| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၁၀. ဒေဝဒူတသုတ္တံ
10. Devadūtasuttaṃ
၂၆၁. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
261. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒ္ဝေ အဂာရာ သဒ္ဝာရာ 1, တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော မဇ္ဈေ ဌိတော ပသ္သေယ္ယ မနုသ္သေ ဂေဟံ ပဝိသန္တေပိ နိက္ခမန္တေပိ အနုစင္ကမန္တေပိ အနုဝိစရန္တေပိ; ဧဝမေဝ ခော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာမိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝာဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ; တေ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝာ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝာဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ; တေ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ မနုသ္သေသု ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝာဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ ; တေ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝာ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝာဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ; တေ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝာ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝာဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ; တေ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပန္နာ’’’တိ။
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, dve agārā sadvārā 2, tattha cakkhumā puriso majjhe ṭhito passeyya manusse gehaṃ pavisantepi nikkhamantepi anucaṅkamantepi anuvicarantepi; evameva kho ahaṃ, bhikkhave, dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi – ‘ime vata bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapannā. Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā ; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā’’’ti.
၂၆၂. ‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယပာလာ နာနာဗာဟာသု ဂဟေတ္ဝာ ယမသ္သ ရညော ဒသ္သေန္တိ – ‘အယံ, ဒေဝ, ပုရိသော အမတ္တေယ္ယော အပေတ္တေယ္ယော အသာမညော အဗ္ရာဟ္မညော, န ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယီ။ ဣမသ္သ ဒေဝော ဒဏ္ဍံ ပဏေတူ’တိ။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ပဌမံ ဒေဝဒူတံ သမနုယုဉ္ဇတိ သမနုဂာဟတိ သမနုဘာသတိ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, န တ္ဝံ အဒ္ဒသ မနုသ္သေသု ပဌမံ ဒေဝဒူတံ ပာတုဘူတ’န္တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘နာဒ္ဒသံ, ဘန္တေ’တိ။
262. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā nānābāhāsu gahetvā yamassa rañño dassenti – ‘ayaṃ, deva, puriso amatteyyo apetteyyo asāmañño abrāhmañño, na kule jeṭṭhāpacāyī. Imassa devo daṇḍaṃ paṇetū’ti. Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā paṭhamaṃ devadūtaṃ samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu paṭhamaṃ devadūtaṃ pātubhūta’nti? So evamāha – ‘nāddasaṃ, bhante’ti.
‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, န တ္ဝံ အဒ္ဒသ မနုသ္သေသု ဒဟရံ ကုမာရံ မန္ဒံ ဥတ္တာနသေယ္ယကံ သကေ မုတ္တကရီသေ ပလိပန္နံ သေမာန’န္တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘အဒ္ဒသံ, ဘန္တေ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu daharaṃ kumāraṃ mandaṃ uttānaseyyakaṃ sake muttakarīse palipannaṃ semāna’nti? So evamāha – ‘addasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, တသ္သ တေ ဝိညုသ္သ သတော မဟလ္လကသ္သ န ဧတဒဟောသိ – အဟမ္ပိ ခောမ္ဟိ ဇာတိဓမ္မော, ဇာတိံ အနတီတော။ ဟန္ဒာဟံ ကလ္ယာဏံ ကရောမိ ကာယေန ဝာစာယ မနသာ’တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘နာသက္ခိသ္သံ, ဘန္တေ, ပမာဒသ္သံ, ဘန္တေ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, tassa te viññussa sato mahallakassa na etadahosi – ahampi khomhi jātidhammo, jātiṃ anatīto. Handāhaṃ kalyāṇaṃ karomi kāyena vācāya manasā’ti? So evamāha – ‘nāsakkhissaṃ, bhante, pamādassaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ , ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ပမာဒဝတာယ န ကလ္ယာဏမကာသိ ကာယေန ဝာစာယ မနသာ။ တဂ္ဃ တ္ဝံ, အမ္ဘော ပုရိသ, တထာ ကရိသ္သန္တိ ယထာ တံ ပမတ္တံ။ တံ ခော ပန တေ ဧတံ ပာပကမ္မံ 3 နေဝ မာတရာ ကတံ န ပိတရာ ကတံ န ဘာတရာ ကတံ န ဘဂိနိယာ ကတံ န မိတ္တာမစ္စေဟိ ကတံ န ဉာတိသာလောဟိတေဟိ ကတံ န သမဏဗ္ရာဟ္မဏေဟိ ကတံ န ဒေဝတာဟိ ကတံ, တယာဝေတံ ပာပကမ္မံ 4 ကတံ, တ္ဝညေဝေတသ္သ ဝိပာကံ ပဋိသံဝေဒိသ္သသီ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ , bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, pamādavatāya na kalyāṇamakāsi kāyena vācāya manasā. Taggha tvaṃ, ambho purisa, tathā karissanti yathā taṃ pamattaṃ. Taṃ kho pana te etaṃ pāpakammaṃ 5 neva mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ, tayāvetaṃ pāpakammaṃ 6 kataṃ, tvaññevetassa vipākaṃ paṭisaṃvedissasī’’’ti.
