുവമ്ഹേവ മയം പുബ്ബേ, ന നാഹുവമ്ഹാ’തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’.

    ‘‘Tyāhaṃ evaṃ vadāmi – ‘kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe, na nāhuvamhā’ti? ‘No hidaṃ, āvuso’.

    ‘‘‘കിം പന തുമ്ഹേ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, ജാനാഥ – അകരമ്ഹേവ മയം പുബ്ബേ പാപകമ്മം, ന നാകരമ്ഹാ’തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’.

    ‘‘‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ, na nākaramhā’ti? ‘No hidaṃ, āvuso’.

    ‘‘‘കിം പന തുമ്ഹേ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, ജാനാഥ – ഏവരൂപം വാ ഏവരൂപം വാ പാപകമ്മം അകരമ്ഹാ’തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’.

    ‘‘‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhā’ti? ‘No hidaṃ, āvuso’.

    ‘‘‘കിം പന തുമ്ഹേ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, ജാനാഥ – ഏത്തകം വാ ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം, ഏത്തകം വാ ദുക്ഖം നിജ്ജീരേതബ്ബം, ഏത്തകമ്ഹി വാ ദുക്ഖേ നിജ്ജിണ്ണേ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീ’തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’.

    ‘‘‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ, ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’ti? ‘No hidaṃ, āvuso’.

    ‘‘‘കിം പന തുമ്ഹേ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, ജാനാഥ – ദിട്ഠേവ ധമ്മേ അകുസലാനം ധമ്മാനം പഹാനം, കുസലാനം ധമ്മാനം ഉപസമ്പദ’ന്തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’.

    ‘‘‘Kiṃ pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jānātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampada’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’.

    . ‘‘ഇതി കിര തുമ്ഹേ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, ന ജാനാഥ – അഹുവമ്ഹേവ മയം പുബ്ബേ, ന നാഹുവമ്ഹാതി , ന ജാനാഥ – അകരമ്ഹേവ മയം പുബ്ബേ പാപകമ്മം, ന നാകരമ്ഹാതി, ന ജാനാഥ – ഏവരൂപം വാ ഏവരൂപം വാ പാപകമ്മം അകരമ്ഹാതി, ന ജാനാഥ – ഏത്തകം വാ ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം, ഏത്തകം വാ ദുക്ഖം നിജ്ജീരേതബ്ബം, ഏത്തകമ്ഹി വാ ദുക്ഖേ നിജ്ജിണ്ണേ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീതി, ന ജാനാഥ – ദിട്ഠേവ ധമ്മേ അകുസലാനം ധമ്മാനം പഹാനം, കുസലാനം ധമ്മാനം ഉപസമ്പദം; ഏവം സന്തേ ആയസ്മന്താനം നിഗണ്ഠാനം ന കല്ലമസ്സ വേയ്യാകരണായ – യം കിഞ്ചായം പുരിസപുഗ്ഗലോ പടിസംവേദേതി സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ, സബ്ബം തം പുബ്ബേകതഹേതു. ഇതി പുരാണാനം കമ്മാനം തപസാ ബ്യന്തീഭാവാ, നവാനം കമ്മാനം അകരണാ, ആയതിം അനവസ്സവോ; ആയതിം അനവസ്സവാ കമ്മക്ഖയോ; കമ്മക്ഖയാ ദുക്ഖക്ഖയോ; ദുക്ഖക്ഖയാ വേദനാക്ഖയോ; വേദനാക്ഖയാ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീ’’തി.

    2. ‘‘Iti kira tumhe, āvuso nigaṇṭhā, na jānātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe, na nāhuvamhāti , na jānātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ, na nākaramhāti, na jānātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti, na jānātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ, ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti, na jānātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ; evaṃ sante āyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ na kallamassa veyyākaraṇāya – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu. Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’’ti.

    ‘‘സചേ പന തുമ്ഹേ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, ജാനേയ്യാഥ – അഹുവമ്ഹേവ മയം പുബ്ബേ, ന നാഹുവമ്ഹാതി, ജാനേയ്യാഥ – അകരമ്ഹേവ മയം പുബ്ബേ പാപകമ്മം, ന നാകരമ്ഹാതി, ജാനേയ്യാഥ – ഏവരൂപം വാ ഏവരൂപം വാ പാപകമ്മം അകരമ്ഹാതി, ജാനേയ്യാഥ – ഏത്തകം വാ ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം, ഏത്തകം വാ ദുക്ഖം നിജ്ജീരേതബ്ബം, ഏത്തകമ്ഹി വാ ദുക്ഖേ നിജ്ജിണ്ണേ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീതി, ജാനേയ്യാഥ – ദിട്ഠേവ ധമ്മേ അകുസലാനം ധമ്മാനം പഹാനം, കുസലാനം ധമ്മാനം ഉപസമ്പദം; ഏവം സന്തേ ആയസ്മന്താനം നിഗണ്ഠാനം കല്ലമസ്സ വേയ്യാകരണായ – യം കിഞ്ചായം പുരിസപുഗ്ഗലോ പടിസംവേദേതി സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ, സബ്ബം തം പുബ്ബേകതഹേതു. ഇതി പുരാണാനം കമ്മാനം തപസാ ബ്യന്തീഭാവാ, നവാനം കമ്മാനം അകരണാ, ആയതിം അനവസ്സവോ; ആയതിം അനവസ്സവാ കമ്മക്ഖയോ; കമ്മക്ഖയാ ദുക്ഖക്ഖയോ; ദുക്ഖക്ഖയാ വേദനാക്ഖയോ; വേദനാക്ഖയാ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീ’’തി.

    ‘‘Sace pana tumhe, āvuso nigaṇṭhā, jāneyyātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe, na nāhuvamhāti, jāneyyātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ, na nākaramhāti, jāneyyātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti, jāneyyātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ, ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti, jāneyyātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ; evaṃ sante āyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ kallamassa veyyākaraṇāya – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu. Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’’ti.

    . ‘‘സേയ്യഥാപി, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, പുരിസോ സല്ലേന വിദ്ധോ അസ്സ സവിസേന ഗാള്ഹൂപലേപനേന 1; സോ സല്ലസ്സപി വേധനഹേതു 2 ദുക്ഖാ തിബ്ബാ 3 കടുകാ വേദനാ വേദിയേയ്യ. തസ്സ മിത്താമച്ചാ ഞാതിസാലോഹിതാ ഭിസക്കം സല്ലകത്തം ഉപട്ഠാപേയ്യും. തസ്സ സോ ഭിസക്കോ സല്ലകത്തോ സത്ഥേന വണമുഖം പരികന്തേയ്യ; സോ സത്ഥേനപി വണമുഖസ്സ പരികന്തനഹേതു ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയേയ്യ. തസ്സ സോ ഭിസക്കോ സല്ലകത്തോ ഏസനിയാ സല്ലം ഏസേയ്യ; സോ ഏസനിയാപി സല്ലസ്സ ഏസനാഹേതു ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയേയ്യ . തസ്സ സോ ഭിസക്കോ സല്ലകത്തോ സല്ലം അബ്ബുഹേയ്യ 4; സോ സല്ലസ്സപി അബ്ബുഹനഹേതു 5 ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയേയ്യ. തസ്സ സോ ഭിസക്കോ സല്ലകത്തോ അഗദങ്ഗാരം വണമുഖേ ഓദഹേയ്യ; സോ അഗദങ്ഗാരസ്സപി വണമുഖേ ഓദഹനഹേതു ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയേയ്യ. സോ അപരേന സമയേന രൂള്ഹേന വണേന സഞ്ഛവിനാ അരോഗോ അസ്സ സുഖീ സേരീ സയംവസീ യേന കാമങ്ഗമോ. തസ്സ ഏവമസ്സ – അഹം ഖോ പുബ്ബേ സല്ലേന വിദ്ധോ അഹോസിം സവിസേന ഗാള്ഹൂപലേപനേന. സോഹം സല്ലസ്സപി വേധനഹേതു ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയിം. തസ്സ മേ മിത്താമച്ചാ ഞാതിസാലോഹിതാ ഭിസക്കം സല്ലകത്തം ഉപട്ഠപേസും. തസ്സ മേ സോ ഭിസക്കോ സല്ലകത്തോ സത്ഥേന വണമുഖം പരികന്തി; സോഹം സത്ഥേനപി വണമുഖസ്സ പരികന്തനഹേതു ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയിം. തസ്സ മേ സോ ഭിസക്കോ സല്ലകത്തോ ഏസനിയാ സല്ലം ഏസി; സോ അഹം ഏസനിയാപി സല്ലസ്സ ഏസനാഹേതു ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയിം. തസ്സ മേ സോ ഭിസക്കോ സല്ലകത്തോ സല്ലം അബ്ബുഹി 6; സോഹം സല്ലസ്സപി അബ്ബുഹനഹേതു ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയിം. തസ്സ മേ സോ ഭിസക്കോ സല്ലകത്തോ അഗദങ്ഗാരം വണമുഖേ ഓദഹി; സോഹം അഗദങ്ഗാരസ്സപി വണമുഖേ ഓദഹനഹേതു ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയിം. സോമ്ഹി ഏതരഹി രൂള്ഹേന വണേന സഞ്ഛവിനാ അരോഗോ സുഖീ സേരീ സയംവസീ യേന കാമങ്ഗമോ’’തി.

