| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya |
૧૦. દેવદૂતસુત્તં
10. Devadūtasuttaṃ
૨૬૧. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ભિક્ખવો’’તિ. ‘‘ભદન્તે’’તિ તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. ભગવા એતદવોચ –
261. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, દ્વે અગારા સદ્વારા 1, તત્થ ચક્ખુમા પુરિસો મજ્ઝે ઠિતો પસ્સેય્ય મનુસ્સે ગેહં પવિસન્તેપિ નિક્ખમન્તેપિ અનુચઙ્કમન્તેપિ અનુવિચરન્તેપિ; એવમેવ ખો અહં, ભિક્ખવે, દિબ્બેન ચક્ખુના વિસુદ્ધેન અતિક્કન્તમાનુસકેન સત્તે પસ્સામિ ચવમાને ઉપપજ્જમાને હીને પણીતે સુવણ્ણે દુબ્બણ્ણે, સુગતે દુગ્ગતે યથાકમ્મૂપગે સત્તે પજાનામિ – ‘ઇમે વત ભોન્તો સત્તા કાયસુચરિતેન સમન્નાગતા વચીસુચરિતેન સમન્નાગતા મનોસુચરિતેન સમન્નાગતા અરિયાનં અનુપવાદકા સમ્માદિટ્ઠિકા સમ્માદિટ્ઠિકમ્મસમાદાના; તે કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપન્ના. ઇમે વા પન ભોન્તો સત્તા કાયસુચરિતેન સમન્નાગતા વચીસુચરિતેન સમન્નાગતા મનોસુચરિતેન સમન્નાગતા અરિયાનં અનુપવાદકા સમ્માદિટ્ઠિકા સમ્માદિટ્ઠિકમ્મસમાદાના; તે કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા મનુસ્સેસુ ઉપપન્ના. ઇમે વત ભોન્તો સત્તા કાયદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા વચીદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા મનોદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા અરિયાનં ઉપવાદકા મિચ્છાદિટ્ઠિકા મિચ્છાદિટ્ઠિકમ્મસમાદાના ; તે કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા પેત્તિવિસયં ઉપપન્ના. ઇમે વા પન ભોન્તો સત્તા કાયદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા વચીદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા મનોદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા અરિયાનં ઉપવાદકા મિચ્છાદિટ્ઠિકા મિચ્છાદિટ્ઠિકમ્મસમાદાના; તે કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા તિરચ્છાનયોનિં ઉપપન્ના. ઇમે વા પન ભોન્તો સત્તા કાયદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા વચીદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા મનોદુચ્ચરિતેન સમન્નાગતા અરિયાનં ઉપવાદકા મિચ્છાદિટ્ઠિકા મિચ્છાદિટ્ઠિકમ્મસમાદાના; તે કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપન્ના’’’તિ.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, dve agārā sadvārā 2, tattha cakkhumā puriso majjhe ṭhito passeyya manusse gehaṃ pavisantepi nikkhamantepi anucaṅkamantepi anuvicarantepi; evameva kho ahaṃ, bhikkhave, dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi – ‘ime vata bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapannā. Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā ; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā’’’ti.
૨૬૨. ‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, નિરયપાલા નાનાબાહાસુ ગહેત્વા યમસ્સ રઞ્ઞો દસ્સેન્તિ – ‘અયં, દેવ, પુરિસો અમત્તેય્યો અપેત્તેય્યો અસામઞ્ઞો અબ્રાહ્મઞ્ઞો, ન કુલે જેટ્ઠાપચાયી. ઇમસ્સ દેવો દણ્ડં પણેતૂ’તિ. તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા પઠમં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જતિ સમનુગાહતિ સમનુભાસતિ – ‘અમ્ભો પુરિસ, ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ પઠમં દેવદૂતં પાતુભૂત’ન્તિ? સો એવમાહ – ‘નાદ્દસં, ભન્તે’તિ.
262. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā nānābāhāsu gahetvā yamassa rañño dassenti – ‘ayaṃ, deva, puriso amatteyyo apetteyyo asāmañño abrāhmañño, na kule jeṭṭhāpacāyī. Imassa devo daṇḍaṃ paṇetū’ti. Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā paṭhamaṃ devadūtaṃ samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu paṭhamaṃ devadūtaṃ pātubhūta’nti? So evamāha – ‘nāddasaṃ, bhante’ti.
‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ દહરં કુમારં મન્દં ઉત્તાનસેય્યકં સકે મુત્તકરીસે પલિપન્નં સેમાન’ન્તિ? સો એવમાહ – ‘અદ્દસં, ભન્તે’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu daharaṃ kumāraṃ mandaṃ uttānaseyyakaṃ sake muttakarīse palipannaṃ semāna’nti? So evamāha – ‘addasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, તસ્સ તે વિઞ્ઞુસ્સ સતો મહલ્લકસ્સ ન એતદહોસિ – અહમ્પિ ખોમ્હિ જાતિધમ્મો, જાતિં અનતીતો. હન્દાહં કલ્યાણં કરોમિ કાયેન વાચાય મનસા’તિ? સો એવમાહ – ‘નાસક્ખિસ્સં, ભન્તે, પમાદસ્સં, ભન્તે’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, tassa te viññussa sato mahallakassa na etadahosi – ahampi khomhi jātidhammo, jātiṃ anatīto. Handāhaṃ kalyāṇaṃ karomi kāyena vācāya manasā’ti? So evamāha – ‘nāsakkhissaṃ, bhante, pamādassaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં , ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, પમાદવતાય ન કલ્યાણમકાસિ કાયેન વાચાય મનસા. તગ્ઘ ત્વં, અમ્ભો પુરિસ, તથા કરિસ્સન્તિ યથા તં પમત્તં. તં ખો પન તે એતં પાપકમ્મં 3 નેવ માતરા કતં ન પિતરા કતં ન ભાતરા કતં ન ભગિનિયા કતં ન મિત્તામચ્ચેહિ કતં ન ઞાતિસાલોહિતેહિ કતં ન સમણબ્રાહ્મણેહિ કતં ન દેવતાહિ કતં, તયાવેતં પાપકમ્મં 4 કતં, ત્વઞ્ઞેવેતસ્સ વિપાકં પટિસંવેદિસ્સસી’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ , bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, pamādavatāya na kalyāṇamakāsi kāyena vācāya manasā. Taggha tvaṃ, ambho purisa, tathā karissanti yathā taṃ pamattaṃ. Taṃ kho pana te etaṃ pāpakammaṃ 5 neva mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ, tayāvetaṃ pāpakammaṃ 6 kataṃ, tvaññevetassa vipākaṃ paṭisaṃvedissasī’’’ti.