၂၆၃. ‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ပဌမံ ဒေဝဒူတံ သမနုယုဉ္ဇိတ္ဝာ သမနုဂာဟိတ္ဝာ သမနုဘာသိတ္ဝာ ဒုတိယံ ဒေဝဒူတံ သမနုယုဉ္ဇတိ သမနုဂာဟတိ သမနုဘာသတိ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, န တ္ဝံ အဒ္ဒသ မနုသ္သေသု ဒုတိယံ ဒေဝဒူတံ ပာတုဘူတ’န္တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘နာဒ္ဒသံ, ဘန္တေ’’’တိ။
263. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā paṭhamaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvā samanugāhitvā samanubhāsitvā dutiyaṃ devadūtaṃ samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu dutiyaṃ devadūtaṃ pātubhūta’nti? So evamāha – ‘nāddasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, န တ္ဝံ အဒ္ဒသ မနုသ္သေသု ဣတ္ထိံ ဝာ ပုရိသံ ဝာ ( ) 7 ဇိဏ္ဏံ ဂောပာနသိဝင္ကံ ဘောဂ္ဂံ ဒဏ္ဍပရာယနံ ပဝေဓမာနံ ဂစ္ဆန္တံ အာတုရံ ဂတယောဗ္ဗနံ ခဏ္ဍဒန္တံ ပလိတကေသံ ဝိလူနံ ခလိတသိရံ 8 ဝလိနံ တိလကာဟတဂတ္တ’န္တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘အဒ္ဒသံ, ဘန္တေ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu itthiṃ vā purisaṃ vā ( ) 9 jiṇṇaṃ gopānasivaṅkaṃ bhoggaṃ daṇḍaparāyanaṃ pavedhamānaṃ gacchantaṃ āturaṃ gatayobbanaṃ khaṇḍadantaṃ palitakesaṃ vilūnaṃ khalitasiraṃ 10 valinaṃ tilakāhatagatta’nti? So evamāha – ‘addasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ , ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, တသ္သ တေ ဝိညုသ္သ သတော မဟလ္လကသ္သ န ဧတဒဟောသိ – အဟမ္ပိ ခောမ္ဟိ ဇရာဓမ္မော, ဇရံ အနတီတော။ ဟန္ဒာဟံ ကလ္ယာဏံ ကရောမိ ကာယေန ဝာစာယ မနသာ’တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘နာသက္ခိသ္သံ, ဘန္တေ, ပမာဒသ္သံ, ဘန္တေ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ , bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, tassa te viññussa sato mahallakassa na etadahosi – ahampi khomhi jarādhammo, jaraṃ anatīto. Handāhaṃ kalyāṇaṃ karomi kāyena vācāya manasā’ti? So evamāha – ‘nāsakkhissaṃ, bhante, pamādassaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ပမာဒဝတာယ န ကလ္ယာဏမကာသိ ကာယေန ဝာစာယ မနသာ။ တဂ္ဃ တ္ဝံ, အမ္ဘော ပုရိသ, တထာ ကရိသ္သန္တိ ယထာ တံ ပမတ္တံ။ တံ ခော ပန တေ ဧတံ ပာပကမ္မံ နေဝ မာတရာ ကတံ န ပိတရာ ကတံ န ဘာတရာ ကတံ န ဘဂိနိယာ ကတံ န မိတ္တာမစ္စေဟိ ကတံ န ဉာတိသာလောဟိတေဟိ ကတံ န သမဏဗ္ရာဟ္မဏေဟိ ကတံ န ဒေဝတာဟိ ကတံ, တယာဝေတံ ပာပကမ္မံ ကတံ, တ္ဝညေဝေတသ္သ ဝိပာကံ ပဋိသံဝေဒိသ္သသီ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, pamādavatāya na kalyāṇamakāsi kāyena vācāya manasā. Taggha tvaṃ, ambho purisa, tathā karissanti yathā taṃ pamattaṃ. Taṃ kho pana te etaṃ pāpakammaṃ neva mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ, tayāvetaṃ pāpakammaṃ kataṃ, tvaññevetassa vipākaṃ paṭisaṃvedissasī’’’ti.
၂၆၄. ‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဒုတိယံ ဒေဝဒူတံ သမနုယုဉ္ဇိတ္ဝာ သမနုဂာဟိတ္ဝာ သမနုဘာသိတ္ဝာ တတိယံ ဒေဝဒူတံ သမနုယုဉ္ဇတိ သမနုဂာဟတိ သမနုဘာသတိ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, န တ္ဝံ အဒ္ဒသ မနုသ္သေသု တတိယံ ဒေဝဒူတံ ပာတုဘူတ’န္တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘နာဒ္ဒသံ, ဘန္တေ’’’တိ။
264. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā dutiyaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvā samanugāhitvā samanubhāsitvā tatiyaṃ devadūtaṃ samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu tatiyaṃ devadūtaṃ pātubhūta’nti? So evamāha – ‘nāddasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, န တ္ဝံ အဒ္ဒသ မနုသ္သေသု ဣတ္ထိံ ဝာ ပုရိသံ ဝာ အာဗာဓိကံ ဒုက္ခိတံ ဗာဠ္ဟဂိလာနံ သကေ မုတ္တကရီသေ ပလိပန္နံ သေမာနံ အညေဟိ ဝုဋ္ဌာပိယမာနံ အညေဟိ သံဝေသိယမာန’န္တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘အဒ္ဒသံ, ဘန္တေ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu itthiṃ vā purisaṃ vā ābādhikaṃ dukkhitaṃ bāḷhagilānaṃ sake muttakarīse palipannaṃ semānaṃ aññehi vuṭṭhāpiyamānaṃ aññehi saṃvesiyamāna’nti? So evamāha – ‘addasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, တသ္သ တေ ဝိညုသ္သ သတော မဟလ္လကသ္သ န ဧတဒဟောသိ – အဟမ္ပိ ခောမ္ဟိ ဗ္ယာဓိဓမ္မော , ဗ္ယာဓိံ အနတီတော။ ဟန္ဒာဟံ ကလ္ယာဏံ ကရောမိ ကာယေန ဝာစာယ မနသာ’တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘နာသက္ခိသ္သံ, ဘန္တေ, ပမာဒသ္သံ, ဘန္တေ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, tassa te viññussa sato mahallakassa na etadahosi – ahampi khomhi byādhidhammo , byādhiṃ anatīto. Handāhaṃ kalyāṇaṃ karomi kāyena vācāya manasā’ti? So evamāha – ‘nāsakkhissaṃ, bhante, pamādassaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ပမာဒဝတာယ န ကလ္ယာဏမကာသိ ကာယေန ဝာစာယ မနသာ။ တဂ္ဃ တ္ဝံ, အမ္ဘော ပုရိသ, တထာ ကရိသ္သန္တိ ယထာ တံ ပမတ္တံ။ တံ ခော ပန တေ ဧတံ ပာပကမ္မံ နေဝ မာတရာ ကတံ န ပိတရာ ကတံ န ဘာတရာ ကတံ န ဘဂိနိယာ ကတံ န မိတ္တာမစ္စေဟိ ကတံ န ဉာတိသာလောဟိတေဟိ ကတံ န သမဏဗ္ရာဟ္မဏေဟိ ကတံ န ဒေဝတာဟိ ကတံ, တယာဝေတံ ပာပကမ္မံ ကတံ, တ္ဝညေဝေတသ္သ ဝိပာကံ ပဋိသံဝေဒိသ္သသီ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, pamādavatāya na kalyāṇamakāsi kāyena vācāya manasā. Taggha tvaṃ, ambho purisa, tathā karissanti yathā taṃ pamattaṃ. Taṃ kho pana te etaṃ pāpakammaṃ neva mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ, tayāvetaṃ pāpakammaṃ kataṃ, tvaññevetassa vipākaṃ paṭisaṃvedissasī’’’ti.