    3. ‘‘Seyyathāpi, āvuso nigaṇṭhā, puriso sallena viddho assa savisena gāḷhūpalepanena 7; so sallassapi vedhanahetu 8 dukkhā tibbā 9 kaṭukā vedanā vediyeyya. Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhāpeyyuṃ. Tassa so bhisakko sallakatto satthena vaṇamukhaṃ parikanteyya; so satthenapi vaṇamukhassa parikantanahetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyeyya. Tassa so bhisakko sallakatto esaniyā sallaṃ eseyya; so esaniyāpi sallassa esanāhetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyeyya . Tassa so bhisakko sallakatto sallaṃ abbuheyya 10; so sallassapi abbuhanahetu 11 dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyeyya. Tassa so bhisakko sallakatto agadaṅgāraṃ vaṇamukhe odaheyya; so agadaṅgārassapi vaṇamukhe odahanahetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyeyya. So aparena samayena rūḷhena vaṇena sañchavinā arogo assa sukhī serī sayaṃvasī yena kāmaṅgamo. Tassa evamassa – ahaṃ kho pubbe sallena viddho ahosiṃ savisena gāḷhūpalepanena. Sohaṃ sallassapi vedhanahetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyiṃ. Tassa me mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhapesuṃ. Tassa me so bhisakko sallakatto satthena vaṇamukhaṃ parikanti; sohaṃ satthenapi vaṇamukhassa parikantanahetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyiṃ. Tassa me so bhisakko sallakatto esaniyā sallaṃ esi; so ahaṃ esaniyāpi sallassa esanāhetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyiṃ. Tassa me so bhisakko sallakatto sallaṃ abbuhi 12; sohaṃ sallassapi abbuhanahetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyiṃ. Tassa me so bhisakko sallakatto agadaṅgāraṃ vaṇamukhe odahi; sohaṃ agadaṅgārassapi vaṇamukhe odahanahetu dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyiṃ. Somhi etarahi rūḷhena vaṇena sañchavinā arogo sukhī serī sayaṃvasī yena kāmaṅgamo’’ti.

    ‘‘ഏവമേവ ഖോ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, സചേ തുമ്ഹേ ജാനേയ്യാഥ – അഹുവമ്ഹേവ മയം പുബ്ബേ, ന നാഹുവമ്ഹാതി, ജാനേയ്യാഥ – അകരമ്ഹേവ മയം പുബ്ബേ പാപകമ്മം, ന നാകരമ്ഹാതി, ജാനേയ്യാഥ – ഏവരൂപം വാ ഏവരൂപം വാ പാപകമ്മം അകരമ്ഹാതി, ജാനേയ്യാഥ – ഏത്തകം വാ ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം, ഏത്തകം വാ ദുക്ഖം നിജ്ജീരേതബ്ബം, ഏത്തകമ്ഹി വാ ദുക്ഖേ നിജ്ജിണ്ണേ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീതി, ജാനേയ്യാഥ – ദിട്ഠേവ ധമ്മേ അകുസലാനം ധമ്മാനം പഹാനം, കുസലാനം ധമ്മാനം ഉപസമ്പദം; ഏവം സന്തേ ആയസ്മന്താനം നിഗണ്ഠാനം കല്ലമസ്സ വേയ്യാകരണായ – യം കിഞ്ചായം പുരിസപുഗ്ഗലോ പടിസംവേദേതി സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ, സബ്ബം തം പുബ്ബേകതഹേതു. ഇതി പുരാണാനം കമ്മാനം തപസാ ബ്യന്തീഭാവാ, നവാനം കമ്മാനം അകരണാ, ആയതിം അനവസ്സവോ; ആയതിം അനവസ്സവാ കമ്മക്ഖയോ; കമ്മക്ഖയാ ദുക്ഖക്ഖയോ; ദുക്ഖക്ഖയാ വേദനാക്ഖയോ; വേദനാക്ഖയാ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീ’’തി.

    ‘‘Evameva kho, āvuso nigaṇṭhā, sace tumhe jāneyyātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe, na nāhuvamhāti, jāneyyātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ, na nākaramhāti, jāneyyātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti, jāneyyātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ, ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti, jāneyyātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ; evaṃ sante āyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ kallamassa veyyākaraṇāya – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu. Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’’ti.

    ‘‘യസ്മാ ച ഖോ തുമ്ഹേ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, ന ജാനാഥ – അഹുവമ്ഹേവ മയം പുബ്ബേ, ന നാഹുവമ്ഹാതി, ന ജാനാഥ – അകരമ്ഹേവ മയം പുബ്ബേ പാപകമ്മം, ന നാകരമ്ഹാതി, ന ജാനാഥ – ഏവരൂപം വാ ഏവരൂപം വാ പാപകമ്മം അകരമ്ഹാതി, ന ജാനാഥ – ഏത്തകം വാ ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം, ഏത്തകം വാ ദുക്ഖം നിജ്ജീരേതബ്ബം, ഏത്തകമ്ഹി വാ ദുക്ഖേ നിജ്ജിണ്ണേ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീതി, ന ജാനാഥ – ദിട്ഠേവ ധമ്മേ അകുസലാനം ധമ്മാനം പഹാനം, കുസലാനം ധമ്മാനം ഉപസമ്പദം; തസ്മാ ആയസ്മന്താനം നിഗണ്ഠാനം ന കല്ലമസ്സ വേയ്യാകരണായ – യം കിഞ്ചായം പുരിസപുഗ്ഗലോ പടിസംവേദേതി സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ, സബ്ബം തം പുബ്ബേകതഹേതു. ഇതി പുരാണാനം കമ്മാനം തപസാ ബ്യന്തീഭാവാ, നവാനം കമ്മാനം അകരണാ, ആയതിം അനവസ്സവോ; ആയതിം അനവസ്സവാ കമ്മക്ഖയോ; കമ്മക്ഖയാ ദുക്ഖക്ഖയോ; ദുക്ഖക്ഖയാ വേദനാക്ഖയോ; വേദനാക്ഖയാ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീ’’തി.

    ‘‘Yasmā ca kho tumhe, āvuso nigaṇṭhā, na jānātha – ahuvamheva mayaṃ pubbe, na nāhuvamhāti, na jānātha – akaramheva mayaṃ pubbe pāpakammaṃ, na nākaramhāti, na jānātha – evarūpaṃ vā evarūpaṃ vā pāpakammaṃ akaramhāti, na jānātha – ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ, ettakaṃ vā dukkhaṃ nijjīretabbaṃ, ettakamhi vā dukkhe nijjiṇṇe sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti, na jānātha – diṭṭheva dhamme akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ; tasmā āyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ na kallamassa veyyākaraṇāya – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu. Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’’ti.

    . ‘‘ഏവം വുത്തേ, ഭിക്ഖവേ, തേ നിഗണ്ഠാ മം ഏതദവോചും – ‘നിഗണ്ഠോ , ആവുസോ, നാടപുത്തോ 13 സബ്ബഞ്ഞൂ സബ്ബദസ്സാവീ, അപരിസേസം ഞാണദസ്സനം പടിജാനാതി . ചരതോ ച മേ തിട്ഠതോ ച സുത്തസ്സ ച ജാഗരസ്സ ച സതതം സമിതം ഞാണദസ്സനം പച്ചുപട്ഠിത’ന്തി. സോ ഏവമാഹ – ‘അത്ഥി ഖോ വോ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, പുബ്ബേവ പാപകമ്മം കതം, തം ഇമായ കടുകായ ദുക്കരകാരികായ നിജ്ജീരേഥ, യം പനേത്ഥ ഏതരഹി കായേന സംവുതാ വാചായ സംവുതാ മനസാ സംവുതാ തം ആയതിം പാപകമ്മസ്സ അകരണം. ഇതി പുരാണാനം കമ്മാനം തപസാ ബ്യന്തീഭാവാ, നവാനം കമ്മാനം അകരണാ, ആയതിം അനവസ്സവോ; ആയതിം അനവസ്സവാ കമ്മക്ഖയോ; കമ്മക്ഖയാ ദുക്ഖക്ഖയോ; ദുക്ഖക്ഖയാ വേദനാക്ഖയോ; വേദനാക്ഖയാ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീ’തി. തഞ്ച പനമ്ഹാകം രുച്ചതി ചേവ ഖമതി ച, തേന ചമ്ഹാ അത്തമനാ’’തി.

    4. ‘‘Evaṃ vutte, bhikkhave, te nigaṇṭhā maṃ etadavocuṃ – ‘nigaṇṭho , āvuso, nāṭaputto 14 sabbaññū sabbadassāvī, aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānāti . Carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhita’nti. So evamāha – ‘atthi kho vo, āvuso nigaṇṭhā, pubbeva pāpakammaṃ kataṃ, taṃ imāya kaṭukāya dukkarakārikāya nijjīretha, yaṃ panettha etarahi kāyena saṃvutā vācāya saṃvutā manasā saṃvutā taṃ āyatiṃ pāpakammassa akaraṇaṃ. Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’ti. Tañca panamhākaṃ ruccati ceva khamati ca, tena camhā attamanā’’ti.

    . ‘‘ഏവം വുത്തേ അഹം, ഭിക്ഖവേ, തേ നിഗണ്ഠേ ഏതദവോചം – ‘പഞ്ച ഖോ ഇമേ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, ധമ്മാ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ ദ്വിധാവിപാകാ. കതമേ പഞ്ച? സദ്ധാ, രുചി, അനുസ്സവോ, ആകാരപരിവിതക്കോ, ദിട്ഠിനിജ്ഝാനക്ഖന്തി – ഇമേ ഖോ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, പഞ്ച ധമ്മാ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ ദ്വിധാവിപാകാ. തത്രായസ്മന്താനം നിഗണ്ഠാനം കാ അതീതംസേ സത്ഥരി സദ്ധാ, കാ രുചി, കോ അനുസ്സവോ, കോ ആകാരപരിവിതക്കോ, കാ ദിട്ഠിനിജ്ഝാനക്ഖന്തീ’തി. ഏവംവാദീ 15 ഖോ അഹം, ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠേസു ന കഞ്ചി 16 സഹധമ്മികം വാദപടിഹാരം സമനുപസ്സാമി.

    5. ‘‘Evaṃ vutte ahaṃ, bhikkhave, te nigaṇṭhe etadavocaṃ – ‘pañca kho ime, āvuso nigaṇṭhā, dhammā diṭṭheva dhamme dvidhāvipākā. Katame pañca? Saddhā, ruci, anussavo, ākāraparivitakko, diṭṭhinijjhānakkhanti – ime kho, āvuso nigaṇṭhā, pañca dhammā diṭṭheva dhamme dvidhāvipākā. Tatrāyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ kā atītaṃse satthari saddhā, kā ruci, ko anussavo, ko ākāraparivitakko, kā diṭṭhinijjhānakkhantī’ti. Evaṃvādī 17 kho ahaṃ, bhikkhave, nigaṇṭhesu na kañci 18 sahadhammikaṃ vādapaṭihāraṃ samanupassāmi.