૨૬૩. ‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા પઠમં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જિત્વા સમનુગાહિત્વા સમનુભાસિત્વા દુતિયં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જતિ સમનુગાહતિ સમનુભાસતિ – ‘અમ્ભો પુરિસ, ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ દુતિયં દેવદૂતં પાતુભૂત’ન્તિ? સો એવમાહ – ‘નાદ્દસં, ભન્તે’’’તિ.
263. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā paṭhamaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvā samanugāhitvā samanubhāsitvā dutiyaṃ devadūtaṃ samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu dutiyaṃ devadūtaṃ pātubhūta’nti? So evamāha – ‘nāddasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ ઇત્થિં વા પુરિસં વા ( ) 7 જિણ્ણં ગોપાનસિવઙ્કં ભોગ્ગં દણ્ડપરાયનં પવેધમાનં ગચ્છન્તં આતુરં ગતયોબ્બનં ખણ્ડદન્તં પલિતકેસં વિલૂનં ખલિતસિરં 8 વલિનં તિલકાહતગત્ત’ન્તિ? સો એવમાહ – ‘અદ્દસં, ભન્તે’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu itthiṃ vā purisaṃ vā ( ) 9 jiṇṇaṃ gopānasivaṅkaṃ bhoggaṃ daṇḍaparāyanaṃ pavedhamānaṃ gacchantaṃ āturaṃ gatayobbanaṃ khaṇḍadantaṃ palitakesaṃ vilūnaṃ khalitasiraṃ 10 valinaṃ tilakāhatagatta’nti? So evamāha – ‘addasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં , ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, તસ્સ તે વિઞ્ઞુસ્સ સતો મહલ્લકસ્સ ન એતદહોસિ – અહમ્પિ ખોમ્હિ જરાધમ્મો, જરં અનતીતો. હન્દાહં કલ્યાણં કરોમિ કાયેન વાચાય મનસા’તિ? સો એવમાહ – ‘નાસક્ખિસ્સં, ભન્તે, પમાદસ્સં, ભન્તે’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ , bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, tassa te viññussa sato mahallakassa na etadahosi – ahampi khomhi jarādhammo, jaraṃ anatīto. Handāhaṃ kalyāṇaṃ karomi kāyena vācāya manasā’ti? So evamāha – ‘nāsakkhissaṃ, bhante, pamādassaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, પમાદવતાય ન કલ્યાણમકાસિ કાયેન વાચાય મનસા. તગ્ઘ ત્વં, અમ્ભો પુરિસ, તથા કરિસ્સન્તિ યથા તં પમત્તં. તં ખો પન તે એતં પાપકમ્મં નેવ માતરા કતં ન પિતરા કતં ન ભાતરા કતં ન ભગિનિયા કતં ન મિત્તામચ્ચેહિ કતં ન ઞાતિસાલોહિતેહિ કતં ન સમણબ્રાહ્મણેહિ કતં ન દેવતાહિ કતં, તયાવેતં પાપકમ્મં કતં, ત્વઞ્ઞેવેતસ્સ વિપાકં પટિસંવેદિસ્સસી’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, pamādavatāya na kalyāṇamakāsi kāyena vācāya manasā. Taggha tvaṃ, ambho purisa, tathā karissanti yathā taṃ pamattaṃ. Taṃ kho pana te etaṃ pāpakammaṃ neva mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ, tayāvetaṃ pāpakammaṃ kataṃ, tvaññevetassa vipākaṃ paṭisaṃvedissasī’’’ti.
૨૬૪. ‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા દુતિયં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જિત્વા સમનુગાહિત્વા સમનુભાસિત્વા તતિયં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જતિ સમનુગાહતિ સમનુભાસતિ – ‘અમ્ભો પુરિસ, ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ તતિયં દેવદૂતં પાતુભૂત’ન્તિ? સો એવમાહ – ‘નાદ્દસં, ભન્તે’’’તિ.
264. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā dutiyaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvā samanugāhitvā samanubhāsitvā tatiyaṃ devadūtaṃ samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu tatiyaṃ devadūtaṃ pātubhūta’nti? So evamāha – ‘nāddasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ ઇત્થિં વા પુરિસં વા આબાધિકં દુક્ખિતં બાળ્હગિલાનં સકે મુત્તકરીસે પલિપન્નં સેમાનં અઞ્ઞેહિ વુટ્ઠાપિયમાનં અઞ્ઞેહિ સંવેસિયમાન’ન્તિ? સો એવમાહ – ‘અદ્દસં, ભન્તે’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu itthiṃ vā purisaṃ vā ābādhikaṃ dukkhitaṃ bāḷhagilānaṃ sake muttakarīse palipannaṃ semānaṃ aññehi vuṭṭhāpiyamānaṃ aññehi saṃvesiyamāna’nti? So evamāha – ‘addasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, તસ્સ તે વિઞ્ઞુસ્સ સતો મહલ્લકસ્સ ન એતદહોસિ – અહમ્પિ ખોમ્હિ બ્યાધિધમ્મો , બ્યાધિં અનતીતો. હન્દાહં કલ્યાણં કરોમિ કાયેન વાચાય મનસા’તિ? સો એવમાહ – ‘નાસક્ખિસ્સં, ભન્તે, પમાદસ્સં, ભન્તે’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, tassa te viññussa sato mahallakassa na etadahosi – ahampi khomhi byādhidhammo , byādhiṃ anatīto. Handāhaṃ kalyāṇaṃ karomi kāyena vācāya manasā’ti? So evamāha – ‘nāsakkhissaṃ, bhante, pamādassaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, પમાદવતાય ન કલ્યાણમકાસિ કાયેન વાચાય મનસા. તગ્ઘ ત્વં, અમ્ભો પુરિસ, તથા કરિસ્સન્તિ યથા તં પમત્તં. તં ખો પન તે એતં પાપકમ્મં નેવ માતરા કતં ન પિતરા કતં ન ભાતરા કતં ન ભગિનિયા કતં ન મિત્તામચ્ચેહિ કતં ન ઞાતિસાલોહિતેહિ કતં ન સમણબ્રાહ્મણેહિ કતં ન દેવતાહિ કતં, તયાવેતં પાપકમ્મં કતં, ત્વઞ્ઞેવેતસ્સ વિપાકં પટિસંવેદિસ્સસી’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, pamādavatāya na kalyāṇamakāsi kāyena vācāya manasā. Taggha tvaṃ, ambho purisa, tathā karissanti yathā taṃ pamattaṃ. Taṃ kho pana te etaṃ pāpakammaṃ neva mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ, tayāvetaṃ pāpakammaṃ kataṃ, tvaññevetassa vipākaṃ paṭisaṃvedissasī’’’ti.
૨૬૫. ‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા તતિયં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જિત્વા સમનુગાહિત્વા સમનુભાસિત્વા ચતુત્થં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જતિ સમનુગાહતિ સમનુભાસતિ – ‘અમ્ભો પુરિસ, ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ ચતુત્થં દેવદૂતં પાતુભૂત’ન્તિ? સો એવમાહ – ‘નાદ્દસં, ભન્તે’’’તિ.
265. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā tatiyaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvā samanugāhitvā samanubhāsitvā catutthaṃ devadūtaṃ samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu catutthaṃ devadūtaṃ pātubhūta’nti? So evamāha – ‘nāddasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ રાજાનો ચોરં આગુચારિં ગહેત્વા વિવિધા કમ્મકારણા કારેન્તે – કસાહિપિ તાળેન્તે વેત્તેહિપિ તાળેન્તે અદ્ધદણ્ડકેહિપિ તાળેન્તે હત્થમ્પિ છિન્દન્તે પાદમ્પિ છિન્દન્તે હત્થપાદમ્પિ છિન્દન્તે કણ્ણમ્પિ છિન્દન્તે નાસમ્પિ છિન્દન્તે કણ્ણનાસમ્પિ છિન્દન્તે બિલઙ્ગથાલિકમ્પિ કરોન્તે સઙ્ખમુણ્ડિકમ્પિ કરોન્તે રાહુમુખમ્પિ કરોન્તે જોતિમાલિકમ્પિ કરોન્તે હત્થપજ્જોતિકમ્પિ કરોન્તે એરકવત્તિકમ્પિ કરોન્તે ચીરકવાસિકમ્પિ કરોન્તે એણેય્યકમ્પિ કરોન્તે બળિસમંસિકમ્પિ કરોન્તે કહાપણિકમ્પિ કરોન્તે ખારાપતચ્છિકમ્પિ કરોન્તે પલિઘપરિવત્તિકમ્પિ કરોન્તે પલાલપીઠકમ્પિ કરોન્તે તત્તેનપિ તેલેન ઓસિઞ્ચન્તે સુનખેહિપિ ખાદાપેન્તે જીવન્તમ્પિ સૂલે ઉત્તાસેન્તે અસિનાપિ સીસં છિન્દન્તે’તિ? સો એવમાહ – ‘અદ્દસં, ભન્તે’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu rājāno coraṃ āgucāriṃ gahetvā vividhā kammakāraṇā kārente – kasāhipi tāḷente vettehipi tāḷente addhadaṇḍakehipi tāḷente hatthampi chindante pādampi chindante hatthapādampi chindante kaṇṇampi chindante nāsampi chindante kaṇṇanāsampi chindante bilaṅgathālikampi karonte saṅkhamuṇḍikampi karonte rāhumukhampi karonte jotimālikampi karonte hatthapajjotikampi karonte erakavattikampi karonte cīrakavāsikampi karonte eṇeyyakampi karonte baḷisamaṃsikampi karonte kahāpaṇikampi karonte khārāpatacchikampi karonte palighaparivattikampi