၂၆၅. ‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ တတိယံ ဒေဝဒူတံ သမနုယုဉ္ဇိတ္ဝာ သမနုဂာဟိတ္ဝာ သမနုဘာသိတ္ဝာ စတုတ္ထံ ဒေဝဒူတံ သမနုယုဉ္ဇတိ သမနုဂာဟတိ သမနုဘာသတိ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, န တ္ဝံ အဒ္ဒသ မနုသ္သေသု စတုတ္ထံ ဒေဝဒူတံ ပာတုဘူတ’န္တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘နာဒ္ဒသံ, ဘန္တေ’’’တိ။
265. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā tatiyaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvā samanugāhitvā samanubhāsitvā catutthaṃ devadūtaṃ samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu catutthaṃ devadūtaṃ pātubhūta’nti? So evamāha – ‘nāddasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, န တ္ဝံ အဒ္ဒသ မနုသ္သေသု ရာဇာနော စောရံ အာဂုစာရိံ ဂဟေတ္ဝာ ဝိဝိဓာ ကမ္မကာရဏာ ကာရေန္တေ – ကသာဟိပိ တာဠေန္တေ ဝေတ္တေဟိပိ တာဠေန္တေ အဒ္ဓဒဏ္ဍကေဟိပိ တာဠေန္တေ ဟတ္ထမ္ပိ ဆိန္ဒန္တေ ပာဒမ္ပိ ဆိန္ဒန္တေ ဟတ္ထပာဒမ္ပိ ဆိန္ဒန္တေ ကဏ္ဏမ္ပိ ဆိန္ဒန္တေ နာသမ္ပိ ဆိန္ဒန္တေ ကဏ္ဏနာသမ္ပိ ဆိန္ဒန္တေ ဗိလင္ဂထာလိကမ္ပိ ကရောန္တေ သင္ခမုဏ္ဍိကမ္ပိ ကရောန္တေ ရာဟုမုခမ္ပိ ကရောန္တေ ဇောတိမာလိကမ္ပိ ကရောန္တေ ဟတ္ထပဇ္ဇောတိကမ္ပိ ကရောန္တေ ဧရကဝတ္တိကမ္ပိ ကရောန္တေ စီရကဝာသိကမ္ပိ ကရောန္တေ ဧဏေယ္ယကမ္ပိ ကရောန္တေ ဗဠိသမံသိကမ္ပိ ကရောန္တေ ကဟာပဏိကမ္ပိ ကရောန္တေ ခာရာပတစ္ဆိကမ္ပိ ကရောန္တေ ပလိဃပရိဝတ္တိကမ္ပိ ကရောန္တေ ပလာလပီဌကမ္ပိ ကရောန္တေ တတ္တေနပိ တေလေန ဩသိဉ္စန္တေ သုနခေဟိပိ ခာဒာပေန္တေ ဇီဝန္တမ္ပိ သူလေ ဥတ္တာသေန္တေ အသိနာပိ သီသံ ဆိန္ဒန္တေ’တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘အဒ္ဒသံ, ဘန္တေ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu rājāno coraṃ āgucāriṃ gahetvā vividhā kammakāraṇā kārente – kasāhipi tāḷente vettehipi tāḷente addhadaṇḍakehipi tāḷente hatthampi chindante pādampi chindante hatthapādampi chindante kaṇṇampi chindante nāsampi chindante kaṇṇanāsampi chindante bilaṅgathālikampi karonte saṅkhamuṇḍikampi karonte rāhumukhampi karonte jotimālikampi karonte hatthapajjotikampi karonte erakavattikampi karonte cīrakavāsikampi karonte eṇeyyakampi karonte baḷisamaṃsikampi karonte kahāpaṇikampi karonte khārāpatacchikampi karonte palighaparivattikampi karonte palālapīṭhakampi karonte tattenapi telena osiñcante sunakhehipi khādāpente jīvantampi sūle uttāsente asināpi sīsaṃ chindante’ti? So evamāha – ‘addasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, တသ္သ တေ ဝိညုသ္သ သတော မဟလ္လကသ္သ န ဧတဒဟောသိ – ယေ ကိရ, ဘော, ပာပကာနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တိ တေ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဧဝရူပာ ဝိဝိဓာ ကမ္မကာရဏာ ကရီယန္တိ, ကိမင္ဂံ 11 ပန ပရတ္ထ ! ဟန္ဒာဟံ ကလ္ယာဏံ ကရောမိ ကာယေန ဝာစာယ မနသာ’တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘နာသက္ခိသ္သံ, ဘန္တေ, ပမာဒသ္သံ, ဘန္တေ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, tassa te viññussa sato mahallakassa na etadahosi – ye kira, bho, pāpakāni kammāni karonti te diṭṭheva dhamme evarūpā vividhā kammakāraṇā karīyanti, kimaṅgaṃ 12 pana parattha ! Handāhaṃ kalyāṇaṃ karomi kāyena vācāya manasā’ti? So evamāha – ‘nāsakkhissaṃ, bhante, pamādassaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ပမာဒဝတာယ န ကလ္ယာဏမကာသိ ကာယေန ဝာစာယ မနသာ။ တဂ္ဃ တ္ဝံ, အမ္ဘော ပုရိသ, တထာ ကရိသ္သန္တိ ယထာ တံ ပမတ္တံ။ တံ ခော ပန တေ ဧတံ ပာပကမ္မံ နေဝ မာတရာ ကတံ န ပိတရာ ကတံ န ဘာတရာ ကတံ န ဘဂိနိယာ ကတံ န မိတ္တာမစ္စေဟိ ကတံ န ဉာတိသာလောဟိတေဟိ ကတံ န သမဏဗ္ရာဟ္မဏေဟိ ကတံ န ဒေဝတာဟိ ကတံ, တယာဝေတံ ပာပကမ္မံ ကတံ, တ္ဝညေဝေတသ္သ ဝိပာကံ ပဋိသံဝေဒိသ္သသီ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, pamādavatāya na kalyāṇamakāsi kāyena vācāya manasā. Taggha tvaṃ, ambho purisa, tathā karissanti yathā taṃ pamattaṃ. Taṃ kho pana te etaṃ pāpakammaṃ neva mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ, tayāvetaṃ pāpakammaṃ kataṃ, tvaññevetassa vipākaṃ paṭisaṃvedissasī’’’ti.