    ‘‘പുന ചപരാഹം 19, ഭിക്ഖവേ, തേ നിഗണ്ഠേ ഏവം വദാമി – ‘തം കിം മഞ്ഞഥ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ. യസ്മിം വോ സമയേ തിബ്ബോ 20 ഉപക്കമോ ഹോതി തിബ്ബം പധാനം, തിബ്ബാ തസ്മിം സമയേ ഓപക്കമികാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയേഥ; യസ്മിം പന വോ സമയേ ന തിബ്ബോ ഉപക്കമോ ഹോതി ന തിബ്ബം പധാനം, ന തിബ്ബാ തസ്മിം സമയേ ഓപക്കമികാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയേഥാ’തി? ‘യസ്മിം നോ, ആവുസോ ഗോതമ, സമയേ തിബ്ബോ ഉപക്കമോ ഹോതി തിബ്ബം പധാനം, തിബ്ബാ തസ്മിം സമയേ ഓപക്കമികാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയാമ; യസ്മിം പന നോ സമയേ ന തിബ്ബോ ഉപക്കമോ ഹോതി ന തിബ്ബം പധാനം, ന തിബ്ബാ തസ്മിം സമയേ ഓപക്കമികാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയാമാ’’’തി.

    ‘‘Puna caparāhaṃ 21, bhikkhave, te nigaṇṭhe evaṃ vadāmi – ‘taṃ kiṃ maññatha, āvuso nigaṇṭhā. Yasmiṃ vo samaye tibbo 22 upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ, tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha; yasmiṃ pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ, na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyethā’ti? ‘Yasmiṃ no, āvuso gotama, samaye tibbo upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ, tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyāma; yasmiṃ pana no samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ, na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyāmā’’’ti.

    . ‘‘ഇതി കിര, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, യസ്മിം വോ സമയേ തിബ്ബോ ഉപക്കമോ ഹോതി തിബ്ബം പധാനം, തിബ്ബാ തസ്മിം സമയേ ഓപക്കമികാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയേഥ; യസ്മിം പന വോ സമയേ ന തിബ്ബോ ഉപക്കമോ ഹോതി ന തിബ്ബം പധാനം, ന തിബ്ബാ തസ്മിം സമയേ ഓപക്കമികാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയേഥ. ഏവം സന്തേ ആയസ്മന്താനം നിഗണ്ഠാനം ന കല്ലമസ്സ വേയ്യാകരണായ – യം കിഞ്ചായം പുരിസപുഗ്ഗലോ പടിസംവേദേതി സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ, സബ്ബം തം പുബ്ബേകതഹേതു. ഇതി പുരാണാനം കമ്മാനം തപസാ ബ്യന്തീഭാവാ, നവാനം കമ്മാനം അകരണാ, ആയതിം അനവസ്സവോ; ആയതിം അനവസ്സവാ കമ്മക്ഖയോ; കമ്മക്ഖയാ ദുക്ഖക്ഖയോ; ദുക്ഖക്ഖയാ വേദനാക്ഖയോ ; വേദനാക്ഖയാ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീതി. സചേ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, യസ്മിം വോ സമയേ തിബ്ബോ ഉപക്കമോ ഹോതി തിബ്ബം പധാനം, ന തിബ്ബാ തസ്മിം സമയേ ഓപക്കമികാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയേഥ; യസ്മിം പന വോ സമയേ ന തിബ്ബോ ഉപക്കമോ ഹോതി ന തിബ്ബം പധാനം, തിബ്ബാ തസ്മിം സമയേ ഓപക്കമികാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയേഥ 23; ഏവം സന്തേ ആയസ്മന്താനം നിഗണ്ഠാനം കല്ലമസ്സ വേയ്യാകരണായ – യം കിഞ്ചായം പുരിസപുഗ്ഗലോ പടിസംവേദേതി സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ, സബ്ബം തം പുബ്ബേകതഹേതു. ഇതി പുരാണാനം കമ്മാനം തപസാ ബ്യന്തീഭാവാ, നവാനം കമ്മാനം അകരണാ, ആയതിം അനവസ്സവോ; ആയതിം അനവസ്സവാ കമ്മക്ഖയോ; കമ്മക്ഖയാ ദുക്ഖക്ഖയോ; ദുക്ഖക്ഖയാ വേദനാക്ഖയോ; വേദനാക്ഖയാ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീ’’തി.

    6. ‘‘Iti kira, āvuso nigaṇṭhā, yasmiṃ vo samaye tibbo upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ, tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha; yasmiṃ pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ, na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha. Evaṃ sante āyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ na kallamassa veyyākaraṇāya – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu. Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo ; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti. Sace, āvuso nigaṇṭhā, yasmiṃ vo samaye tibbo upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ, na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha; yasmiṃ pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ, tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha 24; evaṃ sante āyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ kallamassa veyyākaraṇāya – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu. Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’’ti.

    ‘‘‘യസ്മാ ച ഖോ, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, യസ്മിം വോ സമയേ തിബ്ബോ ഉപക്കമോ ഹോതി തിബ്ബം പധാനം, തിബ്ബാ തസ്മിം സമയേ ഓപക്കമികാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയേഥ; യസ്മിം പന വോ സമയേ ന തിബ്ബോ ഉപക്കമോ ഹോതി ന തിബ്ബം പധാനം, ന തിബ്ബാ തസ്മിം സമയേ ഓപക്കമികാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയേഥ; തേ തുമ്ഹേ സാമംയേവ ഓപക്കമികാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദയമാനാ അവിജ്ജാ അഞ്ഞാണാ സമ്മോഹാ വിപച്ചേഥ – യം കിഞ്ചായം പുരിസപുഗ്ഗലോ പടിസംവേദേതി സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ, സബ്ബം തം പുബ്ബേകതഹേതു. ഇതി പുരാണാനം കമ്മാനം തപസാ ബ്യന്തീഭാവാ, നവാനം കമ്മാനം അകരണാ, ആയതിം അനവസ്സവോ; ആയതിം അനവസ്സവാ കമ്മക്ഖയോ; കമ്മക്ഖയാ ദുക്ഖക്ഖയോ; ദുക്ഖക്ഖയാ വേദനാക്ഖയോ ; വേദനാക്ഖയാ സബ്ബം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവംവാദീപി 25 ഖോ അഹം, ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠേസു ന കഞ്ചി സഹധമ്മികം വാദപടിഹാരം സമനുപസ്സാമി.

    ‘‘‘Yasmā ca kho, āvuso nigaṇṭhā, yasmiṃ vo samaye tibbo upakkamo hoti tibbaṃ padhānaṃ, tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha; yasmiṃ pana vo samaye na tibbo upakkamo hoti na tibbaṃ padhānaṃ, na tibbā tasmiṃ samaye opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyetha; te tumhe sāmaṃyeva opakkamikā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānā avijjā aññāṇā sammohā vipaccetha – yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetu. Iti purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā byantībhāvā, navānaṃ kammānaṃ akaraṇā, āyatiṃ anavassavo; āyatiṃ anavassavā kammakkhayo; kammakkhayā dukkhakkhayo; dukkhakkhayā vedanākkhayo ; vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatī’ti. Evaṃvādīpi 26 kho ahaṃ, bhikkhave, nigaṇṭhesu na kañci sahadhammikaṃ vādapaṭihāraṃ samanupassāmi.

    . ‘‘പുന ചപരാഹം, ഭിക്ഖവേ, തേ നിഗണ്ഠേ ഏവം വദാമി – ‘തം കിം മഞ്ഞഥാവുസോ നിഗണ്ഠാ, യമിദം കമ്മം ദിട്ഠധമ്മവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ സമ്പരായവേദനീയം ഹോതൂതി ലബ്ഭമേത’ന്തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’. ‘യം പനിദം കമ്മം സമ്പരായവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ ദിട്ഠധമ്മവേദനീയം ഹോതൂതി ലബ്ഭമേത’ന്തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’. ‘തം കിം മഞ്ഞഥാവുസോ നിഗണ്ഠാ, യമിദം കമ്മം സുഖവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ ദുക്ഖവേദനീയം ഹോതൂതി ലബ്ഭമേത’ന്തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’. ‘യം പനിദം കമ്മം ദുക്ഖവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ സുഖവേദനീയം ഹോതൂതി ലബ്ഭമേത’ന്തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’. ‘തം കിം മഞ്ഞഥാവുസോ നിഗണ്ഠാ, യമിദം കമ്മം പരിപക്കവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ അപരിപക്കവേദനീയം ഹോതൂതി ലബ്ഭമേത’ന്തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’. ‘യം പനിദം കമ്മം അപരിപക്കവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ പരിപക്കവേദനീയം ഹോതൂതി ലബ്ഭമേത’ന്തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’. ‘തം കിം മഞ്ഞഥാവുസോ നിഗണ്ഠാ, യമിദം കമ്മം ബഹുവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ അപ്പവേദനീയം ഹോതൂതി ലബ്ഭമേത’ന്തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’. ‘യം പനിദം കമ്മം അപ്പവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ ബഹുവേദനീയം ഹോതൂതി ലബ്ഭമേത’ന്തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’. ‘തം കിം മഞ്ഞഥാവുസോ നിഗണ്ഠാ, യമിദം കമ്മം സവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ അവേദനീയം ഹോതൂതി ലബ്ഭമേത’ന്തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’. ‘യം പനിദം കമ്മം അവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ സവേദനീയം ഹോതൂതി ലബ്ഭമേത’ന്തി? ‘നോ ഹിദം, ആവുസോ’.