karonte palālapīṭhakampi karonte tattenapi telena osiñcante sunakhehipi khādāpente jīvantampi sūle uttāsente asināpi sīsaṃ chindante’ti? So evamāha – ‘addasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, તસ્સ તે વિઞ્ઞુસ્સ સતો મહલ્લકસ્સ ન એતદહોસિ – યે કિર, ભો, પાપકાનિ કમ્માનિ કરોન્તિ તે દિટ્ઠેવ ધમ્મે એવરૂપા વિવિધા કમ્મકારણા કરીયન્તિ, કિમઙ્ગં 11 પન પરત્થ ! હન્દાહં કલ્યાણં કરોમિ કાયેન વાચાય મનસા’તિ? સો એવમાહ – ‘નાસક્ખિસ્સં, ભન્તે, પમાદસ્સં, ભન્તે’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, tassa te viññussa sato mahallakassa na etadahosi – ye kira, bho, pāpakāni kammāni karonti te diṭṭheva dhamme evarūpā vividhā kammakāraṇā karīyanti, kimaṅgaṃ 12 pana parattha ! Handāhaṃ kalyāṇaṃ karomi kāyena vācāya manasā’ti? So evamāha – ‘nāsakkhissaṃ, bhante, pamādassaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, પમાદવતાય ન કલ્યાણમકાસિ કાયેન વાચાય મનસા. તગ્ઘ ત્વં, અમ્ભો પુરિસ, તથા કરિસ્સન્તિ યથા તં પમત્તં. તં ખો પન તે એતં પાપકમ્મં નેવ માતરા કતં ન પિતરા કતં ન ભાતરા કતં ન ભગિનિયા કતં ન મિત્તામચ્ચેહિ કતં ન ઞાતિસાલોહિતેહિ કતં ન સમણબ્રાહ્મણેહિ કતં ન દેવતાહિ કતં, તયાવેતં પાપકમ્મં કતં, ત્વઞ્ઞેવેતસ્સ વિપાકં પટિસંવેદિસ્સસી’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, pamādavatāya na kalyāṇamakāsi kāyena vācāya manasā. Taggha tvaṃ, ambho purisa, tathā karissanti yathā taṃ pamattaṃ. Taṃ kho pana te etaṃ pāpakammaṃ neva mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ, tayāvetaṃ pāpakammaṃ kataṃ, tvaññevetassa vipākaṃ paṭisaṃvedissasī’’’ti.
૨૬૬. ‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા ચતુત્થં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જિત્વા સમનુગાહિત્વા સમનુભાસિત્વા પઞ્ચમં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જતિ સમનુગાહતિ સમનુભાસતિ – ‘અમ્ભો પુરિસ, ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ પઞ્ચમં દેવદૂતં પાતુભૂત’ન્તિ? સો એવમાહ – ‘નાદ્દસં, ભન્તે’’’તિ.
266. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā catutthaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvā samanugāhitvā samanubhāsitvā pañcamaṃ devadūtaṃ samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu pañcamaṃ devadūtaṃ pātubhūta’nti? So evamāha – ‘nāddasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ ઇત્થિં વા પુરિસં વા એકાહમતં વા દ્વીહમતં વા તીહમતં વા ઉદ્ધુમાતકં વિનીલકં વિપુબ્બકજાત’ન્તિ? સો એવમાહ – ‘અદ્દસં, ભન્તે’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu itthiṃ vā purisaṃ vā ekāhamataṃ vā dvīhamataṃ vā tīhamataṃ vā uddhumātakaṃ vinīlakaṃ vipubbakajāta’nti? So evamāha – ‘addasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં , ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, તસ્સ તે વિઞ્ઞુસ્સ સતો મહલ્લકસ્સ ન એતદહોસિ – અહમ્પિ ખોમ્હિ મરણધમ્મો, મરણં અનતીતો. હન્દાહં કલ્યાણં કરોમિ કાયેન વાચાય મનસા’તિ? સો એવમાહ – ‘નાસક્ખિસ્સં, ભન્તે, પમાદસ્સં, ભન્તે’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ , bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, tassa te viññussa sato mahallakassa na etadahosi – ahampi khomhi maraṇadhammo, maraṇaṃ anatīto. Handāhaṃ kalyāṇaṃ karomi kāyena vācāya manasā’ti? So evamāha – ‘nāsakkhissaṃ, bhante, pamādassaṃ, bhante’’’ti.
‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા એવમાહ – ‘અમ્ભો પુરિસ, પમાદવતાય ન કલ્યાણમકાસિ કાયેન વાચાય મનસા. તગ્ઘ ત્વં, અમ્ભો પુરિસ, તથા કરિસ્સન્તિ યથા તં પમત્તં. તં ખો પન તે એતં પાપકમ્મં નેવ માતરા કતં ન પિતરા કતં ન ભાતરા કતં ન ભગિનિયા કતં ન મિત્તામચ્ચેહિ કતં ન ઞાતિસાલોહિતેહિ કતં ન સમણબ્રાહ્મણેહિ કતં ન દેવતાહિ કતં, તયાવેતં પાપકમ્મં કતં, ત્વઞ્ઞેવેતસ્સ વિપાકં પટિસંવેદિસ્સસી’’’તિ.
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, pamādavatāya na kalyāṇamakāsi kāyena vācāya manasā. Taggha tvaṃ, ambho purisa, tathā karissanti yathā taṃ pamattaṃ. Taṃ kho pana te etaṃ pāpakammaṃ neva mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ, tayāvetaṃ pāpakammaṃ kataṃ, tvaññevetassa vipākaṃ paṭisaṃvedissasī’’’ti.