၂၆၆. ‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ စတုတ္ထံ ဒေဝဒူတံ သမနုယုဉ္ဇိတ္ဝာ သမနုဂာဟိတ္ဝာ သမနုဘာသိတ္ဝာ ပဉ္စမံ ဒေဝဒူတံ သမနုယုဉ္ဇတိ သမနုဂာဟတိ သမနုဘာသတိ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, န တ္ဝံ အဒ္ဒသ မနုသ္သေသု ပဉ္စမံ ဒေဝဒူတံ ပာတုဘူတ’န္တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘နာဒ္ဒသံ, ဘန္တေ’’’တိ။
266. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā catutthaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvā samanugāhitvā samanubhāsitvā pañcamaṃ devadūtaṃ samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu pañcamaṃ devadūtaṃ pātubhūta’nti? So evamāha – ‘nāddasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, န တ္ဝံ အဒ္ဒသ မနုသ္သေသု ဣတ္ထိံ ဝာ ပုရိသံ ဝာ ဧကာဟမတံ ဝာ ဒ္ဝီဟမတံ ဝာ တီဟမတံ ဝာ ဥဒ္ဓုမာတကံ ဝိနီလကံ ဝိပုဗ္ဗကဇာတ’န္တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘အဒ္ဒသံ, ဘန္တေ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu itthiṃ vā purisaṃ vā ekāhamataṃ vā dvīhamataṃ vā tīhamataṃ vā uddhumātakaṃ vinīlakaṃ vipubbakajāta’nti? So evamāha – ‘addasaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ , ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, တသ္သ တေ ဝိညုသ္သ သတော မဟလ္လကသ္သ န ဧတဒဟောသိ – အဟမ္ပိ ခောမ္ဟိ မရဏဓမ္မော, မရဏံ အနတီတော။ ဟန္ဒာဟံ ကလ္ယာဏံ ကရောမိ ကာယေန ဝာစာယ မနသာ’တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘နာသက္ခိသ္သံ, ဘန္တေ, ပမာဒသ္သံ, ဘန္တေ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ , bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, tassa te viññussa sato mahallakassa na etadahosi – ahampi khomhi maraṇadhammo, maraṇaṃ anatīto. Handāhaṃ kalyāṇaṃ karomi kāyena vācāya manasā’ti? So evamāha – ‘nāsakkhissaṃ, bhante, pamādassaṃ, bhante’’’ti.
‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ဧဝမာဟ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ပမာဒဝတာယ န ကလ္ယာဏမကာသိ ကာယေန ဝာစာယ မနသာ။ တဂ္ဃ တ္ဝံ, အမ္ဘော ပုရိသ, တထာ ကရိသ္သန္တိ ယထာ တံ ပမတ္တံ။ တံ ခော ပန တေ ဧတံ ပာပကမ္မံ နေဝ မာတရာ ကတံ န ပိတရာ ကတံ န ဘာတရာ ကတံ န ဘဂိနိယာ ကတံ န မိတ္တာမစ္စေဟိ ကတံ န ဉာတိသာလောဟိတေဟိ ကတံ န သမဏဗ္ရာဟ္မဏေဟိ ကတံ န ဒေဝတာဟိ ကတံ, တယာဝေတံ ပာပကမ္မံ ကတံ, တ္ဝညေဝေတသ္သ ဝိပာကံ ပဋိသံဝေဒိသ္သသီ’’’တိ။
‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā evamāha – ‘ambho purisa, pamādavatāya na kalyāṇamakāsi kāyena vācāya manasā. Taggha tvaṃ, ambho purisa, tathā karissanti yathā taṃ pamattaṃ. Taṃ kho pana te etaṃ pāpakammaṃ neva mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ, tayāvetaṃ pāpakammaṃ kataṃ, tvaññevetassa vipākaṃ paṭisaṃvedissasī’’’ti.