    7. ‘‘Puna caparāhaṃ, bhikkhave, te nigaṇṭhe evaṃ vadāmi – ‘taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, yamidaṃ kammaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā samparāyavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Yaṃ panidaṃ kammaṃ samparāyavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā diṭṭhadhammavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, yamidaṃ kammaṃ sukhavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā dukkhavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Yaṃ panidaṃ kammaṃ dukkhavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā sukhavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, yamidaṃ kammaṃ paripakkavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā aparipakkavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Yaṃ panidaṃ kammaṃ aparipakkavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā paripakkavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, yamidaṃ kammaṃ bahuvedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā appavedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Yaṃ panidaṃ kammaṃ appavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā bahuvedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Taṃ kiṃ maññathāvuso nigaṇṭhā, yamidaṃ kammaṃ savedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā avedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’. ‘Yaṃ panidaṃ kammaṃ avedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā savedanīyaṃ hotūti labbhameta’nti? ‘No hidaṃ, āvuso’.

    . ‘‘ഇതി കിര, ആവുസോ നിഗണ്ഠാ, യമിദം കമ്മം ദിട്ഠധമ്മവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ സമ്പരായവേദനീയം ഹോതൂതി അലബ്ഭമേതം, യം പനിദം കമ്മം സമ്പരായവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ ദിട്ഠധമ്മവേദനീയം ഹോതൂതി അലബ്ഭമേതം, യമിദം കമ്മം സുഖവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ ദുക്ഖവേദനീയം ഹോതൂതി അലബ്ഭമേതം, യമിദം കമ്മം ദുക്ഖവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ സുഖവേദനീയം ഹോതൂതി അലബ്ഭമേതം, യമിദം കമ്മം പരിപക്കവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ അപരിപക്കവേദനീയം ഹോതൂതി അലബ്ഭമേതം, യമിദം കമ്മം അപരിപക്കവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ പരിപക്കവേദനീയം ഹോതൂതി അലബ്ഭമേതം, യമിദം കമ്മം ബഹുവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ അപ്പവേദനീയം ഹോതൂതി അലബ്ഭമേതം, യമിദം കമ്മം അപ്പവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ ബഹുവേദനീയം ഹോതൂതി അലബ്ഭമേതം, യമിദം കമ്മം സവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ അവേദനീയം ഹോതൂതി അലബ്ഭമേതം, യമിദം കമ്മം അവേദനീയം തം ഉപക്കമേന വാ പധാനേന വാ സവേദനീയം ഹോതൂതി അലബ്ഭമേതം; ഏവം സന്തേ ആയസ്മന്താനം നിഗണ്ഠാനം അഫലോ ഉപക്കമോ ഹോതി, അഫലം പധാനം’’.

    8. ‘‘Iti kira, āvuso nigaṇṭhā, yamidaṃ kammaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā samparāyavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ, yaṃ panidaṃ kammaṃ samparāyavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā diṭṭhadhammavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ, yamidaṃ kammaṃ sukhavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā dukkhavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ, yamidaṃ kammaṃ dukkhavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā sukhavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ, yamidaṃ kammaṃ paripakkavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā aparipakkavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ, yamidaṃ kammaṃ aparipakkavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā paripakkavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ, yamidaṃ kammaṃ bahuvedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā appavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ, yamidaṃ kammaṃ appavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā bahuvedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ, yamidaṃ kammaṃ savedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā avedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ, yamidaṃ kammaṃ avedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena vā savedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ; evaṃ sante āyasmantānaṃ nigaṇṭhānaṃ aphalo upakkamo hoti, aphalaṃ padhānaṃ’’.

    ‘‘ഏവംവാദീ, ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠാ. ഏവംവാദീനം, ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠാനം ദസ സഹധമ്മികാ വാദാനുവാദാ ഗാരയ്ഹം ഠാനം ആഗച്ഛന്തി.

    ‘‘Evaṃvādī, bhikkhave, nigaṇṭhā. Evaṃvādīnaṃ, bhikkhave, nigaṇṭhānaṃ dasa sahadhammikā vādānuvādā gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchanti.

    . ‘‘സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ പുബ്ബേകതഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി; അദ്ധാ, ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠാ പുബ്ബേ ദുക്കടകമ്മകാരിനോ യം ഏതരഹി ഏവരൂപാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയന്തി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ ഇസ്സരനിമ്മാനഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി; അദ്ധാ, ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠാ പാപകേന ഇസ്സരേന നിമ്മിതാ യം ഏതരഹി ഏവരൂപാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയന്തി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ സങ്ഗതിഭാവഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി; അദ്ധാ, ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠാ പാപസങ്ഗതികാ യം ഏതരഹി ഏവരൂപാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയന്തി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ അഭിജാതിഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി; അദ്ധാ, ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠാ പാപാഭിജാതികാ യം ഏതരഹി ഏവരൂപാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയന്തി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ ദിട്ഠധമ്മൂപക്കമഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി; അദ്ധാ, ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠാ ഏവരൂപാ ദിട്ഠധമ്മൂപക്കമാ യം ഏതരഹി ഏവരൂപാ ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദിയന്തി.

    9. ‘‘Sace, bhikkhave, sattā pubbekatahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, nigaṇṭhā pubbe dukkaṭakammakārino yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyanti. Sace, bhikkhave, sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, nigaṇṭhā pāpakena issarena nimmitā yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyanti. Sace, bhikkhave, sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, nigaṇṭhā pāpasaṅgatikā yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyanti. Sace, bhikkhave, sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, nigaṇṭhā pāpābhijātikā yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyanti. Sace, bhikkhave, sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, nigaṇṭhā evarūpā diṭṭhadhammūpakkamā yaṃ etarahi evarūpā dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vediyanti.

    ‘‘സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ പുബ്ബേകതഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, ഗാരയ്ഹാ നിഗണ്ഠാ; നോ ചേ സത്താ പുബ്ബേകതഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, ഗാരയ്ഹാ നിഗണ്ഠാ. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ ഇസ്സരനിമ്മാനഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, ഗാരയ്ഹാ നിഗണ്ഠാ; നോ ചേ സത്താ ഇസ്സരനിമ്മാനഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, ഗാരയ്ഹാ നിഗണ്ഠാ. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ സങ്ഗതിഭാവഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, ഗാരയ്ഹാ നിഗണ്ഠാ; നോ ചേ സത്താ സങ്ഗതിഭാവഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, ഗാരയ്ഹാ നിഗണ്ഠാ. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ അഭിജാതിഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, ഗാരയ്ഹാ നിഗണ്ഠാ; നോ ചേ സത്താ അഭിജാതിഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, ഗാരയ്ഹാ നിഗണ്ഠാ. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ ദിട്ഠധമ്മൂപക്കമഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, ഗാരയ്ഹാ നിഗണ്ഠാ; നോ ചേ സത്താ ദിട്ഠധമ്മൂപക്കമഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, ഗാരയ്ഹാ നിഗണ്ഠാ. ഏവംവാദീ, ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠാ. ഏവംവാദീനം, ഭിക്ഖവേ, നിഗണ്ഠാനം ഇമേ ദസ സഹധമ്മികാ വാദാനുവാദാ ഗാരയ്ഹം ഠാനം ആഗച്ഛന്തി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അഫലോ ഉപക്കമോ ഹോതി, അഫലം പധാനം.

    ‘‘Sace, bhikkhave, sattā pubbekatahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā; no ce sattā pubbekatahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā. Sace, bhikkhave, sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā; no ce sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā. Sace, bhikkhave, sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā; no ce sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā. Sace, bhikkhave, sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā; no ce sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā. Sace, bhikkhave, sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā; no ce sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, gārayhā nigaṇṭhā. Evaṃvādī, bhikkhave, nigaṇṭhā. Evaṃvādīnaṃ, bhikkhave, nigaṇṭhānaṃ ime dasa sahadhammikā vādānuvādā gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchanti. Evaṃ kho, bhikkhave, aphalo upakkamo hoti, aphalaṃ padhānaṃ.

    ൧൦. ‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, സഫലോ ഉപക്കമോ ഹോതി, സഫലം പധാനം? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ന ഹേവ അനദ്ധഭൂതം അത്താനം ദുക്ഖേന അദ്ധഭാവേതി, ധമ്മികഞ്ച സുഖം ന പരിച്ചജതി, തസ്മിഞ്ച സുഖേ അനധിമുച്ഛിതോ ഹോതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘ഇമസ്സ ഖോ മേ ദുക്ഖനിദാനസ്സ സങ്ഖാരം പദഹതോ സങ്ഖാരപ്പധാനാ വിരാഗോ ഹോതി, ഇമസ്സ പന മേ ദുക്ഖനിദാനസ്സ അജ്ഝുപേക്ഖതോ ഉപേക്ഖം ഭാവയതോ വിരാഗോ ഹോതീ’തി. സോ യസ്സ ഹി ഖ്വാസ്സ 27 ദുക്ഖനിദാനസ്സ സങ്ഖാരം പദഹതോ സങ്ഖാരപ്പധാനാ വിരാഗോ ഹോതി, സങ്ഖാരം തത്ഥ പദഹതി. യസ്സ പനസ്സ ദുക്ഖനിദാനസ്സ അജ്ഝുപേക്ഖതോ ഉപേക്ഖം ഭാവയതോ വിരാഗോ ഹോതി, ഉപേക്ഖം തത്ഥ ഭാവേതി. തസ്സ തസ്സ ദുക്ഖനിദാനസ്സ സങ്ഖാരം പദഹതോ സങ്ഖാരപ്പധാനാ വിരാഗോ ഹോതി – ഏവമ്പിസ്സ തം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഹോതി. തസ്സ തസ്സ ദുക്ഖനിദാനസ്സ അജ്ഝുപേക്ഖതോ ഉപേക്ഖം ഭാവയതോ വിരാഗോ ഹോതി – ഏവമ്പിസ്സ തം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഹോതി.

    10. ‘‘Kathañca, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu na heva anaddhabhūtaṃ attānaṃ dukkhena addhabhāveti, dhammikañca sukhaṃ na pariccajati, tasmiñca sukhe anadhimucchito hoti. So evaṃ pajānāti – ‘imassa kho me dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti, imassa pana me dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hotī’ti. So yassa hi khvāssa 28 dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti, saṅkhāraṃ tattha padahati. Yassa panassa dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hoti, upekkhaṃ tattha bhāveti. Tassa tassa dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti – evampissa taṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ hoti. Tassa tassa dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hoti – evampissa taṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ hoti.