૨૬૭. ‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, યમો રાજા પઞ્ચમં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જિત્વા સમનુગાહિત્વા સમનુભાસિત્વા તુણ્હી હોતિ. તમેનં, ભિક્ખવે, નિરયપાલા પઞ્ચવિધબન્ધનં નામ કમ્મકારણં કરોન્તિ – તત્તં અયોખિલં હત્થે ગમેન્તિ, તત્તં અયોખિલં દુતિયે હત્થે ગમેન્તિ, તત્તં અયોખિલં પાદે ગમેન્તિ, તત્તં અયોખિલં દુતિયે પાદે ગમેન્તિ, તત્તં અયોખિલં મજ્ઝેઉરસ્મિં ગમેન્તિ. સો તત્થ દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદેતિ, ન ચ તાવ કાલં કરોતિ યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતિ. તમેનં, ભિક્ખવે, નિરયપાલા સંવેસેત્વા કુઠારીહિ તચ્છન્તિ…પે॰… તમેનં, ભિક્ખવે, નિરયપાલા ઉદ્ધંપાદં અધોસિરં ગહેત્વા વાસીહિ તચ્છન્તિ…પે॰… તમેનં, ભિક્ખવે, નિરયપાલા રથે યોજેત્વા આદિત્તાય પથવિયા સમ્પજ્જલિતાય સજોતિભૂતાય સારેન્તિપિ, પચ્ચાસારેન્તિપિ…પે॰… તમેનં, ભિક્ખવે, નિરયપાલા મહન્તં અઙ્ગારપબ્બતં આદિત્તં સમ્પજ્જલિતં સજોતિભૂતં આરોપેન્તિપિ ઓરોપેન્તિપિ…પે॰… તમેનં, ભિક્ખવે, નિરયપાલા ઉદ્ધંપાદં અધોસિરં ગહેત્વા તત્તાય લોહકુમ્ભિયા પક્ખિપન્તિ આદિત્તાય સમ્પજ્જલિતાય સજોતિભૂતાય. સો તત્થ ફેણુદ્દેહકં પચ્ચતિ. સો તત્થ ફેણુદ્દેહકં પચ્ચમાનો સકિમ્પિ ઉદ્ધં ગચ્છતિ, સકિમ્પિ અધો ગચ્છતિ, સકિમ્પિ તિરિયં ગચ્છતિ. સો તત્થ દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદેતિ, ન ચ તાવ કાલઙ્કરોતિ યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતિ. તમેનં, ભિક્ખવે, નિરયપાલા મહાનિરયે પક્ખિપન્તિ. સો ખો પન, ભિક્ખવે, મહાનિરયો –
267. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā pañcamaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvā samanugāhitvā samanubhāsitvā tuṇhī hoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā pañcavidhabandhanaṃ nāma kammakāraṇaṃ karonti – tattaṃ ayokhilaṃ hatthe gamenti, tattaṃ ayokhilaṃ dutiye hatthe gamenti, tattaṃ ayokhilaṃ pāde gamenti, tattaṃ ayokhilaṃ dutiye pāde gamenti, tattaṃ ayokhilaṃ majjheurasmiṃ gamenti. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṃ karoti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā saṃvesetvā kuṭhārīhi tacchanti…pe… tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā uddhaṃpādaṃ adhosiraṃ gahetvā vāsīhi tacchanti…pe… tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā rathe yojetvā ādittāya pathaviyā sampajjalitāya sajotibhūtāya sārentipi, paccāsārentipi…pe… tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā mahantaṃ aṅgārapabbataṃ ādittaṃ sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ āropentipi oropentipi…pe… tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā uddhaṃpādaṃ adhosiraṃ gahetvā tattāya lohakumbhiyā pakkhipanti ādittāya sampajjalitāya sajotibhūtāya. So tattha pheṇuddehakaṃ paccati. So tattha pheṇuddehakaṃ paccamāno sakimpi uddhaṃ gacchati, sakimpi adho gacchati, sakimpi tiriyaṃ gacchati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā mahāniraye pakkhipanti. So kho pana, bhikkhave, mahānirayo –
‘‘ચતુક્કણ્ણો ચતુદ્વારો, વિભત્તો ભાગસો મિતો;
‘‘Catukkaṇṇo catudvāro, vibhatto bhāgaso mito;
અયોપાકારપરિયન્તો, અયસા પટિકુજ્જિતો.
Ayopākārapariyanto, ayasā paṭikujjito.
‘‘તસ્સ અયોમયા ભૂમિ, જલિતા તેજસાયુતા;
‘‘Tassa ayomayā bhūmi, jalitā tejasāyutā;
સમન્તા યોજનસતં, ફરિત્વા તિટ્ઠતિ સબ્બદા’’ .
Samantā yojanasataṃ, pharitvā tiṭṭhati sabbadā’’ .
૨૬૮. ‘‘તસ્સ ખો પન, ભિક્ખવે, મહાનિરયસ્સ પુરત્થિમાય ભિત્તિયા અચ્ચિ ઉટ્ઠહિત્વા પચ્છિમાય ભિત્તિયા પટિહઞ્ઞતિ, પચ્છિમાય ભિત્તિયા અચ્ચિ ઉટ્ઠહિત્વા પુરત્થિમાય ભિત્તિયા પટિહઞ્ઞતિ, ઉત્તરાય ભિત્તિયા અચ્ચિ ઉટ્ઠહિત્વા દક્ખિણાય ભિત્તિયા પટિહઞ્ઞતિ, દક્ખિણાય ભિત્તિયા અચ્ચિ ઉટ્ઠહિત્વા ઉત્તરાય ભિત્તિયા પટિહઞ્ઞતિ, હેટ્ઠા અચ્ચિ ઉટ્ઠહિત્વા ઉપરિ પટિહઞ્ઞતિ, ઉપરિતો અચ્ચિ ઉટ્ઠહિત્વા હેટ્ઠા પટિહઞ્ઞતિ. સો તત્થ દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદેતિ, ન ચ તાવ કાલઙ્કરોતિ યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતિ.