၂၆၇. ‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, ယမော ရာဇာ ပဉ္စမံ ဒေဝဒူတံ သမနုယုဉ္ဇိတ္ဝာ သမနုဂာဟိတ္ဝာ သမနုဘာသိတ္ဝာ တုဏ္ဟီ ဟောတိ။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယပာလာ ပဉ္စဝိဓဗန္ဓနံ နာမ ကမ္မကာရဏံ ကရောန္တိ – တတ္တံ အယောခိလံ ဟတ္ထေ ဂမေန္တိ, တတ္တံ အယောခိလံ ဒုတိယေ ဟတ္ထေ ဂမေန္တိ, တတ္တံ အယောခိလံ ပာဒေ ဂမေန္တိ, တတ္တံ အယောခိလံ ဒုတိယေ ပာဒေ ဂမေန္တိ, တတ္တံ အယောခိလံ မဇ္ဈေဥရသ္မိံ ဂမေန္တိ။ သော တတ္ထ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒေတိ, န စ တာဝ ကာလံ ကရောတိ ယာဝ န တံ ပာပကမ္မံ ဗ္ယန္တီဟောတိ။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယပာလာ သံဝေသေတ္ဝာ ကုဌာရီဟိ တစ္ဆန္တိ။ပေ.။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယပာလာ ဥဒ္ဓံပာဒံ အဓောသိရံ ဂဟေတ္ဝာ ဝာသီဟိ တစ္ဆန္တိ။ပေ.။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယပာလာ ရထေ ယောဇေတ္ဝာ အာဒိတ္တာယ ပထဝိယာ သမ္ပဇ္ဇလိတာယ သဇောတိဘူတာယ သာရေန္တိပိ, ပစ္စာသာရေန္တိပိ။ပေ.။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယပာလာ မဟန္တံ အင္ဂာရပဗ္ဗတံ အာဒိတ္တံ သမ္ပဇ္ဇလိတံ သဇောတိဘူတံ အာရောပေန္တိပိ ဩရောပေန္တိပိ။ပေ.။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယပာလာ ဥဒ္ဓံပာဒံ အဓောသိရံ ဂဟေတ္ဝာ တတ္တာယ လောဟကုမ္ဘိယာ ပက္ခိပန္တိ အာဒိတ္တာယ သမ္ပဇ္ဇလိတာယ သဇောတိဘူတာယ။ သော တတ္ထ ဖေဏုဒ္ဒေဟကံ ပစ္စတိ။ သော တတ္ထ ဖေဏုဒ္ဒေဟကံ ပစ္စမာနော သကိမ္ပိ ဥဒ္ဓံ ဂစ္ဆတိ, သကိမ္ပိ အဓော ဂစ္ဆတိ, သကိမ္ပိ တိရိယံ ဂစ္ဆတိ။ သော တတ္ထ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒေတိ, န စ တာဝ ကာလင္ကရောတိ ယာဝ န တံ ပာပကမ္မံ ဗ္ယန္တီဟောတိ။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယပာလာ မဟာနိရယေ ပက္ခိပန္တိ။ သော ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, မဟာနိရယော –
267. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, yamo rājā pañcamaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvā samanugāhitvā samanubhāsitvā tuṇhī hoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā pañcavidhabandhanaṃ nāma kammakāraṇaṃ karonti – tattaṃ ayokhilaṃ hatthe gamenti, tattaṃ ayokhilaṃ dutiye hatthe gamenti, tattaṃ ayokhilaṃ pāde gamenti, tattaṃ ayokhilaṃ dutiye pāde gamenti, tattaṃ ayokhilaṃ majjheurasmiṃ gamenti. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṃ karoti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā saṃvesetvā kuṭhārīhi tacchanti…pe… tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā uddhaṃpādaṃ adhosiraṃ gahetvā vāsīhi tacchanti…pe… tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā rathe yojetvā ādittāya pathaviyā sampajjalitāya sajotibhūtāya sārentipi, paccāsārentipi…pe… tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā mahantaṃ aṅgārapabbataṃ ādittaṃ sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ āropentipi oropentipi…pe… tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā uddhaṃpādaṃ adhosiraṃ gahetvā tattāya lohakumbhiyā pakkhipanti ādittāya sampajjalitāya sajotibhūtāya. So tattha pheṇuddehakaṃ paccati. So tattha pheṇuddehakaṃ paccamāno sakimpi uddhaṃ gacchati, sakimpi adho gacchati, sakimpi tiriyaṃ gacchati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā mahāniraye pakkhipanti. So kho pana, bhikkhave, mahānirayo –
‘‘စတုက္ကဏ္ဏော စတုဒ္ဝာရော၊ ဝိဘတ္တော ဘာဂသော မိတော။
‘‘Catukkaṇṇo catudvāro, vibhatto bhāgaso mito;
အယောပာကာရပရိယန္တော၊ အယသာ ပဋိကုဇ္ဇိတော။
Ayopākārapariyanto, ayasā paṭikujjito.
‘‘တသ္သ အယောမယာ ဘူမိ၊ ဇလိတာ တေဇသာယုတာ။
‘‘Tassa ayomayā bhūmi, jalitā tejasāyutā;
သမန္တာ ယောဇနသတံ၊ ဖရိတ္ဝာ တိဋ္ဌတိ သဗ္ဗဒာ’’ ။
Samantā yojanasataṃ, pharitvā tiṭṭhati sabbadā’’ .