    ൧൧. ‘‘സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, പുരിസോ ഇത്ഥിയാ സാരത്തോ പടിബദ്ധചിത്തോ തിബ്ബച്ഛന്ദോ തിബ്ബാപേക്ഖോ. സോ തം ഇത്ഥിം പസ്സേയ്യ അഞ്ഞേന പുരിസേന സദ്ധിം സന്തിട്ഠന്തിം സല്ലപന്തിം സഞ്ജഗ്ഘന്തിം സംഹസന്തിം. തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, അപി നു തസ്സ പുരിസസ്സ അമും ഇത്ഥിം ദിസ്വാ അഞ്ഞേന പുരിസേന സദ്ധിം സന്തിട്ഠന്തിം സല്ലപന്തിം സഞ്ജഗ്ഘന്തിം സംഹസന്തിം ഉപ്പജ്ജേയ്യും സോകപരിദേവദുക്ഖദോമനസ്സൂപായാസാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’. ‘‘തം കിസ്സ ഹേതു’’? ‘‘അമു ഹി, ഭന്തേ, പുരിസോ അമുസ്സാ ഇത്ഥിയാ സാരത്തോ പടിബദ്ധചിത്തോ തിബ്ബച്ഛന്ദോ തിബ്ബാപേക്ഖോ . തസ്മാ തം ഇത്ഥിം ദിസ്വാ അഞ്ഞേന പുരിസേന സദ്ധിം സന്തിട്ഠന്തിം സല്ലപന്തിം സഞ്ജഗ്ഘന്തിം സംഹസന്തിം ഉപ്പജ്ജേയ്യും സോകപരിദേവദുക്ഖദോമനസ്സൂപായാസാ’’തി. ‘‘അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തസ്സ പുരിസസ്സ ഏവമസ്സ – ‘അഹം ഖോ അമുസ്സാ ഇത്ഥിയാ സാരത്തോ പടിബദ്ധചിത്തോ തിബ്ബച്ഛന്ദോ തിബ്ബാപേക്ഖോ. തസ്സ മേ അമും ഇത്ഥിം ദിസ്വാ അഞ്ഞേന പുരിസേന സദ്ധിം സന്തിട്ഠന്തിം സല്ലപന്തിം സഞ്ജഗ്ഘന്തിം സംഹസന്തിം ഉപ്പജ്ജന്തി സോകപരിദേവദുക്ഖദോമനസ്സൂപായാസാ. യംനൂനാഹം യോ മേ അമുസ്സാ ഇത്ഥിയാ ഛന്ദരാഗോ തം പജഹേയ്യ’ന്തി. സോ യോ അമുസ്സാ ഇത്ഥിയാ ഛന്ദരാഗോ തം പജഹേയ്യ. സോ തം ഇത്ഥിം പസ്സേയ്യ അപരേന സമയേന അഞ്ഞേന പുരിസേന സദ്ധിം സന്തിട്ഠന്തിം സല്ലപന്തിം സഞ്ജഗ്ഘന്തിം സംഹസന്തിം. തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, അപി നു തസ്സ പുരിസസ്സ അമും ഇത്ഥിം ദിസ്വാ അഞ്ഞേന പുരിസേന സദ്ധിം സന്തിട്ഠന്തിം സല്ലപന്തിം സഞ്ജഗ്ഘന്തിം സംഹസന്തിം ഉപ്പജ്ജേയ്യും സോകപരിദേവദുക്ഖദോമനസ്സൂപായാസാ’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’. ‘‘തം കിസ്സ ഹേതു’’? ‘‘അമു ഹി, ഭന്തേ, പുരിസോ അമുസ്സാ ഇത്ഥിയാ വിരാഗോ. തസ്മാ തം ഇത്ഥിം ദിസ്വാ അഞ്ഞേന പുരിസേന സദ്ധിം സന്തിട്ഠന്തിം സല്ലപന്തിം സഞ്ജഗ്ഘന്തിം സംഹസന്തിം ന ഉപ്പജ്ജേയ്യും സോകപരിദേവദുക്ഖദോമനസ്സൂപായാസാ’’തി.

    11. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso itthiyā sāratto paṭibaddhacitto tibbacchando tibbāpekkho. So taṃ itthiṃ passeyya aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ. Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu tassa purisassa amuṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Amu hi, bhante, puriso amussā itthiyā sāratto paṭibaddhacitto tibbacchando tibbāpekkho . Tasmā taṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā’’ti. ‘‘Atha kho, bhikkhave, tassa purisassa evamassa – ‘ahaṃ kho amussā itthiyā sāratto paṭibaddhacitto tibbacchando tibbāpekkho. Tassa me amuṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā. Yaṃnūnāhaṃ yo me amussā itthiyā chandarāgo taṃ pajaheyya’nti. So yo amussā itthiyā chandarāgo taṃ pajaheyya. So taṃ itthiṃ passeyya aparena samayena aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ. Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu tassa purisassa amuṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Amu hi, bhante, puriso amussā itthiyā virāgo. Tasmā taṃ itthiṃ disvā aññena purisena saddhiṃ santiṭṭhantiṃ sallapantiṃ sañjagghantiṃ saṃhasantiṃ na uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassūpāyāsā’’ti.

    ‘‘ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ന ഹേവ അനദ്ധഭൂതം അത്താനം ദുക്ഖേന അദ്ധഭാവേതി, ധമ്മികഞ്ച സുഖം ന പരിച്ചജതി, തസ്മിഞ്ച സുഖേ അനധിമുച്ഛിതോ ഹോതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘ഇമസ്സ ഖോ മേ ദുക്ഖനിദാനസ്സ സങ്ഖാരം പദഹതോ സങ്ഖാരപ്പധാനാ വിരാഗോ ഹോതി, ഇമസ്സ പന മേ ദുക്ഖനിദാനസ്സ അജ്ഝുപേക്ഖതോ ഉപേക്ഖം ഭാവയതോ വിരാഗോ ഹോതീ’തി. സോ യസ്സ ഹി ഖ്വാസ്സ ദുക്ഖനിദാനസ്സ സങ്ഖാരം പദഹതോ സങ്ഖാരപ്പധാനാ വിരാഗോ ഹോതി, സങ്ഖാരം തത്ഥ പദഹതി; യസ്സ പനസ്സ ദുക്ഖനിദാനസ്സ അജ്ഝുപേക്ഖതോ ഉപേക്ഖം ഭാവയതോ വിരാഗോ ഹോതി, ഉപേക്ഖം തത്ഥ ഭാവേതി. തസ്സ തസ്സ ദുക്ഖനിദാനസ്സ സങ്ഖാരം പദഹതോ സങ്ഖാരപ്പധാനാ വിരാഗോ ഹോതി – ഏവമ്പിസ്സ തം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഹോതി . തസ്സ തസ്സ ദുക്ഖനിദാനസ്സ അജ്ഝുപേക്ഖതോ ഉപേക്ഖം ഭാവയതോ വിരാഗോ ഹോതി – ഏവമ്പിസ്സ തം ദുക്ഖം നിജ്ജിണ്ണം ഹോതി. ഏവമ്പി, ഭിക്ഖവേ, സഫലോ ഉപക്കമോ ഹോതി, സഫലം പധാനം.

    ‘‘Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu na heva anaddhabhūtaṃ attānaṃ dukkhena addhabhāveti, dhammikañca sukhaṃ na pariccajati, tasmiñca sukhe anadhimucchito hoti. So evaṃ pajānāti – ‘imassa kho me dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti, imassa pana me dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hotī’ti. So yassa hi khvāssa dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti, saṅkhāraṃ tattha padahati; yassa panassa dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hoti, upekkhaṃ tattha bhāveti. Tassa tassa dukkhanidānassa saṅkhāraṃ padahato saṅkhārappadhānā virāgo hoti – evampissa taṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ hoti . Tassa tassa dukkhanidānassa ajjhupekkhato upekkhaṃ bhāvayato virāgo hoti – evampissa taṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ hoti. Evampi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ.