268. ‘‘Tassa kho pana, bhikkhave, mahānirayassa puratthimāya bhittiyā acci uṭṭhahitvā pacchimāya bhittiyā paṭihaññati, pacchimāya bhittiyā acci uṭṭhahitvā puratthimāya bhittiyā paṭihaññati, uttarāya bhittiyā acci uṭṭhahitvā dakkhiṇāya bhittiyā paṭihaññati, dakkhiṇāya bhittiyā acci uṭṭhahitvā uttarāya bhittiyā paṭihaññati, heṭṭhā acci uṭṭhahitvā upari paṭihaññati, uparito acci uṭṭhahitvā heṭṭhā paṭihaññati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘હોતિ ખો સો, ભિક્ખવે, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન તસ્સ મહાનિરયસ્સ પુરત્થિમં દ્વારં અપાપુરીયતિ 13. સો તત્થ સીઘેન જવેન ધાવતિ. તસ્સ સીઘેન જવેન ધાવતો છવિમ્પિ ડય્હતિ, ચમ્મમ્પિ ડય્હતિ, મંસમ્પિ ડય્હતિ, ન્હારુમ્પિ ડય્હતિ, અટ્ઠીનિપિ સમ્પધૂપાયન્તિ, ઉબ્ભતં તાદિસમેવ હોતિ. યતો ચ ખો સો, ભિક્ખવે, બહુસમ્પત્તો હોતિ, અથ તં દ્વારં પિધીયતિ 14. સો તત્થ દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદેતિ, ન ચ તાવ કાલઙ્કરોતિ યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતિ.
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena tassa mahānirayassa puratthimaṃ dvāraṃ apāpurīyati 15. So tattha sīghena javena dhāvati. Tassa sīghena javena dhāvato chavimpi ḍayhati, cammampi ḍayhati, maṃsampi ḍayhati, nhārumpi ḍayhati, aṭṭhīnipi sampadhūpāyanti, ubbhataṃ tādisameva hoti. Yato ca kho so, bhikkhave, bahusampatto hoti, atha taṃ dvāraṃ pidhīyati 16. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘હોતિ ખો સો, ભિક્ખવે, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન તસ્સ મહાનિરયસ્સ પચ્છિમં દ્વારં અપાપુરીયતિ…પે॰… ઉત્તરં દ્વારં અપાપુરીયતિ…પે॰… દક્ખિણં દ્વારં અપાપુરીયતિ . સો તત્થ સીઘેન જવેન ધાવતિ. તસ્સ સીઘેન જવેન ધાવતો છવિમ્પિ ડય્હતિ, ચમ્મમ્પિ ડય્હતિ, મંસમ્પિ ડય્હતિ, ન્હારુમ્પિ ડય્હતિ, અટ્ઠીનિપિ સમ્પધૂપાયન્તિ, ઉબ્ભતં તાદિસમેવ હોતિ. યતો ચ ખો સો, ભિક્ખવે, બહુસમ્પત્તો હોતિ, અથ તં દ્વારં પિધીયતિ. સો તત્થ દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદેતિ, ન ચ તાવ કાલઙ્કરોતિ યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતિ.
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena tassa mahānirayassa pacchimaṃ dvāraṃ apāpurīyati…pe… uttaraṃ dvāraṃ apāpurīyati…pe… dakkhiṇaṃ dvāraṃ apāpurīyati . So tattha sīghena javena dhāvati. Tassa sīghena javena dhāvato chavimpi ḍayhati, cammampi ḍayhati, maṃsampi ḍayhati, nhārumpi ḍayhati, aṭṭhīnipi sampadhūpāyanti, ubbhataṃ tādisameva hoti. Yato ca kho so, bhikkhave, bahusampatto hoti, atha taṃ dvāraṃ pidhīyati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘હોતિ ખો સો, ભિક્ખવે, સમયો યં કદાચિ કરહચિ દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન તસ્સ મહાનિરયસ્સ પુરત્થિમં દ્વારં અપાપુરીયતિ. સો તત્થ સીઘેન જવેન ધાવતિ. તસ્સ સીઘેન જવેન ધાવતો છવિમ્પિ ડય્હતિ, ચમ્મમ્પિ ડય્હતિ, મંસમ્પિ ડય્હતિ, ન્હારુમ્પિ ડય્હતિ, અટ્ઠીનિપિ સમ્પધૂપાયન્તિ, ઉબ્ભતં તાદિસમેવ હોતિ. સો તેન દ્વારેન નિક્ખમતિ.
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena tassa mahānirayassa puratthimaṃ dvāraṃ apāpurīyati. So tattha sīghena javena dhāvati. Tassa sīghena javena dhāvato chavimpi ḍayhati, cammampi ḍayhati, maṃsampi ḍayhati, nhārumpi ḍayhati, aṭṭhīnipi sampadhūpāyanti, ubbhataṃ tādisameva hoti. So tena dvārena nikkhamati.
૨૬૯. ‘‘તસ્સ ખો પન, ભિક્ખવે, મહાનિરયસ્સ સમનન્તરા સહિતમેવ મહન્તો ગૂથનિરયો. સો તત્થ પતતિ. તસ્મિં ખો પન, ભિક્ખવે, ગૂથનિરયે સૂચિમુખા પાણા છવિં છિન્દન્તિ, છવિં છેત્વા ચમ્મં છિન્દન્તિ, ચમ્મં છેત્વા મંસં છિન્દન્તિ, મંસં છેત્વા ન્હારું છિન્દન્તિ, ન્હારું છેત્વા અટ્ઠિં છિન્દન્તિ, અટ્ઠિં છેત્વા અટ્ઠિમિઞ્જં ખાદન્તિ. સો તત્થ દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદેતિ, ન ચ તાવ કાલઙ્કરોતિ યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતિ.