၂၆၈. ‘‘တသ္သ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, မဟာနိရယသ္သ ပုရတ္ထိမာယ ဘိတ္တိယာ အစ္စိ ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာ ပစ္ဆိမာယ ဘိတ္တိယာ ပဋိဟညတိ, ပစ္ဆိမာယ ဘိတ္တိယာ အစ္စိ ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာ ပုရတ္ထိမာယ ဘိတ္တိယာ ပဋိဟညတိ, ဥတ္တရာယ ဘိတ္တိယာ အစ္စိ ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာ ဒက္ခိဏာယ ဘိတ္တိယာ ပဋိဟညတိ, ဒက္ခိဏာယ ဘိတ္တိယာ အစ္စိ ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာ ဥတ္တရာယ ဘိတ္တိယာ ပဋိဟညတိ, ဟေဋ္ဌာ အစ္စိ ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာ ဥပရိ ပဋိဟညတိ, ဥပရိတော အစ္စိ ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာ ဟေဋ္ဌာ ပဋိဟညတိ။ သော တတ္ထ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒေတိ, န စ တာဝ ကာလင္ကရောတိ ယာဝ န တံ ပာပကမ္မံ ဗ္ယန္တီဟောတိ။
268. ‘‘Tassa kho pana, bhikkhave, mahānirayassa puratthimāya bhittiyā acci uṭṭhahitvā pacchimāya bhittiyā paṭihaññati, pacchimāya bhittiyā acci uṭṭhahitvā puratthimāya bhittiyā paṭihaññati, uttarāya bhittiyā acci uṭṭhahitvā dakkhiṇāya bhittiyā paṭihaññati, dakkhiṇāya bhittiyā acci uṭṭhahitvā uttarāya bhittiyā paṭihaññati, heṭṭhā acci uṭṭhahitvā upari paṭihaññati, uparito acci uṭṭhahitvā heṭṭhā paṭihaññati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘ဟောတိ ခော သော, ဘိက္ခဝေ, သမယော ယံ ကဒာစိ ကရဟစိ ဒီဃသ္သ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန တသ္သ မဟာနိရယသ္သ ပုရတ္ထိမံ ဒ္ဝာရံ အပာပုရီယတိ 13။ သော တတ္ထ သီဃေန ဇဝေန ဓာဝတိ။ တသ္သ သီဃေန ဇဝေန ဓာဝတော ဆဝိမ္ပိ ဍယ္ဟတိ, စမ္မမ္ပိ ဍယ္ဟတိ, မံသမ္ပိ ဍယ္ဟတိ, န္ဟာရုမ္ပိ ဍယ္ဟတိ, အဋ္ဌီနိပိ သမ္ပဓူပာယန္တိ, ဥဗ္ဘတံ တာဒိသမေဝ ဟောတိ။ ယတော စ ခော သော, ဘိက္ခဝေ, ဗဟုသမ္ပတ္တော ဟောတိ, အထ တံ ဒ္ဝာရံ ပိဓီယတိ 14။ သော တတ္ထ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒေတိ, န စ တာဝ ကာလင္ကရောတိ ယာဝ န တံ ပာပကမ္မံ ဗ္ယန္တီဟောတိ။
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena tassa mahānirayassa puratthimaṃ dvāraṃ apāpurīyati 15. So tattha sīghena javena dhāvati. Tassa sīghena javena dhāvato chavimpi ḍayhati, cammampi ḍayhati, maṃsampi ḍayhati, nhārumpi ḍayhati, aṭṭhīnipi sampadhūpāyanti, ubbhataṃ tādisameva hoti. Yato ca kho so, bhikkhave, bahusampatto hoti, atha taṃ dvāraṃ pidhīyati 16. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘ဟောတိ ခော သော, ဘိက္ခဝေ, သမယော ယံ ကဒာစိ ကရဟစိ ဒီဃသ္သ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန တသ္သ မဟာနိရယသ္သ ပစ္ဆိမံ ဒ္ဝာရံ အပာပုရီယတိ။ပေ.။ ဥတ္တရံ ဒ္ဝာရံ အပာပုရီယတိ။ပေ.။ ဒက္ခိဏံ ဒ္ဝာရံ အပာပုရီယတိ ။ သော တတ္ထ သီဃေန ဇဝေန ဓာဝတိ။ တသ္သ သီဃေန ဇဝေန ဓာဝတော ဆဝိမ္ပိ ဍယ္ဟတိ, စမ္မမ္ပိ ဍယ္ဟတိ, မံသမ္ပိ ဍယ္ဟတိ, န္ဟာရုမ္ပိ ဍယ္ဟတိ, အဋ္ဌီနိပိ သမ္ပဓူပာယန္တိ, ဥဗ္ဘတံ တာဒိသမေဝ ဟောတိ။ ယတော စ ခော သော, ဘိက္ခဝေ, ဗဟုသမ္ပတ္တော ဟောတိ, အထ တံ ဒ္ဝာရံ ပိဓီယတိ။ သော တတ္ထ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒေတိ, န စ တာဝ ကာလင္ကရောတိ ယာဝ န တံ ပာပကမ္မံ ဗ္ယန္တီဟောတိ။
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena tassa mahānirayassa pacchimaṃ dvāraṃ apāpurīyati…pe… uttaraṃ dvāraṃ apāpurīyati…pe… dakkhiṇaṃ dvāraṃ apāpurīyati . So tattha sīghena javena dhāvati. Tassa sīghena javena dhāvato chavimpi ḍayhati, cammampi ḍayhati, maṃsampi ḍayhati, nhārumpi ḍayhati, aṭṭhīnipi sampadhūpāyanti, ubbhataṃ tādisameva hoti. Yato ca kho so, bhikkhave, bahusampatto hoti, atha taṃ dvāraṃ pidhīyati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘ဟောတိ ခော သော, ဘိက္ခဝေ, သမယော ယံ ကဒာစိ ကရဟစိ ဒီဃသ္သ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန တသ္သ မဟာနိရယသ္သ ပုရတ္ထိမံ ဒ္ဝာရံ အပာပုရီယတိ။ သော တတ္ထ သီဃေန ဇဝေန ဓာဝတိ။ တသ္သ သီဃေန ဇဝေန ဓာဝတော ဆဝိမ္ပိ ဍယ္ဟတိ, စမ္မမ္ပိ ဍယ္ဟတိ, မံသမ္ပိ ဍယ္ဟတိ, န္ဟာရုမ္ပိ ဍယ္ဟတိ, အဋ္ဌီနိပိ သမ္ပဓူပာယန္တိ, ဥဗ္ဘတံ တာဒိသမေဝ ဟောတိ။ သော တေန ဒ္ဝာရေန နိက္ခမတိ။
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena tassa mahānirayassa puratthimaṃ dvāraṃ apāpurīyati. So tattha sīghena javena dhāvati. Tassa sīghena javena dhāvato chavimpi ḍayhati, cammampi ḍayhati, maṃsampi ḍayhati, nhārumpi ḍayhati, aṭṭhīnipi sampadhūpāyanti, ubbhataṃ tādisameva hoti. So tena dvārena nikkhamati.