    ൧൨. ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘യഥാസുഖം ഖോ മേ വിഹരതോ അകുസലാ ധമ്മാ അഭിവഡ്ഢന്തി, കുസലാ ധമ്മാ പരിഹായന്തി; ദുക്ഖായ പന മേ അത്താനം പദഹതോ അകുസലാ ധമ്മാ പരിഹായന്തി, കുസലാ ധമ്മാ അഭിവഡ്ഢന്തി. യംനൂനാഹം ദുക്ഖായ അത്താനം പദഹേയ്യ’ന്തി. സോ ദുക്ഖായ അത്താനം പദഹതി. തസ്സ ദുക്ഖായ അത്താനം പദഹതോ അകുസലാ ധമ്മാ പരിഹായന്തി കുസലാ ധമ്മാ അഭിവഡ്ഢന്തി. സോ ന അപരേന സമയേന ദുക്ഖായ അത്താനം പദഹതി. തം കിസ്സ ഹേതു? യസ്സ ഹി സോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു അത്ഥായ ദുക്ഖായ അത്താനം പദഹേയ്യ സ്വാസ്സ അത്ഥോ അഭിനിപ്ഫന്നോ ഹോതി. തസ്മാ ന അപരേന സമയേന ദുക്ഖായ അത്താനം പദഹതി. സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, ഉസുകാരോ തേജനം ദ്വീസു അലാതേസു ആതാപേതി പരിതാപേതി ഉജും കരോതി കമ്മനിയം. യതോ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഉസുകാരസ്സ തേജനം ദ്വീസു അലാതേസു ആതാപിതം ഹോതി പരിതാപിതം ഉജും കതം 29 കമ്മനിയം, ന സോ തം അപരേന സമയേന ഉസുകാരോ തേജനം ദ്വീസു അലാതേസു ആതാപേതി പരിതാപേതി ഉജും കരോതി കമ്മനിയം. തം കിസ്സ ഹേതു? യസ്സ ഹി സോ, ഭിക്ഖവേ, അത്ഥായ ഉസുകാരോ തേജനം ദ്വീസു അലാതേസു ആതാപേയ്യ പരിതാപേയ്യ ഉജും കരേയ്യ കമ്മനിയം സ്വാസ്സ അത്ഥോ അഭിനിപ്ഫന്നോ ഹോതി. തസ്മാ ന അപരേന സമയേന ഉസുകാരോ തേജനം ദ്വീസു അലാതേസു ആതാപേതി പരിതാപേതി ഉജും കരോതി കമ്മനിയം. ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘യഥാസുഖം ഖോ മേ വിഹരതോ അകുസലാ ധമ്മാ അഭിവഡ്ഢന്തി, കുസലാ ധമ്മാ പരിഹായന്തി; ദുക്ഖായ പന മേ അത്താനം പദഹതോ അകുസലാ ധമ്മാ പരിഹായന്തി, കുസലാ ധമ്മാ അഭിവഡ്ഢന്തി. യംനൂനാഹം ദുക്ഖായ അത്താനം പദഹേയ്യ’ന്തി. സോ ദുക്ഖായ അത്താനം പദഹതി. തസ്സ ദുക്ഖായ അത്താനം പദഹതോ അകുസലാ ധമ്മാ പരിഹായന്തി, കുസലാ ധമ്മാ അഭിവഡ്ഢന്തി. സോ ന അപരേന സമയേന ദുക്ഖായ അത്താനം പദഹതി. തം കിസ്സ ഹേതു? യസ്സ ഹി സോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു അത്ഥായ ദുക്ഖായ അത്താനം പദഹേയ്യ സ്വാസ്സ അത്ഥോ അഭിനിപ്ഫന്നോ ഹോതി. തസ്മാ ന അപരേന സമയേന ദുക്ഖായ അത്താനം പദഹതി. ഏവമ്പി, ഭിക്ഖവേ, സഫലോ ഉപക്കമോ ഹോതി, സഫലം പധാനം.

    12. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu iti paṭisañcikkhati – ‘yathāsukhaṃ kho me viharato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti; dukkhāya pana me attānaṃ padahato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. Yaṃnūnāhaṃ dukkhāya attānaṃ padaheyya’nti. So dukkhāya attānaṃ padahati. Tassa dukkhāya attānaṃ padahato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. So na aparena samayena dukkhāya attānaṃ padahati. Taṃ kissa hetu? Yassa hi so, bhikkhave, bhikkhu atthāya dukkhāya attānaṃ padaheyya svāssa attho abhinipphanno hoti. Tasmā na aparena samayena dukkhāya attānaṃ padahati. Seyyathāpi, bhikkhave, usukāro tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpeti paritāpeti ujuṃ karoti kammaniyaṃ. Yato kho, bhikkhave, usukārassa tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpitaṃ hoti paritāpitaṃ ujuṃ kataṃ 30 kammaniyaṃ, na so taṃ aparena samayena usukāro tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpeti paritāpeti ujuṃ karoti kammaniyaṃ. Taṃ kissa hetu? Yassa hi so, bhikkhave, atthāya usukāro tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpeyya paritāpeyya ujuṃ kareyya kammaniyaṃ svāssa attho abhinipphanno hoti. Tasmā na aparena samayena usukāro tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpeti paritāpeti ujuṃ karoti kammaniyaṃ. Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu iti paṭisañcikkhati – ‘yathāsukhaṃ kho me viharato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti; dukkhāya pana me attānaṃ padahato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. Yaṃnūnāhaṃ dukkhāya attānaṃ padaheyya’nti. So dukkhāya attānaṃ padahati. Tassa dukkhāya attānaṃ padahato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. So na aparena samayena dukkhāya attānaṃ padahati. Taṃ kissa hetu? Yassa hi so, bhikkhave, bhikkhu atthāya dukkhāya attānaṃ padaheyya svāssa attho abhinipphanno hoti. Tasmā na aparena samayena dukkhāya attānaṃ padahati. Evampi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ.

    ൧൩. ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഇധ തഥാഗതോ ലോകേ ഉപ്പജ്ജതി അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ. സോ ഇമം ലോകം സദേവകം സമാരകം സബ്രഹ്മകം സസ്സമണബ്രാഹ്മണിം പജം സദേവമനുസ്സം സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ പവേദേതി. സോ ധമ്മം ദേസേതി ആദികല്യാണം മജ്ഝേകല്യാണം പരിയോസാനകല്യാണം സാത്ഥം സബ്യഞ്ജനം, കേവലപരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം പകാസേതി. തം ധമ്മം സുണാതി ഗഹപതി വാ ഗഹപതിപുത്തോ വാ അഞ്ഞതരസ്മിം വാ കുലേ പച്ചാജാതോ. സോ തം ധമ്മം സുത്വാ തഥാഗതേ സദ്ധം പടിലഭതി. സോ തേന സദ്ധാപടിലാഭേന സമന്നാഗതോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘സമ്ബാധോ ഘരാവാസോ രജാപഥോ, അബ്ഭോകാസോ പബ്ബജ്ജാ. നയിദം സുകരം അഗാരം അജ്ഝാവസതാ ഏകന്തപരിപുണ്ണം ഏകന്തപരിസുദ്ധം സങ്ഖലിഖിതം ബ്രഹ്മചരിയം ചരിതും. യംനൂനാഹം കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജേയ്യ’ന്തി. സോ അപരേന സമയേന അപ്പം വാ ഭോഗക്ഖന്ധം പഹായ മഹന്തം വാ ഭോഗക്ഖന്ധം പഹായ, അപ്പം വാ ഞാതിപരിവട്ടം പഹായ മഹന്തം വാ ഞാതിപരിവട്ടം പഹായ കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജതി.

    13. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idha tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ vā kule paccājāto. So taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati. So tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati – ‘sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya, appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati.

    ൧൪. ‘‘സോ ഏവം പബ്ബജിതോ സമാനോ ഭിക്ഖൂനം സിക്ഖാസാജീവസമാപന്നോ പാണാതിപാതം പഹായ പാണാതിപാതാ പടിവിരതോ ഹോതി നിഹിതദണ്ഡോ നിഹിതസത്ഥോ, ലജ്ജീ ദയാപന്നോ സബ്ബപാണഭൂതഹിതാനുകമ്പീ വിഹരതി. അദിന്നാദാനം പഹായ അദിന്നാദാനാ പടിവിരതോ ഹോതി ദിന്നാദായീ ദിന്നപാടികങ്ഖീ, അഥേനേന സുചിഭൂതേന അത്തനാ വിഹരതി. അബ്രഹ്മചരിയം പഹായ ബ്രഹ്മചാരീ ഹോതി ആരാചാരീ വിരതോ മേഥുനാ ഗാമധമ്മാ. മുസാവാദം പഹായ മുസാവാദാ പടിവിരതോ ഹോതി സച്ചവാദീ സച്ചസന്ധോ ഥേതോ പച്ചയികോ അവിസംവാദകോ ലോകസ്സ. പിസുണം വാചം പഹായ പിസുണായ വാചായ പടിവിരതോ ഹോതി; ഇതോ സുത്വാ ന അമുത്ര അക്ഖാതാ ഇമേസം ഭേദായ, അമുത്ര വാ സുത്വാ ന ഇമേസം അക്ഖാതാ അമൂസം ഭേദായ – ഇതി ഭിന്നാനം വാ സന്ധാതാ സഹിതാനം വാ അനുപ്പദാതാ സമഗ്ഗാരാമോ സമഗ്ഗരതോ സമഗ്ഗനന്ദീ സമഗ്ഗകരണിം വാചം ഭാസിതാ ഹോതി. ഫരുസം വാചം പഹായ ഫരുസായ വാചായ പടിവിരതോ ഹോതി; യാ സാ വാചാ നേലാ കണ്ണസുഖാ പേമനീയാ ഹദയങ്ഗമാ പോരീ ബഹുജനകന്താ ബഹുജനമനാപാ തഥാരൂപിം വാചം ഭാസിതാ ഹോതി. സമ്ഫപ്പലാപം പഹായ സമ്ഫപ്പലാപാ പടിവിരതോ ഹോതി കാലവാദീ ഭൂതവാദീ അത്ഥവാദീ ധമ്മവാദീ വിനയവാദീ, നിധാനവതിം വാചം ഭാസിതാ കാലേന സാപദേസം പരിയന്തവതിം അത്ഥസംഹിതം. സോ ബീജഗാമഭൂതഗാമസമാരമ്ഭാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഏകഭത്തികോ ഹോതി രത്തൂപരതോ വിരതോ വികാലഭോജനാ. നച്ചഗീതവാദിതവിസൂകദസ്സനാ പടിവിരതോ ഹോതി. മാലാഗന്ധവിലേപനധാരണമണ്ഡനവിഭൂസനട്ഠാനാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഉച്ചാസയനമഹാസയനാ പടിവിരതോ ഹോതി. ജാതരൂപരജതപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. ആമകധഞ്ഞപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. ആമകമംസപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇത്ഥികുമാരികപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. ദാസിദാസപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. അജേളകപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. കുക്കുടസൂകരപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഹത്ഥിഗവസ്സവളവപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഖേത്തവത്ഥുപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. ദൂതേയ്യപഹിണഗമനാനുയോഗാ പടിവിരതോ ഹോതി. കയവിക്കയാ പടിവിരതോ ഹോതി. തുലാകൂടകംസകൂടമാനകൂടാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഉക്കോടനവഞ്ചനനികതിസാചിയോഗാ 31 പടിവിരതോ ഹോതി. ഛേദനവധബന്ധനവിപരാമോസആലോപസഹസാകാരാ പടിവിരതോ ഹോതി 32.