269. ‘‘Tassa kho pana, bhikkhave, mahānirayassa samanantarā sahitameva mahanto gūthanirayo. So tattha patati. Tasmiṃ kho pana, bhikkhave, gūthaniraye sūcimukhā pāṇā chaviṃ chindanti, chaviṃ chetvā cammaṃ chindanti, cammaṃ chetvā maṃsaṃ chindanti, maṃsaṃ chetvā nhāruṃ chindanti, nhāruṃ chetvā aṭṭhiṃ chindanti, aṭṭhiṃ chetvā aṭṭhimiñjaṃ khādanti. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘તસ્સ ખો પન, ભિક્ખવે, ગૂથનિરયસ્સ સમનન્તરા સહિતમેવ મહન્તો કુક્કુલનિરયો. સો તત્થ પતતિ. સો તત્થ દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદેતિ, ન ચ તાવ કાલઙ્કરોતિ યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતિ.
‘‘Tassa kho pana, bhikkhave, gūthanirayassa samanantarā sahitameva mahanto kukkulanirayo. So tattha patati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘તસ્સ ખો પન, ભિક્ખવે, કુક્કુલનિરયસ્સ સમનન્તરા સહિતમેવ મહન્તં સિમ્બલિવનં ઉદ્ધં 17 યોજનમુગ્ગતં સોળસઙ્ગુલકણ્ટકં 18 આદિત્તં સમ્પજ્જલિતં સજોતિભૂતં. તત્થ આરોપેન્તિપિ ઓરોપેન્તિપિ. સો તત્થ દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદેતિ, ન ચ તાવ કાલઙ્કરોતિ યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતિ.
‘‘Tassa kho pana, bhikkhave, kukkulanirayassa samanantarā sahitameva mahantaṃ simbalivanaṃ uddhaṃ 19 yojanamuggataṃ soḷasaṅgulakaṇṭakaṃ 20 ādittaṃ sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ. Tattha āropentipi oropentipi. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘તસ્સ ખો પન, ભિક્ખવે, સિમ્બલિવનસ્સ સમનન્તરા સહિતમેવ મહન્તં અસિપત્તવનં. સો તત્થ પવિસતિ. તસ્સ વાતેરિતાનિ પત્તાનિ પતિતાનિ હત્થમ્પિ છિન્દન્તિ, પાદમ્પિ છિન્દન્તિ, હત્થપાદમ્પિ છિન્દન્તિ, કણ્ણમ્પિ છિન્દન્તિ, નાસમ્પિ છિન્દન્તિ, કણ્ણનાસમ્પિ છિન્દન્તિ. સો તત્થ દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદેતિ, ન ચ તાવ કાલઙ્કરોતિ યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતિ.
‘‘Tassa kho pana, bhikkhave, simbalivanassa samanantarā sahitameva mahantaṃ asipattavanaṃ. So tattha pavisati. Tassa vāteritāni pattāni patitāni hatthampi chindanti, pādampi chindanti, hatthapādampi chindanti, kaṇṇampi chindanti, nāsampi chindanti, kaṇṇanāsampi chindanti. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘તસ્સ ખો પન, ભિક્ખવે, અસિપત્તવનસ્સ સમનન્તરા સહિતમેવ મહતી ખારોદકા નદી 21. સો તત્થ પતતિ. સો તત્થ અનુસોતમ્પિ વુય્હતિ , પટિસોતમ્પિ વુય્હતિ, અનુસોતપટિસોતમ્પિ વુય્હતિ. સો તત્થ દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદેતિ, ન ચ તાવ કાલઙ્કરોતિ યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતિ.
‘‘Tassa kho pana, bhikkhave, asipattavanassa samanantarā sahitameva mahatī khārodakā nadī 22. So tattha patati. So tattha anusotampi vuyhati , paṭisotampi vuyhati, anusotapaṭisotampi vuyhati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
૨૭૦. ‘‘તમેનં, ભિક્ખવે, નિરયપાલા બલિસેન ઉદ્ધરિત્વા થલે પતિટ્ઠાપેત્વા એવમાહંસુ – ‘અમ્ભો પુરિસ, કિં ઇચ્છસી’તિ? સો એવમાહ – ‘જિઘચ્છિતોસ્મિ, ભન્તે’તિ. તમેનં, ભિક્ખવે, નિરયપાલા તત્તેન અયોસઙ્કુના મુખં વિવરિત્વા આદિત્તેન સમ્પજ્જલિતેન સજોતિભૂતેન તત્તં લોહગુળં મુખે પક્ખિપન્તિ આદિત્તં સમ્પજ્જલિતં સજોતિભૂતં. સો તસ્સ 23 ઓટ્ઠમ્પિ દહતિ 24, મુખમ્પિ દહતિ, કણ્ઠમ્પિ દહતિ, ઉરમ્પિ 25 દહતિ, અન્તમ્પિ અન્તગુણમ્પિ આદાય અધોભાગા નિક્ખમતિ. સો તત્થ દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદેતિ, ન ચ તાવ કાલઙ્કરોતિ યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતિ.
270. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā balisena uddharitvā thale patiṭṭhāpetvā evamāhaṃsu – ‘ambho purisa, kiṃ icchasī’ti? So evamāha – ‘jighacchitosmi, bhante’ti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā tattena ayosaṅkunā mukhaṃ vivaritvā ādittena sampajjalitena sajotibhūtena tattaṃ lohaguḷaṃ mukhe pakkhipanti ādittaṃ sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ. So tassa 26 oṭṭhampi dahati 27, mukhampi dahati, kaṇṭhampi dahati, urampi 28 dahati, antampi antaguṇampi ādāya adhobhāgā nikkhamati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘તમેનં , ભિક્ખવે, નિરયપાલા એવમાહંસુ – ‘અમ્ભો પુરિસ, કિં ઇચ્છસી’તિ? સો એવમાહ – ‘પિપાસિતોસ્મિ, ભન્તે’તિ. તમેનં, ભિક્ખવે, નિરયપાલા તત્તેન અયોસઙ્કુના મુખં વિવરિત્વા આદિત્તેન સમ્પજ્જલિતેન સજોતિભૂતેન તત્તં તમ્બલોહં મુખે આસિઞ્ચન્તિ આદિત્તં સમ્પજ્જલિતં સજોતિભૂતં. તં તસ્સ 29 ઓટ્ઠમ્પિ દહતિ, મુખમ્પિ દહતિ, કણ્ઠમ્પિ દહતિ, ઉરમ્પિ દહતિ, અન્તમ્પિ અન્તગુણમ્પિ આદાય અધોભાગા નિક્ખમતિ. સો તત્થ દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદેતિ, ન ચ તાવ કાલઙ્કરોતિ, યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતિ. તમેનં, ભિક્ખવે, નિરયપાલા પુન મહાનિરયે પક્ખિપન્તિ.
‘‘Tamenaṃ , bhikkhave, nirayapālā evamāhaṃsu – ‘ambho purisa, kiṃ icchasī’ti? So evamāha – ‘pipāsitosmi, bhante’ti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā tattena ayosaṅkunā mukhaṃ vivaritvā ādittena sampajjalitena sajotibhūtena tattaṃ tambalohaṃ mukhe āsiñcanti ādittaṃ sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ. Taṃ tassa 30 oṭṭhampi dahati, mukhampi dahati, kaṇṭhampi dahati, urampi dahati, antampi antaguṇampi ādāya adhobhāgā nikkhamati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti, yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā puna mahāniraye pakkhipanti.
‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, યમસ્સ રઞ્ઞો એતદહોસિ – ‘યે કિર , ભો, લોકે પાપકાનિ અકુસલાનિ કમ્માનિ કરોન્તિ તે એવરૂપા વિવિધા કમ્મકારણા કરીયન્તિ. અહો વતાહં મનુસ્સત્તં લભેય્યં. તથાગતો ચ લોકે ઉપ્પજ્જેય્ય અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો. તઞ્ચાહં ભગવન્તં પયિરુપાસેય્યં. સો ચ મે ભગવા ધમ્મં દેસેય્ય. તસ્સ ચાહં ભગવતો ધમ્મં આજાનેય્ય’ન્તિ. તં ખો પનાહં, ભિક્ખવે, નાઞ્ઞસ્સ સમણસ્સ વા બ્રાહ્મણસ્સ વા સુત્વા વદામિ, અપિ ચ યદેવ સામં ઞાતં સામં દિટ્ઠં સામં વિદિતં તદેવાહં વદામી’’તિ.
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, yamassa rañño etadahosi – ‘ye kira , bho, loke pāpakāni akusalāni kammāni karonti te evarūpā vividhā kammakāraṇā karīyanti. Aho vatāhaṃ manussattaṃ labheyyaṃ. Tathāgato ca loke uppajjeyya arahaṃ sammāsambuddho. Tañcāhaṃ bhagavantaṃ payirupāseyyaṃ. So ca me bhagavā dhammaṃ deseyya. Tassa cāhaṃ bhagavato dhammaṃ ājāneyya’nti. Taṃ kho panāhaṃ, bhikkhave, nāññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā sutvā vadāmi, api ca yadeva sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ tadevāhaṃ vadāmī’’ti.
૨૭૧. ઇદમવોચ ભગવા. ઇદં વત્વાન 31 સુગતો અથાપરં એતદવોચ સત્થા –
271. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna 32 sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘ચોદિતા દેવદૂતેહિ, યે પમજ્જન્તિ માણવા;
‘‘Coditā devadūtehi, ye pamajjanti māṇavā;
તે દીઘરત્તં સોચન્તિ, હીનકાયૂપગા નરા.
Te dīgharattaṃ socanti, hīnakāyūpagā narā.
‘‘યે ચ ખો દેવદૂતેહિ, સન્તો સપ્પુરિસા ઇધ;
‘‘Ye ca kho devadūtehi, santo sappurisā idha;
ચોદિતા નપ્પમજ્જન્તિ, અરિયધમ્મે કુદાચનં.
Coditā nappamajjanti, ariyadhamme kudācanaṃ.
‘‘ઉપાદાને ભયં દિસ્વા, જાતિમરણસમ્ભવે;
‘‘Upādāne bhayaṃ disvā, jātimaraṇasambhave;
અનુપાદા વિમુચ્ચન્તિ, જાતિમરણસઙ્ખયે.
Anupādā vimuccanti, jātimaraṇasaṅkhaye.
‘‘તે ખેમપ્પત્તા સુખિનો, દિટ્ઠધમ્માભિનિબ્બુતા;
‘‘Te khemappattā sukhino, diṭṭhadhammābhinibbutā;
દેવદૂતસુત્તં નિટ્ઠિતં દસમં.
Devadūtasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
સુઞ્ઞતવગ્ગો નિટ્ઠિતો તતિયો.
Suññatavaggo niṭṭhito tatiyo.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
દ્વિધાવ સુઞ્ઞતા હોતિ, અબ્ભુતધમ્મબાકુલં;
Dvidhāva suññatā hoti, abbhutadhammabākulaṃ;
અચિરવતભૂમિજનામો, અનુરુદ્ધુપક્કિલેસં;
Aciravatabhūmijanāmo, anuruddhupakkilesaṃ;
બાલપણ્ડિતો દેવદૂતઞ્ચ તે દસાતિ.
Bālapaṇḍito devadūtañca te dasāti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. દેવદૂતસુત્તવણ્ણના • 10. Devadūtasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૧૦. દેવદૂતસુત્તવણ્ણના • 10. Devadūtasuttavaṇṇanā