၂၆၉. ‘‘တသ္သ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, မဟာနိရယသ္သ သမနန္တရာ သဟိတမေဝ မဟန္တော ဂူထနိရယော။ သော တတ္ထ ပတတိ။ တသ္မိံ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, ဂူထနိရယေ သူစိမုခာ ပာဏာ ဆဝိံ ဆိန္ဒန္တိ, ဆဝိံ ဆေတ္ဝာ စမ္မံ ဆိန္ဒန္တိ, စမ္မံ ဆေတ္ဝာ မံသံ ဆိန္ဒန္တိ, မံသံ ဆေတ္ဝာ န္ဟာရုံ ဆိန္ဒန္တိ, န္ဟာရုံ ဆေတ္ဝာ အဋ္ဌိံ ဆိန္ဒန္တိ, အဋ္ဌိံ ဆေတ္ဝာ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ ခာဒန္တိ။ သော တတ္ထ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒေတိ, န စ တာဝ ကာလင္ကရောတိ ယာဝ န တံ ပာပကမ္မံ ဗ္ယန္တီဟောတိ။
269. ‘‘Tassa kho pana, bhikkhave, mahānirayassa samanantarā sahitameva mahanto gūthanirayo. So tattha patati. Tasmiṃ kho pana, bhikkhave, gūthaniraye sūcimukhā pāṇā chaviṃ chindanti, chaviṃ chetvā cammaṃ chindanti, cammaṃ chetvā maṃsaṃ chindanti, maṃsaṃ chetvā nhāruṃ chindanti, nhāruṃ chetvā aṭṭhiṃ chindanti, aṭṭhiṃ chetvā aṭṭhimiñjaṃ khādanti. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘တသ္သ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, ဂူထနိရယသ္သ သမနန္တရာ သဟိတမေဝ မဟန္တော ကုက္ကုလနိရယော။ သော တတ္ထ ပတတိ။ သော တတ္ထ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒေတိ, န စ တာဝ ကာလင္ကရောတိ ယာဝ န တံ ပာပကမ္မံ ဗ္ယန္တီဟောတိ။
‘‘Tassa kho pana, bhikkhave, gūthanirayassa samanantarā sahitameva mahanto kukkulanirayo. So tattha patati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘တသ္သ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, ကုက္ကုလနိရယသ္သ သမနန္တရာ သဟိတမေဝ မဟန္တံ သိမ္ဗလိဝနံ ဥဒ္ဓံ 17 ယောဇနမုဂ္ဂတံ သောဠသင္ဂုလကဏ္ဋကံ 18 အာဒိတ္တံ သမ္ပဇ္ဇလိတံ သဇောတိဘူတံ။ တတ္ထ အာရောပေန္တိပိ ဩရောပေန္တိပိ။ သော တတ္ထ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒေတိ, န စ တာဝ ကာလင္ကရောတိ ယာဝ န တံ ပာပကမ္မံ ဗ္ယန္တီဟောတိ။
‘‘Tassa kho pana, bhikkhave, kukkulanirayassa samanantarā sahitameva mahantaṃ simbalivanaṃ uddhaṃ 19 yojanamuggataṃ soḷasaṅgulakaṇṭakaṃ 20 ādittaṃ sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ. Tattha āropentipi oropentipi. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘တသ္သ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, သိမ္ဗလိဝနသ္သ သမနန္တရာ သဟိတမေဝ မဟန္တံ အသိပတ္တဝနံ။ သော တတ္ထ ပဝိသတိ။ တသ္သ ဝာတေရိတာနိ ပတ္တာနိ ပတိတာနိ ဟတ္ထမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, ပာဒမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, ဟတ္ထပာဒမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, ကဏ္ဏမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, နာသမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ, ကဏ္ဏနာသမ္ပိ ဆိန္ဒန္တိ။ သော တတ္ထ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒေတိ, န စ တာဝ ကာလင္ကရောတိ ယာဝ န တံ ပာပကမ္မံ ဗ္ယန္တီဟောတိ။
‘‘Tassa kho pana, bhikkhave, simbalivanassa samanantarā sahitameva mahantaṃ asipattavanaṃ. So tattha pavisati. Tassa vāteritāni pattāni patitāni hatthampi chindanti, pādampi chindanti, hatthapādampi chindanti, kaṇṇampi chindanti, nāsampi chindanti, kaṇṇanāsampi chindanti. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘တသ္သ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, အသိပတ္တဝနသ္သ သမနန္တရာ သဟိတမေဝ မဟတီ ခာရောဒကာ နဒီ 21။ သော တတ္ထ ပတတိ။ သော တတ္ထ အနုသောတမ္ပိ ဝုယ္ဟတိ , ပဋိသောတမ္ပိ ဝုယ္ဟတိ, အနုသောတပဋိသောတမ္ပိ ဝုယ္ဟတိ။ သော တတ္ထ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒေတိ, န စ တာဝ ကာလင္ကရောတိ ယာဝ န တံ ပာပကမ္မံ ဗ္ယန္တီဟောတိ။
‘‘Tassa kho pana, bhikkhave, asipattavanassa samanantarā sahitameva mahatī khārodakā nadī 22. So tattha patati. So tattha anusotampi vuyhati , paṭisotampi vuyhati, anusotapaṭisotampi vuyhati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
၂၇၀. ‘‘တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယပာလာ ဗလိသေန ဥဒ္ဓရိတ္ဝာ ထလေ ပတိဋ္ဌာပေတ္ဝာ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ကိံ ဣစ္ဆသီ’တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘ဇိဃစ္ဆိတောသ္မိ, ဘန္တေ’တိ။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယပာလာ တတ္တေန အယောသင္ကုနာ မုခံ ဝိဝရိတ္ဝာ အာဒိတ္တေန သမ္ပဇ္ဇလိတေန သဇောတိဘူတေန တတ္တံ လောဟဂုဠံ မုခေ ပက္ခိပန္တိ အာဒိတ္တံ သမ္ပဇ္ဇလိတံ သဇောတိဘူတံ။ သော တသ္သ 23 ဩဋ္ဌမ္ပိ ဒဟတိ 24, မုခမ္ပိ ဒဟတိ, ကဏ္ဌမ္ပိ ဒဟတိ, ဥရမ္ပိ 25 ဒဟတိ, အန္တမ္ပိ အန္တဂုဏမ္ပိ အာဒာယ အဓောဘာဂာ နိက္ခမတိ။ သော တတ္ထ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒေတိ, န စ တာဝ ကာလင္ကရောတိ ယာဝ န တံ ပာပကမ္မံ ဗ္ယန္တီဟောတိ။
270. ‘‘Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā balisena uddharitvā thale patiṭṭhāpetvā evamāhaṃsu – ‘ambho purisa, kiṃ icchasī’ti? So evamāha – ‘jighacchitosmi, bhante’ti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā tattena ayosaṅkunā mukhaṃ vivaritvā ādittena sampajjalitena sajotibhūtena tattaṃ lohaguḷaṃ mukhe pakkhipanti ādittaṃ sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ. So tassa 26 oṭṭhampi dahati 27, mukhampi dahati, kaṇṭhampi dahati, urampi 28 dahati, antampi antaguṇampi ādāya adhobhāgā nikkhamati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti.
‘‘တမေနံ , ဘိက္ခဝေ, နိရယပာလာ ဧဝမာဟံသု – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ကိံ ဣစ္ဆသီ’တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘ပိပာသိတောသ္မိ, ဘန္တေ’တိ။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယပာလာ တတ္တေန အယောသင္ကုနာ မုခံ ဝိဝရိတ္ဝာ အာဒိတ္တေန သမ္ပဇ္ဇလိတေန သဇောတိဘူတေန တတ္တံ တမ္ဗလောဟံ မုခေ အာသိဉ္စန္တိ အာဒိတ္တံ သမ္ပဇ္ဇလိတံ သဇောတိဘူတံ။ တံ တသ္သ 29 ဩဋ္ဌမ္ပိ ဒဟတိ, မုခမ္ပိ ဒဟတိ, ကဏ္ဌမ္ပိ ဒဟတိ, ဥရမ္ပိ ဒဟတိ, အန္တမ္ပိ အန္တဂုဏမ္ပိ အာဒာယ အဓောဘာဂာ နိက္ခမတိ။ သော တတ္ထ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒေတိ, န စ တာဝ ကာလင္ကရောတိ, ယာဝ န တံ ပာပကမ္မံ ဗ္ယန္တီဟောတိ။ တမေနံ, ဘိက္ခဝေ, နိရယပာလာ ပုန မဟာနိရယေ ပက္ခိပန္တိ။
‘‘Tamenaṃ , bhikkhave, nirayapālā evamāhaṃsu – ‘ambho purisa, kiṃ icchasī’ti? So evamāha – ‘pipāsitosmi, bhante’ti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā tattena ayosaṅkunā mukhaṃ vivaritvā ādittena sampajjalitena sajotibhūtena tattaṃ tambalohaṃ mukhe āsiñcanti ādittaṃ sampajjalitaṃ sajotibhūtaṃ. Taṃ tassa 30 oṭṭhampi dahati, mukhampi dahati, kaṇṭhampi dahati, urampi dahati, antampi antaguṇampi ādāya adhobhāgā nikkhamati. So tattha dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedeti, na ca tāva kālaṅkaroti, yāva na taṃ pāpakammaṃ byantīhoti. Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālā puna mahāniraye pakkhipanti.
‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ယမသ္သ ရညော ဧတဒဟောသိ – ‘ယေ ကိရ , ဘော, လောကေ ပာပကာနိ အကုသလာနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တိ တေ ဧဝရူပာ ဝိဝိဓာ ကမ္မကာရဏာ ကရီယန္တိ။ အဟော ဝတာဟံ မနုသ္သတ္တံ လဘေယ္ယံ။ တထာဂတော စ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော။ တဉ္စာဟံ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပာသေယ္ယံ။ သော စ မေ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေယ္ယ။ တသ္သ စာဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ အာဇာနေယ္ယ’န္တိ။ တံ ခော ပနာဟံ, ဘိက္ခဝေ, နာညသ္သ သမဏသ္သ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဝာ သုတ္ဝာ ဝဒာမိ, အပိ စ ယဒေဝ သာမံ ဉာတံ သာမံ ဒိဋ္ဌံ သာမံ ဝိဒိတံ တဒေဝာဟံ ဝဒာမီ’’တိ။
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, yamassa rañño etadahosi – ‘ye kira , bho, loke pāpakāni akusalāni kammāni karonti te evarūpā vividhā kammakāraṇā karīyanti. Aho vatāhaṃ manussattaṃ labheyyaṃ. Tathāgato ca loke uppajjeyya arahaṃ sammāsambuddho. Tañcāhaṃ bhagavantaṃ payirupāseyyaṃ. So ca me bhagavā dhammaṃ deseyya. Tassa cāhaṃ bhagavato dhammaṃ ājāneyya’nti. Taṃ kho panāhaṃ, bhikkhave, nāññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā sutvā vadāmi, api ca yadeva sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ tadevāhaṃ vadāmī’’ti.
၂၇၁. ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ ဣဒံ ဝတ္ဝာန 31 သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝောစ သတ္ထာ –
271. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna 32 sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘စောဒိတာ ဒေဝဒူတေဟိ၊ ယေ ပမဇ္ဇန္တိ မာဏဝာ။
‘‘Coditā devadūtehi, ye pamajjanti māṇavā;
တေ ဒီဃရတ္တံ သောစန္တိ၊ ဟီနကာယူပဂာ နရာ။
Te dīgharattaṃ socanti, hīnakāyūpagā narā.
‘‘ယေ စ ခော ဒေဝဒူတေဟိ၊ သန္တော သပ္ပုရိသာ ဣဓ။
‘‘Ye ca kho devadūtehi, santo sappurisā idha;
စောဒိတာ နပ္ပမဇ္ဇန္တိ၊ အရိယဓမ္မေ ကုဒာစနံ။
Coditā nappamajjanti, ariyadhamme kudācanaṃ.
‘‘ဥပာဒာနေ ဘယံ ဒိသ္ဝာ၊ ဇာတိမရဏသမ္ဘဝေ။
‘‘Upādāne bhayaṃ disvā, jātimaraṇasambhave;
အနုပာဒာ ဝိမုစ္စန္တိ၊ ဇာတိမရဏသင္ခယေ။
Anupādā vimuccanti, jātimaraṇasaṅkhaye.
‘‘တေ ခေမပ္ပတ္တာ သုခိနော၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိနိဗ္ဗုတာ။
‘‘Te khemappattā sukhino, diṭṭhadhammābhinibbutā;
ဒေဝဒူတသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
Devadūtasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
သုညတဝဂ္ဂော နိဋ္ဌိတော တတိယော။
Suññatavaggo niṭṭhito tatiyo.
တသ္သုဒ္ဒာနံ –
Tassuddānaṃ –
ဒ္ဝိဓာဝ သုညတာ ဟောတိ၊ အဗ္ဘုတဓမ္မဗာကုလံ။
Dvidhāva suññatā hoti, abbhutadhammabākulaṃ;
အစိရဝတဘူမိဇနာမော၊ အနုရုဒ္ဓုပက္ကိလေသံ။
Aciravatabhūmijanāmo, anuruddhupakkilesaṃ;
ဗာလပဏ္ဍိတော ဒေဝဒူတဉ္စ တေ ဒသာတိ။
Bālapaṇḍito devadūtañca te dasāti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. ဒေဝဒူတသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Devadūtasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၁၀. ဒေဝဒူတသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Devadūtasuttavaṇṇanā