    14. ‘‘So evaṃ pabbajito samāno bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati. Adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī, athenena sucibhūtena attanā viharati. Abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī hoti ārācārī virato methunā gāmadhammā. Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa. Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti; ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya – iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti. Pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti; yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti. Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī, nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ. So bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti. Ekabhattiko hoti rattūparato virato vikālabhojanā. Naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato hoti. Mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti. Uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti. Jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Itthikumārikapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Hatthigavassavaḷavapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti. Kayavikkayā paṭivirato hoti. Tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato hoti. Ukkoṭanavañcananikatisāciyogā 33 paṭivirato hoti. Chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā paṭivirato hoti 34.

    ‘‘സോ സന്തുട്ഠോ ഹോതി കായപരിഹാരികേന ചീവരേന, കുച്ഛിപരിഹാരികേന പിണ്ഡപാതേന. സോ യേന യേനേവ പക്കമതി സമാദായേവ പക്കമതി. സേയ്യഥാപി നാമ പക്ഖീ സകുണോ യേന യേനേവ ഡേതി സപത്തഭാരോവ ഡേതി, ഏവമേവ ഭിക്ഖു സന്തുട്ഠോ ഹോതി കായപരിഹാരികേന ചീവരേന, കുച്ഛിപരിഹാരികേന പിണ്ഡപാതേന; സോ യേന യേനേവ പക്കമതി സമാദായേവ പക്കമതി. സോ ഇമിനാ അരിയേന സീലക്ഖന്ധേന സമന്നാഗതോ അജ്ഝത്തം അനവജ്ജസുഖം പടിസംവേദേതി.

    ‘‘So santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena, kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati. Seyyathāpi nāma pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti sapattabhārova ḍeti, evameva bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena, kucchiparihārikena piṇḍapātena; so yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati. So iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti.

    ൧൫. ‘‘സോ ചക്ഖുനാ രൂപം ദിസ്വാ ന നിമിത്തഗ്ഗാഹീ ഹോതി നാനുബ്യഞ്ജനഗ്ഗാഹീ. യത്വാധികരണമേനം ചക്ഖുന്ദ്രിയം അസംവുതം വിഹരന്തം അഭിജ്ഝാദോമനസ്സാ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ അന്വാസ്സവേയ്യും തസ്സ സംവരായ പടിപജ്ജതി, രക്ഖതി ചക്ഖുന്ദ്രിയം, ചക്ഖുന്ദ്രിയേ സംവരം ആപജ്ജതി. സോതേന സദ്ദം സുത്വാ…പേ॰… ഘാനേന ഗന്ധം ഘായിത്വാ…പേ॰… ജിവ്ഹായ രസം സായിത്വാ…പേ॰… കായേന ഫോട്ഠബ്ബം ഫുസിത്വാ…പേ॰… മനസാ ധമ്മം വിഞ്ഞായ ന നിമിത്തഗ്ഗാഹീ ഹോതി നാനുബ്യഞ്ജനഗ്ഗാഹീ. യത്വാധികരണമേനം മനിന്ദ്രിയം അസംവുതം വിഹരന്തം അഭിജ്ഝാദോമനസ്സാ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ അന്വാസ്സവേയ്യും തസ്സ സംവരായ പടിപജ്ജതി, രക്ഖതി മനിന്ദ്രിയം, മനിന്ദ്രിയേ സംവരം ആപജ്ജതി. സോ ഇമിനാ അരിയേന ഇന്ദ്രിയസംവരേന സമന്നാഗതോ അജ്ഝത്തം അബ്യാസേകസുഖം പടിസംവേദേതി.

    15. ‘‘So cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjati. So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedeti.

    ‘‘സോ അഭിക്കന്തേ പടിക്കന്തേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി, ആലോകിതേ വിലോകിതേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി, സമിഞ്ജിതേ 35 പസാരിതേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി, സങ്ഘാടിപത്തചീവരധാരണേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി , അസിതേ പീതേ ഖായിതേ സായിതേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി, ഉച്ചാരപസ്സാവകമ്മേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി, ഗതേ ഠിതേ നിസിന്നേ സുത്തേ ജാഗരിതേ ഭാസിതേ തുണ്ഹീഭാവേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി.

    ‘‘So abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti, ālokite vilokite sampajānakārī hoti, samiñjite 36 pasārite sampajānakārī hoti, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti , asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti, uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti.

    ൧൬. ‘‘സോ ഇമിനാ ച അരിയേന സീലക്ഖന്ധേന സമന്നാഗതോ, (ഇമായ ച അരിയായ സന്തുട്ഠിയാ സമന്നാഗതോ,) 37 ഇമിനാ ച അരിയേന ഇന്ദ്രിയസംവരേന സമന്നാഗതോ, ഇമിനാ ച അരിയേന സതിസമ്പജഞ്ഞേന സമന്നാഗതോ വിവിത്തം സേനാസനം ഭജതി അരഞ്ഞം രുക്ഖമൂലം പബ്ബതം കന്ദരം ഗിരിഗുഹം സുസാനം വനപത്ഥം അബ്ഭോകാസം പലാലപുഞ്ജം. സോ പച്ഛാഭത്തം പിണ്ഡപാതപടിക്കന്തോ നിസീദതി പല്ലങ്കം ആഭുജിത്വാ, ഉജും കായം പണിധായ, പരിമുഖം സതിം ഉപട്ഠപേത്വാ. സോ അഭിജ്ഝം ലോകേ പഹായ വിഗതാഭിജ്ഝേന ചേതസാ വിഹരതി, അഭിജ്ഝായ ചിത്തം പരിസോധേതി. ബ്യാപാദപദോസം പഹായ അബ്യാപന്നചിത്തോ വിഹരതി സബ്ബപാണഭൂതഹിതാനുകമ്പീ, ബ്യാപാദപദോസാ ചിത്തം പരിസോധേതി. ഥിനമിദ്ധം പഹായ വിഗതഥിനമിദ്ധോ വിഹരതി ആലോകസഞ്ഞീ സതോ സമ്പജാനോ, ഥിനമിദ്ധാ ചിത്തം പരിസോധേതി. ഉദ്ധച്ചകുക്കുച്ചം പഹായ അനുദ്ധതോ വിഹരതി അജ്ഝത്തം വൂപസന്തചിത്തോ , ഉദ്ധച്ചകുക്കുച്ചാ ചിത്തം പരിസോധേതി. വിചികിച്ഛം പഹായ തിണ്ണവിചികിച്ഛോ വിഹരതി അകഥംകഥീ കുസലേസു ധമ്മേസു, വിചികിച്ഛായ ചിത്തം പരിസോധേതി.

    16. ‘‘So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato, (imāya ca ariyāya santuṭṭhiyā samannāgato,) 38 iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato, iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā, ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya, parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti. Byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodheti. Thinamiddhaṃ pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti. Uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto , uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti. Vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.

    ‘‘സോ ഇമേ പഞ്ച നീവരണേ പഹായ ചേതസോ ഉപക്കിലേസേ പഞ്ഞായ ദുബ്ബലീകരണേ വിവിച്ചേവ കാമേഹി വിവിച്ച അകുസലേഹി ധമ്മേഹി സവിതക്കം സവിചാരം വിവേകജം പീതിസുഖം പഠമം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. ഏവമ്പി , ഭിക്ഖവേ, സഫലോ ഉപക്കമോ ഹോതി, സഫലം പധാനം.

    ‘‘So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Evampi , bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു വിതക്കവിചാരാനം വൂപസമാ അജ്ഝത്തം സമ്പസാദനം ചേതസോ ഏകോദിഭാവം അവിതക്കം അവിചാരം സമാധിജം പീതിസുഖം ദുതിയം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. ഏവമ്പി, ഭിക്ഖവേ, സഫലോ ഉപക്കമോ ഹോതി, സഫലം പധാനം.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Evampi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു പീതിയാ ച വിരാഗാ ഉപേക്ഖകോ ച വിഹരതി സതോ ച സമ്പജാനോ, സുഖഞ്ച കായേന പടിസംവേദേതി. യം തം അരിയാ ആചിക്ഖന്തി – ‘ഉപേക്ഖകോ സതിമാ സുഖവിഹാരീ’തി തതിയം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. ഏവമ്പി, ഭിക്ഖവേ, സഫലോ ഉപക്കമോ ഹോതി, സഫലം പധാനം.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti. Yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Evampi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സുഖസ്സ ച പഹാനാ ദുക്ഖസ്സ ച പഹാനാ, പുബ്ബേവ സോമനസ്സദോമനസ്സാനം അത്ഥങ്ഗമാ, അദുക്ഖമസുഖം ഉപേക്ഖാസതിപാരിസുദ്ധിം ചതുത്ഥം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. ഏവമ്പി, ഭിക്ഖവേ, സഫലോ ഉപക്കമോ ഹോതി, സഫലം പധാനം.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā, pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā, adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Evampi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ.

    ൧൭. ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ പുബ്ബേനിവാസാനുസ്സതിഞാണായ ചിത്തം അഭിനിന്നാമേതി. സോ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി, സേയ്യഥിദം 39 – ഏകമ്പി ജാതിം ദ്വേപി ജാതിയോ തിസ്സോപി ജാതിയോ ചതസ്സോപി ജാതിയോ പഞ്ചപി ജാതിയോ ദസപി ജാതിയോ വീസമ്പി ജാതിയോ തിംസമ്പി ജാതിയോ ചത്താലീസമ്പി ജാതിയോ പഞ്ഞാസമ്പി ജാതിയോ ജാതിസതമ്പി ജാതിസഹസ്സമ്പി ജാതിസതസഹസ്സമ്പി അനേകേപി സംവട്ടകപ്പേ അനേകേപി വിവട്ടകപ്പേ അനേകേപി സംവട്ടവിവട്ടകപ്പേ – ‘അമുത്രാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ അമുത്ര ഉദപാദിം; തത്രാപാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ ഇധൂപപന്നോ’തി. ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. ഏവമ്പി, ഭിക്ഖവേ, സഫലോ ഉപക്കമോ ഹോതി, സഫലം പധാനം.

    17. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ 40 – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Evampi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ.

    ൧൮. ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ സത്താനം ചുതൂപപാതഞാണായ ചിത്തം അഭിനിന്നാമേതി. സോ ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ, സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി – ‘ഇമേ വത ഭോന്തോ സത്താ കായദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം ഉപവാദകാ മിച്ഛാദിട്ഠികാ മിച്ഛാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ, തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപന്നാ. ഇമേ വാ പന ഭോന്തോ സത്താ കായസുചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീസുചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോസുചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം അനുപവാദകാ സമ്മാദിട്ഠികാ സമ്മാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ, തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപന്നാ’തി. ഇതി ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ, സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി. ഏവമ്പി, ഭിക്ഖവേ, സഫലോ ഉപക്കമോ ഹോതി, സഫലം പധാനം.

    18. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Evampi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ.

    ൧൯. ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ ആസവാനം ഖയഞാണായ ചിത്തം അഭിനിന്നാമേതി. സോ ‘ഇദം ദുക്ഖ’ന്തി യഥാഭൂതം പജാനാതി, ‘അയം ദുക്ഖസമുദയോ’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി, ‘അയം ദുക്ഖനിരോധോ’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി, ‘അയം ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി; ‘ഇമേ ആസവാ’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി, ‘അയം ആസവസമുദയോ’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി, ‘അയം ആസവനിരോധോ’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി, ‘അയം ആസവനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി. തസ്സ ഏവം ജാനതോ ഏവം പസ്സതോ കാമാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി, ഭവാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി, അവിജ്ജാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി. വിമുത്തസ്മിം വിമുത്തമിതി ഞാണം ഹോതി. ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി പജാനാതി. ഏവമ്പി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, സഫലോ ഉപക്കമോ ഹോതി, സഫലം പധാനം. ഏവംവാദീ, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതാ. ഏവംവാദീനം, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതാനം 41 ദസ സഹധമ്മികാ പാസംസട്ഠാനാ ആഗച്ഛന്തി.

    19. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti; ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Evampi kho, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti, saphalaṃ padhānaṃ. Evaṃvādī, bhikkhave, tathāgatā. Evaṃvādīnaṃ, bhikkhave, tathāgatānaṃ 42 dasa sahadhammikā pāsaṃsaṭṭhānā āgacchanti.

    ൨൦. ‘‘സചേ , ഭിക്ഖവേ, സത്താ പുബ്ബേകതഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി; അദ്ധാ, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതോ പുബ്ബേ സുകതകമ്മകാരീ യം ഏതരഹി ഏവരൂപാ അനാസവാ സുഖാ വേദനാ വേദേതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ ഇസ്സരനിമ്മാനഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി; അദ്ധാ, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതോ ഭദ്ദകേന ഇസ്സരേന നിമ്മിതോ യം ഏതരഹി ഏവരൂപാ അനാസവാ സുഖാ വേദനാ വേദേതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ സങ്ഗതിഭാവഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി; അദ്ധാ, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതോ കല്യാണസങ്ഗതികോ യം ഏതരഹി ഏവരൂപാ അനാസവാ സുഖാ വേദനാ വേദേതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ അഭിജാതിഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി; അദ്ധാ, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതോ കല്യാണാഭിജാതികോ യം ഏതരഹി ഏവരൂപാ അനാസവാ സുഖാ വേദനാ വേദേതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ ദിട്ഠധമ്മൂപക്കമഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി; അദ്ധാ, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതോ കല്യാണദിട്ഠധമ്മൂപക്കമോ യം ഏതരഹി ഏവരൂപാ അനാസവാ സുഖാ വേദനാ വേദേതി.

    20. ‘‘Sace , bhikkhave, sattā pubbekatahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, tathāgato pubbe sukatakammakārī yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti. Sace, bhikkhave, sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, tathāgato bhaddakena issarena nimmito yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti. Sace, bhikkhave, sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, tathāgato kalyāṇasaṅgatiko yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti. Sace, bhikkhave, sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, tathāgato kalyāṇābhijātiko yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti. Sace, bhikkhave, sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti; addhā, bhikkhave, tathāgato kalyāṇadiṭṭhadhammūpakkamo yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti.

    ‘‘സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ പുബ്ബേകതഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, പാസംസോ തഥാഗതോ; നോ ചേ സത്താ പുബ്ബേകതഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, പാസംസോ തഥാഗതോ. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ ഇസ്സരനിമ്മാനഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, പാസംസോ തഥാഗതോ; നോ ചേ സത്താ ഇസ്സരനിമ്മാനഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, പാസംസോ തഥാഗതോ. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ സങ്ഗതിഭാവഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, പാസംസോ തഥാഗതോ; നോ ചേ സത്താ സങ്ഗതിഭാവഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, പാസംസോ തഥാഗതോ. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ അഭിജാതിഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, പാസംസോ തഥാഗതോ; നോ ചേ സത്താ അഭിജാതിഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, പാസംസോ തഥാഗതോ. സചേ, ഭിക്ഖവേ, സത്താ ദിട്ഠധമ്മൂപക്കമഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, പാസംസോ തഥാഗതോ; നോ ചേ സത്താ ദിട്ഠധമ്മൂപക്കമഹേതു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തി, പാസംസോ തഥാഗതോ. ഏവംവാദീ, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതാ. ഏവംവാദീനം, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതാനം ഇമേ ദസ സഹധമ്മികാ പാസംസട്ഠാനാ ആഗച്ഛന്തീ’’തി.

    ‘‘Sace, bhikkhave, sattā pubbekatahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato; no ce sattā pubbekatahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato. Sace, bhikkhave, sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato; no ce sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato. Sace, bhikkhave, sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato; no ce sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato. Sace, bhikkhave, sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato; no ce sattā abhijātihetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato. Sace, bhikkhave, sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato; no ce sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti, pāsaṃso tathāgato. Evaṃvādī, bhikkhave, tathāgatā. Evaṃvādīnaṃ, bhikkhave, tathāgatānaṃ ime dasa sahadhammikā pāsaṃsaṭṭhānā āgacchantī’’ti.

    ഇദമവോച ഭഗവാ. അത്തമനാ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദുന്തി.

    Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

    ദേവദഹസുത്തം നിട്ഠിതം പഠമം.

    Devadahasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. ഗാള്ഹപലേപനേന (ക॰)
    2. വേദനാഹേതു (സീ॰ പീ॰ ക॰)
    3. തിപ്പാ (സീ॰ സ്യാ॰ കം॰ പീ॰)
    4. അബ്ബുയ്ഹേയ്യ (സീ॰), അബ്ഭൂണ്ഹേയ്യ (സ്യാ॰ കം॰)
    5. അബ്ബുയ്ഹനഹേതു (സീ॰), അബ്ഭൂണ്ഹനഹേതു (സ്യാ॰ കം॰)
    6. അബ്ബുയ്ഹി (സീ॰), അബ്ഭൂണ്ഹി (സ്യാ॰ കം॰)
    7. gāḷhapalepanena (ka.)
    8. vedanāhetu (sī. pī. ka.)
    9. tippā (sī. syā. kaṃ. pī.)
    10. abbuyheyya (sī.), abbhūṇheyya (syā. kaṃ.)
    11. abbuyhanahetu (sī.), abbhūṇhanahetu (syā. kaṃ.)
    12. abbuyhi (sī.), abbhūṇhi (syā. kaṃ.)
    13. നാഥപുത്തോ (സീ॰)
    14. nāthaputto (sī.)
    15. ഏവംവാദീസു (ക॰)
    16. കിഞ്ചി (സീ॰ പീ॰ ക॰)
    17. evaṃvādīsu (ka.)
    18. kiñci (sī. pī. ka.)
    19. പുന ച പനാഹം (സീ॰ പീ॰ ക॰)
    20. തിപ്പോ (പീ॰)
    21. puna ca panāhaṃ (sī. pī. ka.)
    22. tippo (pī.)
    23. പധാനം, തിട്ഠേയ്യേവ തസ്മിം സമയേ… വേദനാ (സീ॰ സ്യാ॰ കം॰ പീ॰)
    24. padhānaṃ, tiṭṭheyyeva tasmiṃ samaye… vedanā (sī. syā. kaṃ. pī.)
    25. ഏവംവാദീസുപി (ക॰)
    26. evaṃvādīsupi (ka.)
    27. യസ്സ ഖോ പനസ്സ (സീ॰), യസ്സ ഖ്വാസ്സ (പീ॰)
    28. yassa kho panassa (sī.), yassa khvāssa (pī.)
    29. ഉജും കതം ഹോതി (സീ॰)
    30. ujuṃ kataṃ hoti (sī.)
    31. സാവിയോഗാ (സ്യാ॰ കം॰ ക॰) ഏത്ഥ സാചിസദ്ദോ കുടിലപരിയായോ
    32. പസ്സ മ॰ നി॰ ൧.൨൯൩ ചൂളഹത്ഥിപദോപമേ
    33. sāviyogā (syā. kaṃ. ka.) ettha sācisaddo kuṭilapariyāyo
    34. passa ma. ni. 1.293 cūḷahatthipadopame
    35. സമ്മിഞ്ജിതേ (സീ॰ സ്യാ॰ കം॰ പീ॰)
    36. sammiñjite (sī. syā. kaṃ. pī.)
    37. പസ്സ മ॰ നി॰ ൧.൨൯൬ ചൂളഹത്ഥിപദോപമേ
    38. passa ma. ni. 1.296 cūḷahatthipadopame
    39. സേയ്യഥീദം (സീ॰ സ്യാ॰ കം॰ പീ॰)
    40. seyyathīdaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    41. തഥാഗതോ, ഏവംവാദിം ഭിക്ഖവേ തഥാഗതം (സീ॰ സ്യാ॰ കം॰ പീ॰)
    42. tathāgato, evaṃvādiṃ bhikkhave tathāgataṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൧. ദേവദഹസുത്തവണ്ണനാ • 1. Devadahasuttavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൧. ദേവദഹസുത്തവണ്ണനാ • 1. Devadahasuttavaṇṇanā


    © 1991-2025 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact